Αθήνα 19 Ιανουαρίου 2011
Η πρόεδρος του κινήματος «Δημοκρατική Συμμαχία» μίλησε σήμερα στην ολομέλεια της Βουλής για τον αναπτυξιακό νόμο. Ακολουθεί η ομιλία της Ντόρας Μπακογιάννη.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι
Ζούμε μια εποχή σημαντικών μεταβολών και ουσιαστικών ανατροπών. Τα πάντα αλλάζουν και η κρίση αμφισβητεί θεσμούς, δομές και κυρίαρχες αντιλήψεις.
Μαζί με τους δείκτες και τα νούμερα που ανατρέπονται, αλλάζει και μια κυρίαρχη αντίληψη που υπήρχε σε όλη την περίοδο της μεταπολίτευσης και χαρακτήριζε και χαρακτηρίζει το σύνολο σχεδόν των κομμάτων της μεταπολίτευσης.
Βασική αντίληψη των παλαιών κομμάτων είναι ότι η οικονομική ανάπτυξη απορρέει από πρωτοβουλίες του κράτους, είναι αποτέλεσμα επενδυτικών νόμων που καθορίζουν ποιοι τομείς θα υποστηριχθούν, ποιες περιοχές θα ενισχυθούν, ποιες επιχειρήσεις θα επιδοτηθούν, ποιες θα επιβιώσουν και αν αυτές θα είναι μεγάλες ή μικρές ή «πράσινες» ή «κίτρινες» ή δεν ξέρω τι άλλο.
Στην ουσία πρόκειται για μια πολιτική φιλοσοφία η οποία διαιωνίζει και διευρύνει την παρέμβαση του κράτους στην αναπτυξιακή λειτουργία της οικονομίας. Αντί να θέτει στο πηδάλιο της οικονομίας τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, τους ανθρώπους που δημιουργούν, που επιχειρούν, που τολμούν να αναλάβουν ρίσκα, καθιστά ρυθμιστές και πρωταγωνιστές τη γραφειοκρατία του δημοσίου.
Εμείς, ως Δημοκρατική Συμμαχία, αρνούμεθα αυτή την οικονομική φιλοσοφία. Για εμάς η ανάπτυξη δεν είναι αποτέλεσμα νόμων και εγκυκλίων. Και το αποδεικνύει και η αποτίμηση της τριακονταετούς λειτουργίας των αναπτυξιακών νόμων. Υπάρχουν μέσα στην έκθεση αποτίμησης δύο συμπεράσματα τα οποία δεν πρέπει να αγνοήσουμε. Το πρώτο αναφέρει ότι «με δεδομένους τους πόρους που διατέθηκαν (τα τελευταία τριάντα χρόνια) 5.000 νέες θέσεις εργασίας και 700 επενδυτικά σχέδια το χρόνο, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να θεωρείται ικανοποιητικό». Και το δεύτερο ότι σε όλη αυτή την πορεία των τριάντα χρόνων οι περιφερειακές ανισότητες αντί να μειωθούν, διευρύνθηκαν. Οι νόμοι λειτούργησαν υπέρ του κέντρου, της συσσώρευσης στην Αττική και στα μεγάλα κέντρα, με αποτέλεσμα το ΑΕΠ στις ακριτικές περιφέρειες όπως παραδέχεται και στην εισηγητική έκθεση να έχει μειωθεί.
Ας μην κρυβόμαστε λοιπόν πίσω από το δάκτυλο μας. Η ανάπτυξη δεν προκύπτει μέσα από γραφειοκρατικές επιδοτήσεις. Για εμάς είναι αποτέλεσμα κυρίως της ολοκληρωτικής και πλήρους απελευθέρωσης των δημιουργικών και παραγωγικών δυνάμεων των Ελλήνων .
Και αυτό απαιτεί σαρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε όλο το εύρος της οικονομικής λειτουργίας. Αυτό απαιτεί ριζική μείωση του δημόσιου τομέα, την πραγματική κατάργηση των ειδικών προνομίων διαφόρων ομάδων, την εισαγωγή του ανταγωνισμού σε όλους τους τομείς, την πραγματική λειτουργία των θεσμών και κυρίως του κράτους δικαίου και την οριστική αποβολή του συντεχνιασμού από την οικονομία και την κοινωνία μας.
Μόνο όταν έχουν υλοποιηθεί όλοι αυτοί οι στόχοι θα έχει ουσιαστικό νόημα η όποια συζήτηση για κίνητρα προσέλκυσης επενδύσεων.
Γιατί ας είμαστε ειλικρινείς: Το γεγονός ότι Ελλάδα βρίσκεται στο τέλος της παγκόσμιας κατάταξης όσον αφορά την διάθεση των επιχειρήσεων να λειτουργήσουν στην χώρα μας ασφαλώς και δεν οφείλεται στους επενδυτικούς νόμους που είχαμε. Οφείλεται στο πλήθος των αντικινήτρων που έχουμε ως οικονομία. Οφείλεται στο γεγονός ότι για να πάρεις μια άδεια για να ξεκινήσεις μια επιχείρηση χρειάζεσαι ακόμη δεκάδες υπογραφές, παρ΄ όλες τις καλές προθέσεις και τις εξαγγελίες όλων των κυβερνήσεων.
