«Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων».
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΗΣ ΛΙΤΣΑΣ ΑΜΜΑΝΑΤΙΔΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ
Τετάρτη 28 Ιουλίου 2010
ΛΙΤΣΑ ΑΜΜΑΝΑΤΙΔΟΥ-ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, θέλουμε να χαλαρώσουμε όλοι, γιατί βλέπω ότι υπάρχει μία ευθυμία, αν και βέβαια δεν υπάρχει αυτή η ευθυμία από την πλευρά των συμπολιτών μας, όταν είναι αυτοί καταχρεωμένοι. Είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο των ημερών και όσο περνάει ο καιρός θα γίνεται ακόμη πιο έντονο.
Έχουμε ένα σχέδιο νόμου, κυρία Υπουργέ, το οποίο είχαμε δει από το χειμώνα. Ήρθε τον προηγούμενο μήνα και φθάνουμε σήμερα στην τελική του συζήτηση και την ψήφισή του. Αυτό το πολυδιαφημισμένο, όμως, νομοσχέδιο θα έπρεπε να έχει τέτοιες διατάξεις που να βοηθά περισσότερους συμπολίτες σε αυτή την πολύ δύσκολη συγκυρία που περνάμε. Και επειδή καταλαβαίνουμε όλοι μας ότι οι καταστάσεις θα είναι ακόμη πιο τραγικές τους επόμενους μήνες και η ανεργία θα ανεβάσει ακόμη περισσότερο τα ποσοστά της, έχετε την ευκαιρία μέχρι το τέλος της συζήτησης, να κάνετε εκείνες τις βελτιώσεις –πραγματικές, όμως, βελτιώσεις, όχι απλές αλλαγές- που θα μπορέσουν να βοηθήσουν τις οικογένειες, τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σε αυτές τις πολύ δύσκολες συνθήκες, στις οποίες έχει περιέλθει η χώρα, βεβαίως με τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν και ειδικά το τελευταίο τρίμηνο, που είναι πολύ έντονη η ιστορία με το Μνημόνιο και με τα πολύ σκληρά και αντιλαϊκά μέτρα που πήρε η Κυβέρνηση σε συνεργασία με το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Και επειδή είπα «Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», μέσα στο σχέδιο νόμου αυτό που τελικά βλέπουμε είναι να υπάρχει μία ομερτά των τραπεζών κατά των οφειλετών.
Σε αυτούς τους οφειλέτες για πάρα πολύ μεγάλο διάστημα έχει καταγγελθεί ότι έχουν πάρει δάνεια, χωρίς να έχουμε δει ποιοι ήταν οι λόγοι που αυτοί οι άνθρωποι έχουν φτάσει στο δανεισμό και πολλές φορές πολύ πάνω από τα όρια στα οποία μπορούσαν να αντεπεξέλθουν. Ένα κράτος χωρίς κοινωνικές δομές τι κάνει στον πολίτη; Για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις οικογενειακές του ανάγκες και όχι σε υπερβολές – που μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις όντως να ισχύουν – να παίρνει ένα δάνειο, για να μπορέσει να αποπληρώσει το προηγούμενο δάνειο, δυστυχώς.
Να ξεκινήσω από την πρόβλεψη για μια απαλλαγή κάθε οφειλέτη από τα χρέη μόνο για μία φορά. Αυτό δεν βοηθάει καθόλου. Είναι μια ρύθμιση, η οποία δεν συνάδει με ό,τι περνάει η ελληνική κοινωνία σήμερα και ο πολίτης.
Προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης από τη μεριά του οφειλέτη στο Ειρηνοδικείο είναι να έχει προβεί σε μια προσπάθεια επίτευξης, βεβαίως, εξωδικαστικού συμβιβασμού με όλους τους πιστωτές, η οποία να έχει οδηγηθεί σε μια αποτυχία, που να έχει τελειώσει το προηγούμενο εξάμηνο πριν την υποβολή της αίτησης για την υπαγωγή του οφειλέτη στις ευεργετικές, όπως εσείς τις λέτε, διατάξεις αυτού του νόμου.
