ΟΜΙΛΙΑ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΝΤΖΕΡΗ, ΕΙΣΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ, ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ «ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ»
Αθήνα, 28 Ιουλίου 2010
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι
Ζούμε σε μια εποχή που τίποτα δε θυμίζει το χθες. Η χώρα μας βρίσκεται σε κρίσιμη και οριακή καμπή. Βρίσκεται στο κέντρο μιας πολύπλευρης κρίσης η οποία σοβούσε από καιρό, που όμως γιγαντώθηκε, πήρε καταστροφικές διαστάσεις από την άφρονα πολιτική της 6ετίας της διακυβέρνησης της χώρας από τη Ν.Δ.. Η Κυβέρνηση με την πρόσφατη εντολή του λαού, εκλήθη στην κυριολεξία να σώσει τη χώρα από την χρεοκοπία και την καταστροφή. Και το πράττει συστηματικά και μεθοδικά.
Είναι ομολογουμένως μια πολύ δύσκολη προσπάθεια, αφού αυτή η κρίση δεν αφορά μόνο τα δημόσια οικονομικά της χώρας, αλλά αφορά το μοντέλο ανάπτυξής της, αφορά το σύνολο της κοινωνίας. Οι αλλαγές που απαιτούνται είναι πολλές φορές επώδυνες, συγχρόνως όμως επείγουσες και αναγκαίες.
Η Κυβέρνηση καλείται να λύσει μια πολύ δύσκολη εξίσωση με πολλές παραμέτρους. Καλείται να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο πρόγραμμα δημοσιονομικής σταθερότητας και εξυγίανσης και συγχρόνως να υλοποιήσει φιλόδοξους αναπτυξιακούς στόχους.
Καλείται να επανακτήσει τη διεθνή αξιοπιστία της και συγχρόνως να πείσει τις αγορές ότι αυτή η χώρα μπορεί να κάνει μια νέα αρχή στα οικονομικά της. Πρέπει ν’ αξιοποιήσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής οικονομίας και συγχρόνως να εξουδετερώσει τα μειονεκτήματα και τις διαρθρωτικές μειονεξίες. Και ολ’ αυτά διασώζοντας την κοινωνική συνοχή, τις θέσεις εργασίας, το κοινωνικό κράτος.
Καλείται ακόμα να συμβιβάσει δύο εκ των πραγμάτων αντιθετικά πράγματα. Την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που θα ικανοποιήσει τους δανειστές μας και συγχρόνως να διαφυλάξει το βιοτικό επίπεδο και τις κοινωνικές κατακτήσεις ιδιαίτερα των μεσαίων και μικρών κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων.
Να εφαρμόσει δηλαδή πολιτικές που θα βγάλουν τη χώρα από την επιτήρηση, συγχρόνως όμως αυτές οι πολιτικές να έχουν τη στήριξη και κατανόηση των πολιτών, αφού θα πείθουν ότι τα μέτρα θ’ αποδώσουν καρπούς και θα φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι είναι μια πολύ δύσκολη εξίσωση. Η επίλυση της οποίας απαιτεί ένα νέον σύγχρονο Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή.
Το Υπουργείο Οικονομικών αναμφίβολα με σύστημα και μέθοδο εργάζεται στην κατεύθυνση επίλυσης αυτής της εξίσωσης.
- Ήδη ψηφίστηκε το φορολογικό νομοσχέδιο σε μια προσπάθεια ριζικής αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος της χώρας προκειμένου να γίνει πιο αποτελεσματικό και πιο δίκαιο.
- Έχει συσταθεί η ελληνική στατιστική αρχή η οποία με διοικητική και επιχειρησιακή αυτονομία, αποκαθιστά την αξιοπιστία της χώρας και την εμπιστοσύνη στα στατιστικά στοιχεία.
Έτσι όταν θα λέμε έλλειμμα 6% θα είναι 6 και όχι 13.
- Ολοκληρώνεται η απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων, κάτι που δεν είχε συμβεί από της σύστασης του ελληνικού κράτους. Αυτό σε συνδυασμό με την ενιαία Αρχή πληρωμών θα ενισχύσει τη λογοδοσία και θα περιορίσει τη σπατάλη.
- Ιδρύθηκε Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και μάλιστα με ρυθμούς ταχύτερους από αυτούς της ΤΡΟΪΚΑ
- Ακόμα θεσπίστηκαν κανόνες ώστε όλες οι υπογραφές των Υπουργών και Κοινωνικών Λειτουργών να αναρτώνται στο διαδίκτυο.