Έτσι εξηγείται και το ότι, παρά τις δήθεν μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές που κάνει το ΠΑΣΟΚ, η Ελλάδα κατρακύλησε 15 θέσεις μέσα σε έναν μόλις χρόνο στον δείκτη οικονομικής ελευθερίας και κατέχει πια την τελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το γεγονός ότι περισσότερες από 1500 επιχειρήσεις εγκατέλειψαν την Ελλάδα από το τέλος του περασμένου έτους δεν οφείλεται στην ύπαρξη ή όχι αναπτυξιακού νόμου. Οφείλεται σε μια σειρά από αγκυλώσεις και εμπόδια που κάνουν τη ζωή δύσκολη σε όλους και υπονομεύουν κάθε παραγωγική δραστηριότητα. Όλοι γνωρίζουμε ότι το διαρκές κλείσιμο των εμπορικών κέντρων των πόλεων από τις απεργίες κοστίζει ή ότι οι αιφνιδιαστικές ακινητοποιήσεις των μέσων μαζικής μεταφοράς που εμποδίζουν τους εργαζόμενους να πάνε στη δουλειά τους διώχνει στην ουσία παραγωγικές μονάδες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κύριε υπουργέ, το πρώτο βήμα πρέπει να είναι να αντιμετωπίσουμε με αποτελεσματικό και αποφασιστικό τρόπο όλο αυτό το πλέγμα των αντικινήτρων που έχουν θεσμικό χαρακτήρα, αφορούν τη λειτουργία του δημόσιου, αλλά αγγίζουν και συμπεριφορές και νοοτροπίες όλων μας.
Για να περάσω στο σχέδιο νόμου που συζητάμε, λέω εξ΄ αρχής ότι είναι θετικό ότι το σχέδιο κινείται προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης των φορολογικών κινήτρων ως εργαλείου προσέλκυσης και στήριξης των επενδυτικών σχεδίων. Βεβαίως κάνετε δειλά βήματα γιατί επιλέγετε ένα συνδυασμό των φορολογικών κινήτρων με τις επιδοτήσεις και ενισχύσεις. Έχει σημασία η ισορροπία. Ως γενική αρχή, προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι οι επιδοτήσεις πρέπει να είναι χαμηλού ύψους. Η εμπειρία δείχνει ότι η πολιτική των ανεξέλεγκτων μεγάλων επιδοτήσεων δεν απέδωσε. Γι΄ αυτό πιστεύω ότι το βασικό εργαλείο πρέπει να είναι τα φορολογικά κίνητρα και οι επιδοτήσεις να είναι μικρότερου ύψους από το 50% το οποίο προβλέπετε σε πολλές περιπτώσεις με το σχέδιο νόμου. Αν πάμε σε χαμηλότερο ύψος επιδοτήσεων θα υπάρξει μεγαλύτερη διάχυση ευεργετημάτων σε περισσότερα επενδυτικά σχέδια και η εμπλοκή του επιχειρηματία θα είναι πιο ουσιαστική. Πρέπει η υλοποίηση του σχεδίου να βασίζεται κυρίως σε ίδιες δυνάμεις για να μην επαναληφθούν νοσηρά φαινόμενα του παρελθόντος.
Θεωρώ επίσης θετικό το γεγονός ότι κάνετε βήματα προς τα εμπρός στον τομέα ης επιχειρηματικότητας των νέων, και ειδικά το ζήτημα της επιχορήγησης των λειτουργικών δαπανών. Είναι από τις περιπτώσεις που χρειάζεται αυτού του είδους η στήριξη.
Θα ήθελα να σταθώ όμως και στις εμφανείς αδυναμίες του νομοσχεδίου.
Στην ουσία ο νόμος είναι ημιτελής. Γι΄ αυτό δημιουργούνται ερωτηματικά ως προς τον χρόνο εφαρμογής του. Η εφαρμογή του νέου νόμου προϋποθέτει την έκδοση 3 Προεδρικών Διαταγμάτων και 23 Υπουργικών Αποφάσεων εκ των οποίων οι 21 είναι κρίσιμης σημασίας. Το κωδικοποιείτε κύριε υπουργέ και αυτό είναι καλό, αλλά δεν είναι επαρκές. Δεν μπορείτε να αρνηθείτε ότι δημιουργούνται συνεπώς σαφή ερωτήματα ως προς την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του Νόμου, που αν ακολουθηθούν οι συνήθεις διαδικασίες με τις οποίες η κυβέρνηση σας υλοποιεί τους νόμους που ψηφίζει τότε, δεν μπορεί να εφαρμοστεί νωρίτερα από τον Οκτώβριο του 2011. Άλλοι 10 μήνες σε αυτό το τέλμα είναι μεγάλο το κόστος.
