Τρίτη 27 Ιουλίου 2010
ΛΙΤΣΑ ΑΜΜΑΝΑΤΙΔΟΥ-ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ
Κυρία Υπουργέ, δώσατε πριν νομοτεχνικές βελτιώσεις, όμως δεν προλαβαίνουμε να δούμε τι ακριβώς αλλάζετε ή όντως αν βελτιώνετε κάποιες διατάξεις του νομοσχεδίου που έχετε καταθέσει. Οπότε θα τοποθετηθώ βάσει της έκθεσης από την Επιτροπή.
Πολύς λόγος έχει γίνει για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, λόγω της γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, για την ανάγκη ενδελεχούς αξιολόγησης των επιπτώσεων του σχεδίου νόμου στη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Ο Υπουργός Εργασίας, ο κ. Λοβέρδος, μας νουθετούσε τις προάλλες, εδώ στη Βουλή, ότι όλοι πρέπει να στοιχηθούν πίσω από την εθνική προσπάθεια. Αλήθεια, αυτό ισχύει και για τις ελληνικές τράπεζες; Θα τις νουθετήσει ο κύριος Υπουργός να στοιχηθούν πίσω από την εθνική προσπάθεια ή αυτό αφορά αποκλειστικά τους χαμηλόμισθους και τους χαμηλοσυνταξιούχους;
Θεωρείτε ότι υπάρχει ευθύνη των τραπεζών για την υπερχρέωση των νοικοκυριών; Έχουν ευθύνη για τα υψηλά επιτόκια των καταναλωτικών δανείων και των πιστωτικών καρτών ή και για τις αποκλίσεις μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και δανεισμού, την αθρόα χορήγηση δανείων σε αντίθεση με την αρχή του υπεύθυνου δανεισμού, τις παραπλανητικές διαφημίσεις, την ύπαρξη αδικαιολόγητων χρεώσεων, τους καταχρηστικούς όρους στις συμβάσεις δανείων για την παραβίαση του τραπεζικού απορρήτου, για την παράβαση των αρχών της ευπρέπειας, για το σεβασμό της προσωπικότητας του οφειλέτη από τις εισπρακτικές εταιρείες; Θα υποστούν τις συνέπειες των ευθυνών τους ή θα συνεχίσουν και με τη δική σας ανοχή, ως Κυβέρνηση, όπως έγινε και με τις προηγούμενες και της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, την ασύδοτη πρακτική τους, που διασφαλίζει μόνο την υψηλότερη κερδοφορία τους;
Εμείς, ως Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς, θεωρούμε ότι σε μία φάση συρρίκνωσης των πραγματικών μισθών, οι τράπεζες οφείλουν να επιδείξουν κοινωνική ευθύνη και δεν μπορούν να κερδοσκοπούν εις βάρος των δανειοληπτών, όπως όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Ο κ. Ράπανος μας ομολόγησε τη δυσαρέσκειά του στην ακρόαση φορέων για τη δυνατότητα που παρέχεται στον οφειλέτη, να ζητήσει την εξαίρεση της εκποίησης βεβαρημένου ή μη με εμπράγματη ασφάλεια ακινήτου, που χρησιμεύει ως μοναδική κατοικία του, γιατί, λέει, πρόκειται για ελληνική πρωτοτυπία. Και μιλάμε για μια παράμετρο που δεν διασφαλίζει την πρώτη κατοικία, αλλά ο οφειλέτης καταβάλλει το 85% της εμπορικής αξίας. Επί της ουσίας, αγοράζει το ακίνητό του, δηλαδή.
Δεν αφορά το νομοσχέδιο δύο ίσα, απέναντι στο νόμο, άτομα, τα οποία ελεύθερα συναλλάσσονται και συναλλάσσονται καλά.
Δεν είναι ισοδύναμοι ο πιστωτής και ο οφειλέτης και δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται ως τέτοιοι. Άλλωστε, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί της χώρας εδραίωσαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα σε μια κουλτούρα εκφοβισμού και εκβιασμού των πιστωτών.
Πού στηρίζεται η πεποίθηση ότι ο εν προκειμένω εξωδικαστικός συμβιβασμός δύναται να δημιουργήσει κουλτούρα διαλόγου και διαπραγμάτευσης, όπως λέγεται στην αιτιολογική έκθεση;
Εδώ οι μισές διατάξεις του νομοσχεδίου άλλαξαν με τη γνωμοδότηση της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών.
Ποιος θα ισχυριστεί ότι είναι ο διάλογος αυτός που κέρδισε, μέσα από την εν λόγω διαδικασία;
Απαιτείται σαφής διασφάλιση του αδύναμου μέρους και στην προκειμένη περίπτωση, αδύναμο μέρος είναι ο οφειλέτης.