Πρόκειται για μια ρύθμιση, η οποία ουσιαστικά υποχρεώνει τον οφειλέτη να υποστεί μια διαμάχη, η οποία θα έχει πολύ μεγάλο οικονομικό κόστος για τον ίδιο και από την άλλη τον βάζει αντιμέτωπο απέναντι σε έναν φορέα που είναι σε πολύ ισχυρότερη θέση, γιατί αυτός ο φορέας είναι ένα τραπεζικό σύστημα πολύ ισχυρό. Και τις περισσότερες φορές αυτό το ισχυρό τραπεζικό σύστημα παραπλανεί τους ανθρώπους με χαμηλή πληροφόρηση και με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Γιατί βλέπουμε και εκείνα τα υπέρογκα επιτόκια, τα οποία έχουν ξεπεράσει κάθε όριο.
Σε αυτή την απαράδεκτη πραγματικά ρύθμιση ο οφειλέτης, αφού για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα θα ταλαιπωρηθεί με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, θα χρεωθεί με χρήματα και αν τυχόν κάτι δεν πάει καλά, δεν του δίνεται η δυνατότητα να ξανακάνει αίτηση για δεύτερη φορά άμεσα. Αυτό δυστυχώς εξαιρεί πολλούς συνανθρώπους μας.
Στο άρθρο 5 ο οφειλέτης με δικά του έξοδα κοινοποιεί στους πιστωτές τη σχετική αίτηση, την κατάσταση περιουσιακών στοιχείων και εισοδημάτων, καθώς και το σχέδιο διευθέτησης οφειλών. Είναι μια απαράδεκτη επίσης ρύθμιση, με την οποία βάζετε τους οφειλέτες να έχουν τα δικά τους έξοδα δικηγόρων.
Αν θυμάμαι καλά, στο αρχικό σχέδιο νόμου που είχαμε συζητήσει, προβλεπόταν η δυνατότητα αρκετών εξαιρέσεων για ορισμένες κατηγορίες οφειλετών. Θα είχε και μια έκδοση μιας ειδικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης για επίδοση των σχετικών εγγράφων στους πιστωτές κατ’ ευθείαν από το Ειρηνοδικείο. Εδώ δεν υπάρχει…
Έχουμε αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων με την υποβολή της αίτησης προς το Ειρηνοδικείο. Βεβαίως δεν συνεπάγεται η αναστολή των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη. Και αυτή μπορεί να υπάρξει μόνο μέσω της δικαστικής απόφασης, κατόπιν αίτησης του ίδιου του οφειλέτη ή ενός άλλου προσώπου που έχει έννομο συμφέρον.
Ουσιαστικά με την παρούσα ρύθμιση απονευρώνεται η αρχική έκδοση του νομοσχεδίου, που προέβλεπε την κατ’ αρχήν αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων ταυτόχρονα με την υποβολή της αίτησης στο Ειρηνοδικείο και δυνατότητα του Ειρηνοδικείου να αναιρέσει μετέπειτα αυτή την αναστολή κατόπιν αίτησης του πιστωτή.
Βλέπουμε πως τελικά οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατάφεραν να μετατρέψουν ακόμη και τις άνευρες αρχικές διατάξεις της δικής σας Κυβέρνησης σε μια ανύπαρκτη ουσιαστικά προστασία των οφειλετών, που είναι μόνο στα λόγια.
Οι μη εξασφαλισμένες οφειλές θεωρούνται ληξιπρόθεσμες από τη στιγμή της αίτησης προς τον πιστωτή και παύει ο εκτοκισμός τους βάσει του άρθρου 6.3. Ειδικά για τα στεγαστικά δάνεια, αυτά θα εκτοκίζονται με το συμβατικό επιτόκιο ενήμερης οφειλής μέχρι και την ημερομηνία συζήτησης της αίτησης – το αργότερο μετά από έξι μήνες από την ημερομηνία κατάθεσης – και με ή όχι την υποχρέωση του οφειλέτη να καταβάλει κανονικά όλο ή μέρος των τοκοχρεολυτικών δόσεων προς τον πιστωτή από τη στιγμή της κοινοποίησης της αίτησης, προκειμένου να ισχύει η όποια πιθανή αναστολή καταδιωκτικών μέτρων. Και η διάταξη αυτή δεν αφορά δόσεις πριν από την επίδοση της αίτησης.
