Ομιλία της Ειδικής Εισηγήτριας του ΣΥΡΙΖΑ Νάντιας Βαλαβάνη

Ομιλία της Ειδικής Εισηγήτριας του ΣΥΡΙΖΑ Νάντιας Βαλαβάνη κατά τη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό 2014 στην Ολομέλεια της Βουλής

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, η Κυβέρνηση κατέθεσε την Εισηγητική Έκθεση Προϋπολογισμού 2014 σε συνθήκες χτισίματος γραμμών Μαζινό απέναντι στην Τρόικα, δηλαδή οχυρών καταδικασμένων να πέσουν χωρίς μάχη εν μέσω διλλημάτων, όπως αυτό από αξιωματούχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: «Ή πλειστηριασμούς τώρα ή κούρεμα των καταθέσεων μετά το καλοκαίρι.»

Ταυτόχρονα, μας αναγκάζει να συζητήσουμε ένα σχέδιο Προϋπολογισμού που δεν υπάρχει ούτε καν στα χαρτιά, καθώς η Τρόικα δεν έχει συμφωνήσει ακόμα για το ύψος και τα μέτρα του λεγόμενου δημοσιονομικού και του χρηματοδοτικού κενού 2014-2016.

Γι’ αυτό ο ανταποκριτής της «Καθημερινής» στις Βρυξέλλες σημειώνει στην προσωπική του ιστοσελίδα: «Τα νούμερα που δίνει η Αθήνα θεωρούνται στις Βρυξέλλες βγαλμένα από τον “Άρχοντα των δακτυλιδιών” ή κάποιο άλλο έργο επιστημονικής φαντασίας».

Τα παραπάνω σημαίνουν πως στη συνέχεια θα ψηφιστεί και δεύτερος, συμπληρωματικός Προϋπολογισμός και ότι θα μείνει σε εκκρεμότητα η μεγάλη συζήτηση για το χρέος. Η πρόταση Προϋπολογισμού ωστόσο είναι επαρκώς καταστροφική, ώστε να προϊδεάζει και για τα έξτρα.

Έχοντας διαλύσει τη ζωή της μεγάλης πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας, με τον προτεινόμενο Προϋπολογισμό σκοπεύουν να αφαιρέσουν από την οικονομία το 2014 άλλα 5,3 δισεκατομμύρια ευρώ επιπρόσθετα στα 10,9 δισεκατομμύρια που αφαίρεσαν το 2013.

Έτσι, μπορεί το έλλειμμα να έχει μειωθεί κατά 31,8 δισεκατομμύρια κατά την πενταετία 2010-2014, ο λογαριασμός όμως περικοπής δαπανών και αύξησης της φορολογίας, που έχει σταλθεί στα σπίτια των ανθρώπων για το ίδιο διάστημα, είναι το θηριώδες ποσό των 62,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. Με άλλα λόγια, χάρη στη μνημονιακή πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, οι κυβερνήσεις της τελευταίας τετραετίας κατάφεραν να χάσουν διαχρονικά, στη «μαύρη τρύπα» της ύφεσης και του χρέους, τα μισά απ’ όσα αφαίρεσαν από τις τσέπες του ελληνικού λαού.

Για το 2014 προς το παρόν περικόπτονται 2,9 δισεκατομμύρια παραπέρα δαπάνες. Από αυτές, τα 2,7 δισεκατομμύρια είναι «κοινωνικού κράτους», κρίσιμες ως αντίβαρο της κρίσης στους ήδη εξαιρετικά υποβαθμισμένους τομείς της παιδείας, που την έχετε κυριολεκτικά «ξεπατώσει» σε όλες τις βαθμίδες της φέτος, της κοινωνικής ασφάλισης, όπου η χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων μειώνεται κατά 16,5% με αποτέλεσμα να εμφανίζεται έλλειμμα 800 εκατομμυρίων ευρώ, που αργά ή γρήγορα θα καταλήξει σε νέο ψαλίδι στις συντάξεις, των προνοιακών επιδομάτων και της υγείας.

