ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Εδώ και δέκα μήνες καταβάλλουμε μια τεράστια προσπάθεια για την αναδόμηση της χώρας. Όλοι οι Έλληνες γνωρίζουν πολύ καλά την κατάσταση στην οποία βρέθηκε η Ελλάδα, τους κινδύνους που αυτή η Κυβέρνηση κλήθηκε να διαχειριστεί.
Δεν διστάσαμε ούτε στιγμή να κάνουμε αυτό που χρειάζεται, για να σώσουμε την Ελλάδα από τη χρεοκοπία. Να μπορέσουμε να πείσουμε και τους εταίρους, ότι η Ελλάδα είναι ικανή να βάλει τάξη στο χάος και την ανομία, αλλά και να εξασφαλίσουμε και την αναγκαία χρηματοδότηση της χώρας μας.
Να προστατεύσουμε εντέλει τους πολίτες, τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους, αλλά και τους ανέργους, από το ενδεχόμενο η Ελλάδα να μπει σε μια βαθιά, παρατεταμένη ύφεση για δεκαετίες.
Και να καταφέρουμε, ως κοινωνία και ως οικονομία, να πατήσουμε γερά στα πόδια μας, να δημιουργήσουμε μια καλύτερη χώρα, μια πιο δίκαιη κοινωνία, ένα αξιόπιστο κράτος και ένα πραγματικό κράτος πρόνοιας.
Κάνουμε τα πάντα, για να αλλάξουμε για πάντα την Ελλάδα. Και ένας από τους κυριότερους λόγους, για τον οποίο καταβάλλουμε αυτή την υπεράνθρωπη και γρήγορη προσπάθεια αλλαγής, φεύγει από τα στενά όρια του σήμερα.
Είναι υποχρέωσή μας, της δικής μας γενιάς, να παραδώσουμε στη νέα γενιά και στις γενιές των Ελλήνων που έρχονται, μια Ελλάδα απαλλαγμένη από βάρη, με τα οποία εμείς την φορτώσαμε.
Βάρη, που δεν έχουμε δικαίωμα να κληροδοτήσουμε στις νέες γενιές. Γι’ αυτό και καλωσορίζω την πρόταση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για τη σημερινή συζήτηση, για το θέμα της νέας γενιάς, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και την προοπτική της.
Είναι πράγματι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της κοινωνίας. Για να μείνει η κοινωνία μας ζωντανή, δημιουργική και εύρωστη, χρειάζεται μια δημιουργική νέα γενιά, που δεν εξαρτάται από κανέναν και που οδηγεί η ίδια την κοινωνία στο μέλλον.
Γι’ αυτό, αντίθετα με τη λογική, που είτε υπονοείται, είτε επιτάσσει μια πατερναλιστική προστασία προς τους νέους, θα ήθελα να μιλήσω για τους νέους και τις νέες, επισημαίνοντας αυτό που εμείς χρειάζεται να εξασφαλίσουμε, που δεν είναι ούτε η προστασία, ούτε το χάιδεμα των αυτιών, αλλά το αντίθετο, αυτό το οποίο κι εμείς πρεσβεύουμε.
Αυτό που απαιτούν και αυτό που χρειαζόμαστε, είναι μια νέα γενιά χειραφετημένη, ελεύθερη, κριτικά σκεπτόμενη, δημιουργική, να παίρνει πρωτοβουλίες, να είναι αυτή η οποία αντιμετωπίζει, ανατρέπει και αλλάζει τη χώρα μας.
Έχει τα προσόντα, τις σπουδές, το κέφι, για να χτυπήσει την αδιαφάνεια, την αναξιοκρατία, την ανομία, τις σπατάλες, τις πελατειακές πρακτικές. Είναι αυτή, που θα είναι και πρέπει να είναι φορέας αλλαγών.
Επιμένω ότι τελειώνει το πελατειακό κράτος. Και έχει μεγάλη σημασία για τη νέα γενιά. Γιατί δεν υπονομεύει μόνο το πολιτικό μας σύστημα. Παράγει ακόμα και έναν πολιτισμό, που ευνουχίζει τις δημιουργικές δυνάμεις και της νέας γενιάς, αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού.
Σημαίνει πολλά αυτό το πελατειακό σύστημα. Σημαίνει καταρχήν υποτέλεια, σημαίνει εξάρτηση, σημαίνει χειραγώγηση, σημαίνει λατρεία της εξουσίας αντί της αξίας, σημαίνει ο πολίτης να μαθαίνει να ψάχνει για το μέσο για κάθε πρόβλημά του, αντί για τη λύση του προβλήματος.
Σημαίνει ένας Δήμαρχος, να ψάχνει τον πάτρονά του στο Υπουργείο Εσωτερικών και στην Κυβέρνηση. Ένας νέος, να μαθαίνει να προοδεύει μόνο μέσω του λεγόμενου «κονέ», όπως οι ίδιοι οι νέοι λένε, κάποιων στην εξουσία, δηλαδή, δημόσια ή ιδιωτική.