Ολ’ αυτά μαζί με τον «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ», τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος και μόλις εχθές το νόμο για τη ρύθμιση των χρεών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, δημιουργούν ένα πλαίσιο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που αποδίδουν και θα αποδώσουν ακόμα περισσότερα βραχυπρόθεσμα καρπούς.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι
Το νομοσχέδιο περί Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Ευθύνης που συζητιέται σήμερα στην ολομέλεια αποτελεί ένα σημαντικό καθοριστικό και στέρεο βήμα στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης του εξορθολογισμού και του ελέγχου των δημοσίων δαπανών.
Πιο συγκεκριμένα το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιχειρεί για πρώτη φορά στη χώρα μας την ουσιαστική ενίσχυση της αξιοπιστίας, της λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας στην εκτέλεση του προϋπολογισμού.
Στοχεύει τη θεμελιώδη αλλαγή στην δημοσιονομική διαχείριση και τη θέσπιση σύγχρονων δημοσιονομικών κανόνων και αρχών στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Δηλαδή, τροποποιεί ριζικά το ισχύον πλαίσιο κατάρτισης, εκτέλεσης και παρακολούθησης του προϋπολογισμού.
Στοχεύει στην απόκτηση της δυνατότητας ελέγχου των δημοσίων δαπανών - κάτι πολύ δύσκολο με τα σημερινά δεδομένα. Εισάγει ισχυρούς θεσμούς διαφάνειας, δημοσιοποίησης των στοιχείων, λογοδοσίας προς τη Βουλή και τους πολίτες.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Χρόνια τώρα πλανώνται σ’ όλες τις πτέρυγες αυτής της αίθουσας συγκεκριμένα ερωτήματα.
- Μπορεί η χώρα μας να καταρτίσει έναν εθνικό αξιόπιστο προϋπολογισμό.
- Μπορεί να ελέγξει την εκτέλεση του.
- Επιτυγχάνονται οι στόχοι του.
- Υπάρχει πλήρης αποτύπωση για το πού πάνε τα χρήματα των φορολογουμένων.
- Ο προϋπολογισμός μπορεί να δεσμεύσει την πολιτεία τις παραγωγικές δυνάμεις και την οργανωμένη κοινωνία.
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα το νομοσχέδιο απαντά θετικά. Απαντά με πειστικό και εύληπτο τρόπο στο «που» και το «πώς δαπανάται το δημόσιο χρήμα». Ο προϋπολογισμός γίνεται διαφανής και αυτοαποκαλυπτικός. Γι’ αυτούς τους λόγους, ο νόμος αυτός αποτελεί την κορυφαία μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού συστήματος.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η δημοσιονομική πολιτική στη χώρα μας για πολλά χρόνια ασκήθηκε περισσότερο ως «διακριτική πολιτική» όπως χαρακτηρίζεται στην οικονομική θεωρία παρά με σταθερούς κανόνες στα πλαίσια ενός δεδομένου και σταθερού μεσοπρόθεσμου συστήματος θεσμικών αρχών.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των κρατικών προϋπολογισμών, ιδιαίτερα των τελευταίων χρόνων αναμφίβολα είναι όπως αποκαλύπτουν οι αριθμοί , και σ’ αυτό θα συμφωνήσουμε φαντάζομαι όλοι:
- οι υπερβάσεις δαπανών,
- η διασπορά της χρηματοδότησης,
- ο αποδυναμωμένος και εξαντλημένος από τη γραφειοκρατία έλεγχος,
- η παντελής απουσία ελέγχου σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, όπου εμφάνισαν υψηλές δαπάνες και μεγάλα ελλείμματα - όπως τα νοσοκομεία, οι δήμοι κ.λπ..
- Η «αδιαφάνεια» και η δημιουργία «στεγανών» στις διαδικασίες διαχείρισης
- Η αόριστη κυβερνητική λογοδοσία και η έλλειψη εξατομικευμένης ευθύνης.
Τα φαινόμενα αυτά «γιγαντώθηκαν», κυρίως, την τελευταία 6ετία με αποτέλεσμα τον οικονομικό εκτροχιασμό της χώρας και την ανάγκη λήψης σειράς σκληρών αλλά αναγκαίων μέτρων προκειμένου η χώρα να αποφύγει τη χρεοκοπία στην οποία μαθηματικά οδηγείτο.