Κοιτάξτε, κυρία Υπουργέ, και αυτή η ρύθμιση, που εξαιρεί ουσιαστικά τα στεγαστικά δάνεια, εμπαίζει επίσης τους πολίτες. Και να πούμε πώς κάποιος για έξι μήνες μπορεί να πληρώνει τις δόσεις – βεβαίως εδώ έχετε κάνει μια διαφοροποίηση, μια νομοτεχνική βελτίωση που μας δώσατε χθες το βράδυ – για να δούμε τελικά ποιος έχει μόνιμη αδυναμία ικανοποίησης των πιστωτών του και ποιος όχι.
Κοιτάξτε να δείτε: εδώ μιλάτε για το αν μπορεί να βάζει μέρος ή όχι των χρημάτων της δόσης που του είχε επιβληθεί. Ποιος θα είναι ο μηχανισμός, κυρία Υπουργέ, που θα ορίζει ποιο ποσό μπορεί ο καθένας να δώσει στη δόση του;
Για το δικαστικό συμβιβασμό, εάν οι πιστωτές των οποίων οι απαιτήσεις υπερβαίνουν το 50% των συνολικών απαιτήσεων έναντι του οφειλέτη – απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συμφωνία όλων των πιστωτών με εμπράγματες εξασφαλισμένες απαιτήσεις – αν συμφωνήσουν, τότε επέρχεται αυτομάτως δικαστικός συμβιβασμός, βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 3.
Παρ’ όλα αυτά, η διάταξη αυτή ακυρώνεται με το άρθρο 7, παράγραφος 4, καθώς εάν έστω και ένας πιστωτής αποδείξει πως είτε ζημιώνεται σε σχέση με τους υπόλοιπους πιστωτές είτε πως η επίτευξη δικαστικού συμβιβασμού τον ζημιώνει περισσότερο απ’ ό,τι η μη επίτευξή του, τότε μπορεί να ασκήσει βέτο.
Και βλέπουμε πως κατά κύριο λόγο διασφαλίζονται στο ακέραιο οι απαιτήσεις για στεγαστικά δάνεια, καθώς υπάρχει ακόμη και η δυνατότητα σε μια τράπεζα να μπλοκάρει την όλη διαδικασία. Όλα αυτά είναι φυσικά υπέρ των τραπεζών και όχι υπέρ των οφειλετών που έχουν πραγματικές αδυναμίες.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Βουλευτού)
Κύριε Πρόεδρε, την ανοχή σας.
Στη δικαστική ρύθμιση για απαλλαγή του οφειλέτη στο άρθρο 8, παράγραφος 1, το κάνατε για ένα έτος. Και εδώ για άλλη μια φορά το νομοσχέδιο σπεύδει να προστατεύσει τις τράπεζες και όχι τους δανειολήπτες. Δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν το καθεστώς στο οποίο είμαστε. Γιατί είμαστε στο καθεστώς του Μνημονίου και μέσα σε διάστημα μικρότερο του ενός έτους μπορεί να υπάρχουν δυσμενέστατες συνέπειες στις οικονομικές δυνατότητες ενός μισθωτού, ενός ελεύθερου επαγγελματία ή ενός μικροεπιχειρηματία.
Η ρύθμιση επιβάλλει κατά βάση την καταβολή σε μηνιαία βάση ενός σταθερού ποσού, το οποίο θα ορίσει ελεύθερα το Ειρηνοδικείο για τέσσερα χρόνια. Το ποσό αυτό θα αναπροσαρμόζεται τακτικά βάσει ενός «αντικειμενικού δείκτη αναφοράς», όπως λέει το άρθρο 8.2. Σε περίπτωση μεταβολής της περιουσιακής κατάστασης του οφειλέτη λόγω κληρονομιάς, ο οφειλέτης οφείλει να διαθέσει στους πιστωτές ποσό μέχρι το 50% της αξίας της κληρονομιάς.
