ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
«ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ»
(2η συνεδρίαση - 13 Ιουλίου)Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Άκουσα με ιδιαίτερη προσοχή τις επισημάνσεις και τις παρατηρήσεις από όλες τις πτέρυγες. Θα ήθελα να απαντήσω σε ορισμένα ερωτήματα και έπειτα θα αναφερθώ στον ενισχυμένο ρόλο που θα έχει πλέον η Βουλή των Ελλήνων, με το νέο νομοσχέδιο στα θέματα προϋπολογισμού, καθώς επίσης και για την πρόταση του Υπουργείου για το κοινοβουλευτικό γραφείο προϋπολογισμού.
Υπήρξε μια περιπαικτική διάθεση από ορισμένους συναδέλφους, οι οποίοι επικαλέστηκαν τίτλους από ηγέτες άλλων χωρών, χαρακτηρίζοντας τον Υπουργό Οικονομικών «τσάρο». Το Υπουργείο Οικονομικών δεν γίνεται υπερυπουργείο. Με το νομοσχέδιο συγκεντρώνεται η εποπτεία σε ένα Υπουργείο για να μπορούν να ελεγχθούν οι δαπάνες. Ο Υπουργός Οικονομικών προτείνει και η Βουλή εγκρίνει.
Κύριε Τζίμα, κάνατε δύο επισημάνσεις που αφορούν στο άρθρο 3. Κάνατε μια αναφορά στη χρήση της λέξης «ρύθμιση», την οποία και θα τη διαγράψουμε. Επίσης, κάνατε μια αναφορά στη χρήση της λέξης «τουλάχιστον». Όταν θα γίνει η συζήτηση στην Ολομέλεια θα διαγραφεί και αυτός ο όρος. Είμαστε θετικοί και δεχόμαστε προτάσεις για αλλαγές.
Σε ό, τι αφορά στο εδάφιο 7 του άρθρου 3, για την εποπτεία, τον έλεγχο και τη διαχείριση, δεν κάνουμε τίποτε άλλο παρά να αποτυπώνουμε κάτι που ούτως ή άλλως υφίσταται αυτή τη στιγμή. Επαναλαμβάνουμε δηλαδή τις αρμοδιότητες που έχει το Γ.Λ.Κ..
Τέλος σε ότι αφορά στο άρθρο 3 β΄, σε καμία περίπτωση ο προϊστάμενος δεν λογοδοτεί στη Βουλή. Η αρμόδια αρχή, η οποία δίνει την έγγραφη εντολή είναι αυτή η οποία θα την κοινοποιεί στη Βουλή.
Τέθηκε και το ερώτημα: «πώς είναι δυνατόν στον κρατικό προϋπολογισμό να περιλαμβάνονται τα 2/3 και όχι το σύνολο των δαπανών». Η απάντηση είναι ότι τα 2/3 των δαπανών θα περιλαμβάνονται στο μεσοπρόθεσμο πλαίσιο της ετήσιας διαχείρισης. Στον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό θα περιλαμβάνεται το σύνολο των δαπανών του έτους.
Σε ό, τι αφορά στο θέμα που τέθηκε για τους δημοσιονομικούς κανόνες, είπατε ότι θα πρέπει να σταθεροποιηθούν οι χρονικές διάρκειες. Οι προϋπολογισμοί είναι τριετείς, γιατί είναι επικίνδυνο να κάνεις εκτιμήσεις για το ύψος δαπανών για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Η μεσοπρόθεσμη διάρκεια του δημοσιονομικού κανόνα δείχνει ότι θα βάλουμε πλαίσιο ελέγχου στη διαχείριση της οικονομίας μας για μια τετραετία, που είναι και η διάρκεια μια κυβέρνησης και κατά τεκμήριο η μέση συνταγματική διάρκεια. Στην πραγματικότητα, δεν έχουμε εμπειρία από τετραετείς διακυβερνήσεις. Εάν δεν απατώμαι από το 1974 έως σήμερα μόνο σε τρεις περιπτώσεις είχαμε ολοκληρωμένη τετραετή κυβέρνηση όπως προβλέπει το Σύνταγμα. Ο άλλος κανόνας σταθερής διάρκειας, πρέπει να υπερβαίνει την τετραετία για να αναδειχθεί η σταθερότητα της δημοσιονομικής διαχείρισης επί μακρόν. Όμως, αυτοί είναι κανόνες, που ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν θα επιλέξουμε ποιοι είναι και οι καταλληλότεροι για να εφαρμοστούν.
