Ομιλία Υπουργού Υγειας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου στη Βουλή για τον προϋπολογισμό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο Προϋπολογισμός του 2010, ο πρώτος Προϋπολογισμός της Κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι ένας Προϋπολογισμός που καλείται να αντιμετωπίσει μία πραγματικά κρίσιμη και δύσκολη συγκυρία για τη χώρα μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑΕίναι ένας Προϋπολογισμός που η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. με νωπή, ισχυρή εντολή πριν από δυόμισι μήνες από τον ελληνικό λαό έρχεται να καταθέσει και να δεσμευθεί συγκεκριμένες προσεγγίσεις, και δεσμεύσεις και προτεραιότητες για την ανάταξη της οικονομίας, για τη δίκαιη αναδιανομή και την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, για τη στροφή του αναπτυξιακού προτύπου της χώρας μας, που τόσο πολύ έχει ανάγκη σήμερα στην πράσινη οικονομία.
Είναι ένας Προϋπολογισμός ο οποίος έρχεται να οικοδομήσει ξανά την αξιοπιστία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και ευρύτερα στη διεθνή κοινότητα. Είναι ένας Προϋπολογισμός με τον οποίο η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεσμεύεται σε μία νέα αφετηρία, για την υλοποίηση των προγραμματικών δεσμεύσεων, για τις οποίες μας τίμησε ο ελληνικός λαός με την εμπιστοσύνη του. Και σε αυτές τις δεσμεύσεις και προτεραιότητες, η στήριξη του κοινωνικού κράτους, η στήριξη της δημόσιας υγείας, της κοινωνικής αλληλεγγύης, βρίσκεται πραγματικά, στην καρδιά των δικών μας δεσμεύσεων και προτεραιοτήτων.
Όταν εμείς μιλάμε για την υγεία, μιλάμε για την υγεία ως δημόσιο αγαθό πάνω απ’ όλα. Μιλάμε για την υγεία ως δικαίωμα του πολίτη. Μιλάμε για την δημόσια υγεία ως υποχρέωση ενός ευνομούμενου, δίκαιου και αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους.
Ποια είναι όμως η πραγματικότητα που καλούμαστε και κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε στον χώρο τον ευρύτερο του κοινωνικού κράτους και της υγείας; Δυστυχώς, μια πραγματικότητα κυριολεκτικά μαύρη, μια εικόνα ζοφερή, που υποτιμά την αξιοπρέπεια του Έλληνα πολίτη. Είναι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η πραγματικότητα που ζει η κάθε ελληνική οικογένεια, ο κάθε Έλληνας που χρειάζεται να πάει στο νοσοκομείο, που χρειάζεται να αντιμετωπίσει αυτά που αντιμετωπίζει όταν έχει ανάγκη, την περίθαλψη και την δημόσια υγεία. Αυτό που αντιμετωπίζει ο Προϋπολογισμός της κάθε οικογένειας καθώς η χώρα μας έχει ένα θλιβερό προνόμιο μέσα στ’ άλλα, να είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τη μεγαλύτερη ανισορροπία όσον αφορά τις δημόσιες και τις ιδιωτικές δαπάνες στον χώρο της υγείας και φυσικά με πλειονότητα τις ιδιωτικές δαπάνες.
Ποιές, λοιπόν, είναι οι αλήθειες και οι πραγματικότητες που έπρεπε άμεσα και πρέπει ακόμη να αντιμετωπίσουμε;
Πραγματικότητα πρώτη: Τεράστια χρέη στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Χρέη τα οποία ξεκινώντας από την 1η Ιανουαρίου του 2005 μετά τη ρύθμιση που είχε κάνει τότε η Νέα Δημοκρατία, πιστοποιημένα αυτή τη στιγμή μέχρι τις 30.9.2009 είναι πλέον στα 6,27 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή είναι μία σκληρή πραγματικότητα, που είναι θηλιά, κυριολεκτικά και τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια για να μπορέσουμε να δώσουμε μία νέα πνοή στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Πραγματικότητα δεύτερη: Η χώρα μας είναι στη χειρότερη θέση των ευρωπαϊκών χωρών του ΟΟΣΑ όσον αφορά το αναγκαίο νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό, για να μπορούν να λειτουργούν ομαλά τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας και συνολικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Πραγματικότητα τρίτη: Το σύστημα προμηθειών που με τόσο πανηγυρικό τρόπο σας θυμίζω, μας είχε παρουσιάσει τότε η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, είναι ένα σύστημα που όχι μόνο δεν λειτούργησε ποτέ στον χώρο της υγείας, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι ο κανόνας ήταν η εξαίρεση. Και το πιο απτό, αν θέλετε, αποτέλεσμα αυτής της ανεπάρκειας του συστήματος, είναι τα τεράστια χρέη των νοσοκομείων, είναι αυτές οι απίστευτες γκρίζες ζώνες και παρατυπίες που είναι εστία κυριολεκτικά διαφθοράς και σπατάλης του δημοσίου χρήματος.