Με τον νόμο αυτό τερματίζεται η λογική της διακριτικής ευχέρειας στην άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής και αντικαθίσταται από μια συγκεκριμένη πολιτική κανόνων και αρχών. Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύονται τα αναπτυξιακά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του προϋπολογισμού. Γίνεται εύκολος στην ανάγνωση. Θα έλεγα πως αυτοαποκαλύπτεται, ώστε να μην υποκρύπτονται κάτω από δυσνόητα νούμερα και κωδικούς, επιλογές και παρεμβάσεις, που γίνονται για πελατειακούς ή άλλους λόγους.
Η μεταρρύθμιση αυτή είναι αναγκαία. Συνδράμει αναμφίβολα στην επίτευξη των οικονομικών στόχων και στην εκπλήρωση των συμβατικών μας υποχρεώσεων έναντι του μηχανισμού στήριξης της χώρας. Όμως, δεν στοχεύει σε αυτό. Κυρίως, έρχεται να βάλει σε τάξη και να «νοικοκυρέψει» τα δημόσια οικονομικά, να συμβάλει στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη μιας βιώσιμης μεσομακροπρόθεσμης αναπτυξιακής πολιτικής.
Οφείλω εδώ να τονίσω ότι, στην ουσία, η ορθολογική δημοσιονομική διαχείριση αποτελεί αυτή καθαυτή αναπτυξιακό μέτρο - κάτι απολύτως αναγκαίο στις παρούσες συνθήκες - αφού θέτει το οικονομικό και θεσμικό πλαίσιο, από το οποίο θα προκύψει η ανάπτυξη.
Κυρίες και κύριοι, «μεσομακροπρόθεσμη ανάπτυξη» σημαίνει «επένδυση σε παραγωγικούς συντελεστές», όπως εργασία, φυσικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, πράσινες μορφές ενεργείας κ.λπ.. Πάνω απ' όλα, όμως, σημαίνει «εξυγίανση των θεσμών της δημοσιονομικής διαχείρισης» και «σταθεροί κοινωνικοί και οικονομικοί θεσμοί», που αφορούν τους κανόνες του «παιχνιδιού» ανάμεσα στους ιδιώτες, στις αγορές και στο κράτος.
Με τον νόμο αυτόν γίνεται ο σχεδιασμός των μηχανισμών, που είναι ο πρώτος και απαράβατος όρος για την προώθηση της ανάπτυξης, της βιωσιμότητας και της ορθής λειτουργίας του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος.
Επομένως, θα ήθελα να τονίσω με έμφαση ότι, το νέο σχέδιο νόμου δεν δίνει θετικές απαντήσεις μόνο στη διαχείριση και στην εκτέλεση των επιμέρους προϋπολογισμών και στον γενικό συντονισμό τους, αλλά σχεδιάζει αναλυτικά και εμπεριστατωμένα έναν μηχανισμό με σκοπό τον εκσυγχρονισμό της δημοσιονομικής διαχείρισης με κανόνες και πρότυπα σύμφωνα με τα ισχύοντα σε χώρες της Ε.Ε., οι οποίες έχουν ήδη εναρμονιστεί με τον Κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ Ευρατόμ) 1605-2002.
Ο μηχανισμός αυτός δεν αποσκοπεί αποκλειστικά και μεμονωμένα στη λογιστική συμβατότητα μεταξύ των προϋπολογισμών των Υπουργείων και Δ.Ε.Κ.Ο. και του Γενικού Προϋπολογισμού. Αποσκοπεί στη λογιστική και οικονομική συμβατότητα όλων των προϋπολογισμών με τους επί μέρους αλλά και τους μακροοικονομικούς στόχους της οικονομικής πολιτικής.