Είναι προφανές ότι θεωρείτε πολυτέλεια τις δαπάνες των νοσοκομείων, της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας του ΕΟΠΥΥ, που πρακτικά τον διαλύετε απολύοντας και τους γιατρούς του, αλλά και του φάρμακου σε συνθήκες 3 εκατομμυρίων ανασφάλιστων και βαθιάς ανθρωπιστικής κρίσης.

Σε πρόσφατη έκθεσή του για την υγεία ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι στην Ελλάδα από την επιτυχία του στόχου μείωσης των δαπανών υγείας πλήττονται τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα και αποσαθρώνεται το δίκτυ κοινωνικής προστασίας, με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και για το προσδόκιμο ζωής.

Οι υπόλοιπες είναι περικοπές αναπτυξιακών δαπανών του, εξαιρετικά ισχνού, Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο κατά τη διετία 2013-2014 «κουρεύτηκε» παραπέρα κατά άλλα 500 εκατομμύρια σε μία Ελλάδα 1,5 εκατομμυρίου ανέργων.

Όσο για την αύξηση της φορολογίας κατά 2,3 δισεκατομμύρια, αυτή στηρίζεται στην αύξηση των άμεσων φόρων λόγω της κατάργησης του γενικού αφορολόγητου και του ειδικού για τα παιδιά και της φορολόγησης από το πρώτο ευρώ ελεύθερων επαγγελματιών, ατομικών επιχειρήσεων και αγροτών, ενώ ταυτόχρονα ο φόρος επί των ακινήτων αυξάνεται κατά 40%, διευρύνεται αφάνταστα, ώστε να αγκαλιάσει χωρίς αφορολόγητο όριο την ευρύτατη μικρή ιδιοκτησία, και γίνεται ουσιαστικά δημευτικός.

Η βασική διαφορά, όμως, του προτεινόμενου Προϋπολογισμού από προηγούμενους είναι η εισαγωγή με τυμπανοκρουσίες της νέας μεγάλης ιδέας του έθνους, του πρωτογενούς πλεονάσματος ως προϋπόθεσης επανόδου της χώρας σε τροχιά ανάκαμψης και εξόδου από τα μνημόνια, στην προοπτική της βασικής πρόβλεψης ότι: Το 2014 η ελληνική οικονομία θα περάσει για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια ύφεσης και απώλειας του 1/4 του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της σε οριακή ανάπτυξη + 0,6%, δηλαδή θα διανύσει μία απόσταση 4,5 ποσοστιαίων μονάδων από την προβλεπόμενη για το 2013 ύφεση - 4%. Και θα εμφανίσει «πρωτογενές πλεόνασμα» φέτος, μία χρονιά πριν αρχίσει η παρέλαση των πλεονασμάτων, που αυξάνονται στο Μεσοπρόθεσμο με μία περίεργη αριθμητική πρόοδο.

Σε αυτά τα δύο θέματα φαίνεται να υπάρχει, καταρχήν, συμφωνία Κυβέρνησης και τρόικας. Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ υποστηρίζει ότι θα συνεχιστεί μία ύφεση - 0,4% και το 2014 και η πρόβλεψη αυτή βρίσκεται σε συμφωνία με ανάλογες πρόσφατες εκτιμήσεις των βασικών γερμανικών οικονομικών ινστιτούτων για ύφεση από - 1,5% έως - 0,5% κατά περίπτωση.

Πού στηρίζετε την αισιοδοξία σας για οριακή έστω ανάπτυξη; Ως «ατμομηχανές ανάπτυξης» εμφανίζονται οι κλασικές του, πλήρως αποτυχημένου εξωστρεφούς μοντέλου, στο οποίο θα κατέληγε η ελληνική οικονομία αναμορφούμενη μέσω της πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης, αφού πρώτα «πιάναμε πάτο» μέσω της ύφεσης, της ανεργίας και της πλήρους διάλυσης των εργασιακών σχέσεων.