Πραγματικότητα τέταρτη: Η πολιτική του φαρμάκου, το οποίο είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ευρύτερη αντίληψη που έχει επικρατήσει όσον αφορά τις προμήθειες των νοσοκομείων. Αλλά, η ευρύτερη πολιτική που εφαρμόσθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση στον χώρο του φαρμάκου, η παλινωδία ως προς τον τρόπο τιμολόγησής του, η κατάργηση της λίστας που είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την επιβάρυνση κατά 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά και, βέβαια, όσον αφορά την προμήθεια του φαρμάκου από τα νοσοκομεία όπου όλα τα στοιχεία αποδεικνύουν μια αύξηση κατά 20% κάθε χρόνο την εξαετία που πέρασε σε σχέση με το φάρμακο.
Πραγματικότητα πέμπτη. Νοσοκομεία που δεν μπορούσαν και δεν μπορούν ακόμα, δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις να λειτουργήσουν ομαλά, λόγω των ελλείψεων που υπάρχουν, λόγω του ότι το σύστημα των εφημεριών που κληρονομήσαμε είχε από οικονομικά μέχρι και νομικά προβλήματα, για να μπορέσει να λειτουργήσει, κάτι που το ξέρουν ιδιαίτερα οι συνάδελφοι από την περιφέρεια, γιατί οι ίδιοι έρχονται καθημερινά και μας λένε ότι πρέπει να βρεθούν λύσεις. Όταν αναλάβαμε σχεδόν το 1/3 των περιφερειακών νοσοκομείων ήταν ή απειλούσε να βρεθεί σε επίσχεση εργασίας.
Πραγματικότητα έκτη. Μονάδες Εντατικής Θεραπείας που είχαν κρεβάτια αραχνιασμένα, που δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν λόγω έλλειψης ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού ή ιατρικού εξοπλισμού την ώρα που κάθε μέρα άνθρωποι κινδυνεύουν και χάνουν τη ζωή τους.
Πραγματικότητα έβδομη. Δεσμεύσεις σε όλη τη χώρα για καινούργια νοσοκομεία, για έργα στο χώρο της υγείας και της πρόνοιας. Όταν, όμως, καθίσουμε να εξετάσουμε τι κρύβεται πίσω απ’ αυτά, βλέπουμε ότι είναι δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί χωρίς τις αντίστοιχες δαπάνες, οι οποίες να έχουν εξασφαλιστεί ώστε να μπορέσουν να υλοποιηθούν.
Πραγματικότητα όγδοη. Ο χώρος της ψυχικής υγείας. Μία δραματική κατάσταση όχι μόνο σπατάλης, αλλά και δομών και λειτουργιών που δεν τιμούν τη χώρα μας. Κυριολεκτικά, επικρατεί μία ασυδοσία η οποία μας κοστίζει και σε αξιοπιστία σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά πάνω απ’ όλα κοστίζει στον ίδιο τον κόσμο, στους ασθενείς, σε αυτούς που θα έπρεπε πραγματικά να λειτουργούν αυτές οι δομές αποτελεσματικά, όπως επίσης και στην ευρύτερη εικόνα της πρόνοιας.