Ο φοιτητής, να χρειάζεται ως προστάτη μια φοιτητική παράταξη, ο εργαζόμενος, έναν προστάτη συνδικαλιστή. Να μαθαίνει ο νέος ότι όλη την ενέργειά του πρέπει να τη σπαταλάει στο να πιάσει «την καλή» με την εξουσία, την όποια εξουσία. Να υποτάσσεται σε αυτήν, να συναλλάσσεται με αυτήν, να εξαρτάται από αυτήν, να γίνεται αυτή αυτοσκοπός, και ο ίδιος ο νέος να χάνει την αξία του.
Αυτή η αντίληψη διαπερνά την πολιτική, αλλά και το σύνολο του δημόσιου βίου της χώρας, όπου ο Υπουργός παραδοσιακά ασχολούταν με το βόλεμα των ψηφοφόρων. Πρόσφατο παράδειγμα, που έγινε κανόνας τα τελευταία χρόνια βεβαίως, η «ΑΓΡΟΓΗ».
Δυστυχώς, όμως, αυτή είναι μια παράδοση, που ξεκινάει από την εποχή μετά την Ελληνική Επανάσταση, όταν το ελληνικό κράτος ήταν για πολλούς ένα εύκολο πλιάτσικο, για κάθε έναν που μπορούσε να έχει πρόσβαση στην εξουσία.
Και αυτή η λογική είχε και άλλες συνέπειες. Για τον πολίτη, σήμαινε «η ζωή μου - ο θάνατός σου». Ποιος έχει την καλύτερη πρόσβαση στην πίτα της εξουσίας. Και αυτό το «στοίχημα» κατακερμάτιζε την κοινωνία, κατακερμάτιζε τη συλλογική έκφραση και την έκφραση των συλλογικών συμφερόντων.
Αντί να δημιουργούμε για να μεγαλώσει, να αναπτυχθεί η χώρα, τρωγόμαστε στο μοίρασμα της εξουσίας για την καρέκλα. Η «βαλκανοποίηση» της κοινωνίας μας, δεν ήταν διαφορετική και από τη «βαλκανοποίηση» της περιοχής μας, όπου η κάθε χώρα έψαχνε τον ισχυρότερο προστάτη για να προωθήσει τα συμφέροντά της.
Αυτή η αντίληψη είχε συνέπειες ακόμα και στην αντίληψή μας για την εξωτερική πολιτική, που χαρακτηριζόταν από τον ποιον προστάτη θα έχουμε, τους Γάλλους, τους Άγγλους, τους Γερμανούς, τους Ρώσους, τους δυτικούς, τους Σοβιετικούς και, με ευκολία, όλα τα καλά και κάθε κακό ήταν απόρροια των πατρώνων μας. Ήταν η ευκολία να μην αναλαμβάνουμε ποτέ ευθύνες για το δικό μας μέλλον, για το μέλλον της χώρας μας.
Κάποιοι άλλοι είναι «οι βάρβαροι», που φταίνε - οι κακοί Βουλευτές, οι Υπουργοί, οι Μεγάλες Δυνάμεις. Ο καθένας μας, όμως, ποτέ να μην αναλαμβάνει τις πραγματικές του ευθύνες.
Εντέλει, η πελατειακή λογική σημαίνει απλά κάθε προσπάθεια να βολευτούμε προσωρινά, ή να μην ξεβολευτούμε. Και αυτό βοηθούσε εκείνους που πάντα είχαν ισχύ, πάντα είχαν μέσο για το μοίρασμα κάποιων προνομίων και όχι για την εξασφάλιση δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Ακόμα χειρότερα, όμως, δημιουργούσε την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να επιβιώσουμε εσαεί με δάνειες δυνάμεις, αυτές του εκάστοτε πάτρονά μας, του προστάτη μας, του μέσου μας.
Και με δάνειες δυνάμεις, νομοτελειακά, η πορεία μας θα είναι πορεία εξάρτησης, πορεία επιτηρήσεων, πορεία κηδεμονίας. Από τον ψηφοφόρο, που γίνεται πελάτης ενός συστήματος που τον ευνουχίζει, μέχρι και την ίδια τη χώρα, που βρίσκεται σήμερα υπό μία άτυπη κηδεμονία και επιτήρηση.
Κυρίες και κύριοι, αυτό το σύστημα πολιτικής απέτυχε. Και το Μνημόνιο είναι η ταφόπλακα, η βαριά ταφόπλακα αυτής της αντίληψης και πρακτικής.
Αν θέλουμε μια χώρα με το κεφάλι ψηλά, με δική της ισχυρή φωνή και παρουσία, με οικονομία ανταγωνιστική, βιώσιμη, χωρίς εξαρτήσεις, χωρίς δουλείες στους δανειστές μας, ή σε οποιοδήποτε εταίρο, απαιτείται επιτέλους να αναπτύξουμε τις δικές μας δυνάμεις.
