ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ
ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ.
ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ
ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Κατ' αρχάς κ. Καρατζαφέρη, θα ήθελα να επαναλάβω ότι η προσέγγιση με την Τουρκία αποτελεί μια στρατηγική επιλογή. Και από τον Οκτώβριο του 2009, έχω καταβάλει και εγώ και η Κυβέρνηση σύντονες προσπάθειες, για να πετύχουμε ουσιαστική αναβάθμιση των σχέσεών μας, με την ίδρυση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, που έχει επηρεάσει θετικά, σε αρκετούς τομείς, τις ελληνοτουρκικές θέσεις και τις προοπτικές τους.
Παρά τις δυσκολίες, τις ξέρουμε, τις έχουμε συζητήσει επανειλημμένα σε αυτή την αίθουσα, τις ζει ο Ελληνικός λαός, το κλίμα, ναι, έχει βελτιωθεί. Ξέρετε όμως, επίσης, ότι αυτή η Κυβέρνηση θέτει τα θέματα με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές κ. Καρατζαφέρη, σε ό,τι αφορά την Τουρκία.
Έχω καταστήσει σαφές ότι, σημαντικό κομμάτι αυτής της προσπάθειας, αποβλέπει στην ενίσχυση και διαφύλαξη και της ευημερίας, και του ρόλου της χώρας μας. Και αυτό, ασφαλώς, έχει ως προϋπόθεση την προάσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Έρχομαι τώρα στην ουσία της ερώτησής σας. Τα δύο τελευταία χρόνια, έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις διελεύσεων τουρκικών πολεμικών πλοίων από τα ελληνικά χωρικά ύδατα, που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως αβλαβείς, σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Πρόκειται για «περιπλανήσεις» - αυτός είναι ο όρος - που δεν δικαιολογούνται με βάση το λιμένα απόπλου και το λιμένα κατάπλου του πλοίου. Αυτές οι παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας αντιμετωπίζονται αμέσως από το Πολεμικό Ναυτικό και το Λιμενικό Σώμα, υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο του ΓΕΕΘΑ, με την εκπομπή των προβλεπόμενων προειδοποιητικών σημάτων από ελληνικά πλοία, που επιτηρούν τα εθνικά χωρικά ύδατα.
Κάθε τέτοιο περιστατικό καθίσταται αμέσως αντικείμενο διπλωματικού διαβήματος προς την τουρκική πλευρά. Είχα, άλλωστε, πολλές φορές την ευκαιρία να θέσω το ζήτημα αυτό, με ευθύ και καθαρό τρόπο, στον Τούρκο ομόλογό μου, όπως το έχω κάνει και δημόσια.
Το ίδιο, κατά μείζονα λόγο, συμβαίνει και με έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και στην πάνω από αυτήν θαλάσσια ζώνη, άρα στην ελληνική ΑΟΖ, που κατά καιρούς διεξάγουν τουρκικά ερευνητικά πλοία, στρατιωτικά ή πολιτικά, χωρίς άδεια των αρμοδίων ελληνικών Αρχών. Τα περιστατικά αυτά είναι αριθμητικά λιγότερα, έχουν όμως ιδιαίτερη βαρύτητα.
Σταθερή πρακτική μας, είναι τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού ή του Λιμενικού Σώματος, που επιτηρούν αυτές τις θαλάσσιες ζώνες, να εκπέμπουν αμέσως τα σχετικά προειδοποιητικά σήματα. Ταυτοχρόνως, το Υπουργείο Εξωτερικών προβαίνει αμέσως στα αρμόζοντα διπλωματικά διαβήματα. Υποθέτω, βέβαια, ότι όλα αυτά τα γνωρίζετε.
Ανάλογη είναι η αντίδρασή μας απέναντι σε ερευνητικά πλοία, που φέρουν σημαία τρίτης χώρας. Το Πολεμικό Ναυτικό και το Λιμενικό Σώμα επιτηρούν και, αν συμβεί οτιδήποτε, που να θίγει κυριαρχικά μας δικαιώματα ή τις δικαιοδοσίες ή τις αρμοδιότητες της χώρας, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, εκπέμπονται τα προβλεπόμενα προειδοποιητικά σήματα και γίνονται αμέσως τα αναγκαία διπλωματικά διαβήματα.
Αυτό έγινε και πριν λίγες ημέρες, με το ιταλικό πλοίο «Explora», που διεξήγαγε εργασίες σε υποβρύχια καλώδια, μεταξύ Μπάρι και Τελ Αβίβ, σε περιοχή εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, με άδεια που είχε χορηγηθεί από τη χώρα μας. Το ιταλικό πλοίο παρενοχλήθηκε, καθ’ οδόν προς το Τελ Αβίβ, από τουρκικό πολεμικό πλοίο και, κατόπιν αυτού, ενημέρωσε με σήμα τις ελληνικές Αρχές.
