Ομιλία ΑΝΥΠΕΞ Μ. Ξενογιαννακοπούλου στην Επιτροπή
Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής (31.05.11)
α) Του Μνημονίου Συνεργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Σερβίας για την επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξης της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
β) Του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας με σκοπό την προσέγγιση της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα θέματα της σημερινής συνεδρίασης, είναι τα δύο μνημόνια συνεργασίας με τη Σερβία και την Ουκρανία. Επιτρέψτε μου να κάνω κάποιες γενικές παρατηρήσεις απαντώντας στις τοποθετήσεις των συναδέλφων, και στη συνέχεια να αναφερθώ στα δύο μνημόνια αυτά καθ’ αυτά μιας που ήδη όλοι οι εισηγητές και οι συνάδελφοι που πήραν το λόγο τοποθετήθηκαν με έναν πλήρη τρόπο γύρω από την ουσία των θεμάτων.
Πρώτη γενική παρατήρηση και απαντώ και στον αγαπητό συνάδελφο από το Κομμουνιστικό Κόμμα και στον Πρόεδρο του ΛΑ.Ο.Σ. τον κ. Καρατζαφέρη, γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα προβλήματα που υπάρχουν.
Είναι αλήθεια, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πολλά προβλήματα και αδυναμίες όλα αυτά τα χρόνια. Έχει έναν συντηρητικό συσχετισμό δυνάμεων, έχει ατολμία στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, εσωστρέφεια απέναντι σ’ αυτή τη μεγάλη κρίση που βιώνουμε. Γι’ αυτό το λόγο, και σωστά, κατηγορείται ότι κάνει λίγα και αποσπασματικά, όταν θα μπορούσε εγκαίρως να έχει αντιμετωπίσει τα πράγματα.
Αγαπητοί συνάδελφοι τελικά η απάντηση είναι λιγότερη Ευρώπη ή περισσότερη, πιο αποφασιστική και με διαφορετικό προσανατολισμό Ευρώπη; Η απάντηση της λιγότερης Ευρώπης θα οδηγούσε σε ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση όλων των διαπιστώσεων που όλοι κάνουμε, ο καθένας με τον τρόπο του και συμμεριζόμαστε.
Θα σήμαινε μία Ευρώπη που δεν θα υπήρχε κανένα θεσμικό δημοκρατικό πλαίσιο στοιχειώδους σύνθεσης και εξισορρόπησης των εθνικών συμφερόντων και πολιτικών απόψεων. Θα σήμαινε μία Ευρώπη που θα ήταν έρμαιο στους ανταγωνισμούς και στους ηγεμονισμούς των μεγάλων και των ισχυρών. Και ξέρουμε πολύ καλά τον προηγούμενο αιώνα που οδήγησαν τέτοια ανεξέλεγκτα σχήματα.
Άρα, λοιπόν, η απάντηση πιστεύω είναι ότι χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη με την έννοια της αποφασιστικότητας, των πολιτικών επιλογών και με τον προσανατολισμό μιας Ευρώπης που αναλαμβάνει τις ευθύνες της.
Γιατί δυστυχώς είχαμε μια Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία 10 χρόνια που ναι μεν και σωστά προχώρησε τη στρατηγική ένταξη των χωρών της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης και της Κύπρου και της Μάλτας, αλλά δεν έκανε και τα αντίστοιχα βήματα που θα έπρεπε είτε στο θεσμικό επίπεδο με μια κουτσουρεμένη Συνθήκη της Λισσαβόνας, είτε στο θέμα του κοινοτικού προϋπολογισμού που παραμένει στα επίπεδα των 15, στην Ευρώπη και 27 και αύριο των 28 με την Κροατία, και σε όλα τα άλλα ζητήματα και τις ολιγωρίες που ζούμε με αφορμή την κρίση.
Ρώτησε ο κ. Καρατζαφέρης, φαντάζομαι σε μία ευρύτερη προσέγγιση των θεμάτων για την Τελωνειακή Ένωση, γιατί παραμένει η Ελλάδα. Φυσικά δεν μπορεί να τεθεί ένα τέτοιο θέμα, δεν είναι a la carte η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφορά όλες τις πτυχές της.