Απαιτείται να δημιουργήσουμε το πολιτικό σύστημα, αλλά και τον πολιτικό πολιτισμό, που αναδεικνύει ό,τι καλύτερο έχουμε ο καθένας μέσα μας, αλλά και συλλογικά, ως κοινωνία.
«Η Ελλάδα στους Έλληνες», το σύνθημα που συγκλόνιζε, έχει και αυτό τη βαθύτερη διάστασή του. Να αναπτύξουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, να επενδύσουμε στο δικό μας ανθρώπινο δυναμικό.
Να σεβαστούμε την αξία μας μέσα από την αξιοκρατία, να στηρίξουμε την πρωτοβουλία και την επιτυχία κάθε Έλληνα και Ελληνίδας. Να χειροκροτήσουμε την καινοτομία, τη δημιουργία, την επιχειρηματικότητα, να δουλέψουμε ως σύνολο και όχι απλώς ως ανταγωνιστικές μονάδες.
Και όταν μιλώ για επιχειρηματικότητα, μην παρεξηγούμαι, δεν την ταυτίζω μόνο με το άνοιγμα, ή με το ρίσκο του ανοίγματος μιας επιχείρησης. Την ταυτίζω με τη δημιουργικότητα και συλλογικότητα του Ελληνισμού που, σε δύσκολες στιγμές, ξέρει να πλάθει, ξέρει να δημιουργεί. Και το θέμα δεν είναι ότι του λείπουν τα χρήματα - κι αυτό το βλέπουμε είτε στο μύθο του πολυμήχανου Οδυσσέα, από την εποχή του Ομήρου, είτε στην υπέροχη, συλλογική δημιουργία των Αμπελακίων, είτε στην παράδοση της Ικαρίας, που ακόμα και οι μαρξιστές θεωρούσαν ουτοπία, είτε στο Σύνταγμα του Βουνού, μέχρι και στην καινοτομία των νέων σήμερα.
Τον γιατρό που σέβεται τον ασθενή, τον εκπαιδευτικό που σέβεται τον μαθητή, τον δημόσιο υπάλληλο που αγαπά τη δουλειά του, τον πολίτη. Και αυτό, δεν κοστίζει ούτε ένα ευρώ. Προχθές, είδα δύο νέους που βραβεύτηκαν για ένα λογισμικό, το οποίο επιτρέπει στον επισκέπτη να ξεναγείται μέσα στα δικά μας πολιτιστικά μνημεία, μέσα από το κινητό τηλέφωνο.
Τα πελατειακά φαινόμενα κατ’ εξοχήν στερούσαν από τους νέους να αναπνεύσουν, να ονειρευτούν, να πιστέψουν στις δικές τους δυνάμεις, ότι μπορεί να δημιουργήσουν και να τα καταφέρουν.
Αυτά είναι τα φαινόμενα που σπάμε τώρα με ριζικές τομές, από τις προσλήψεις και προαγωγές στο Δημόσιο, έως το πώς λειτουργεί το φορολογικό σύστημα και κατά πόσον ανέχεται την κομπίνα, την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή. Από τη ριζική αλλαγή του πολιτικού συστήματος, έως το σπάσιμο της γραφειοκρατικής δομής του κράτους και την πλήρη διαφάνεια στις αποφάσεις που λαμβάνουν τα Υπουργεία.
Αυτή η αλλαγή, βεβαίως, απαιτεί μια μικρή επανάσταση. Δεν είναι απλώς δομική, είναι και πολιτιστική, είναι αλλαγή και σε αντιλήψεις. Και για μένα, για μας, πρωτοπόρα σε αυτή την επανάσταση θα είναι η σημερινή νέα γενιά. Δεν μπορεί να μην είναι. Δεν μπορεί να μην είναι, εάν βεβαίως αναλάβει τις ευθύνες της, εάν δεν μείνει απαθής, εάν δεν αποφασίσει τη φυγή, εάν δεν αποφασίσει την εγκατάλειψη, εάν δεν απογοητευθεί, εάν δεν θεωρεί ότι με τη βία μπορεί να αλλάξει τα πράγματα - γιατί η βία, απλώς φέρνει βία και είναι η άλλη πλευρά της απάθειας και της εγκατάλειψης.
Γι’ αυτό, καλώ σήμερα τη νεολαία: ελάτε να αλλάξουμε την Ελλάδα. Πάρτε τη δική σας τύχη στα χέρια σας, πάρτε την τύχη της Ελλάδας στα χέρια σας και ελάτε να ανατρέψουμε μαζί τα κακώς κείμενα, για να δημιουργήσουμε μια πιο δίκαιη, πιο ισχυρή, πιο ανταγωνιστική Ελλάδα.