Ο κ. Καραθανασόπουλος εξέφρασε μία ανησυχία για το αποθεματικό. Είπε για παράδειγμα όταν συμβεί μία φυσική καταστροφή: «Έχουμε ένα έκτακτο περιστατικό, δύο μήνες πριν από τη λήξη του έτους. Το άρθρο 19 στο εδάφιο 5 γράφει, ότι δεν μπορούν να μεταφερθούν τα αποθεματικά την επόμενη χρονιά και επομένως είναι δώρον άδωρον, αυτή η πρόβλεψη, η οποία υπάρχει για το ενδεχόμενο μιας απρόβλεπτης φυσικής καταστροφής». Αυτή η ανησυχία δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, διότι στο νέο έτος θα μπορούμε να κάνουμε χρήση των νέων αποθεματικών σε περίπτωση που η έκτακτη ανάγκη συνεχίζεται και στο νέο έτος.
Άκουσα τον κ. Γείτονα να καταθέτει τον προβληματισμό του «γιατί δεν έχουμε κατάρτιση από μηδενική βάση». Αυτό γίνεται εν μέρει με το νομοσχέδιό. Κάθε χρόνο επικαιροποιούμε τις εκτιμήσεις μας, για το ύψος των δαπανών του προϋπολογισμού, αλλά και για κάθε Υπουργείο.
Κατάρτιση από μηδενική βάση σημαίνει ότι κάνουμε και μελέτη κόστους οφέλους για κάθε δαπάνη. Αυτό θα γίνεται με συστηματικό τρόπο όταν θα περάσουμε πλέον στο σύστημα πλήρους εφαρμογής του προϋπολογισμού προγραμμάτων.
Σε ό,τι αφορά στο μεσοπρόθεσμο πλαίσιο στρατηγικής, καταθέτουμε εκτός των άλλων, κατάσταση με τα κύρια μέτρα που θα πάρει η κυβέρνηση για να πετύχει το ύψος των εσόδων και δαπανών που προβλέπει. Επίσης, όλες οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνει το κράτος θα είναι πλέον καταχωρισμένες στα βιβλία του κράτους. Π.χ. φοροαπαλλαγές, εγγυήσεις, κλπ., θα φαίνονται στα έσοδα ή στην ανάλυση δαπανών των ισολογισμών. Πλήρης, βέβαια θα γίνει, με την εφαρμογή της δεδουλευμένης λογιστικής.
Ένα θέμα που αναδείχθηκε σήμερα, αλλά και χθες, είναι αυτό του κοινοβουλευτικού γραφείου προϋπολογισμού. Θα αναφερθώ εκτενέστερα, με αφορμή και το σχόλιο του κ. Καραθανασόπουλου, ότι «γεμίσαμε ανεξάρτητες αρχές» που κατά τον ίδιο, «δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα».
Η πρόταση που καταθέσαμε στον Πρόεδρο της Βουλής, ως Υπουργείο Οικονομικών - και έχουμε ενημερώσει και την Πρόεδρο της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων και τον Πρόεδρο της Επιτροπής 31 Α- , είναι η εξής: Να προχωρήσει στη σύσταση ενός κοινοβουλευτικού γραφείου προϋπολογισμού που θα στηρίξει το έργο του κοινοβουλίου στην αξιολόγηση και στην παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.
Εκείνο το οποίο προτείνουμε είναι να έχει τη δυνατότητα ο κάθε Βουλευτής, η κάθε κοινοβουλευτική ομάδα, πρόσβασης σε αξιόπιστα και αντικειμενικά δεδομένα, τα οποία θα προέρχονται από ένα ανεξάρτητο φορέα, για να μπορεί να αξιολογήσει τις υποθέσεις πάνω στις οποίες εδράζεται ο προϋπολογισμός.