Και εδώ, θα ήθελα με κατηγορηματικό τρόπο να πω, ότι όσον αφορά τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη ήταν μία εθνική επιλογή. Μια πολιτική για την οποία θέλω να θυμίσω ότι τη δεκαετία του ’90 ο ελληνικός λαός και οι εργαζόμενοι έβαλαν πλάτη τότε προκειμένου να το πετύχουμε. Και η οποιαδήποτε σχετική κινδυνολογία, καταστροφολογία, απ’ όπου και αν προέρχονται ,και όλες οι σχετικές συζητήσεις δεν βοηθούν. Πρέπει να είμαστε κατηγορηματικοί. Είμαστε μέλη της Ευρωζώνης και δεν τίθεται θεσμικά από κανέναν καμία διαφορετική προσέγγιση. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η συμμετοχή μας δεν έχει απλώς οικονομική διάσταση. Έχει και εθνική διάσταση για την Ελλάδα, με τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Πόσο σημαντικό είναι να βρίσκεται στον κεντρικό πυρήνα των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνολικά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Τώρα όσον αφορά στην γενικότερη επιδίωξη της Ελλάδας με τα μνημόνια συνεργασίας. Η χώρα μας , έχει μια μακρά ιστορική παράδοση συνεργασίας με τους λαούς στην περιοχή μας, είτε αυτοί είναι οι λαοί της Μεσογείου, είτε των Βαλκανίων, του Εύξεινου Πόντου.
Είμαστε μια χώρα με παράδοση σχέσεων μ’ αυτούς τους λαούς, με παράδοση παρουσίας της ελληνικής ομογένειας σε πολλές απ’ αυτές τις χώρες. Είμαστε παράγοντας συνεργασίας, σταθερότητας, γέφυρα κυριολεκτικά, πολιτικά, οικονομικά, θεσμικά για την προσέγγιση αυτών των λαών και την προοπτική τους σε σχέση με την ευρωπαϊκή τους πορεία.
Από εκεί και πέρα τέθηκε το ερώτημα, εμείς τι έχουμε να ωφεληθούμε μέσα απ’ αυτό το ρόλο; Το έθεσε και ο κ. Αϊβαλιώτης. Πρώτα απ’ όλα έχουμε κάθε όφελος να συμβάλλουμε ώστε η περιοχή μας , η οποία ιστορικά είναι από τις πιο ταραγμένες περιοχές, και η Μεσόγειος και η Βαλκανική και η ευρύτερη περιοχή του Εύξεινου Πόντου να είναι περιοχή ειρήνης, σταθερότητας και συνεργασίας.
Νομίζω αυτό είναι αυτονόητο, έχουμε κάθε όφελος να εργαζόμαστε σ’ αυτή την κατεύθυνση. Και βέβαια δεν είναι τυχαίο ότι και οι λαοί αυτών των χωρών ακόμα και όταν έχουν ιστορικές αντιθέσεις μεταξύ τους, οι οποίες έχουν αναβιώσει ή συντηρούνται βλέπουν την ευρωπαϊκή πορεία ως πορεία ειρήνης και δημοκρατίας.
Και απαντώ και στο συνάδελφο του Κομμουνιστικού Κόμματος, ότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι είναι τελικά η επιλογή και βούληση αυτών των ίδιων των λαών των χωρών αυτών η οποία καθορίζει και την ευρωπαϊκή τους προοπτική.
Άρα, το πρώτο όφελος είναι ακριβώς ένας γεωπολιτικός περίγυρος ειρήνης, σταθερότητας για τη χώρα μας. Και βέβαια συνακόλουθα και ένα πεδίο το οποίο διαμορφώνεται μέσα από διαδικασίες συνεργασίας, κοινής ανάπτυξης και κοινής ευημερίας, που δημιουργεί και τις αντίστοιχες προϋποθέσεις στην ελληνική οικονομία και στις ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς και σε διάφορα ευρύτερα ευρωπαϊκά σχέδια στο χώρο μας. Γιατί, ξέρετε πολύ καλά, για να πω ένα παράδειγμα, ότι τα διευρωπαϊκά δίκτυα και οι μεγάλες υποδομές αποτελούν κατ’ εξοχήν μεγάλες αναπτυξιακές επιλογές, στην ενέργεια, στις επικοινωνίες, στις μεταφορές, οι οποίες ακριβώς ξεπερνούν το στενό γεωγραφικό χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και έχουμε κάθε λόγο να ενισχύουμε την ανάπτυξη μιας τέτοιας περιφερειακής συνεργασίας, αξιοποιώντας βέβαια και τα αντίστοιχα κοινοτικά κονδύλια.
