Ομιλία ΥΦΥΠΕΞ, κ. Σ. Κουβέλη, στη συζήτηση του Προϋπολογισμού στη Βουλή (21.12.09)
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η φετινή συζήτηση για τον Προϋπολογισμό γίνεται μέσα σε μία περίοδο σοβαρής κρίσης για την οικονομία και για την εικόνα της χώρας. Είναι μία κρίση που δημιουργήθηκε από την κακή διαχείριση της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και όχι λόγω της διεθνούς κρίσης.
Είναι μία κρίση που δημιουργήθηκε, γιατί μέσα σε ένα κλίμα διαφθοράς, εξυπηρετήσεων, συναλλαγών κάτω απ’ το τραπέζι η Ελλάδα έχασε την αξιοπιστία της. Η εικόνα της Ελλάδας για όλα τα σκάνδαλα, για όλες αυτές τις ιστορίες που πλήγωσαν τη χώρα μας και έκαναν το γύρο του κόσμου, δεν παύει να υπάρχει ακόμη και σήμερα και μάλιστα όχι μόνο στις διεθνείς χρηματαγορές με το κόστος που έχει αυτό, αλλά και σαν δύναμη ανάπτυξης, σταθερότητας και προόδου. Λόγω θέσεως, μετέχω σε πολλές διεθνείς συναντήσεις και βλέπω ότι η Ελλάδα έχει μία αντιμετώπιση παρία, φτωχού συγγενούς σαν ευρωπαϊκή χώρα. Αυτό είναι που κληροδοτήσατε. Είναι μία χώρα που έχασε την αξιοπιστία της, ενώ θα μπορούσε να χαρακτηρίζεται από ποιότητα, δημιουργικότητα και συνεργασία.
Στους δύο μήνες που έχω αναλάβει τα καθήκοντά μου που περιλαμβάνουν και την οικονομική διπλωματία, έχω κάνει επισκέψεις σε πολλές χώρες και έχω δεχθεί Πρέσβεις πολλών χωρών. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, την τελευταία περίοδο εμφανίζεται μία ραγδαία επιδείνωση του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών με μεγάλο αριθμό αυτών των χωρών. Γι’ αυτό δεν μπορεί να πει κανείς ότι φταίει η παγκοσμιοποίηση, διότι αυτό θα επηρέαζε και τις εξαγωγές της Ελλάδας, αλλά και τις εξαγωγές άλλων χωρών προς την Ελλάδα. Η μείωση είναι μονομερής. Μόνο οι εξαγωγές της Ελλάδας μειώθηκαν. Αυτό συνέβη γιατί η Ελλάδα έπαψε να διεκδικεί το δικαίωμά της να παίζει ρόλο στις διεθνείς αγορές, δηλαδή το ρόλο μίας οικονομικής δύναμης.
Θα σας πω ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό. Τον Ιούλιο του 2007 ανακοινώθηκε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ότι η Ρωσία θα αναλάβει τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2014 στο Σότσι στη Μαύρη Θάλασσα. Από τον Ιούλιο του 2007 μέχρι σήμερα πόσα συμβόλαια συνεργασίας νομίζετε ότι έχει κλείσει η Ελλάδα, για την προετοιμασία αυτών των Ολυμπιακών, η χώρα που διοργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004; Κανένα απολύτως. Η χώρα που διοργάνωσε τους Ολυμπιακούς του 2004 και πήρε συγχαρητήρια, ενόψει Ολυμπιακών Αγώνων που γίνονται σε μία φίλη χώρα και μάλιστα σε ένα σημείο που έχει μεγάλη συνάφεια με την Ελλάδα, δεν έχει πάρει ούτε ένα συμβόλαιο συνεργασίας, ούτε σε κατασκευές, ούτε σε μελέτες, ούτε σε υποστήριξη, ούτε σε σχεδιασμό, ούτε σε τεχνογνωσία.