Η λογιστική συμβατότητα εξασφαλίζεται τόσο με τον τρόπο ενσωμάτωσης των προϋπολογισμών, όσο και με την παρουσία οικονομικών υπευθύνων σε κάθε Υπουργείο και ενδιάμεση διαχειριστική Αρχή. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα σύστημα εισροών - εκροών σε χρηματικούς όρους που εξασφαλίζει τη δημόσια διαφάνεια, τη λογιστική συνέπεια, την οικονομική ορθολογικότητα. Κυρίως όμως είναι ένα σύστημα που σε κάθε χρονική στιγμή προσδιορίζει τους οικονομικούς περιορισμούς αλλά και τις πραγματικές μακροοικονομικές δυνατότητες προκειμένου να επιτευχθούν τα αναπτυξιακά σχέδια της γενικής Κυβέρνησης
Άκρως σημαντική είναι η ενίσχυση του ρόλου της Βουλής. Τόσο στον έλεγχο της Δημοσιονομικής Πολιτικής, όσο και στην ενδυνάμωση του ρόλου του Υπουργείου Οικονομικών στην εποπτεία της Δημοσιονομικής Διαχείρισης. Στην πραγματικότητα, θεμελιώνεται θεσμικά ο ρόλος της κοινωνίας, τόσο στον έλεγχο και την παρακολούθηση των δαπανών αλλά και στην συνολική οικονομική διαχείριση. Αλλά και στην δυνατότητα άσκησης αναπτυξιακής πολιτικής πάνω σε ορθολογικές και λογιστικά, συνεπείς βάσεις χωρίς υπερβάσεις και παρεκκλίσεις.
Κυρίες και Κύριοι, ο εξορθολογισμός που επιτυγχάνεται με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, δεν σχετίζεται απλώς με τη λογιστική συνέπεια και την μείωση των υπερβάσεων ανά Υπουργείο, αλλά - κι αυτό πρέπει να το τονίσουμε γιατί είναι μια πραγματική οικονομική συνέπεια του νέου Νόμου - εξασφαλίζει νέους οικονομικούς πόρους στο Δημόσιο Τομέα της τάξης αρκετών δις. Η σπατάλη, η ανορθολογική διαχείριση, οι λογιστικές και πραγματικές υπερβάσεις στις πιστώσεις, η απουσία ελέγχου στη χρήση των πόρων και των πιστώσεων, σημαίνουν απώλεια δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα χρήματα αυτά τώρα μπορούν ν’ απορροφηθούν στην πραγματική οικονομία και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, προκειμένου να διαμορφώσουνε την νέα φυσιογνωμία της Ελληνικής Οικονομίας.
Σε πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας [1] φαίνεται καθαρά ότι στις βιομηχανικές χώρες που μειώθηκαν οι δαπάνες στα πλαίσια μιας συστηματικής πολιτικής εξορθολογισμού, βελτιώθηκαν όλοι οι δείκτες της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας.
Κυρίες και Κύριοι το συζητούμενο νομοσχέδιο αποτελεί αδήριτη οικονομική ανάγκη στο μακροοικονομικό επίπεδο και σαν τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί και να υπερψηφιστεί από την εθνική αντιπροσωπεία.
Βεβαίως, είναι απαραίτητο να υπάρξουν και νέοι μηχανισμοί ελέγχου και λειτουργίας στις αγορές, στην εκπαίδευση, στην υγεία και σε άλλους τομείς δράσης και προτεραιότητας για την οικονομία. Η αρχή γίνεται από το Υπουργείο Οικονομικών με αυτό το νομοσχέδιο που αποτελεί και την κορυφαία μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού μας συστήματος και του τρόπου άσκησης της οικονομικής Πολιτικής στο επίπεδο των διαχειριστικών αρχών των Υπουργείων και της γενικής Κυβέρνησης. Η εξοικονόμηση των πόρων θα είναι τεράστια, ενώ η διαφάνεια και ο κοινωνικός έλεγχος θα συμβάλλουν αποφασιστικά τόσο στην άσκηση μακροοικονομικής Πολιτικής, όσο και στη διαμόρφωση της νέας αναπτυξιακής πορείας της χώρας.
Κυρίες και Κύριοι,
Στη δύνη της μεγαλύτερης κρίσης της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 100 χρόνια, το παρόν νομοσχέδιο απαντά πειστικά στα φλέγοντα σημερινά ζητήματα που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία. Σε ζητήματα:
Της αποτελεσματικής διαχείρισης
Της εξάλειψης της σπατάλης και της διαφθοράς
Της πραγμάτωσης της διαφάνειας, της κοινωνικής λογοδοσίας,
Της εξειδίκευσης και απόδοσης των ευθυνών στον εξορθολογισμό της οικονομικής Πολιτικής
Απαντά και συγχρόνως δείχνει την οδό υπέρβασης και επανόρθωσης που εντέλει οδηγεί στην ανάκαμψη της οικονομίας και την αναγέννηση της χώρας.
Και σαν τέτοιο, καλώ όλες τις πτέρυγες της Βουλής να υπερψηφίσουν το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Ευχαριστώ.