Ακόμη και το χρονικό διάστημα παραμονής στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ, αυτό στην πρόταση που κάνατε, όταν ήσασταν στην Αντιπολίτευση, ήταν τριετές. Και τώρα το άρθρο 16 αναφέρει παραμονή έως και πέντε χρόνια.
Μιλάμε από τη μια για πελαγωμένους, υπερχρεωμένους πολίτες, ενώ από την άλλη έχουμε τα πιο καλά οργανωμένα συμφέροντα, τις τράπεζες.
Εσείς είπατε ότι το φαινόμενο της υπερχρέωσης των ελληνικών νοικοκυριών έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Μέσα σε ένα χρόνο, από το 2008 έως το 2009, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοικοκυριών, για καταναλωτικά δάνεια προς τις τράπεζες, αυξήθηκαν κατά 70%.
Και να σκεφτούμε ότι η κρίση τώρα άρχισε.
Άρα, έπεται και συνέχεια και άρα, συζητάμε ένα κοινωνικό θέμα, το οποίο θα εκραγεί μέσα στους επόμενους μήνες, με μεγάλη πιθανότητα ανεξέλεγκτων διαστάσεων.
Απέναντι σ' αυτό έχουμε ένα τραπεζικό σύστημα που δουλεύει ρολόι και δεν έχει θιγεί από την κρίση.
Προ καιρού ο κ. Σάλας, διαβεβαίωνε κατηγορηματικά ότι το ελληνικό είναι ένα από τα υγιέστερα τραπεζικά συστήματα παγκοσμίως και ότι μολονότι υπάρχει στενότητα ρευστότητας, δεν υπάρχουν ωστόσο προβλήματα ρευστότητας των τραπεζών. Αυτά είπε ο κ. Σάλας.
Σ' αυτό θα πρέπει να κάνω ένα σχόλιο για το στημένο παιχνίδι των stress tests και της αξιολόγησης της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία βρέθηκε οριακά εκτός, ενώ μία εβδομάδα πριν υπήρξε η πρόταση της Τράπεζας Πειραιώς για αγορά της Αγροτικής Τράπεζας και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου απ’ αυτή, με χρήματα, βεβαίως, του ελληνικού δημοσίου. Μετά, έχουμε την «κομμένη» ΑΤΕ, της οποίας ανοίγει ο δρόμος αποκρατικοποίησης μίας ελληνικής τράπεζας, η οποία θα έπρεπε να στηρίζει διαχρονικά, τουλάχιστον τους Έλληνες αγρότες.
Εμείς μιλάμε για ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα υπό δημόσιο έλεγχο και εσείς εξετάζετε περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις, ακόμη και με τροπολογίες –θα μου επιτρέψετε, κυρία Υπουργέ, με όλο το σεβασμό στο πρόσωπό σας- «ντροπής».
Κυρία Υπουργέ, πριν να ξεκινήσουμε τη συζήτηση, είχαμε τις επίκαιρες ερωτήσεις. Η δική μου επίκαιρη ήταν για τους εργαζόμενους στην Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία και επειδή αύριο 28 Ιουλίου λήγει η παράταση, λήγει ο χρόνος που θα πρέπει να καταβάλλουν και οι πέντε τράπεζες τα χρήματα με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, μόνη σας είπατε ότι οι δύο από τις πέντε τράπεζες, επειδή είναι ιδιωτικές και δεν είναι υπό δημόσιο έλεγχο, εσείς δεν μπορείτε να κάνετε κάτι, θα προσπαθήσετε με άλλους τρόπους. Απ’ ό,τι κατάλαβα δυσκολεύεστε. Πώς βλέπετε τότε τη στήριξη των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, όταν λειτουργούν ανεξέλεγκτα και από εκεί και πέρα να τους δώσουμε και την Αγροτική Τράπεζα, να τους δώσουμε και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο…
Θα πρέπει, αν θέλετε, να μου δώσετε και εδώ πέρα μία απάντηση, γιατί πάμε για ξεπούλημα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ό,τι έχει υπομείνει υπό δημόσιο έλεγχο.
Έχουν μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα οι ελληνικές τράπεζες, κυρία Υπουργέ, δεν έχουν κανένα πρόβλημα, πάνω από 150 δισεκατομμύρια πραγματικών καταθέσεων. Μιλάμε για άνω του μισού ΑΕΠ σε καταθέσεις, κάτι για το οποίο οι περισσότεροι εταίροι μας και τι δεν θα έδιναν για να το έχουν.
Περί αυτού πρόκειται, ένα εύρωστο τραπεζικό σύστημα, το οποίο αρνείται να αναλάβει οποιαδήποτε κοινωνική ευθύνη. Πίεσε σε σχέση με το πρώτο σχέδιο νόμου και συνεχίζει να πιέζει και μ' αυτό που καταθέσατε, το οποίο, σημειωτέον, είναι εξαιρετικά ανώδυνο για τις τράπεζες και εξαιρετικά λίγο για τους υπερχρεωμένους.