Εμείς έχουμε ήδη δρομολογήσει ιστορικές τομές, που καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε στο παρελθόν. Τομές, που αλλάζουν τις βάσεις και βάζουν νέες, για να χτίσουμε μια νέα Ελλάδα, πραγματικής ευνομίας, ίσων ευκαιριών και δημιουργίας. Είναι η πιο πολύτιμη υπηρεσία που μπορούμε να προσφέρουμε στους νέους, και σήμερα, και στις μελλοντικές γενιές.
Να πιστέψουν στη χώρα τους, να είναι περήφανοι γι’ αυτήν και για τις δυνατότητές τους. Να γνωρίζουν οι νέοι, ότι θα μεγαλώσουν, θα δουλέψουν και θα δημιουργήσουν, σε ένα περιβάλλον που τους σέβεται, που τους δίνει ευκαιρίες, ώστε να μπορούν και να βρουν το δίκιο τους, και την ανάπτυξη, και την επιτυχία, που εξαρτάται από τη δική τους προσπάθεια, το δικό τους ταλέντο και που κανείς δεν μπορεί να καταχραστεί αυτό το δικαίωμά τους, παρακάμπτοντάς τους με ρουσφέτια, υπόγειες διαδρομές, αφανείς συναλλαγές, αυθαιρεσίες και αδιαφανείς πράξεις.
Αυτή είναι η επανάσταση που έχουμε ξεκινήσει και είναι πραγματική. Θα την πετύχουμε, κυρίως με τη ζωντανή συμμετοχή των νέων, ώστε να πάψουν να ζουν με το παράδοξο. Γιατί είναι παράδοξο, η σημερινή γενιά να είναι η πιο μορφωμένη γενιά στην ιστορία της χώρας μας, η γενιά με τις περισσότερες παραστάσεις και γνώσεις, η γενιά που έχει ταξιδέψει περισσότερο από κάθε προηγούμενη και έχει μια πολύ πιο πλήρη εικόνα για τον κόσμο, τα πράγματα και τις προκλήσεις, με τα περισσότερα προσόντα και δεξιότητες, με τη μεγαλύτερη εξωστρέφεια από προηγούμενες γενιές και, όμως, να είναι η γενιά που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να ζήσει χειρότερα από κάθε προηγούμενη.
Οι σημερινοί 20άρηδες και 30άρηδες ζουν και το φόβο και την ανασφάλεια, για το αν θα μπορέσουν να κάνουν πραγματικότητα τα όνειρά τους, αν θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή ζωή.
Τα ξέρουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τι αντιμετωπίζει σήμερα η νέα γενιά, ποια είναι τα προβλήματά της. Ανεργία. Θερίζει εδώ και χρόνια. Κυρίως, όμως, η ανεργία ανάμεσα στους πτυχιούχους που, πολλές φορές, είναι και αδικαιολόγητη. Είναι αδικαιολόγητο να λέμε ότι παράγουμε ως χώρα περισσότερους πτυχιούχους, από όσους χρειάζεται η οικονομία μας. Διότι δεν είναι ακριβώς έτσι. Είναι ένας μύθος, που μας βολεύει.
Η Ελλάδα παράγει περίπου όσους πτυχιούχους παράγει κάθε ευρωπαϊκή χώρα. Μάλιστα, σε σχέση με χώρες όπως είναι η Γαλλία και η Φιλανδία, τα ποσοστά των πτυχιούχων στην Ελλάδα είναι μικρότερα. Η ανεργία όμως είναι πολύ μεγαλύτερη στη χώρα μας και είναι χιλιάδες οι νέοι και οι νέες που φεύγουν στο εξωτερικό αναζητώντας δουλειά, την οποία μάλιστα συνήθως βρίσκουν, στερώντας την ίδια ώρα από την Ελλάδα το πιο ικανό, το πιο δημιουργικό, το πιο ανοιχτόμυαλο ανθρώπινο δυναμικό.
Δεν έχουμε λοιπόν στη χώρα μας πρόβλημα υπερβολικής προσφοράς μορφωμένων, καταρτισμένων, πτυχιούχων νέων. Έχουμε πρόβλημα ζήτησης, έχουμε πρόβλημα εκπαιδευτικού συστήματος, που δεν συμβαδίζει με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, του πολιτισμού μας, των συγκριτικών μας οικονομικών και παραγωγικών πλεονεκτημάτων, αλλά ακόμα και της περιφερειακής ανάπτυξης.
Αφήσαμε εδώ και χρόνια την οικονομία μας να παρακμάζει, με ένα συγκεκριμένο μοντέλο κατανάλωσης, αγοράζοντας ξένα προϊόντα, χωρίς να παράγουμε ελληνικά και ανταγωνιστικά δικά μας προϊόντα.
Επιτρέψαμε να μην επεκτείνεται η οικονομία μας και σε νέους τομείς, που θα δημιουργούσαν ζήτηση και καινοτόμες πρωτοβουλίες για νέους εργαζόμενους, με εξειδίκευση και προσόντα.