Πρώτον, οι άμεσες ιδιωτικές επενδύσεις. Παρά τα διαχρονικά πρωθυπουργικά ταξίδια όλων των μνημονιακών κυβερνήσεων, με πενιχρά αποτελέσματα επί 7 χρόνια τώρα, καλούνται να κάνουν μέσα σε ένα χρόνο με μαγικό τρόπο ένα άλμα αύξησης από τα 11,2%, για να περάσουν από τη μείωσή τους φέτος κατά - 5,9% σε αύξηση +  5,3% το 2014.

Δεύτερον, οι εξαγωγές. Εξετάζοντάς τες –χωρίς τα πετρελαιοειδή- στο διάστημα 2007-2012 υπάρχει μείωση του παγκόσμιου μεριδίου της Ελλάδας κατά 26,7%, ενώ κατά τη διετία 2012-2013 μειώθηκαν κατά 2,3%.

Τρίτον, η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων μιας δημόσιας περιουσίας, που πριν από την κρίση τη διατιμούσαν σε 220 έως 250 δισεκατομμύρια ευρώ. Στο αρχικό Μεσοπρόθεσμο του 2011 η Τρόικα και η τότε κυβέρνηση έθεταν στόχο είσπραξης 50 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2016, για να εκπέσουν στο περσινό Μεσοπρόθεσμο στα 9,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Με στόχο για τη διετία 2012-2013 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ, το 1 δισεκατομμύριο, ως εκτός πραγματικότητας για φέτος, πέρασε ήδη στο πρόγραμμα του 2014, ενώ οι συνολικές εισπράξεις -εισπράξεις λέω, όχι ξεπούλημα, πωλήσεις- δεν φαίνεται ότι θα κλείσουν πάνω από 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ -  ένα πραγματικό ξεπούλημα.

Βεβαίως, χρειάζεται κάπως διεστραμμένη σκέψη για να συγκαταλέγεις τους παράγοντες ανάπτυξης στις ιδιωτικοποιήσεις, όταν το όποιο αντίτιμο εκποίησής τους πάει κατευθείαν στο χρέος, ενώ το ελληνικό δημόσιο χάνει τα μερίσματα «μηχανών που βγάζουν λεφτά» στην κορυφή της λίστας των πιο κερδοφόρων ελληνικών επιχειρήσεων, π.χ. ΟΠΑΠ, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ και ΛΑΓΗΕ, ΔΕΣΦΑ, «Ελευθέριος Βενιζέλος» και ΕΥΔΑΠ.

Υπάρχει και η κωδικοποιημένη εμπειρία των πρώην δημόσιων επιχειρήσεων του ιδιωτικοποιημένου ήδη κατά τα 2/3, από τη δεκαετία του ΄90, δημόσιου επιχειρηματικού τομέα: Ελάχιστες νέες επενδύσεις, ευρεία αποεπένδυση με πώληση θυγατρικών και ακίνητης περιουσίας, δραστική μείωση των υπαρχόντων θέσεων εργασίας και αύξηση των τιμολογίων τους. Με την επανακρατικοποίησή τους -καθώς οι βασικότερες προορίζονται για πώληση σε κρατικές επιχειρήσεις της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Κίνας- η Ελλάδα χάνει τα βασικά εργαλεία για άσκηση κρατικής πολιτικής παραγωγικής ανασυγκρότησης. Αυτός είναι, πέρα από όλους τους άλλους, και από τους βασικότερους λόγους για να μπει όσο γίνεται πιο γρήγορα τέρμα στη διακυβέρνησή σας και στα Μνημόνια.

