Αθήνα, 4 Αυγούστου 2011
Ομιλία ΑΝΥΠΕΞ Μ. Ξενογιαννακοπούλου στη Διαρκή Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας στη Βουλή (03.08.11)
Κατ' αρχάς, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι το Ελληνικό Κοινοβούλιο κύρωσε τη Συνθήκη της Λισσαβώνας στις 11 Ιουνίου του 2008. Ακριβώς όπως ειπώθηκε, το σημερινό Πρωτόκολλο που καλούμαστε να συζητήσουμε και να κυρώσουμε είναι αποτέλεσμα της ανάγκης να υπάρξει μια προσαρμογή, επειδή, σας θυμίζω, τότε, η κύρωση της Συνθήκης της Λισσαβώνας πέρασε από πάρα πολλές καθυστερήσεις και προβλήματα. Είχε ξεκινήσει με το περίφημο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Στη συνέχεια μετεξελίχθηκε, ύστερα από τα δυο δημοψηφίσματα στη Γαλλία και στην Ολλανδία, σε Συνθήκη της Λισσαβώνας. Ύστερα προέκυψε το πρόβλημα με το ιρλανδικό δημοψήφισμα και γι' αυτό τον λόγο καθυστέρησε να τεθεί σε εφαρμογή η Συνθήκη της Λισσαβώνας.
Αυτό τι είχε ως άμεσο αποτέλεσμα; Ότι οι ευρωεκλογές οι οποίες έπρεπε να γίνουν σε τακτή ημερομηνία, έπρεπε να γίνουν δηλαδή τον Ιούνιο του 2009, δεν πρόλαβαν να γίνουν με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, με τις προδιαγραφές που έβαζε πλέον όσον αφορά τα ζητήματα αυτά, έχοντας ενσωματώσει και τη διεύρυνση πια όχι απλώς των δέκα κρατών - μελών που ήταν η Κύπρος, η Μάλτα και οι Ανατολικές χώρες, αλλά και της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, και πραγματοποιήθηκαν με την Συνθήκη της Νίκαιας.
Έτσι σήμερα και αυτό είναι το άμεσο κομμάτι που ρυθμίζει το παρόν Πρωτόκολλο, ερχόμαστε να προσαρμόσουμε τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με αυτή τη μεταβατική διάταξη ως να είχε εφαρμοστεί τότε η Συνθήκη της Λισσαβώνας.
Θα ήθελα τώρα να πω δυο λόγια γιατί έκανε αρκετές αναφορές ο κ. Δρίτσας στο θέμα της Συνθήκης της Λισσαβώνας και να απαντήσω και στον κ. Σκοπελίτη.
Κατ' αρχάς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι η έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας. Εκλέγεται με άμεση και καθολική ψηφοφορία από τους πολίτες. Δεν αρμόζει η άποψη ότι η σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκφράζει συγκεκριμένα μόνο συμφέροντα. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζονται οι λαοί, εκφράζονται οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αναφερόμενη σε αυτό που είπε ο κ. Αϊβαλιώτης, θα ήθελα κατ' αρχάς να πω ότι πιστεύω από την εμπειρία μου πολλά χρόνια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η συνεισφορά των Ελλήνων Ευρωβουλευτών από όλα τα κόμματα υπήρξε πάντα ιδιαίτερα παραγωγική και δημιουργική. Και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι η πολιτική του διάρθρωση. Η Ελλάδα ποτέ δεν είχε επιτυχίες μόνο καθαρά στη βάση της αριθμητικής δύναμης των ευρωβουλευτών, γιατί πάντα ήταν μια χώρα που λόγω του μεγέθους της συγκαταλεγόταν στις μεσαίες χώρες της Ένωσης. Και εδώ, ο αριθμός που πλέον έχουμε των 22 Ευρωβουλευτών, είναι ανάλογος με τις άλλες μεσαίες χώρες, δηλαδή την Ουγγαρία, την Τσεχία, το Βέλγιο, την Πορτογαλία και τη Ρουμανία.