Δεν μας κάνει πια, αυτό το αντιπαραγωγικό, παρασιτικό αναπτυξιακό μοντέλο, που οδήγησε την Ελλάδα στο σημερινό αδιέξοδο. Γι’ αυτό και επίκεντρο της επόμενης, μεγάλης μας αλλαγής, δεν μπορεί παρά να είναι το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Και προεκλογικά, η αλλαγή του εκπαιδευτικού μας συστήματος ήταν μία από τις βασικές μας δεσμεύσεις. Εδώ και δεκαετίες, μείναμε στάσιμοι ως χώρα, προσφέροντας στους μαθητές, όχι σύγχρονες μεθόδους μάθησης, αλλά μεθόδους και περιεχόμενο διδασκαλίας με βάση την αποστήθιση, που αντιστοιχούσαν σε μια άλλη εποχή.
Γι΄ αυτό, χρειάζονται αλλαγές με νέες αντιλήψεις, ώστε οι νέοι να είναι στην αιχμή της παγκόσμιας γνώσης και να εκμεταλλευτούν τις νέες, τεράστιες δυνατότητες που προσφέρονται, είτε στο διαδίκτυο, είτε αλλού.
Είναι η ώρα, λοιπόν, να σπάσουμε αυτές τις αντιλήψεις, γιατί εμείς θεωρούμε ότι το Πανεπιστήμιο, τα ΤΕΙ μας, μπορούν και πρέπει να συνδεθούν με την περιφερειακή ανάπτυξη. Γιατί να μην βγάζουμε τα καλύτερα στον κόσμο μεσογειακά αγροτικά προϊόντα; Γιατί να μην παρέχουμε τις καλύτερες ξενοδοχειακές υπηρεσίες, να είμαστε πρωτοπόροι - όπως π.χ. η Ελβετία - με την ελληνική μας φιλοξενία, από το «management», μέχρι την ψυχαγωγία και την ελληνική διατροφή;
Να είμαστε πρωτοπόροι στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, ώστε τις πόλεις που χτίζουμε, να τις χτίζουμε ανθρώπινα, πράσινα, ενεργειακά, με χαμηλή κατανάλωση, με ταυτότητα και ιδιαίτερα με ταυτότητα ελληνική. Γιατί να μην είμαστε πρωτοπόροι στις ναυτιλιακές σπουδές, ώστε η Ελλάδα να γίνει διεθνές κέντρο ναυτιλιακής εκπαίδευσης;
Είναι δύσκολο να το φανταστούμε αυτό; Όταν εμείς, οι Έλληνες, είμαστε η πρώτη δύναμη ναυτιλίας στον κόσμο; Γιατί να μην είμαστε πρωτοπόροι στις κοινωνικές σπουδές, όταν εμείς συμβολίζουμε τη χώρα όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία;
Δεν αρκεί να ξιφουλκούμε κατά του Μνημονίου, ή να δημαγωγούμε εναντίον των «βαρβάρων», διότι ξέρουμε, και ο ίδιος ξέρω κυρία Παπαρήγα, τι σημαίνουν οι άγριες διαθέσεις των διεθνών αγορών. Τις έζησα. Τις έζησα αυτούς τους μήνες και ξέρω τις αναγκαίες ανατροπές σ' αυτό το διεθνές σύστημα. Και εμείς, ως σοσιαλιστές, αυτά έχουμε προτείνει - πολύ συγκεκριμένες ανατροπές.
Αλλά τώρα, είμαστε εδώ, στην Ελλάδα. Γιατί η Ελλάδα να είναι ο αδύναμος κρίκος της κρίσης; Γιατί η Ελλάδα να είναι ευάλωτη; Γιατί να εξάγουμε πολίτες, αντί να εξάγουμε προϊόντα; Γιατί να εξάγουμε φοιτητές, αντί να εξάγουμε γνώση; Γιατί να μου λέει ο Γκόρντον Μπράουν, ο πρώην Πρωθυπουργός της Αγγλίας, ότι σε δύο χρόνια, η μεγαλύτερη εξαγωγική βιομηχανία της Αγγλίας δεν θα είναι τα ορυχεία, δεν θα είναι τα αυτοκίνητα, αλλά τα Πανεπιστήμιά της; Σωστά διαμαρτύρονται οι νέοι για το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο τους οδηγεί σε αδιέξοδα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αντί να επιδιώξουμε την ενεργή συμμετοχή των νέων, αντί να ζητήσουμε την ειλικρινή τους άποψη, να τους βάλουμε πραγματικά στο παιχνίδι διαμόρφωσης της πολιτικής, για να εμπλουτίσουν πολιτικές, δυστυχώς, τους βάλαμε απέναντι σε ένα φαύλο πελατειακό σύστημα. Και ή έπρεπε να παραιτηθούν, να ιδιωτεύσουν, να φύγουν, ή να διαμαρτύρονται, δυστυχώς, ακόμα και με βία. Αλλά δεν είναι επιλογές αυτές. Είναι απλώς επιβεβαίωση των αδιεξόδων.