Το Υπουργείο Εξωτερικών προέβη αμέσως σε διάβημα προς την Τουρκία και ήρθε σε επαφή και με την ιταλική πλευρά. Κατά την επιστροφή του πλοίου, όπως απεδείχθη τελικώς, αυτό, χωρίς να ενημερώσει τις ελληνικές Αρχές που του είχαν χορηγήσει την άδεια, ζήτησε και έλαβε άδεια από τις τουρκικές Αρχές, που δεν διαθέτουν σχετική δικαιοδοσία και αρμοδιότητα σε αυτή την κρίσιμη περιοχή, ενώ κατά τον πλου της επιστροφής του ιταλικού πλοίου «Explora», που περιπολούσε φρεγάτα του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, τουρκικό πολεμικό πλοίο δεν εμφανίστηκε.
Επειδή όμως το ιταλικό πλοίο απεδείχθη ότι ζήτησε και έλαβε άδεια από τις τουρκικές Αρχές, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, οι ελληνικές Αρχές ανακάλεσαν τις άδειες διεξαγωγής εργασιών που είχαν χορηγηθεί στο ιταλικό πλοίο και, βεβαίως, προέβησαν και σε σχετικά διαβήματα προς τις ιταλικές Αρχές.
Επαναλαμβάνω, με τον πιο σαφή και κατηγορηματικό τρόπο, ότι η Ελλάδα θέλει σχέσεις καλής γειτονίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν θέλουμε την αναπαραγωγή της έντασης και είμαστε πάντα έτοιμοι να εφαρμόσουμε συμφωνημένα ή και νέα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, χωρίς όμως σε καμία περίπτωση να θίγεται η εθνική κυριαρχία, τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, οι δικαιοδοσίες και οι αρμοδιότητες που αναγνωρίζονται στη χώρα μας από το Διεθνές Δίκαιο.
Μετέχουμε με υπευθυνότητα και δημιουργική διάθεση στους κύκλους διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Βασική θέση της εθνικής μας στρατηγικής, σταθερή εδώ και πολλά χρόνια, είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, τελικά, μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, εφόσον δεν προκύψει λύση από τις διμερείς επαφές.
Θέλουμε να ισχύει στην περιοχή μας ό,τι ισχύει παντού: να ισχύει το Διεθνές Δίκαιο. Όπως είναι γνωστό, σε περιοχές όπως η Μεσόγειος, η έκταση της υφαλοκρηπίδας ταυτίζεται με αυτήν της ΑΟΖ. Τα κυριαρχικά δικαιώματα κάθε κράτους στην υφαλοκρηπίδα ισχύουν, όπως λέγεται, «ab initio» και «ipso jure».
Κάθε κράτος, επίσης, έχει το δικαίωμα να διακηρύξει την ΑΟΖ που διαθέτει, όχι μόνο των ηπειρωτικών του ακτών, αλλά και όλων των νησιών του. Το παλιό τουρκικό επιχείρημα, ότι «πολλά ελληνικά νησιά επικάθονται στην υφαλοκρηπίδα της τουρκικής ηπειρωτικής ακτής», δεν έχει καμία βασιμότητα και καμία σχέση με τη νομική έννοια της υφαλοκρηπίδας, όπως αυτή ορίζεται στη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Αυτό ισχύει κατά μείζονα λόγο για την ΑΟΖ, που δεν έχει καμία γεωλογική διάθεση. Είναι μία νομική έννοια, που διαμορφώθηκε από τη Διεθνή Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας. Η Ελλάδα προτείνει, σε όλες τις γειτονικές της χώρες στη Μεσόγειο, την οριοθέτηση όλων των θαλασσίων ζωνών, όπως έγινε και με την υπό κύρωση σύμβαση με την Αλβανία. Αναμένουμε από την αλβανική πλευρά να ολοκληρώσει τις σχετικές διαδικασίες.
Συνεπώς, κανένα άλλο κράτος δεν μπορεί να παράσχει άδειες ή δικαιώματα σε περιοχές, στις οποίες υφίστανται κυριαρχικά δικαιώματα ή δικαιοδοσίες ή αρμοδιότητες της Ελληνικής Δημοκρατίας, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.
Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει διεθνώς η Ελλάδα, σε κάθε αποδέκτη. Είναι συνεπώς περιττό να διεξάγεται μια εσωτερική συζήτηση για τόσο καθαρά θέματα και για τόσο σαφείς θέσεις της χώρας. Και παρά τις δυσκολίες που περνάει η Ελλάδα, της ύφεσης και της οικονομικής κρίσης, εμείς είμαστε εδώ και συνεχίζουμε με ξεκάθαρες θέσεις να υπερασπιζόμαστε τα δίκαια της χώρας μας.