Η δύναμή μας ήταν πάντα η συμμετοχή μας σε πολλές πολιτικές ομάδες. Γιατί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συγκροτείται και εκφράζεται πολιτικά, και επειδή οι Ευρωβουλευτές μας συμμετέχουν σε περισσότερες πολιτικές ομάδες, αυτό δίνει και μεγαλύτερη δύναμη στη φωνή της Ελλάδας.
Γιατί ξέρετε πολύ καλά ότι στα περισσότερα θέματα εκεί δεν υπάρχει τόσο η εθνική διάσταση της ψήφου, η οποία λαμβάνεται υπόψη στη διαμόρφωση της θέσης της κάθε Πολιτικής Ομάδας. Βέβαια, σε κάποια θέματα όπως τα εθνικά υπάρχει άμεσος συντονισμός των Ελλήνων Ευρωβουλευτών. Αλλά, κυρίως, η δύναμή μας πηγάζει μέσα από τη συγκρότηση των πολιτικών ομάδων, όπου μπορούμε και συνδιαμορφώνουμε τις κοινές θέσεις.
Ένα τρίτο σχόλιο που θέλω να κάνω κι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, είναι ότι με αυτή την κύρωση του Πρωτοκόλλου, επιτρέπουμε να λειτουργήσει πιο ομαλά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα επόμενα τρία χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί δηλαδή, αυτή του η θητεία, Και στη συνέχεια, βέβαια, οι επόμενες εκλογές θα γίνουν βάσει των αποφάσεων και των Συνθηκών. Και αυτό είναι κρίσιμο και δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει την λαϊκή κυριαρχία. Άρα έχουμε κάθε λόγο να στηρίξουμε την έκφραση της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο που είναι και ο μεγάλος σύμμαχος -να μην το ξεχνάμε- σε όλα τα κρίσιμα θέματα της χώρας μας.
Να θυμίσω τη στάση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά τη διάρκεια της κρίσης, με όλες τις εκθέσεις και τις αντιπροσωπείες που έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα, αλλά και τη στάση που έχει κρατήσει για τα θέματα του ευρωομολόγου, για μια πιο ριζική και γενναία ευρωπαϊκή απόφαση. Επίσης, να σας υπενθυμίσω ότι, και στη νέα διαπραγμάτευση όπως και παλαιότερα, και μιλώ για το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό, την πολιτική συνοχής, τη χρηματοδότηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, για όλα αυτά τα ζητήματα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ένας σταθερός σύμμαχος.
Πιστεύω ότι πρέπει να δούμε την απόφαση που λαμβάνουμε και κάτω από αυτό το πρίσμα. Πέραν του ότι, βέβαια, είναι και μία τυπική υποχρέωση της χώρας μας, τη στιγμή που έχει κυρώσει τη Συνθήκη της Λισσαβώνας κι έχει αποφασίσει και το συγκεκριμένο πρωτόκολλο από το 2009.
Θα ήθελα να πω κάτι σχετικά με όσα είπε ο κ. Δρίτσας, γιατί μου έδωσε και μία ιδέα κ. Πρόεδρε που θεωρώ ότι είναι ενδιαφέρουσα. Νομίζω ότι με την Επιτροπή μας εδώ των Εξωτερικών Υποθέσεων, ενδεχομένως από κοινού και με την Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, θα μπορούσαμε από το Σεπτέμβρη να οργανώσουμε μία συζήτηση αξιολόγησης της πορείας της Συνθήκης της Λισσαβώνας, ως προς το πώς έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα.
Αυτό έχει ενδιαφέρον κι είναι κάτι που κ. Πρόεδρε με χαρά αν κι εσείς συμφωνείτε, μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε, καθώς η ευρωπαϊκή πορεία είναι μία δυναμική πορεία.
Γνωρίζουμε ότι η Συνθήκη της Λισσαβώνας, όπως κάθε κείμενο θεσμικό, είναι στη βάση του ένας συμβιβασμός. Εμείς θεωρούμε ότι είναι ένας θετικός συμβιβασμός που κάνει βήματα μπροστά. Αυτό δε σημαίνει βέβαια, ότι δεν υπάρχουν αδυναμίες και προβλήματα.