Δεν θέλω, ως Πρωθυπουργός στη χώρα αυτή, να έχουμε μια νεολαία ανενεργή, μια νεολαία απαισιόδοξη, μια νεολαία που δεν μπορεί να βρει διέξοδο στις αγωνίες της, που δεν μπορεί να πατήσει γερά στα πόδια της. Διότι ξέρω και ξέρουμε πολύ καλά ότι, χωρίς την ενεργή παρουσία της νέας γενιάς, η Ελλάδα δεν θα αλλάξει.
Δεν υποσχόμαστε λαγούς με πετραχήλια. Δεν πετάμε στους νέους ένα ξεροκόμματο πολιτικής και λίγες βαρύγδουπες υποσχέσεις για το μέλλον. Δεν υποσχόμαστε stage μέσα από τα πολιτικά γραφεία, για μια κακοπληρωμένη δουλειά, χωρίς καμία προοπτική.
Δεν υποσχόμαστε τη δήθεν αριστερή, αλλά τελικά πολύ δεξιά επιλογή του ανοίγματος των θυρών του Δημοσίου, ώστε να προσληφθούν εκεί όλοι οι νέοι, που βρίσκονται αντιμέτωποι με την ανεργία. Αυτό θα λύσει το αναπτυξιακό πρόβλημα στη χώρα μας; Να αποθηκεύσουμε το πιο πολύτιμο δυναμικό μας, ουσιαστικά, μέσα σε θέσεις απραξίας;
Αν αυτές είναι οι λύσεις που προτείνονται, να πω ξεκάθαρα ότι, για μας, ούτε λύσεις είναι, ούτε θα συμφωνήσουμε να καταφύγουμε στα ίδια λάθη. Αντίθετα, και προεκλογικά και σήμερα, υποσχόμαστε μια πραγματικά προοδευτική πολιτική για τους νέους, μια πολιτική δικαιοσύνης ανάμεσα στις γενιές, που επιβάλλει να αλλάξουμε ολόκληρη την πολιτική αντίληψη για το σύστημα, όπως λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Ναι, θα στηρίξουμε και τον αδύναμο νέο, μέσα από ένα νέο προνοιακό σύστημα που δημιουργούμε, αλλά θα βοηθήσουμε ώστε να απελευθερώσουμε και κάθε νέο που θέλει να δημιουργήσει. Οι νέοι χρειάζονται απελευθέρωση των δυνάμεων και των δυνατοτήτων τους, όχι ακόμα περισσότερους περιορισμούς στις επιλογές και τη ζωή τους. Και αυτό είναι που κάνει η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Θα αναφερθώ σε μερικές μόνο από τις πολιτικές που αφορούν στην πολιτική μας για τους νέους. Πριν όμως από αυτό, θέλω να σας πω ότι έχω υποσχεθεί εδώ, στη Βουλή, πως θα αξιοποιήσουμε και τις καλύτερες πρακτικές διεθνώς. Θα αξιοποιήσουμε όποιους μπορούμε να βρούμε, που μπορούν να συμβάλουν στις αλλαγές στη χώρα μας, μεταφέροντας εμπειρία και γνώση, δουλεύοντας βεβαίως με τους Έλληνες εμπειρογνώμονες, αλλά αξιοποιώντας το καλύτερο που έχει να προσφέρει η ανθρωπότητα.
Έχω ζητήσει, λοιπόν, από μια κορυφαία προσωπικότητα, να ηγηθεί μιας διεθνούς ομάδας, η οποία θα αξιολογήσει όλο το προνοιακό μας σύστημα και, παράλληλα, θα κοιτάξει και τα θέματα της νέας γενιάς, καθώς είναι και υπεύθυνος για δύο Ινστιτούτα. Το ένα για τις μελλοντικές σπουδές, δηλαδή για μια στρατηγική για τη χώρα του, αλλά επίσης είναι κι ένας άνθρωπος, ο οποίος αναδείχθηκε ως ένας κεντρικός για την υφήλιο γνώστης του κράτους πρόνοιας και της αντιμετώπισης της φτώχειας.
Είναι Σουηδός. Είναι ο Γιοακίμ Πάλμε, ο γιος του αείμνηστου Ούλοφ Πάλμε. Και μόλις πρόσφατα, ανακηρύχθηκε Πρόεδρος του Παγκόσμιου Κοινωνιολογικού Ερευνητικού Ινστιτούτου και της Επιτροπής για το Κράτος Πρόνοιας, που μάχεται ενάντια στη φτώχεια.
Θέλω να τον ευχαριστήσω και από το βήμα της Βουλής, για την προσφορά του στην Ελλάδα και, βεβαίως, θα έχει στενή συνεργασία με διεθνείς προσωπικότητες και Έλληνες εμπειρογνώμονες προς αυτή την κατεύθυνση.