Τρίτο κρίσιμο ερώτημα: Τελικά σε μια περίοδο κρίσης η Ελλάδα έχει αυτή την πολυτέλεια; Γιατί νομίζω όλοι οι συνάδελφοι αναγνώρισαν ότι βοηθά τη χώρα μας να συνάπτει τέτοιου είδους μνημόνια συνεργασίας, τα οποία έρχονται να ενισχύσουν και τη διμερή μας συνεργασία, αλλά και να αξιοποιήσουν το ευρωπαϊκό πλαίσιο και την ευρωπαϊκή προοπτική. Η απάντηση ακριβώς είναι, αγαπητοί συνάδελφοι, ότι ο βασικός κορμός αυτών των συνεργασιών που προβλέπονται και μέσα απ’ αυτά τα δύο μνημόνια είναι μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα.
Άρα και γι’ αυτό το λόγο θέλω να το τονίσω, γιατί είπατε ότι θα παίξει ρόλο και στην τελική σας τοποθέτηση, ότι ακριβώς μέσα απ’ αυτά τα μνημόνια αυτό που επιχειρούμε είναι να μπορέσουμε να διαμορφώνουμε όρους για την καλύτερη αξιοποίηση μιας σειράς ευρωπαϊκών προγραμμάτων, με έναν τρόπο που είναι αμοιβαία επωφελής.
Άρα η χώρα μας όχι μόνο στη πλειονότητα των περιπτώσεων δεν καλείται να συνεισφέρει η ίδια οικονομικά, αλλά έρχεται να αξιοποιήσει ευρωπαϊκά κονδύλια που προβλέπονται. Και όχι μόνο στον τομέα των επιχειρήσεων που είναι πολύ κρίσιμος φυσικά, αλλά και της τεχνογνωσίας. Και εδώ θα ήθελα να πω και στον εισηγητή της Νέας Δημοκρατίας, τον αγαπητό συνάδελφο που μίλησε για την ελληνική δημόσια διοίκηση ότι, μπορεί να έχει πολλές παθογένειες και προβλήματα, αλλά να μην είμαστε όμως ισοπεδωτικοί. Η Ελλάδα είναι ιστορική δημοκρατία στην περιοχή μας, από τις παλαιότερες και έχει μια δημόσια διοίκηση που έχει την τεχνογνωσία και μπορεί να στηρίξει μια σειρά από προγράμματα που έχουν να κάνουν με την προσαρμογή αυτών των χωρών στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Είτε αυτά αφορούν το εκπαιδευτικό σύστημα, είτε θεσμικά θέματα, είτε οικονομικά θέματα.
Και μάλιστα πρέπει να σας πω, επειδή με επισκέφθηκε πρόσφατα ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Σερβίας, ένα από τα βασικά ζητήματα που μου έθεσε ήταν από την ελληνική δημόσια διοίκηση να ορισθούν κάποιοι, οι οποίοι έχουν εμπειρία από την ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση, και την προσαρμογή της αγοράς ώστε να μεταφέρουν αυτή την εμπειρία.
Μην αδικούμε, επομένως τους εαυτούς μας. Μπορεί να έχουμε προβλήματα, αλλά παραμένουμε σ’ αυτόν τον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο να είμαστε η πιο ιστορική και παλιά δημοκρατία με μεγάλη εμπειρία. Και εγώ θα σας πω ακόμα και από τα προβλήματα που είχαμε στην δική μας στην προσαρμογή κι αυτά είναι χρήσιμα ως εμπειρία για αυτές τις χώρες.
Τώρα, να κλείσω με το τέταρτο επιχείρημα γιατί είναι χρήσιμη αυτή η συνεργασία. Και θα πω κάτι αγαπητέ Πρόεδρε, που ξέρω το ενδιαφέρον που έχετε για τα συλλογικά όργανα. Θα σας αναφέρω για παράδειγμα ότι η Ουκρανία αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Ξέρουμε τι σημαίνει το Συμβούλιο της Ευρώπης για μια σειρά ζητήματα που αφορούν και την Ελλάδα και τα εθνικά θέματα. Δηλαδή η συνεργασία μ’ αυτές τις χώρες δεν είναι μόνο για το άμεσο ή για το ευρύτερο ευρωπαϊκό μέλλον. Έχει να κάνει και με ένα δίκτυο που η χώρα μας σωστά και νομίζω όλες οι κυβερνήσεις κατά καιρούς έχουν υποστηρίξει, για να μπορούμε να διαμορφώνουμε και συσχετισμούς ευνοϊκούς στα διεθνή και ευρωπαϊκά συλλογικά όργανα. Λοιπόν, η Ουκρανία αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά αναλαμβάνει επίσης το 2013 και την Προεδρία του ΟΑΣΕ.
