Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας κι Κλιματικής Αλλαγής:
«Κύρωση της τροποποίησης της Σύμβασης της Βασιλείας για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων και της επεξεργασίας τους»
Συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής:
Τετάρτη 3.3.2010 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΟΤΕΡΑ
Με το παρόν νομοσχέδιο κυρώνεται η απόφαση Τροποποίησης της Σύμβασης της Βασιλείας που απαγορεύει τη διασυνοριακή μεταφορά των επικινδύνων αποβλήτων από τις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη), της Ε.Ε. και του Λιχτενστάιν προς άλλα κράτη εκτός από τα προαναφερόμενα.
Σκοπός αυτής της Τροποποίησης της εν λόγω Σύμβασης είναι να μην επιτρέπει τη διασυνοριακή διακίνηση και μεταφορά αποβλήτων, από χώρες με υψηλό επίπεδο ανάπτυξης, σε χώρες με χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης , καθώς τέτοιου είδους πρακτική δεν αποτελεί περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, όπως απαιτείται από τη Σύμβαση της Βασιλείας, προκειμένου οι τελευταίες να μην καταστούν ‘’αποθήκες’’ επικίνδυνων, τοξικών και πυρηνικών σε ορισμένες περιπτώσεις αποβλήτων, ούτε ‘’νεκροταφεία’’ αποσυρόμενων οχημάτων, ηλεκτρικών συσκευών, ηλεκτρονικών αποβλήτων κοκ.
Η ανωτέρω Τροποποίηση της Σύμβασης της Βασιλείας υιοθετήθηκε από τα Συμβαλλόμενα Μέρη στη Γ’ Σύνοδο αυτών, που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη στις 22 Σεπτεμβρίου 1995.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αρχική Σύμβαση η οποία είχε υπογραφεί στη Βασιλεία της Ελβετίας στις 22 Μαρτίου 1989, για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων, της επεξεργασίας και της παρακολούθησής τους, από το στάδιο της παραγωγής τους μέχρι το στάδιο της τελικής του διάθεσης, θεσπίζοντας συγκεκριμένες διαδικασίες για την εξαγωγή, εισαγωγή και διακίνησή τους, κυρώθηκε από τη χώρα μας με το Ν. 2203/1994 (ΦΕΚ 58 Α’).
Σε ότι αφορά στην υπό συζήτηση Τροποποίηση, σε επίπεδο Ε.Ε. η εν λόγω απαγόρευση έχει ήδη περιληφθεί στον Κανονισμό 120/1997 και έκτοτε εφαρμόζεται απ΄ όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας, ενώ από το 2006 ο Κανονισμός αυτός έχει αντικατασταθεί από τον Κανονισμό 1013/2006 για τις μεταφορές αποβλήτων.
Η απόφαση τροποποίησης της Σύμβασης της Βασιλείας, γνωστή και ως «Ban Amendment» (τροποποίηση για την απαγόρευση), μέχρι τώρα έχει επικυρωθεί από 65 χώρες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται 24 από τα 27 Κράτη - Μέλη της ΕΕ. Προκειμένου να τεθεί σε ισχύ σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που αποτελεί βασική επιδίωξη της Ε.Ε. στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων σε διεθνές επίπεδο, απαιτείται η κύρωσή της από τα 3/4 των συμβαλλομένων μερών ( σε σύνολο 172 χωρών). Η μη κύρωσή της από τη χώρα μας αποτελούσε μόνιμο σημείο τριβής με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφού αδυνάτιζε τη διαπραγματευτική θέση της ΕΕ στην προσπάθεια υιοθέτησής της εν λόγω τροποποίησης από τον απαραίτητο αριθμό χωρών.
Έτσι, μέχρι σήμερα παρά το γεγονός ότι έχουν παρέλθει 15 έτη από την υιοθέτηση της τροποποίησης της Σύμβασης, αυτή δεν έχει ενσωματωθεί στο εθνικό μας δίκαιο.
Με το εν λόγω σχέδιο νόμου αίρεται η μακροχρόνια αυτή εκκρεμότητα και προτείνεται η έγκριση και η υιοθέτηση της τροποποίησης της Σύμβασης της Βασιλείας, με την κύρωσή της με το παρόν σχέδιο νόμου.
Εισηγούμαστε την έγκριση του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, καθώς κάθε χώρα οφείλει να προχωρήσει στη διαχείριση των δικών της αποβλήτων, ιδίως των επικίνδυνων και τοξικών, σεβόμενη τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και τις αρχές καλής γειτονίας.
Στη κατεύθυνση αυτή, κ.κ. συνάδελφοι, απαιτείται σήμερα μια άλλη προσέγγιση και από τη δική μας χώρα στη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων (τοξικών, νοσοκομειακών, βιομηχανικών, ζωϊκών, κλπ), η οποία θα σέβεται πρώτα από όλα τον άνθρωπο, θα σέβεται τον φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και κυρίως θα σέβεται τις προστατευόμενες από τις διεθνείς συνθήκες περιοχές.
Και τούτο γιατί η κατάσταση σήμερα στη χώρα μας σε ότι αφορά στη διάθεση των αποβλήτων είναι τραγική και χαοτική θα έλεγα.