Όμως, αν δούμε λίγο την εμπειρία των άλλων χωρών, που έχουν σοβαρά συστήματα πρόνοιας και τα οποία δεν είναι πελατειακά, ένα είναι το βασικό τους στοιχείο, ότι είναι αποκεντρωμένα. Δεν είναι πελατειακά, συγκεντρωτικά, σε ένα κεντρικό κράτος - γιατί αυτό λειτουργούσε στο δικό μας σύστημα - για να μπορεί να παίζει ο εκάστοτε Βουλευτής και πολιτικός με τις ανάγκες του πολίτη, αντί να εξασφαλίζει δικαιώματα. Γιατί έτσι, γίνονταν πολύ πιο σύνθετα τα προβλήματα και πολύ πιο αναποτελεσματικές οι πολιτικές.
Θα σας πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, που δείχνει πόσο θα βοηθήσει και η μεγάλη αλλαγή του «Καλλικράτη» στο σύστημα της πρόνοιας. Προχθές, κάναμε μία συνάντηση, την πρώτη Διυπουργική για το θέμα των ναρκωτικών, για να θέσουμε σε λειτουργία το Εθνικό Σχέδιο κατά των Εξαρτήσεων. Ξέρετε πόσα Υπουργεία εμπλέκονται σε αυτή την προσπάθεια; Δέκα Υπουργεία. Άλλα για την πρόληψη, άλλα για τη θεραπεία, άλλα για τις εξαρτήσεις, άλλα για την καταπολέμηση της εμπορίας, άλλα για την κοινωνική επανένταξη και το σωφρονισμό.
Φανταστείτε λοιπόν τη δουλειά και το συντονισμό που χρειαζόμαστε, για να αντιμετωπίσουμε ακόμα πιο σύνθετα προβλήματα, όπως η ανεργία και το έλλειμμα αναπτυξιακής προοπτικής των νέων στη χώρα μας. Άρα, λοιπόν, εμείς πάμε σε ένα επιτελικό κράτος, με γενικές πολιτικές, όπου όμως οι συνέργειες και οι πολιτικές θα εφαρμόζονται - και θα εφαρμόζονται αποτελεσματικά, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, συμμετοχικά και αποκεντρωμένα.
Μέσα από αυτές τις πολιτικές, βεβαίως, έχουμε συγκεκριμένες αρχές. Πρώτη και βασική, είναι η συνοχή της κοινωνίας μας και η απόφασή μας να αλλάξουμε τα πράγματα στο ασφαλιστικό, με τον τρόπο που το κάνουμε. Είναι μία επιλογή, που έχει στο επίκεντρό της την αρχή της αλληλεγγύης, πρώτα και κύρια μεταξύ των γενεών, όπως ακριβώς είπαμε και προεκλογικά. Μια μεταρρύθμιση, που κατοχυρώνει το δικαίωμα στο μεγαλύτερο επίτευγμα του κοινωνικού κράτους, δηλαδή τη διασφάλιση της κοινωνικής ασφάλισης στα σημερινά παιδιά και στους νέους ανθρώπους.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι ότι έχουμε την επιλογή, ιδιαίτερα στην οικονομική κρίση, που δημιουργεί δυσκολίες σε κάθε οικογένεια, να προωθήσουμε και σημαντικές ρυθμίσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, που ευνοούν ιδιαίτερες, ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες. Γι' αυτά, θα σας μιλήσει αργότερα η κυρία Διαμαντοπούλου.
Προχωρούμε όμως και σε άλλες πολιτικές, ιδιαίτερα για την εξασφάλιση της εργασιακής και οικονομικής προοπτικής, χτυπώντας στη ρίζα το πρόβλημα της ανεργίας και αλλάζοντας τη φιλοσοφία τού σημερινού κράτους πρόνοιας, περνώντας από παθητικές πολιτικές επιδότησης, σε επιθετικές πολιτικές δημιουργίας θέσεων εργασίας και νέων ευκαιριών. Να δώσουμε νέα εργαλεία, όπως είναι το πρόγραμμα του ΟΑΕΔ για την προώθηση προγραμμάτων παροχής κινήτρων, μέσω επιδότησης των ασφαλιστικών εισφορών. Έχουμε τρία μεγάλα προγράμματα 115.000 νέων θέσεων εργασίας, με γενναίες επιδοτήσεις, για μακροχρόνια άνεργες γυναίκες, πολύτεκνες, τρίτεκνες, ή τρίτεκνους, και για αρχηγούς μονογονεϊκών οικογενειών.
Ενίσχυση της δημιουργικότητας, με νέες πρωτοβουλίες, που θα χρηματοδοτηθούν σε καινοτόμες επιχειρηματικές δραστηριότητες, αλλά επίσης και σε επιταγές, που θα εξαργυρώνονται για κατάρτιση και για θέσεις εργασίας, τόσο με επιχορηγήσεις για καινοτόμες δράσεις, όσο βεβαίως και για στήριξη συνολικά 2.500 επιχειρήσεων νεανικής επιχειρηματικότητας.