Και βέβαια να υπενθυμίσω -το είπε νομίζω και ο κ. Βουδούρης και ο κ. Κεδίκογλου- ότι η Συνθήκη της Λισσαβώνας περιέχει και πολλά σημαντικά στοιχεία. Πέραν της ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που πλέον αποκτά στα περισσότερα θέματα έναν ισότιμο ρόλο, ως το δεύτερο νομοθετικό σκέλος μετά το Συμβούλιο, έχει ενισχυμένη την κοινωνική διάσταση, κατοχυρώνονται οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, το δικαίωμα της απεργίας.
Η χάρτα θεμελιωδών δικαιωμάτων πλέον εντάσσεται στο πλαίσιο αυτής της Συνθήκης. Κατοχυρώνεται η λαϊκή πρωτοβουλία κάτι που είναι πολύ σημαντικό και το οποίο θα ενεργοποιηθεί και από την επόμενη χρονιά, τώρα που πέρασε ο κανονισμός, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τη συλλογή ενός εκατομμυρίου υπογραφών, που μπορεί να κινήσει νομοθετική πρωτοβουλία. Αυτό εμείς το έχουμε συνδέσει και με τη δυνατότητα να το αξιοποιήσουμε για το θέμα του ευρωομολόγου.
Από την άλλη βέβαια, πρέπει να ομολογήσω, ότι οι νέοι θεσμοί που θεσπίσθηκαν με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας είχαν και κάποια προβλήματα ρονταρίσματος στην αρχή.
Υπήρξε ένα θέμα ξεκαθαρίσματος αρμοδιοτήτων, αποσαφήνισης. Όμως, όσο περνά ο καιρός, βελτιώνονται τα ζητήματα. Κι εγώ θα σας πω δυο χαρακτηριστικά. Ότι πλέον έχουμε Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που σε αυτή τη φάση είναι ο Πρόεδρος Βαν Ρομπάι και έχουμε και την κα Άστον η οποία έχει τη θέση της υπεύθυνης της εξωτερικής πολιτικής με το διπλό ρόλο που έχει, προεδρεύει και των Συμβουλίων Υπουργών Εξωτερικών και είναι και μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Είναι αλήθεια ότι προέκυψαν κάποια θέματα στην αρχή. Να σας αναφέρω ένα χαρακτηριστικό σχετικά με τον ρόλο του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, κάτι που εμείς πάντα επιδιώκουμε ώστε να υπάρχει σωστή πολιτική προετοιμασία των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων.
Αυτό ήταν κάτι που έπρεπε να το παλέψουμε από κοινού με τις άλλες χώρες, ώστε να μην έχουμε αιφνιδιασμούς στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια, κάτι που ζήσαμε στο δύσκολο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, όπου θα θυμάστε ότι υπήρξαν αρκετά ζητήματα που χρειάστηκε να γίνουν έντονες διαπραγματεύσεις. Όμως, τώρα, έχει προχωρήσει αυτή η θεσμική διαδικασία και, πρέπει να πω ότι, επειδή είχαμε και τα πρόσφατα κρίσιμα Ευρωπαϊκά Συμβούλια για την κρίση, διασφαλίστηκε καλύτερη και πιο θεσμική πολιτική προετοιμασία.
Όσον αφορά την Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, σίγουρα εκεί τίθεται θέμα πολιτικής βούλησης των κρατών-μελών. Γιατί, είναι άλλο να λες φτιάχνω έναν θεσμό και άλλο ιδιαίτερα κάποιες μεγάλες χώρες οι οποίες συμμετέχουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας, σε ποιο βαθμό δέχονται να τίθενται κάτω από την ομπρέλα μιας κοινής ευρωπαϊκής έκφρασης, και πόσο αυτή η κοινή ευρωπαϊκή έκφραση είναι και αποτελεσματική και έγκαιρη στην αντιμετώπιση των θεμάτων.