Αποτελεί βέβαια γρίφο, πώς μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη χωρίς ρευστότητα. Με την πιστωτική ασφυξία φέτος γύρω στο -3,5%, με «μια απ’ τα ίδια» και για το 2014, καθώς οι ανακεφαλαιοποιημένες με λεφτά του ελληνικού λαού τράπεζες, κατ’ επιταγή της τρόικας, λόγω των «κόκκινων δανείων», θα συνεχίσουν την πολιτική της αρνητικής πιστωτικής επέκτασης, με αποτέλεσμα να χαντακώνονται και του χρόνου όσες έχουν μείνει από τις υγιείς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Γενικά, για να αποκτήσουν με σταθερότητα θετικό πρόσημο εξαγωγές και επενδύσεις, χρειάζεται άνοδος της διεθνούς οικονομίας, αντί για την αναιμική οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη και τη γενικότερη παγκόσμια αβεβαιότητα. Και, βέβαια, δεν μπορεί να συμβεί αυτό που υποστηρίζει η Γερμανία, το κάθε κράτος να είναι ανταγωνιστικό απέναντι σε κάθε άλλο. Επιπλέον, όσο πιο «εξωστρεφές» είναι το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, δηλαδή όσο λιγότερο στηρίζεται στην εσωτερική κατανάλωση και αγορά -που σ’ εμάς έχουν καταρρεύσει- τόσο πιο εκτεθειμένο είναι στους διεθνείς ανέμους.

Σχετικά με το «πρωτογενές πλεόνασμα».

Κατ’ αρχάς για το τρέχον έτος, που από στόχο 0 έχει αναβαθμιστεί στα 812 εκατομμύρια ευρώ, ακόμα και στην περίπτωση που προκύπτει με όρους πραγματικότητας και όχι «δημιουργικής λογιστικής», θα πρόκειται για πλεόνασμα φτώχιας και δυστυχίας, καθώς αντλείται κατ’ ευθείαν από το έλλειμμα στις τσέπες του εργαζόμενου λαού και στηρίζεται στη διάλυση της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων.

Εξάλλου, για να εμφανιστεί το 2014 το προβλεπόμενο πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ ή 3 δισεκατομμύρια ευρώ, απαιτούνται ήδη στο παρόν νομοσχέδιο πρόσθετα μέτρα 5,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, προσαυξημένα κατά το ποσό του όποιου δημοσιονομικού κενού του 2014. Άρα, για τι είδους πλεόνασμα πραγματικά μιλάμε; Έτσι όπως είναι σχεδιασμένο από Τρόικα και Κυβέρνηση, δεν αποτελεί μηχανισμό αναδιανομής εισοδήματος υπέρ των συντάξεων, των μισθών και των κοινωνικών αναγκών. Αντίθετα, αναδιανέμει εισόδημα από τους «κάτω», στους «πάνω» και στους «έξω», μιας και το σύνολό του προορίζεται για την πληρωμή τοκοχρεολυσίων των δανειστών.

Εκεί θα πηγαίνει επιπρόσθετα και το 30% τυχόν υπέρβασης του στόχου, δηλαδή εφόσον προκύπτει μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Το φετινό, όμως, πλεόνασμα για μια και μοναδική φορά έχει μια λειτουργία σχεδόν μαγική. Επειδή η πρόβλεψη μόνο για το 2013 είναι για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, θα αποτελέσει ολόκληρο υπέρβαση στόχου. Γι’ αυτό και το 70% θα μπορούσε όντως να αναδιανεμηθεί με την άδεια της τρόικας. Αυτό βέβαια δεν πρόκειται να ξανασυμβεί, καθώς είναι λίγο δύσκολο να φανταστούμε ότι θα έχουμε υπέρβαση, έστω και 1 ευρώ, πάνω από τα 3, τα 6 ή και τα 9 δισεκατομμύρια του προγραμματισμένου στόχου για πλεόνασμα τα τρία επόμενα χρόνια.

Καταλαβαίνουμε έτσι, επίσης, γιατί ο ίδιος ο Πρωθυπουργός που ξέρει πολύ καλύτερα από εμάς, μιας κι αυτός το έχει υπογράψει, ότι ολόκληρο το πλεόνασμα πάει στο χρέος, επαναλαμβάνει συνεχώς ότι το 70% του πλεονάσματος θα διανεμηθεί του χρόνου στο λαό. Σας αρκεί ότι η μοναδική χρονιά που αυτό είναι πιθανό να γίνει είναι το 2014, χρονιά διπλών, μπορεί και τριπλών εκλογών.