Η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. μέσα σε αυτούς τους δυόμισι μήνες έχει ήδη δώσει τα πρώτα ισχυρά δείγματα γραφής, ξεκινώντας από τη δέσμευση που ανέλαβε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός απ’ αυτό το Βήμα στην παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων. Δέσμευση στην οποία μπορέσαμε να προχωρήσουμε με συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές και να αρχίσουμε από το να δώσουμε μία δύναμη, ώστε να σταθεροποιηθεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, για να πάμε στη συνέχεια σε ευρύτερες θεσμικές αλλαγές που θα του δώσουν μία νέα πνοή, μία αναγέννηση κυριολεκτικά και μία ολοκλήρωση.
Το πρώτο δείγμα γραφής, η πρώτη ανάγκη που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε ήταν τα χρέη. Ήδη, έχουμε δρομολογήσει με το Υπουργείο Οικονομικών την αντιμετώπιση του τεράστιου χρέους των δημόσιων νοσοκομείων. Όντως μέσα από μία κοινή Επιτροπή ήδη υπεγράφη από το Υπουργείο Οικονομικών η πρώτη καταβολή εντός της τρέχουσας χρονιάς για 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Στη συνέχεια, εκφράστηκε η πολιτική βούληση μετά από επαφή, και φυσικά διακανονισμό με τις ενώσεις των προμηθευτών, προκειμένου να υπάρξει άμεσα με τη νέα χρονιά η συνολική ρύθμιση επ’ ωφελεία φυσικά και του δημοσίου. Με την αντίστοιχη διάταξη για να μπορέσει να ρυθμιστεί αυτό το τεράστιο χρέος και να αρχίσει η νέα φάση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των ασφαλιστικών ταμείων από βάση εξυγίανσης. Βέβαια, αυτό δεν μπορεί να είναι απλώς μία εφάπαξ ρύθμιση. Δεν μπορεί να έρθουμε εδώ μετά από ένα διάστημα και να είμαστε στην ίδια θέση. Γι’ αυτό, συνδυάζεται με δύο κινήσεις.
Πρώτα απ’ όλα, και αυτό είναι το δεύτερο δείγμα γραφής, συνδυάζεται με την αλλαγή της πολιτικής για το φάρμακο. Ήδη, με τον Υπουργό Εργασίας και την Υπουργό Οικονομίας, είχαμε την ευκαιρία στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου να παρουσιάσουμε την τροπολογία όσον αφορά την επαναφορά της λίστας φαρμάκων. Αλλά, και ένα πλέγμα άλλων πολιτικών, οι οποίες στοχεύουν στην ανακοστολόγηση φυσικά προς τα κάτω. Και στην τακτική ανακοστολόγηση και τις σαφείς δεσμεύσεις από την πλευρά μας στο χώρο της υγείας, ότι πλέον τα δημόσια νοσοκομεία θα κάνουν ανοιχτούς μειοδοτικούς διαγωνισμούς, ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς για το φάρμακο και θα επιβάλλουν τη νοσοκομειακή συσκευασία, η οποία θα επιφέρει εξοικονόμηση όσον αφορά το φάρμακο.
Το τρίτο δείγμα γραφής, το οποίο είναι αλληλένδετο με τη ρύθμιση χρεών, έχει να κάνει με την αλλαγή του συστήματος προμηθειών, με την ολοκλήρωση επιτέλους του διπλογραφικού συστήματος στα νοσοκομεία και με τη σύζευξη όλων αυτών των συστημάτων. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα έχει επιλεγεί να είναι ασύμβατα μεταξύ τους, ώστε να μην μπορεί να εξασφαλιστεί ο σωστός έλεγχος από το Υπουργείο Υγείας και από το Υπουργείο Οικονομικών. Έτσι, θα λειτουργήσει το σύστημα αποτελεσματικά με διαφάνεια και με ισχυρή εξοικονόμηση.