Άρα, υπάρχουν θέματα που αφορούν στο πώς εφαρμόζονται οι θεσμοί. Εμείς, σε κάθε περίπτωση, όπως διαχρονικά η Ελλάδα σε κάθε έκφρασή της, στηρίζουμε το ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και για δημοκρατικούς λόγους, αλλά και για λόγους πολιτικούς, γιατί οι θέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όπως είπα και πριν είναι θέσεις οι οποίες έρχονται να στηρίξουν τις θέσεις που και η χώρα μας υποστηρίζει.
Συνεπώς για να ολοκληρώσω, θεωρώ ότι είναι μία διαδικασία η οποία έρχεται να προσαρμόσει τυπικά τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Συνεπώς, με τη δική σας απόφαση μπορούμε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση το Σεπτέμβριο, για το πώς εφαρμόζεται η Συνθήκη της Λισσαβώνας.
Να κλείσω λέγοντας ότι στο επόμενο διάστημα, όταν βέβαια ολοκληρωθεί και η νέα τροποποίηση που αποφάσισε το πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης, θα έχουμε και τη δυνατότητα να συζητήσουμε με την ευκαιρία της πρώτης ουσιαστικής πια αναθεώρησης της Συνθήκης της Λισσαβώνας, που θα αφορά στη νομική βάση για τη συγκρότηση του μόνιμου μηχανισμού στήριξης για τα θέματα της κρίσης. Όταν θα έρθει επίσημα στη Βουλή θα έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε μία συνολική συζήτηση.
Δευτερολογία Μ. ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: Δεν νομίζω ότι βοηθάνε οι γενικεύσεις και οι ισοπεδωτικές προσεγγίσεις. Πιστεύω ότι έχουν τιμήσει την εθνική λίστα των Ευρωβουλευτών από όλα τα κόμματα μεγάλες προσωπικότητες, άνδρες και γυναίκες που έχουν προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια, από το 1981 και μετά, που υπάρχει η εκλεγμένη εκπροσώπηση της Ελλάδας στην Ευρωβουλή.
Θα αναφέρω και κάποια στατιστικά στοιχεία, γιατί νομίζω ότι πρέπει να είμαστε συγκεκριμένοι και να δούμε ότι υπάρχει ολοένα και μεγαλύτερη σύνδεση των Ευρωβουλευτών και με τον ελληνικό λαό και απόδειξη είναι τα νούμερα που θα σας πω.
Αυτή τη στιγμή από τη λίστα του 2004 της Ευρωβουλής, στην οποίο είχα την τιμή να συμμετέχω κι εγώ, έχουν εκλεγεί στο Ελληνικό Κοινοβούλιο δύο αρχηγοί κομμάτων, και 12 Βουλευτές σε όλα τα κόμματα. Είναι τουλάχιστον δύο στη Νέα Δημοκρατία, από έναν πρόχειρο υπολογισμό, ένας στο ΛΑΟΣ, ο αρχηγός του, έξι στο ΠΑΣΟΚ, δύο στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και ένας στο ΣΥΡΙΖΑ. Και, βέβαια, έχουν γίνει δύο Υπουργοί επί κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας από την ίδια λίστα του 2004, προ του 2009, και έξι Υπουργοί, εκ των οποίων ο ένας έγινε και περιφερειάρχης, από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι οι Ευρωβουλευτές δεν είναι αποκομμένοι, δοκιμάζονται στην ψήφο του ελληνικού λαού.
Θα συμφωνήσω σε κάτι με τον κ. Αϊβαλιώτη, ότι χρειάζεται μια πιο συχνή παρουσία τους στην Ελληνική Βουλή. Φοβάμαι ότι ίσως να είναι και ένα θέμα χρονοδιαγράμματος, δηλαδή πρέπει να προγραμματισθούν κατάλληλα οι συνεδριάσεις, Αυτό πρέπει να το δούμε.