Πού πήγε η τεχνογνωσία του 2004; Δεν υπάρχει ή μήπως δεν διεκδίκησε κανείς για την Ελλάδα αυτό που δικαιούται; Εμείς το βλέπουμε διαφορετικά. Θεωρούμε ότι η χώρα μας δικαιούται να έχει ρόλο και να συνεργάζεται. Γι’ αυτό το λόγο, πριν από δύο εβδομάδες, στην επίσημη συνάντηση που είχα ως Πρόεδρος της διμερούς Διϋπουργικής Επιτροπής με τον ομόλογο μου Πρόεδρο από τη ρωσική πλευρά, τον Υπουργό Μεταφορών της Ρωσίας κ. Levitin, συμφωνήσαμε η Ελλάδα να διεκδικήσει δραστηριότητες προετοιμασίας στο Σότσι μέσω επιχειρηματικής αποστολής, που θα διοργανώσουμε και στη Μόσχα και στο Σότσι με στόχο να διεκδικήσουμε τέτοιες συνεργασίες και συμβόλαια κατασκευαστικά, μελετητικά σε υπηρεσίες, σε εφοδιασμό, και να κινητοποιήσουμε όλη αυτή την τεχνογνωσία που αποκτήθηκε το 2004. Επίσης, συμφωνήσαμε -και αυτό έχει σημασία- ελληνικής ναυτιλιακές εταιρείες να αναλάβουν τη διοργάνωση τουριστικών δραστηριοτήτων-κρουαζιέρες σε όλη την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, σε συνεργασία με τη ρωσική πλευρά.
Κοιτάζουμε το αποτέλεσμα στην οικονομική συνεργασία και όχι μόνο τα λόγια.
Χθες, άκουσα από τον κ. Αβραμόπουλο και μου άρεσε, να αναφέρεται στην ανάγκη για εξωστρεφή οικονομική διπλωματία. Κανείς δεν διαφωνεί, αλλά θα προσθέσω ότι αυτό θα πρέπει να γίνεται στοχευμένα και με σύστημα, γιατί αλλιώς θα μένουμε μόνο στα λόγια. Όπως και στο παράδειγμα που ανέφερα πριν για το Σότσι, που πρέπει να γίνεται με στόχους και με αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας, έτσι ξεκινάμε μία αναδιοργάνωση της οικονομικής συνεργασίας σε επίπεδο Υπουργείου και σε επίπεδο Πρεσβειών. Αφήνουμε τις πρακτικές επιχειρηματικών αποστολών, χωρίς σχεδιασμό και συγκεκριμένους στόχους, και με τελικό στόχο να μεγαλώσουμε την πίτα, γιατί αυτές οι διεθνείς συνεργασίες είναι που θα δώσουν ανάσα στην ελληνική οικονομία, σχεδιάζουμε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούμε σε κάθε χώρα, σε κάθε περιοχή να ξέρουμε τί επιδιώκουμε, ποιά προϊόντα και ποιές υπηρεσίες προσπαθούμε να προωθήσουμε, τί πάμε να πουλήσουμε και ποιά είναι τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα εκεί.
Ξεχωρίζω ανάμεσα σε αυτά τον ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα του ενεργειακού σχεδιασμού και το ρόλο της χώρας μας στα διεθνή ενεργειακά δίκτυα. Σε στενή συνεργασία με το ΥΠΕΚΑ παρακολουθούμε τις εξελίξεις στο διεθνές πλαίσιο, ώστε η Ελλάδα να έχει άμεση ενημέρωση και παρέμβαση, έτσι ώστε σημαντικά ενεργειακά έργα που ενδιαφέρουν την Ελλάδα και έχουν σημασία για εμάς, όπως είναι το TGI, ο SOUTH STREAM, ο Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, να τυγχάνουν της διεθνούς υποστήριξης που χρειάζονται σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό πλαίσιο. Αν δεν νοιαστούμε εμείς γι’ αυτά τα έργα που αφορούν την ενεργειακή σιγουριά της Ελλάδας, δεν θα το κάνει κανείς για εμάς. Θα το κάνουν οι γειτονικές χώρες για το δικό τους όφελος με άλλα έργα.