Υπάρχει ανεξέλεγκτη διάθεση επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων που μολύνουν το υπέδαφος, τον αέρα, τον υδροφόρο ορίζοντα και το υδάτινο δυναμικό της χώρας (λίμνες, ποτάμια, θάλασσα, λιμνοθάλασσες), ενώ η απόρριψη μπαζών και ηλεκτρικών συσκευών οπουδήποτε σχεδόν επιθυμεί κανείς έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις.
Στη δική μου περιοχή λ.χ. η ρύπανση του Αμβρακικού κόλπου, ενός μοναδικού υγροβιότοπου που προστατεύεται από τη διεθνή συνθήκη RAMSAR, καθώς και των ποταμών Αράχθου και Λούρου, έχει ξεπεράσει κάθε όριο, όπου τα ζωϊκά απόβλητα (κυρίως χοιροτροφείων και πτηνοτροφείων) αποτελούν έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες της ρύπανσης.
Ειδικά για τα βιομηχανικά απόβλητα, φυτοφάρμακα και τις κτηνοτροφικές δραστηριότητες που ρυπαίνουν τα ελληνικά ποτάμια, το θέμα συζητήθηκε και στην Επιτροπή Υδατικών Πόρων της Βουλής.
Σε κάθε περίπτωση μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης οι βιομηχανίες θα πρέπει να αναλαμβάνουν από εδώ και πέρα το κόστος της περιβαλλοντικής αποκατάστασης, ενώ αυστηρές θα πρέπει να είναι οι κυρώσεις σε περιπτώσεις ανάμειξης επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων με αστικά απορρίμματα.
Τα “ατυχήματα” ναυαγίων με τοξικά και πυρηνικά απόβλητα στις ελληνικές θάλασσες είναι συχνά πλέον, ιδιαίτερα στο Ιόνιο Πέλαγος.
Ακόμη, περίπου 40 τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων παράγονται κάθε χρόνο στη χώρα μας, στα οποία συγκαταλέγονται υπολογιστές, εκτυπωτές, κινητά τηλέφωνα, ψυγεία, τηλεοράσεις κ.ά., τα οποία αποτελούν μια αυξανόμενη απειλή για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών στην οποία τονίζεται η ανάγκη λήψης μέτρων για τη σωστή συλλογή και ανακύκλωση των τοξικών υλικών.
Ο παραπάνω κατάλογος είναι μακρύς και δεν έχει τέλος. Αποτελείται απλώς από ενδεικτικά παραδείγματα με τους παράγοντες που συντελούν στη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε το Σεπτέμβριο του 2009 την Ελλάδα διότι δεν είχε καταρτίσει και θεσπίσει σχέδιο διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, το οποίο να είναι σύμφωνο με τις απαιτήσεις της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας.
Χρειάζεται κατά συνέπεια μια διαφορετική θεώρηση και μια άλλη πολιτική σε ότι αφορά στη διάθεση και τη διαχείριση των αποβλήτων, ιδιαίτερα τώρα που η χώρα μας διαθέτει το νεοσύστατο Υπουργείο Περιβάλλοντος.
Η υπουργός Περιβάλλοντος κατά τη συζήτηση του προτεινόμενου σχεδίου νόμου στην αρμόδια Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου είχε δηλώσει ότι υπάρχουν τρία θέματα που έχουν σχέση με τα επικίνδυνα απόβλητα:
1. Καταγραφή των επιχειρήσεων που παράγουν επικίνδυνα απόβλητα.
2. Ανεξέλεγκτη διάθεση των αποβλήτων.
3. Χωροθέτηση για τη διάθεση ή την αξιοποίηση των επικίνδυνων αποβλήτων.
Για την καταγραφή των ρυπογόνων επιχειρήσεων από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος επιχειρείται η δημιουργία ενός μητρώου τέτοιων βιομηχανιών.
Σχετικά με τη διαχείριση και τη χωροθέτηση για τη διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων, το νεοσύστατο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, έχει ξεκινήσει την εκπόνηση ενός εθνικού σχεδίου για τη συνολική αντιμετώπιση του θέματος των επικίνδυνων αποβλήτων.
Επειδή όμως το κύριο και πλέον σημαντικό στοιχείο αποτελεί η αδειοδότηση των χώρων διάθεσης, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε μέσα στο 2010 να υπάρχει κατ’ αρχήν μία χωροθέτηση ενός χώρου διάθεσης επικινδύνων αποβλήτων.
Κλείνοντας, κ.κ συνάδελφοι, θα ήθελα να επισημάνω ότι εάν θέλουμε πραγματικά να κοιτάξουμε την αλήθεια κατάματα, η συζήτηση για τη διαχείριση των επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων στη χώρα μας, ουσιαστικά τώρα αρχίζει με οργανωμένο, σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο. Στη συζήτηση αυτή είμαστε διατεθειμένοι όχι απλώς να συμμετάσχουμε, αλλά να λάβουμε γενναίες αποφάσεις και να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της εποχής και των ελλήνων πολιτών.