Σας παρακαλώ αναζητήστε από τα πρακτικά της Βουλής τις συζητήσεις που κάναμε και τις τοποθετήσεις που κατά τεκμήριο κάνουν οι Βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά και των υπολοίπων κομμάτων της αντιπολίτευσης κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού. Με το που ξεκινά ένας Βουλευτής την τοποθέτηση του αρχίζει να αμφισβητεί τις υποθέσεις πάνω στις οποίες εδράζεται ο προϋπολογισμός. Δε θα ήταν προτιμότερο να έχουμε τη δυνατότητα μέσα από το κοινοβουλευτικό γραφείο προϋπολογισμού, το οποίο θα αναζητά οικονομετρικές και οικονομικές μελέτες από διάφορους οργανισμούς όπως είναι το ΚΕΠΕ, να μπορούμε να προβαίνουμε σε αξιολόγηση των υποθέσεων εργασίας που εμπεριέχονται στον προϋπολογισμό;
Θέλω να κάνω και μια επισήμανση για την κριτική του Παπαδημούλη. Είπε: «μας φέρατε έναν προϋπολογισμό και ένα πρόγραμμα σταθερότητας στο οποίο προβλέπατε ότι η ανάπτυξη θα ήταν μείον 0,3% και μετά σιγά σιγά αρχίσατε να διολισθαίνετε και να λέτε ότι η ανάπτυξη θα είναι στο μείον 4%».
Πολύ λίγα μοντέλα έχουν την δυνατότητα της ισχυρής προβλεπτικής ικανότητας για να μπορούν να δώσουν καλές προβλέψεις. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι από τους μακροοικονομολόγους - και μάλιστα αυτοί που ασχολούνται με την εφαρμοσμένη μακροοικονομετρία - κάθονται και συζητούν για τα ευρήματα των μοντέλων τους διότι ο καθένας έχει ένα μακροοικονομετρικό μοντέλο και προσπαθεί στη βάση αυτού του μοντέλου και των υποθέσεων που ενσωματώνονται σε αυτό να κάνει κάποιες εκτιμήσεις για το ποια θα είναι η εξέλιξη των μεγεθών.
Επειδή κάθε μοντέλο ενσωματώνει και συγκεκριμένες υποθέσεις, οι οποίες σε ένα μεγάλο βαθμό καθορίζουν και τα αποτελέσματα, δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές έχουμε αποκλίσεις. Βγαίνει, λοιπόν, μια μέση εκτίμηση για το πού μπορούν να διαμορφωθούν τα αποτελέσματα. Διότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνεις προβλέψεις για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Είναι χρήσιμο για τη Βουλή να έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε τεκμηριωμένη πληροφόρηση για να μπορεί να αξιολογεί αν τα προβλεπόμενα από τον προϋπολογισμό μπορούν να απαντηθούν.
Η πρόταση που κάναμε στον Πρόεδρο της Βουλής αλλά και στους δύο Προέδρους των Επιτροπών είναι να υπάρχει το κοινοβουλευτικό γραφείο του προϋπολογισμού που θα έχει τη δυνατότητα και αρμοδιότητα να διευκολύνει στην εκτέλεση των καθηκόντων των Βουλευτών. Ταυτόχρονα εκείνο που προτείνουμε είναι να δοθεί η δυνατότητα στο συγκεκριμένο γραφείο όχι μόνο να αξιολογεί τις προτάσεις της κυβέρνησης που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό και να παρακολουθεί την εξέλιξη της εκτέλεσης του προϋπολογισμού αλλά και να αξιολογεί τις οικονομικές προτάσεις που καταθέτουν τα κόμματα.
Το κοινοβουλευτικό γραφείο προϋπολογισμού θα υπάγεται στη Βουλή. Η δική μας πρόταση είναι να εγκρίνεται με τη Διάσκεψη των Προέδρων από τα 3/5 της Διάσκεψης. Θα στελεχώνεται από επιστήμονες αναγνωρισμένου κύρους οι οποίοι θα έχουν ειδίκευση πάνω σε ζητήματα μακροοικονομίας, οικονομικά της εργασίας, του κράτους πρόνοιας καθώς επίσης και δημόσιων οικονομικών και οικονομετρίας.
Το κοινοβουλευτικό γραφείο προϋπολογισμού ισχυροποιεί τις εργασίες της Βουλής. Δίνει τη δυνατότητα να έχουμε μεγαλύτερη διαφάνεια και ενισχύει τη λογοδοσία της κυβέρνησης. Διότι το γραφείο θα υποχρεώνει την κυβέρνηση να λογοδοτεί αφού θα παρέχει επαρκή τεκμηρίωση σε όλους τους Βουλευτές, σε όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα ώστε να μπορούν να ελέγχουν την κυβέρνηση.