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από μία ανθρωπολογική προσέγγιση που έχει την τιμητική της τον τελευταίο καιρό και θέλει τους υπερχρεωμένους «δόλιους κακοπληρωτές» ή «life style» τύπους, οι οποίοι ξόδευαν περισσότερα απ’ όσα κέρδιζαν για το σπορ αυτοκίνητο ή τις πιο ακριβές διακοπές. Κανείς, βέβαια, δεν ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχουν τέτοιοι, αλλά ας μην τους χρησιμοποιούμε για να ηθικολογούμε ή για να σχετικοποιούμε την αντικοινωνική ακαμψία των τραπεζικών ομίλων.
Εγώ θα προσθέσω εδώ ότι η υγεία και η παιδεία, όταν δεν προσφέρονται δωρεάν από την πολιτεία, επιβαρύνουν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και εξωθούν σε περαιτέρω δανεισμούς.
Προφανώς, σε μία περίοδο γενικευμένης κρίσης, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα. Ακριβώς, όμως, επειδή πρόκειται για περίοδο κρίσης, τα μέτρα πρέπει να είναι τολμηρά και με σαφή κατεύθυνση την προστασία των αδύνατων κοινωνικών ομάδων.
Εμείς έχουμε καταθέσει τις ενστάσεις μας για το εν λόγω νομοσχέδιο και στην Επιτροπή.
Το δικαστήριο αποφασίζει για την πλήρωση των προϋποθέσεων για την υπαγωγή στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου, έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα, δηλαδή μετά την ολοκλήρωση της προσπάθειας εξωδικαστικού συμβιβασμού και την υποβολή διαφόρων αιτήσεων για να προχωρήσει η δικαστική ρύθμιση των χρεών.
Δεν προσδιορίζονται, όμως, τα κριτήρια και οι μεθοδολογία αξιολόγησης της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης του δανειολήπτη.
Προτείναμε μία Γνωμοδοτική Επιτροπή, εισηγητική προς το δικαστήριο που να συμμετέχει ενδεχομένως –είπαμε- και ένας κοινωνικός λειτουργός, ψυχολόγος, γιατί η συμμετοχή των ειδικών σε θέματα υπερχρέωσης, φτώχειας, κοινωνικού και τραπεζικού αποκλεισμού, δύναται να συμβάλλει ουσιαστικά κατά την άποψή μας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων του Ειρηνοδικείου.
Η υπερχρέωση ως σύνθετο, πλέον, κοινωνικό φαινόμενο, δεν δύναται να προσεγγιστεί αποκλειστικά με οικονομικούς ή με νομικούς μόνο όρους. Γι’ αυτό, είχα κάνει και εκείνη την προσέγγιση.
Κυρία Υπουργέ, επιπλέον το ποσοστό αποπληρωμής θα επαφίεται στα δικαστήρια, χωρίς να παρατίθενται συγκεκριμένα στοιχεία για τον τρόπο υπολογισμού της δυνατότητας αποπληρωμής του χρέους. Τι διασφαλίζει ότι δεν θα εξαντλούνται όλα τα περιθώρια για τη μέγιστη δυνατή αποπληρωμή του χρέους εις βάρος των δανειοληπτών;
Διαφωνούμε με το γεγονός ότι δεν περιγράφονται ιδιωτικές ανάγκες του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών, προκαλώντας αβεβαιότητα ως προς τον υπολογισμό της μηνιαίας δόσης.
Βάσει των σχετικών διατάξεων –το είχα πει και στην Επιτροπή- ενός άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν είναι αριστερό, του γαλλικού κράτους, η γαλλική νομοθεσία για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά λέει ότι το εισόδημα του οφειλέτη έπειτα από την καταβολή της μηνιαίας δόσης, οφείλει να καλύπτει τις δαπάνες για τη στέγαση του νοικοκυριού και τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, θέρμανσης, νερού, διατροφής και σχολικά έξοδα των παιδιών.
Άρα, θα πρέπει και εμείς να δούμε τις βιοτικές ανάγκες του δικού μας οφειλέτη. Άξιο προσοχής αποτελεί το γεγονός ότι το ύψος αυτό καθορίζεται έπειτα από τη γνωμοδότηση κοινωνικού λειτουργού, όσον αφορά το γαλλικό κράτος. Λόγω της ανεπάρκειας του ελληνικού κράτους πρόνοιας, ωστόσο χωράει πολύ νερό για τις παραμέτρους που θα έπρεπε να ληφθούν υπ' όψιν.