Πέρα από την οικονομική συνεργασία, υπάρχει και ένας δεύτερος πόλος που έχει να κάνει με την οικονομική δραστηριοποίηση του Υπουργείου Εξωτερικών και έχει σημασία για την οικονομία της χώρας. Αυτός ο πόλος είναι η αναπτυξιακή συνεργασία. Δυστυχώς, η Ελλάδα έχει μείνει πολύ πίσω στις διεθνείς δεσμεύσεις της απέναντι στον ΟΟΣΑ για την παροχή αναπτυξιακής βοήθειας. Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί απέναντι στον ΟΟΣΑ να φθάσει μέχρι το 2010 το στόχο του 0,7 του ΑΕΠ σαν παροχή αναπτυξιακής βοήθειας σε αναπτυσσόμενες χώρες. Όμως, είμαστε κάτω και από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που φθάνει το 44%. Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στο 0,21%. Και βέβαια, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης δεν υπάρχουν περιθώρια αύξησης αυτού του ποσού.
Όμως, σε τέτοιες περιπτώσεις που δεν μπορούμε να αυξήσουμε το ποσό, σημασία έχει να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητα της χρήσης αυτών των πόρων, ώστε να έχουν τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα και όχι να ξοδεύονται χρήματα δεξιά και αριστερά με επικοινωνιακούς στόχους. Η αναπτυξιακή βοήθεια είναι ένα από τα πιο σύγχρονα και αποτελεσματικά μέσα άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Είναι κάτι που μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε καλές σχέσεις με τις λήπτριες χώρες. Μας επιτρέπει να φτιάξουμε καλές σχέσεις συνεργασίας με άλλες χώρες που παρέχουν αναπτυξιακή βοήθεια. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές και σημαντικές που το κάνουν. Και βέβαια, και αυτό είναι απολύτως θεμιτό, αποτελούν και ένα μηχανισμό προώθησης ελληνικής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας σε τρίτες χώρες σε όλον τον κόσμο, ξεκινώντας από την άμεση γειτονιά μας Βαλκάνια, Μαύρη Θάλασσα, Μεσόγειο και πηγαίνοντας με όρους και κριτήρια και πιο μακριά.
Πάνω από όλα, όμως, αυτό που χρειάζεται είναι η αποτελεσματικότητα και η ποσοστική διαχείριση, η παρακολούθηση της χρήσης αυτής της βοήθειας. Θα σας πω ένα ακόμα παράδειγμα. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε κάνει μία συμφωνία με την Αφρικανική Ένωση για να χρηματοδοτήσει δράσεις σε όλη την Αφρική για την κλιματική αλλαγή. Από την Ελλάδα δόθηκαν 3 εκατομμύρια το 2008 και παρόλο που, όπως προβλέπεται στο Σύμφωνο Συνεργασίας, δεν είχαν σταλεί ούτε καν οι κατευθύνσεις για την αξιοποίηση αυτού του ποσού, οπότε και θα έπρεπε να παγώσει η χρηματοδότηση μέχρι να λυθεί, η Ελλάδα στο τέλος του 2008 έσπευσε να δώσει άλλο ένα εκατομμύριο. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί, εφόσον δεν τηρείται ο όρος, η Ελλάδα δεν προσπάθησε να πιέσει. Τόσο άνετοι είμαστε με τα οικονομικά;
Εμείς το αντιμετωπίσαμε με άλλο τρόπο. Με την ευκαιρία της επίσκεψης που είχα την περασμένη εβδομάδα στην Κοπεγχάγη για τη Διάσκεψη για το κλίμα, είχα μία συνάντηση με την Αφρικανική Ένωση και συμφωνήσαμε να φτιάξουμε ένα στρατηγικό σχέδιο από κοινού για παρεμβάσεις που θα προωθήσουν τα ελληνικά συμφέροντα, που θα επιτρέψουν να ελέγχουμε τι γίνεται.