Δεύτερη αρνητική παρατήρηση είναι το γεγονός ότι ενώ η ρητορική σας κύριε υπουργέ μιλάει για την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, αλλά οι συγκεκριμένες νομοθετικές επιλογές δεν την παρακολουθούν. Απόδειξη ότι η εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, ο εξαγωγικός προσανατολισμός της επιχείρησης και η εξαγωγική επίδοση είναι ένα από τα 18 κριτήρια που αναφέρετε στο νομοσχέδιο. Δεν γίνεται όμως με αυτή τη λογική η διαφορά και το άλμα προς τα εμπρός. Δεν στηρίζεις τις εξαγωγικές επιχειρήσεις με αυτή την επιλογή. Ξανακοιτάξτε και δώστε πρόκριμα στην εξαγωγική δυνατότητα και επιτυχία.
Τρίτη παρατήρηση είναι ότι με το σχέδιο νόμου δεν αντιμετωπίζετε τις μεγάλες αδυναμίες που είχαν οι προηγούμενοι αναπτυξιακοί νόμοι. Διατηρείτε γραφειοκρατικές δομές και ευρεία εμπλοκή πολλών υπηρεσιών. Και παρά το γεγονός ότι αντιλαμβάνεσθε την ανάγκη να υπάρξουν ευέλικτα σχήματα και διαδικασίες, οι κατηγορίες επενδύσεων που καθιερώνετε είναι ο ορισμός της ασάφειας που θα δημιουργήσει σύγχυση στους επενδυτές και αδιαφάνεια Η κατηγοριοποίηση των ενισχύσεων επενδύσεων σε Γενικής επιχειρηματικότητας, Τεχνολογικής ανάπτυξης και Περιφερειακής συνοχής αποτελούν μνημείο αοριστολογίας.
Επίσης, ο επιχειρηματικός κόσμος της χώρας περίμενε να επιλυθούν μέσω του νέου νόμου βασικά προβλήματα, τα οποία ήταν προβλήματα όλων των προηγούμενων αναπτυξιακών νόμων όπως οι καθυστερήσεις στις διαδικασίες ελέγχου και πληρωμών. Οι διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου, οι διαδικασίες πληρωμών καθώς και το γενικότερο σύστημα διαχείρισης ενώ θα έπρεπε να είναι ζητήματα τα οποία λογικά έπρεπε να περιέχονται στον κορμό του νέου νόμου, εντούτοις διαπιστώνουμε τη μετάθεση της επίλυσής τους, μέσω της υπογραφής σχετικών Υπουργικών Αποφάσεων.
Τέλος θα αναφερθώ στον περιφερειακό χαρακτήρα του αναπτυξιακού νόμου. Παρότι προβλέπεται ειδική κατηγορία επενδύσεων περιφερειακής συνοχής, η διάσταση αυτή είναι ασθενής. Απουσιάζει πλήρως οποιαδήποτε δράση για μετεγκατάσταση επιχειρήσεων από τα αστικά κέντρα προς την περιφέρεια, όπως επίσης είναι αδύναμες οι προβλέψεις για τις επιχειρήσεις που βρίσκονται στις παραμεθόριες περιοχές όπου καταγράφεται η πιο ισχυρή τάση φυγής των επιχειρήσεων.
Θα ήθελα τέλος να επισημάνω ότι πρέπει σε νομούς που υπάρχει ισχυρή παρουσία της ΔΕΗ να υπάρξει διόρθωση του ΑΕΠ των περιοχών αυτών διότι δημιουργούνται πλασματικά δεδομένα του ρυθμού ανάπτυξης του και δεν λαμβάνεται υπόψη η περιβαλλοντική επιβάρυνση. Αναφέρομαι στους νομούς Κοζάνης, Αρκαδίας, Φλώρινας και Εύβοιας όπου το ΑΕΠ εμφανίζεται πιο υψηλό απ΄ αυτό που είναι στην πραγματική οικονομία της περιοχής. Δείτε το έχει σημασία για τους συγκεκριμένους νομούς γιατί η ΔΕΗ αποτελεί στην ουσία «μονοκαλλιέργεια» για τους νομούς αυτούς και δημιουργεί στρεβλώσεις και ανισότητες.
Κύριε υπουργέ με το σχέδιο του αναπτυξιακού νόμου κάνετε δειλά βήματα. Χρειάζεται μεγαλύτερη τόλμη και βούληση ανατροπής των αντικινήτρων, των εμποδίων, των δυσλειτουργιών που υπάρχουν στην ελληνική οικονομία. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση και από αυτήν θα κριθεί στην ουσία η επιτυχία της προσπάθειας ανόρθωσης της ελληνικής οικονομίας. Γι΄ αυτό και θα ψηφίσουμε επί της αρχής το σχέδιο νόμου.