Πέρα απ’ αυτά, κάθε δημοσιονομικό πλεόνασμα βαθαίνει την ύφεση και αυξάνει την ανεργία, εκτός αν ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας είναι υψηλότερος απ’ αυτό. Πράγμα που απαιτεί ρυθμούς ανάπτυξης μεγαλύτερους από 4,5% τα επόμενα χρόνια. Αυτό κι αν είναι επιστημονική φαντασία!

 Με αυτόν τον Προϋπολογισμό η Κυβέρνηση «κλείνει τα μάτια» προκειμένου να αποφύγει να τοποθετηθεί για το θηριώδες και μη βιώσιμο δημόσιο χρέος, που ρούφηξε στη «μαύρη τρύπα» του, την τετραετία 2010-2013, σχεδόν ολόκληρο το ποσό των δυο δανειακών συμβάσεων των Μνημονίων  - 210,2 δισεκατομμύρια σε σύνολο 219 -  που θα έπρεπε να τα πάρει μέχρι το τέλος του χρόνου, αν παίρναμε και το 1 δισεκατομμύριο. Με μόλις 7,8 δισεκατομμύρια, δηλαδή λιγότερα από 2 δισεκατομμύρια το χρόνο, να έχουν διοχετευθεί στο πρωτογενές έλλειμμα του Προϋπολογισμού. Ενώ αφομοίωσε ταυτόχρονα, χωρίς να αφήσει ιδιαίτερα ίχνη, δυο «κουρέματα» χρέους το 2012, το PSI, στο οποίο «κουρέψαμε» κυρίως τον εαυτό μας και είναι σαν να πυροβολήσαμε το πόδι μας, και το buy-back. Όπως λέει και ο ποιητής: «Σπείρατε μελάνι και θερίσατε νούμερα». Εδώ, όμως, πρόκειται κυριολεκτικά για αίμα.

Μετά απ’ όλα αυτά, το χρέος, που το 2010 μπαίνοντας στο Μνημόνιο ήταν 328,6 δισεκατομμύρια ή 142,8% ως ποσοστό του ΑΕΠ, έχει εκτοξευθεί και πάλι σε ύψος 32 ποσοστιαίων μονάδων παραπάνω απ’ ό,τι το 2010, στο 175,5%. Ενώ σε απόλυτα νούμερα έχει μειωθεί μόλις στα 321 δισεκατομμύρια, δηλαδή 7,6 δισεκατομμύρια όλα-όλα λιγότερο. Είναι πραγματικά, δηλαδή, «απύθμενο».

Εννοείται ότι δεν πρόκειται να ανακαλύψει ποτέ κανείς ίχνος από το 1,5 δισεκατομμύριο των ιδιωτικοποιήσεων στον Ειδικό Λογαριασμό των δανειστών, που όμως αφορά το κυριολεκτικό ξεπούλημα του ΟΠΑΠ, των κρατικών λαχείων, της ΔΕΣΦΑ, του Golden Hall, είκοσι οκτώ κεντρικών δημόσιων κτηρίων, Υπουργείων και άλλων, της ΓΑΔΑ κ.λπ.

Ούτε υπάρχει καλύτερη απόδειξη για το «απύθμενο» του χρέους, από το ότι η πρόβλεψη για το συνολικό χρέος στον Προϋπολογισμό του 2014 είναι ότι, αφού καταπιεί 25 δισεκατομμύρια χρεολύσια, προβλέπεται να μειωθεί όλο κι όλο κατά 1 δισεκατομμύριο. Έτσι καταλαβαίνουμε και τη διόρθωση της προχθεσινής έκθεσης του ΟΟΣΑ, που πρόσθεσε ούτε λίγο ούτε πολύ πάνω από 30 ποσοστιαίες μονάδες στην πρόβλεψη του ΔΝΤ για το χρέος το έτος 2020, ανεβάζοντάς το στο 158%.