Συγκεκριμένο δείγμα γραφής το τέταρτο, είναι αυτό που αφορά τις προσλήψεις πρώτα απ’ όλα σε ιατρικό προσωπικό, για να μπορέσει να ομαλοποιηθεί το σύστημα των εφημεριών και να λειτουργήσουν σωστά τα περιφερειακά νοσοκομεία. Επιτέλους, θα μπει μόνιμο ιατρικό προσωπικό, Επιμελητές Β΄. Με διάταξη που ψηφίστηκε στον πρώτο νόμο που έφερε η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., συστάθηκαν χίλιες νέες θέσεις, πέραν των οργανικών θέσεων. Όπως γνωρίζετε, είναι πεπαλαιωμένα τα οργανογράμματα των νοσοκομείων. Αγγίζοντας και ξεπερνώντας το στόχο των δύο χιλιάδων θέσεων, φθάσαμε στις δύο χιλιάδες ενενήντα τρεις, ώστε να μπορέσουν να στηριχθούν αποτελεσματικά με μόνιμο ιατρικό προσωπικό οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Πέμπτο δείγμα γραφής είναι οι προσλήψεις νοσηλευτών. Ακούγαμε όλα αυτά τα χρόνια για χιλιάδες προσλήψεις νοσηλευτών. Ακούγαμε το πρόσχημα ότι φταίει το ΑΣΕΠ που καθυστερούν οι προσλήψεις των νοσηλευτών. Όταν υπάρχει ισχυρή βούληση και η καλή συνεργασία με το ΑΣΕΠ, αποδεικνύουμε στην πράξη ότι μπορούν γρήγορα να προχωρήσουν οι διαδικασίες. Έτσι, μέσα από μία εξαιρετική συνεργασία με τον Πρόεδρο του ΑΣΕΠ, μπορέσαμε μέσα σε είκοσι μέρες να προσλάβουμε -έχουν ήδη φύγει με ΦΕΚ στα νοσοκομεία- διακόσιους έντεκα μόνιμους νοσηλευτές. Άλλοι τετρακόσιοι με την ίδια μέθοδο των κυλιόμενων πινάκων του ΑΣΕΠ θα έρθουν τον Ιανουάριο. Προχωρήσαμε με γρήγορες διαδικασίες σε επικουρικό νοσηλευτικό προσωπικό άλλων διακοσίων θέσεων, για να στηρίξουν τη λειτουργία των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας και λόγω της αντιμετώπισης της πανδημίας, αλλά και ευρύτερα για τις ανάγκες που υπάρχουν.
Ταυτόχρονα, κάνουμε αγώνα δρόμου κυριολεκτικά, εντός των επόμενων ημερών και πριν λήξει η χρονιά για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την ήδη υπάρχουσα πίστωση που έχουμε εξασφαλίσει από το Υπουργείο Οικονομικών. Πρόκειται να γίνει μία μεγάλη προκήρυξη για τρείς χιλιάδες εκατόν δύο νοσηλευτές στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και εκατόν δεκαέξι των ειδικών διατάξεων για τους πολύτεκνους και για τα άτομα με αναπηρία. Ταυτόχρονα, είναι ισχυρή η δέσμευση και αποτυπώνεται στον Προϋπολογισμό του 2010 για νέα μεγάλη προκήρυξη τριών χιλιάδων νοσηλευτών και λοιπού προσωπικού, αναγκαίου για τη λειτουργία των νοσοκομείων, πέραν των συνταξιοδοτήσεων με τη νέα χρονιά.
Επόμενο βήμα γραφής για το οποίο πραγματικά μπορέσαμε σε αυτούς τους δύο μήνες να κινηθούμε γρήγορα είναι η ενεργοποίηση κρεβατιών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Η καταγραφή που έχει γίνει, δείχνει ότι εκατόν πενήντα κρεβάτια σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας δεν λειτουργούσαν είτε λόγω απουσίας ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, είτε λόγω προβλημάτων εξοπλισμού. Με γρήγορες κινήσεις μπορέσαμε να ενεργοποιήσουμε απ’ αυτή τη βδομάδα εξήντα κρεβάτια σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας σε ολόκληρη τη χώρα. Σταδιακά έχουν αρχίσει να ανοίγουν και να λειτουργούν από τη Δευτέρα μέχρι τις 10 Ιανουαρίου. Αμέσως μετά θα προχωρήσουμε στην επόμενη φάση για τα υπόλοιπα κρεβάτια.