Είναι ένα ζήτημα, στο οποίο θα συμφωνήσω μαζί σας, ότι πρέπει να έχουμε πιο συχνή την παρουσία των Ευρωβουλευτών όταν συζητάμε ευρωπαϊκά θεματα.
Κι εδώ, βέβαια, να θυμίσω και κάτι άλλο που η Συνθήκη της Λισσαβώνας επιβάλλει. Ότι πρέπει και το Εθνικό Κοινοβούλιο να είναι πιο ενεργό, και ήδη έχουν γίνει κάποιες προσαρμογές του κανονισμού, και να ελέγχει διάφορα ζητήματα οδηγιών, κανονισμών.
Ίσως πρέπει να δούμε αυτά τα ζητήματα. Από την πλευρά μου έχω προσπαθήσει να έρχομαι μετά τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια και να ενημερώνω τη Βουλή.
Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που στο μέλλον θα πρέπει να γίνεται σε όλες τις Επιτροπές της Βουλής, για τα αντίστοιχα Συμβούλια με τους αντίστοιχους συναδέλφους Υπουργούς.
Είναι κάτι που σε άλλα Κοινοβούλια γίνεται. Έχουμε δηλαδή ακόμα περιθώριο να αναπτύξουμε περισσότερο τον κοινοβουλευτικό έλεγχο για τα ευρωπαϊκά θέματα.
Επίσης να συμφωνήσω με αυτό που είπε ο συνάδελφος ο Γιώργος Χαραλαμπόπουλος. Κι εγώ πιστεύω, ότι είναι καλό στο μέλλον οι Ευρωβουλευτές να βγαίνουν με σταυρό.
Θέλει βέβαια ολόκληρη θεσμική αλλαγή αυτό, αλλά θα δώσει ακόμα μεγαλύτερη εγγύτητα στα ζητήματα της εκλογής των Ευρωβουλευτών. Είδατε τα προβλήματα αποχής που είχαμε στις τελευταίες ευρωεκλογές.
Βέβαια εδώ υπάρχουν πολλές αιτίες, ευθύνονται και τα κόμματα, αλλά και τα μέσα ενημέρωσης, που δεν προβάλλουν τα ευρωπαϊκά ζητήματα ώστε να αναπτύσσεται ένας ουσιαστικός διάλογος.
Νομίζω ότι μόνο το κανάλι της Βουλής και η κρατική τηλεόραση οργανώνουν συζητήσεις γύρω από ευρωπαϊκά θέματα, για να εκφράζονται όλες οι απόψεις που υπάρχουν.
Συνεπώς είναι πολλά θέματα που πρέπει να δούμε. Βέβαια να προσθέσω ότι το θέμα του σταυρού στις ευρωεκλογές, εγείρει ένα πρόβλημα, να μην επηρεαστεί η απλή αναλογική.
Γιατί τίθεται ένα θέμα, αν βάλεις σταυρό σε ενιαία λίστα επικρατείας, εκεί προκύπτουν άλλα προβλήματα ισοτιμίας υποψηφίων, ποιοι έχουν προβολή από τα μέσα ενημέρωσης, πώς μπορεί να τους ξέρουν πανελλαδικά.
Αν πας σε περιφέρειες μήπως επηρεάζεται η απλή αναλογική. Δεν είναι απλή συζήτηση. Πολιτικά όμως συμφωνώ ότι είναι ένα θέμα που πρέπει να το δούμε και μακάρι να το συζητήσουμε και με την ευκαιρία των απόψεων που ανέπτυξε και ο κ. Δρίτσας καθώς και των εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Κλείνοντας, να αναφέρω ότι στα οικονομικά των Ευρωβουλευτών, σε σχέση με αυτά που είπε ο κ. Αϊβαλιώτης, πλέον ισχύει ένα νέο ενιαίο ευρωπαϊκό καθεστώς.
Πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία με τους Ευρωβουλευτές και να μην ξεχνάμε ότι είναι έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας και των πολιτών στο ευρωπαϊκό επίπεδο.