Κατ’ αναλογία, στη συνέχεια της αποτυχημένης Διάσκεψης της Κοπεγχάγης -και λέω αποτυχημένη γιατί δεν προέκυψε καμία δεσμευτική συμφωνία- εκεί που όλοι βλέπουν μόνο την αποτυχία εμείς ζητήσαμε να βρούμε και την ευκαιρία. Είπαμε ότι για το λόγο αυτό η Ελλάδα θα προσπαθήσει από την αρχή της νέας χρονιάς να αναλάβει πρωτοβουλίες συνεργασίας με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Μεσογείου για την επεξεργασία ενός σχεδίου μετάβασης της γεωγραφικής περιοχής προς ένα μοντέλο πράσινης ανάπτυξης, προς μία στροφή προς νέες τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα, νέες τεχνολογίες που προστατεύουν το περιβάλλον.
Κάτι τέτοιο συμφέρει πολλαπλά τη χώρα, καθώς επιτρέπει να παίξει ένα σημαντικό ρόλο απέναντι σε μία μεγάλη πρόκληση της εποχής, αλλά παράλληλα να διεκδικήσει ρόλο παρόχου τεχνογνωσίας και συμμετοχής σε επενδυτικά σχέδια με προφανή οφέλη για την ελληνική οικονομία και τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Κλείνω, κύριε Πρόεδρε, με μία σύντομη αναφορά στο τρίτο μεγάλο πόλο της εξωστρεφούς οικονομικής πολιτικής που δεν είναι άλλος από τον Ελληνισμό της Διασποράς. Τις περασμένες εβδομάδες και εδώ στην Ολομέλεια, αλλά και στη συνάντηση του Προεδρείου και της νεολαίας του ΣΑΕ, ανέφερα ότι η Ελλάδα έχει μία τεράστια δύναμη μέσω της Ελληνικής Διασποράς, των Ελλήνων του εξωτερικού, την οποία δεν αξιοποιεί επαρκώς.
Θεωρώ ότι με την εμπλοκή και συμμετοχή των απόδημων Ελλήνων, των Ελλήνων της Διασποράς, μπορούμε να προχωρήσουμε και να κάνουμε αυτούς τους ανθρώπους τους καλύτερους πρεσβευτές της χώρας μας για να ανεβάσουν την εικόνα μιας Ελλάδας, που είναι η Ελλάδα που δίνει τη μάχη για να είναι και πάλι μία χώρα ποιότητας, δημιουργίας, πολιτισμού, κοντολογίς να βοηθήσουν να ανατάξουμε τη χαμένη αξιοπιστία της χώρας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Δεν με παίρνει το χρόνος να πω όλα όσα ήθελα, αλλά με δύο κουβέντες θα πω ότι αυτός ο Προϋπολογισμός θέτει τις βάσεις για να πάμε σε μία κατεύθυνση που η Ελλάδα προσπαθεί και μπορεί να ξεφύγει από τον κατήφορο που της επέβαλε η προηγούμενη κυβέρνηση, μπαίνοντας σε μία τροχιά οικονομικής κρίσης και να ξαναγίνει μια χώρα που μπορεί να ξεχωρίζει στην Ευρώπη και στην περιοχή της σαν δύναμη σταθερότητας και ανάπτυξης.
Δουλεύουμε με σχέδιο και πρόγραμμα. Ξέρουμε τί προσπαθούμε να πετύχουμε και χωρίς να σπαταλάμε πόρους και προσπάθεια αξιοποιούμε τις δυνατότητες της χώρας. Ο Προϋπολογισμός αυτός βάζει τις βάσεις σ’ αυτή την κατεύθυνση και γι’ αυτό σας καλώ να τον υποστηρίξετε.