Και ξέρουμε ότι αυτό είναι μια ισχυρή ένεση για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Είναι ανθρώπινες ζωές που θα μπορούν να βρουν πραγματικά την περίθαλψη που πρέπει, για να έχουν τη δυνατότητα να σωθούν.
Από εκεί και πέρα, όσον αφορά τα θέματα της λειτουργίας των νοσοκομείων, μπορέσαμε -και εδώ θέλω να αναγνωρίσω άλλη μια φορά τη στήριξη που μας έδωσε ο Υπουργός Οικονομικών, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου- να βρούμε επιτέλους λύση και να μπορέσουμε πραγματικά να κόψουμε το Γόρδιο Δεσμό για τις εφημερίες. Και αυτό έχει σημασία ότι έγινε σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία και μπορέσαμε πραγματικά να σπάσουμε το νομικό και οικονομικό θέμα που υπήρχε με το πλαφόν των αποδοχών των γιατρών. Και εκεί που ήταν καθηλωμένο στις 5.150 ευρώ, να πάει στις 6.500 ευρώ, σε συνδυασμό βέβαια με σωστή διοίκηση στα νοσοκομεία, με σωστό προγραμματισμό των εφημεριών, με τις αναγκαίες προσλήψεις του ιατρικού προσωπικού, για να μπορέσει να λειτουργήσει ομαλά το σύστημα των προμηθειών.
Αυτά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι τα πρώτα δείγματα γραφής της Κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Όπως είπε και ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου στο Ζάππειο, ότι σ’ αυτή την οικονομική δύσκολη συγκυρία η υγεία παραμένει σταθερά στις προτεραιότητες με ένα διπλό στόχο που αποτυπώνεται στο συγκεκριμένο Προϋπολογισμό του 2010: Αφενός, προχωράμε, και έχουμε εξασφαλίσει τις πιστώσεις, για τις προσλήψεις του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, για να μπορέσει να ενδυναμωθεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας και οι πολιτικές υγείας και πρόνοιας.
Και έτσι έχουμε μια αύξηση 3,1% στις δαπάνες για την υγεία και την πρόνοια, όπως επίσης έχουμε και αύξηση 1% όσον αφορά το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν και οι αντίστοιχες πολιτικές. Και για να απαντήσω στον Εισηγητή της Νέας Δημοκρατίας, τον αγαπητό συνάδελφο Μανώλη Κεφαλογιάννη, ο οποίος την πρώτη μέρα αναρωτήθηκε «Μα πώς είναι δυνατόν σ’ αυτό τον Προϋπολογισμό να σημειώνεται τέτοια μείωση όσον αφορά τις προμήθειες και τις δαπάνες των δημόσιων νοσοκομείων;». Θα του απαντήσω ότι εμείς κάναμε επιλογή να αυξήσουμε τις πιστώσεις που αφορούν πραγματικά τη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Το προσωπικό, τις επενδύσεις για την υγεία και την πρόνοια, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να βάλουμε το μαχαίρι στο κόκαλο και να σπάσουμε τις εστίες εκείνες της σπατάλης, τις παρατυπίες και τις γκρίζες ζώνες στο φάρμακο και στις προμήθειες των νοσοκομείων. Εκεί θα τα εξασφαλίσουμε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πραγματικά με αίσθημα ευθύνης λέμε ότι με αυτά τα πρώτα δείγματα γραφής και με αυτές τις πιστώσεις και με αυτή τη δέσμευση που αποτυπώνεται στον Προϋπολογισμό, ανοίγουμε ένα δρόμο για μια νέα αφετηρία για τη δημόσια υγεία, για την περίθαλψη του ελληνικού λαού, για την πρόληψη, για τις δομές της πρόνοιας και της ψυχικής υγείας. Για να το πετύχουμε, χρειαζόμαστε και οικοδομούμε μια ισχυρή κοινωνική συμμαχία για την υγεία μέσα από διάλογο, μέσα από συμπαράταξη, μέσα από τη στήριξη των πρωταγωνιστών της υγείας, των γιατρών, των νοσηλευτών, των εργαζομένων, με επίκεντρο πάντα τον πολίτη. Για την υγεία ως δημόσιο αγαθό και την υγεία ως δικαίωμα.
Σας ευχαριστώ πολύ.