Προκύπτει το εξής εύλογο ερώτημα: ποιος θα είναι αυτός ο δείκτης; Ο δείκτης τιμών καταναλωτή, που τρέχει με 5,5%, όταν οι μισθολογικές αυξήσεις έχουν παγώσει και οι μικρές επιχειρήσεις κλείνουν σωρηδόν; Θα πρέπει να μας απαντήσετε.
Ο οφειλέτης οφείλει να ενημερώνει το δικαστήριο για κάθε αλλαγή της κατοικίας του, της εργασίας του, των εισοδημάτων και της περιουσίας του βάσει του άρθρου 8, παράγραφος 3. Εδώ βάζετε ότι θα πρέπει να υπάρχει και κάρτα από τον Οργανισμό Ασφάλισης Εργατικού Δυναμικού, δηλαδή τον ΟΑΕΔ, και να μην αποκρούσει αδικαιολόγητα πρόταση ανάληψης εργασίας ο οφειλέτης.
Κυρία Υπουργέ, ο ΟΑΕΔ τι κάνει; Ο ΟΑΕΔ λέει ότι, όταν θα εγγραφεί ένας συμπολίτης μας στα μητρώα του, άμεσα μπορεί να του βρει οποιαδήποτε εργασία. Μπορεί όμως ο εκάστοτε οφειλέτης να κάνει την εκάστοτε εργασία; Έτσι, κατευθείαν θα βγαίνει εκτός ρύθμισης. Ποιος είναι αυτός που θα διασφαλίσει ότι τη δουλειά που του έχει βρει ο ΟΑΕΔ μπορεί να την κάνει ο εκάστοτε οφειλέτης; Δεν έχετε βάλει, κυρία Υπουργέ, ασφαλιστικές δικλείδες και αντί να το κάνετε πιο βοηθητικό προς τους οφειλέτες, το δυσκολεύετε ακόμη περισσότερο. Βγάζετε εκτός, πολλούς συμπολίτες και πολλούς ανθρώπους που είναι σε πολύ άθλια κατάσταση αυτήν τη στιγμή και τα ποσοστά των ανθρώπων που είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας συνεχώς ανεβαίνουν.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπως χρόνια ανεργία ή προβλήματα υγείας το ποσό μπορεί να είναι ακόμη και μηδενικό. Είναι από τις ελάχιστες πολύ θετικές ρυθμίσεις αυτού του νομοσχεδίου, δεν μπορώ να μην το πω. Αλλά είναι πραγματικά ελάχιστες αυτές οι ρυθμίσεις. Και στην περίπτωση της δικαστικής ρύθμισης χρεών δεν επιδικάζεται δικαστική δαπάνη. Εντάξει, τα αυτονόητα δηλαδή. Ήταν αυτονόητο.
Κυρία Υπουργέ, εμείς θεωρούμε ότι δεν έχετε κάνει τίποτα για τα δικαιώματα των ενέγγυων πιστωτών και έναντι των εγγυητών. Η ρύθμιση των χρεών δεν προστατεύει τους εγγυητές έναντι των πιστωτών, αλλά μόνο τους οφειλέτες που εντάσσονται στο ν/σ, έναντι των εγγυητών. Όλα έχουν στηθεί πάρα πολύ καλά. Δεν υπάρχει περίπτωση το πιστωτικό ίδρυμα να χάσει χρήματα.
Εδώ θέλουμε ένα ισχυρό χρηματοπιστωτικό σύστημα υπό δημόσιο έλεγχο για να μην μπορεί να δημιουργεί μεγάλα κοινωνικά προβλήματα στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα και αν θέλετε και στα μέχρι χθες μεσαία εισοδήματα που τείνουν συνεχώς να κατέβουν και αυτά στα χαμηλά οικονομικά στρώματα, διότι έχουν επέλθει τεράστιες αλλαγές στο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της χώρας μας.
Ευχαριστώ.