Για εμάς παραμένουν εξαιρετικά προβληματικές οι διατάξεις του άρθρου 6 περί μη αναστολής των καταδιωκτικών μέτρων με την υποβολή αίτησης, καθώς και ο εκτοκισμός των στεγαστικών με το συμβατικό επιτόκιο ενήμερης οφειλής ως την έκδοση οριστικής απόφασης.
Στα γρήγορα που είδα τις νομοτεχνικές βελτιώσεις, έχετε κάνει μία βελτίωση, όμως, δεν μπορώ ακριβώς αυτή τη στιγμή με το πολύ γρήγορο που τα είδα, να κρίνω αν αυτό είναι υπέρ του οφειλέτη. Οπότε, θα τα πω αύριο στη συζήτηση των άρθρων που θα έχω και το χρόνο να τα δω.
Όσον αφορά την απαίτηση καταβολής της ενήμερης τοκοχρεολυτικής δόσης για την αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων, το ερώτημα που εύλογα προκύπτει, είναι πώς ένας δανειολήπτης που επιζητεί ρύθμιση των οφειλών του, θα συνεχίσει να πληρώνει τη τοκοχρεολυτική δόση.
Αν και το σχέδιο νόμου προβλέπει τη δυνατότητα προσαρμογής των δόσεων σε περίπτωση επιδείνωσης των οικονομικών του οφειλέτη, η διάταξη για έκπτωση από τη ρύθμιση σε περίπτωση καθυστέρησης, πέραν των δύο μηνών ή τεσσάρων –που νομίζω ότι το έχετε κάνει- φαίνεται να αγνοείται πλήρως το γεγονός ότι η έξοδος από τη φτώχεια, ειδικότερα σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης και αυξανόμενης ανεργίας, αποτελεί μία εξαιρετικά αντίξοη διαδικασία με τον κίνδυνο υποτροπιασμού και να είναι πραγματικά εξαιρετικά αυξημένος λόγω μεταξύ άλλων, της γενίκευσης των μορφών επισφαλούς εργασίας κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών. Μία ισχυρή τάση που, βεβαίως, αναμένεται, κυρία Υπουργέ, να ισχυροποιηθεί περαιτέρω με τις πολιτικές του μνημονίου της Κυβέρνησης, με τη συναπόφαση της Τρόικας. Εδώ, θα υπενθυμίσω ότι εμπλέκεται άμεσα και ο Υπουργός Εργασίας.
Ένα τελευταίο σημείο, κύριοι συνάδελφοι.
Ο οφειλέτης βάσει της παραγράφου 3 του άρθρου 8, οφείλει κατά τη διάρκεια της ρύθμισης να εργάζεται σε κατάλληλη εργασία ή σε περίπτωση που είναι άνεργος, οφείλει να καταβάλλει εύλογη προσπάθεια για εξεύρεση εργασίας. Αν δεν κάνω λάθος, βάλατε το να είναι και εγγεγραμμένος στον ΟΑΕΔ στις νομοτεχνικές βελτιώσεις. Θα τα πούμε και αύριο.
Δεν ξέρω, όμως, εάν εδώ υπονοείτε ότι η πολιτεία σκοπεύει να συνδράμει στην εξεύρεση κατάλληλης εργασίας. Αν, όμως, αυτό δεν συμβαίνει, τότε δύο τινά συμβαίνουν: Ή θεωρούμε τους υπερχρεωμένους πολίτες δυνάμει προβληματικά άτομα που δόλια υπονομεύουν τους όρους της ρύθμισης μη επιθυμώντας να εργαστούν ή τουλάχιστον μη επιθυμώντας να εργαστούν αξιοπρεπώς, είτε τελικά η ρύθμιση των χρεών δεν λειτουργεί ως μία επιλεκτική σεισάχθεια που επιτρέπει το δικαίωμα στη δεύτερη ευκαιρία, αλλά σαν έναν πολυετές πάγωμα της καθημερινής δραστηριότητας των ανθρώπων.
Κάτι καταχρηστικά, κύριοι συνάδελφοι, μιας και τις επόμενες ημέρες όλοι ή αρκετοί από εμάς, θα πάμε διακοπές. Ένα βιβλίο. Το «Κάτι θα γίνει θα δεις» του Χρήστου Οικονόμου. Ένα βιβλίο διαδρομή στις δυτικές συνοικίες του Πειραιά, άνεργοι, γονείς σε απόγνωση, ζευγάρια γονατισμένα από το τραπεζικό δάνειο, μια συνάντηση συνταξιούχων αξημέρωτα έξω από το Ι.Κ.Α. Είναι οι άνθρωποι για τους οποίους μιλάμε σήμερα.
Εμείς καταψηφίζουμε από την πλευρά μας επί της αρχής αυτό το σχέδιο νόμου και θα τοποθετηθούμε αύριο επί των άρθρων.
Ευχαριστώ.