Ταυτόχρονα πιστεύω ότι θα αναδεικνύει την υπευθυνότητα των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Διότι έχοντας τη δυνατότητα της αξιολόγησης του οικονομικού κόστους των προτάσεων που κατατίθενται, θα κάνουμε μια συζήτηση που θα εδράζεται σε πραγματικά δεδομένα και έχουν να κάνουν με την ικανότητα της οικονομίας να χρηματοδοτήσει τις προτάσεις, ώστε να μην επιδιδόμαστε σε μαξιμαλιστικές ασκήσεις με τις οποίες ο καθένας θα πλειοδοτεί σε ό,τι αφορά προτάσεις για αύξηση στις δαπάνες και σε προτάσεις γιαμειώσεις των εσόδων. Γιατί ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του δημόσιου διαλόγου, είναι τα κόμματα της αντιπολίτευσης να προσέρχονται στη Βουλή και να επιδιώκουν με προτάσεις τους την αύξηση των δαπανών. Ταυτόχρονα, καταθέτουν προτάσεις για το πώς θα μειώσουμε τα έσοδα χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι όταν καταθέτουμε προγράμματα που στοχεύουν στην αύξηση των δαπανών και ταυτόχρονα στη μείωση των εσόδων, αυτό μαθηματικά οδηγεί σε ελλείμματα.
Ελπίζω ότι την Παρασκευή που θα γίνει η σχετική συζήτηση, θα υπάρξει ομοφωνία μεταξύ των βουλευτών της συμπολίτευσης, αλλά και της αντιπολίτευσης, ώστε, τουλάχιστον σε ό, τι αφορά τις αρμοδιότητες του κοινοβουλευτικού γραφείου του προϋπολογισμού, να ανατεθεί και η αρμοδιότητα της κοστολόγησης των μέτρων πολιτικής που προτείνει η Κυβέρνηση ή των μέτρων που προτείνουν τα κόμματα της Αντιπολίτευσης.
Διότι τότε πραγματικά θα αναβαθμίσουμε το ρόλο του Κοινοβουλίου και την ποιότητα του δημοσίου διαλόγου. Σε αυτή την περίπτωση, θα δούμε πραγματικά τι σημαίνει να κατατίθεται με υπεύθυνο τρόπο μια πρόταση.
Ακουσα και τον προβληματισμό που καταθέτουν οι συνάδελφοι για το ρόλο της Βουλής, μέσα από τις προβλέψεις του νόμου που συζητάμε σήμερα. Η Βουλή έχει ενισχυμένες δυνατότητες ουσιαστικής παρέμβασης στην διαμόρφωση του κρατικού προϋπολογισμού. Συγκεκριμένα, με το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο μπορεί να παρέμβει σε όλα τα μεγέθη και κυριότερα, στα μέτρα πολιτικής της Κυβέρνησης για την υλοποίηση της στρατηγικής της, στο συνολικό ύψος δαπανών ανά έτος, στα ανώτατα όρια ανά Υπουργείο, στα ανώτατα όρια κατηγοριών και δαπανών, στον αριθμό των εργαζομένων στο δημόσιο, στο ύψος των χρηματοδοτήσεων των ΟΤΑ, και των νοσοκομείων. Με το συμπληρωματικό προϋπολογισμό, η Βουλή μπορεί να παρέμβει στις κατηγορίες δαπανών και το ύψος τους, για το οποίο ζητείτο συμπληρωματικός κανονισμός, στον ετήσιο προϋπολογισμό, στο ύψος των κατηγοριών των δαπανών που δεν ανήκουν στις μείζονες που ψηφίστηκαν στο μεσοπρόθεσμο.
Θεωρώ ότι είναι σημαντικές οι τομές και οι αλλαγές που πραγματοποιούνται με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Για πρώτη φορά δίνονται στη Βουλή ουσιαστικές αρμοδιότητες. Εάν έχετε αντιρρήσεις, εάν θεωρείτε ότι αυτές οι παρεμβάσεις που αναγνωρίζονται στη Βουλή, δεν είναι προς την κατεύθυνση που επιθυμείτε και θέλετε κάποιες άλλες, βεβαίως, να τις καταθέσετε και να τις συζητήσουμε. Για τα υπόλοιπα ζητήματα που έχουν τεθεί από τους βουλευτές, θα τοποθετηθώ στην Ολομέλεια.