Δυο λόγια ακόμη για τη Σερβία και την Ουκρανία, γιατί νομίζω οι εισηγητές εξήντλησαν τα θέματα. Η Ελλάδα έχει ιστορικούς δεσμούς με το Σερβικό λαό. Στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις τον ευρωπαϊκό δρόμο της Σερβίας.
Όπως είχα την ευκαιρία να τονίσω και στην κύρωση της αντίστοιχης συμφωνίας σύνδεσης πριν από λίγες εβδομάδες, ήταν πάρα πολύ σκληρή η μάχη που δόθηκε στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων προκειμένου να κληθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αρχίσει τη διαδικασία για να φέρει τη γνωμοδότησή της σχετικά με την υποψηφιότητα προς ένταξη της Σερβίας. Κι αυτό γιατί υπήρχαν και μια σειρά από κράτη - μέλη, τα οποία είχαν έντονες αντιρρήσεις.
Το επιχείρημα, είναι ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για τα Δυτικά Βαλκάνια αν δεν μιλήσουμε για τη Σερβία. Δεν μπορεί να συνεχίζει η Σερβία να είναι μία μαύρη τρύπα όπου η Ευρώπη κλείνει τα μάτια της. Ο Σερβικός λαός έχει κάνει θυσίες, έχει υποστεί πολλά, έχει συμφιλιωθεί με το παρελθόν του, και κάνει μια επιλογή ευρωπαϊκή. Η Ελληνική Βουλή πρέπει να στηρίξει αυτό τον ευρωπαϊκό δρόμο της Σερβίας που και το δικαιούται, αλλά θα είναι επωφελής για όλη τη περιοχή μας.
Πολύ σωστά τέθηκε, ότι η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να είναι ενεργή με δημιουργικό τρόπο, χωρίς ανταγωνισμούς σε όλη αυτή τη διαδικασία, όπως έχουμε θέσει με τη στρατηγική της Αντζέντας 2014 για τα Δυτικά Βαλκάνια και την ευρωπαϊκή προοπτική τους.
Αυτό το μνημόνιο είναι ένα ακόμα σκαλοπάτι για να στηρίξουμε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια που κάνει η Σερβία στο επόμενο διάστημα.
Όσον αφορά την Ουκρανία, μία χώρα που έχει πολύ μεγάλη παράδοση η ελληνική ομογένεια εκεί, πάρα πολλούς αιώνες, πιστεύω ότι δεν πρέπει να την δούμε σε μια λογική ανταγωνισμού με τη Ρωσία όπως ανέφεραν ορισμένοι συνάδελφοι. Καταλαβαίνω την γεωπολιτική ευαισθησία γύρω απ’ αυτά τα θέματα, αλλά θέλω να σας διαβεβαιώσω και το ξέρετε, ότι η Ελληνική Κυβέρνηση, αλλά και η Ελλάδα συνολικά έχουμε μία παραδοσιακή ισχυρή πολιτική φιλίας και συνεργασίας με τη Ρωσία και με το ρωσικό λαό. Το αποδεικνύουμε με κάθε ευκαιρία. Φάνηκε και με τη στήριξη που εμείς δώσαμε, κάτι που μας ευχαρίστησε η Ρωσική Κυβέρνηση, και για το θέμα των θεωρήσεων όσον αφορά τη Ρωσία. Κάτι, που κι εμάς βέβαια μας ενδιαφέρει σε μια περίοδο που θέλουμε να ενισχύσουμε τον τουρισμό.
Άρα να το δούμε σε μία λογική ότι η Ελλάδα με όλες τις χώρες της περιοχής μας πρέπει να αναπτύσσει τις αντίστοιχες σχέσεις και έτσι και με την Ουκρανία. Είναι μία χώρα που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πολιτικά, αναφέρθηκα προηγούμενα, και οικονομικά και ενεργειακά. Σας διαβεβαιώνω ότι η χώρα μας μόνο να κερδίσει έχει απ’ αυτά τα δύο μνημόνια διπλωματικά, πολιτικά και οικονομικά, και φυσικά να αξιοποιήσει ακόμα περισσότερο τα αντίστοιχα Κοινοτικά προγράμματα, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα αυτή τη συνεργασία.