Αντιμέτωπη με τον κυκεώνα του χρέους, η Κυβέρνηση δεν τολμά να συνταχθεί με την άποψη, στα πλαίσια της ενδοτροϊκανής σύγκρουσης, για «κούρεμα». Υιοθετεί, αντίθετα, την πολιτική προσέγγιση της γερμανικής οικονομικής πολιτικής, της Κομισιόν και της ΕΚΤ, την αποκαλούμενη «no casualties», δηλαδή όχι απώλειες για τα κράτη-μέλη δανειστές και την ΕΚΤ, που προβλέπει «ελάφρυνση» του χρέους με επιμήκυνσή του κατά 30-50 χρόνια μέσω swap και μείωση των επιτοκίων κοντά στο 0% και την εξυπηρέτησή του μέσω ενός συνδυασμού μειωμένων τοκοχρεολυσίων, υψηλών και υφεσιακών ετησίων πρωτογενών πλεονασμάτων και ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας.

Από εδώ και πέρα οι αντιλήψεις Τρόικας και Κυβέρνησης χωρίζουν. Η Κυβέρνηση θέλει επιστροφή στις αγορές για τα «συμπληρωματικά» μες στο 2014 -με τι επιτόκιο αλήθεια;- ενώ το ευρωπαϊκό μέρος της Τρόικας κλείνει προς Τρίτο Μνημόνιο με μικρή δανειακή σύμβαση που θα επιστρέψει ολόκληρη στους ίδιους.

Είτε έτσι είτε αλλιώς, αυτά σημαίνουν ότι ΕΕ και ΕΚΤ -και από κοντά η ελληνική Κυβέρνηση- περνούν σε άλλα κριτήρια αντιμετώπισης του χρέους, από τη βιωσιμότητα στην «εξυπηρετησιμότητα». Και έτσι ένα μη βιώσιμο χρέος δεν θα απασχολεί πλέον ως τέτοιο, εφόσον μπορούν να πληρώνονται τα τοκοχρεολύσια με οποιαδήποτε θυσία και οποιοδήποτε κόστος.

Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να καταφέρει ξανά να σταθεί στα πόδια της, όσα χρόνια και αν περάσουν, αν δεν ανατρέψει και μάλιστα σήμερα -όχι όταν θα είναι πολύ αργά- αυτή την πολιτική. Μιλάμε για βαθιά μέσα στο χρόνο. Όπως επιβεβαίωσε, απαντώντας στην ερώτησή μου, ο κ. Όλι Ρεν, για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί μέχρι να αποπληρωθεί το 75% του ευρωπαϊκού χρέους που χρωστάμε - δηλαδή τόσο πιο βαθιά μετά το μέσο του 21^ου αιώνα όσο πιο μεγάλη θα είναι η επιμήκυνση του χρέους-  σύμφωνα με τον δεύτερο ευρωπαϊκό Κανονισμό του λεγόμενου «two pack», όλες οι χώρες που βρίσκονταν σε Μνημόνια τον Μάιο του 2013, όταν βγουν από το σχετικό καθεστώς θα παραμείνουν σε καθεστώς μεταμνημονιακής ενισχυμένης εποπτείας, φτυστό με το σημερινό, με την Τρόικα να συνεχίζει τις επισκέψεις της κυριολεκτικά στον «αιώνα των αιώνων».

Το συμπέρασμά μου είναι το εξής και κλείνω με αυτό: Οποιαδήποτε αφετηρία επιδίωξης μιας πολιτικής για την ανακούφιση των άνεργων και εργαζόμενων ανθρώπων που υποφέρουν, ανακοπής της μετανάστευσης των νέων, ανάπτυξης και παραγωγικής ανασυγκρότησης, προϋποθέτει απαλλαγή από τα μνημόνια και δραστικό «κούρεμα» του χρέους, moratorium τόκων και πληρωμή με ρήτρα ανάπτυξης για την Ελλάδα, αλλά και για τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μη βιώσιμο χρέος.

Το χρωστάμε αυτό πριν απ’ όλα στους αγέννητους ανθρώπους. Που σε διαφορετική περίπτωση θα έχουν χάσει τη ζωή, που ακόμη δεν έχουν αποκτήσει, σε μία κυριολεκτική «αποικία χρέους».

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ/ΕΚΜ)