Ευχαριστώ.
ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Σε τρία σημεία θα ήθελα να απαντήσω. Πρώτα απ’ όλα, οι σχέσεις μας, ο διάλογός μας με την Τουρκία, οι εμπορικές σχέσεις που πράγματι βελτιώνονται, πολύ σωστά, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ανάγκη να σέβεται η Τουρκία τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας και, βεβαίως, το Διεθνές Δίκαιο. Αυτό θέλω να είναι ξεκάθαρο.
Δεύτερον, δεν αμφισβητώ κ. Καρατζαφέρη, την ευαισθησία σας για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής και τα θέματα που αφορούν στην άμυνα της χώρας. Όταν όμως, εμείς, θέτουμε ως ερώτημα εδώ, στη Βουλή, το θέμα «Ζουράφα» ή το θέμα «Καστελόριζο», όταν εμείς θεωρούμε ότι μπορεί να υπάρχει η παραμικρή έστω υποψία, ότι υπάρχει θέμα είτε διαπραγμάτευσης, είτε αμφισβήτησης της δικής μας κυριαρχίας επ’ αυτών των θεμάτων, τότε και εμείς δίνουμε επιχειρήματα στους αντιπάλους μας.
Δεν μπορώ να καταλάβω πραγματικά γιατί, στη δική μας Βουλή - όχι της Τουρκίας, στη δική μας Βουλή - εμείς θέτουμε θέματα «Καστελόριζου» και «Ζουράφα». Δεν το λέω, με την έννοια ότι το θέτετε εσείς, ως θέμα αμφισβήτησης, αλλά δημιουργείται αυτή η εντύπωση. Θέλω να πω εδώ, στη Βουλή, ως προς αυτά τα θέματα, ότι δεν υπάρχει κανένα ζήτημα για τη χώρα μας. Μην αμφισβητούμε εαυτούς.
Και βεβαίως, μην αμφισβητούμε ούτε το Υπουργείο θεσμικά - δεν λέω μόνο τους Υπουργούς, αλλά και θεσμικά το Υπουργείο Άμυνας, όπως και το Υπουργείο Εξωτερικών, ότι κάνουν τη δουλειά τους. Και ξέρουν πολύ καλά τη δουλειά τους οι υπάλληλοι, οι άνθρωποι που έχουν ταχθεί να προστατεύουν τα σύνορά μας, την εικόνα της χώρας μας και τα δικαιώματα της χώρας μας, και κάνουν τη δουλειά τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Τέλος, βεβαίως, για το Καστελόριζο: έχω πάει πολλές φορές, όχι μόνο για δυσάρεστα, αλλά και για ευχάριστα γεγονότα. Θα σας θυμίσω ότι, όταν ήμουν Υπουργός Εξωτερικών, προεδρεύοντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχα πάει εκεί, για το Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, όλους τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, βεβαίως, όλες τις υποψήφιες τότε προς ένταξη χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τέλος, σε ό,τι αφορά το θέμα των υποβρυχίων ή και κάθε θέμα, αν θέλετε, που αγγίζει το αίσθημα δικαίου και την ανάγκη διαφάνειας, εμείς είμαστε μια Κυβέρνηση, που δεν θα σταματήσει να ρίχνει φως σε όλα. Φως σε όλα. Το αποδεικνύουμε και μέσα σ' αυτή την αίθουσα. Κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε.
Το αν υπάρχουν παραγραφές, ιδιαίτερα για θέματα της προηγούμενης πενταετίας, σε αυτό, εμείς δεν έχουμε ευθύνη. Εμείς, αντιθέτως, είχαμε πει ότι η προηγούμενη κυβέρνηση πήγαινε σε παραγραφές και, παρά ταύτα, εμείς φέραμε τα θέματα εδώ, για να υπάρξει φως. Και θα υπάρξει φως για οποιοδήποτε θέμα, είτε λέγεται «υποβρύχιο», είτε οτιδήποτε άλλο. Θα υπάρξει φως, διερεύνηση.
Βεβαίως, περιμένουμε και τι θα μας στείλει επισήμως η Δικαιοσύνη. Και περιμένουμε και από τη Δικαιοσύνη, όχι μόνο σε αυτή την υπόθεση, σε όλες τις υποθέσεις, να μην ανέχεται την οποιαδήποτε διαφθορά, την οποιαδήποτε εγκληματική πράξη, ακόμα κι αν αγγίζει παράγοντες, πολιτικούς ή άλλους, της χώρας μας, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται. Περιμένουμε και από τη Δικαιοσύνη, να κάνει σωστά τη δουλειά της. Και αυτό περιμένει και ο Ελληνικός λαός.
Ευχαριστώ πολύ.