Πρόκειται για προγράμματα, και ευρωπαϊκά και εθνικά, ώστε να αξιοποιήσουμε όλο το ανθρώπινο δυναμικό, σε αυτή την προσπάθεια ανάπτυξης της χώρας μας.
Έχουμε όμως και την παιδεία. Η μεγάλη αλλαγή, εδώ θα έρθει. Μια εκπαίδευση, που χρειάζεται συνεχώς να αλλάζει, να εξελίσσεται και να στηρίζει την οικογένεια, από το ολοήμερο σχολείο και το βρεφονηπιακό σταθμό, που δυστυχώς δεν υπάρχει σήμερα, μέχρι το ηλεκτρονικό σχολείο, ώστε να έχει πρόσβαση ο κάθε πολίτης, ο κάθε νέος, στον πλούτο, την κοινοκτημοσύνη της γνώσης, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σημαντικές αλλαγές χρειάζονται, επίσης, στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Και πρόσφατα, η κυρία Διαμαντοπούλου περιέγραψε τις γενικές γραμμές στη Σύνοδο των Πρυτάνεων, για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν.
Πρέπει να δημιουργήσουμε αυτοτελή Πανεπιστήμια, ώστε να παίρνουν πρωτοβουλία, να αποφασίζουν για τα Τμήματά τους, να αποφασίζουν ποιες Σχολές θα έχουν, να αποφασίζουν ποια πτυχία θα δώσουν. Αυτό δεν γίνεται σήμερα. Σήμερα, αυτό γίνεται στα γραφεία του Υπουργείου Παιδείας.
Θα πρέπει να υπάρχει αυτοτέλεια, ώστε να μπορούν να πάρουν πρωτοβουλίες και οι ίδιοι, αλλά και σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και την Περιφέρεια. Και επίσης, να προσελκύουν φοιτητές και ερευνητές διεθνώς και άρα, από εκεί όπου λέγαμε, «κάθε χωριό και ΤΕΙ», να πούμε «κάθε ΤΕΙ και διεθνής παρουσία».
Και είναι σημαντικό, σε αυτό το σχέδιο, να έχουμε την Ακαδημαϊκή Κοινότητα δίπλα μας, όπως πιστεύω ότι έχουμε δίπλα μας και την συντριπτική πλειοψηφία των νέων.
Παράλληλα, θέλουμε να εξασφαλίσουμε σε ολόκληρη την κοινωνία, τη δυνατότητα συνεχούς πρόσβασης στην εκπαίδευση, τη δια βίου εκπαίδευση, δίνοντας νέο νόημα στην παιδεία και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Να είναι ο χώρος, όχι μόνον για τα παιδιά μας, που θα σπουδάζουν σε αυτά, αλλά να είναι ανοιχτά Πανεπιστήμια για όλους, για συνεχή μάθηση, για δεύτερες ευκαιρίες, για συνεχή εξέλιξη, για συνεχή έρευνα. Ένα θερμοκήπιο καινοτομιών, σκέψης και επίλυσης προβλημάτων, είτε είναι τεχνολογικά προβλήματα, είτε κοινωνικά, είτε για την ανάπτυξη της κάθε περιοχής και Περιφέρειας.
Για να γίνουν όμως αυτά, χρειάζεται η συμμετοχή του νέου, το δικαίωμα της συμμετοχής. Γι’ αυτό και δίνουμε οξυγόνο, η Κυβέρνησή μας δίνει οξυγόνο στη Δημοκρατία, με πολιτικές εναντίον κάθε είδους αποκλεισμού, ηλικιακού, οικονομικού ή και γεωγραφικού. Με όλες μας τις πρωτοβουλίες, που ξεκινήσαμε από την πρώτη ημέρα που αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας, όπως είναι η ανοιχτή διαβούλευση όλων των νομοσχεδίων, στο διαδίκτυο.
Για να μπορεί να συμμετέχει ο νέος, όχι μόνο μέσα από οργανωμένα κόμματα, αλλά να συμμετέχει, είτε συλλογικά είτε ατομικά, με τη γνώμη του, με το λόγο του.
Με την ανάρτηση όλων των αποφάσεών μας στο διαδίκτυο. Να μας κρίνουν, να συμμετέχουν με δημιουργική κριτική. Με την απόφασή μας να κατεβάσουμε το ηλικιακό όριο εκλογής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση στα 18 έτη. Γιατί πιστεύουμε και εμπιστευόμαστε τους νέους και τις νέες μας.
Και τελειώνω με μια προτροπή: στις εκλογές της Αυτοδιοίκησης, που έρχονται, βάλτε νέους ανθρώπους, βάλτε νέες και νέους. Είναι μια έκκληση προς όλα τα κόμματα.
Δώστε λόγο και ρόλο στη νέα γενιά. Η νέα γενιά και ξέρει, η νέα γενιά και μπορεί, η νέα γενιά και θέλει.
Κάντε τον «Καλλικράτη» μοχλό αλλαγών και ανατροπών, με τους νέους πρωτοπόρους.
Σας ευχαριστώ.
