Βασικά σημεία της ομιλίας του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Ευάγγελου Βενιζέλου κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού
«Πριν αναφερθώ στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, τα εξοπλιστικά προγράμματα και τις σχέσεις άμυνας και οικονομίας οφείλω ως μέλος της κυβέρνησης, ως βουλευτής και κυρίως ως ενεργός πολίτης να διατυπώσω με ευθύ και καθαρό τρόπο την άποψη μου για την κατάσταση της χώρας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑΗ διεθνής οικονομική κρίση και τραγικά εσφαλμένες πράξεις ή παραλείψεις της τελευταίας εξαετίας ανέδειξαν το «ελληνικό ζήτημα». Αυτό δεν είναι ούτε μόνον το άθροισμα του δημοσιονομικού και ασφαλιστικού προβλήματος, ούτε μόνον το πρόβλημα του μοντέλου ανάπτυξης, ούτε μόνον το πρόβλημα της παραοικονομίας, της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, ούτε μόνον το πρόβλημα της δημόσιας διοίκησης, της διάχυτης παρανομίας και της διαφθοράς, όπως την εννοούμε στην Ελλάδα.
Είναι συνολικά ο τρόπος με τον οποίο συγκροτήθηκε ιστορικά το κράτος και γύρω από αυτό η οικονομία και η κοινωνία στην Ελλάδα.
Ο τρόπος αυτός είναι ένα συνονθύλευμα επιμέρους διευθετήσεων κλαδικού ή τοπικού χαρακτήρα που δεν αφορούν μόνο τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, αλλά όλες τις πτυχές της κοινωνίας και της οικονομίας και πρωτίστως τη σχέση κράτους και αγοράς.
Με αυτόν τον τρόπο γεννιέται, αναπαράγεται και επεκτείνεται η διαρκής σύγκρουση μεταξύ άτυπων και τυπικών λειτουργιών, που αφορά εξίσου την οικονομία, την πολιτική, τη διοίκηση, την αυτοδιοίκηση, το επικοινωνιακό σύστημα, τα πανεπιστήμια και γενικότερα το εκπαιδευτικό σύστημα, τον χώρο της υγείας κ.ο.κ.
Αυτό το φαινόμενο αλλοιώνει τα μεγέθη και τις συμπεριφορές. Αλλοιώνει την εικόνα που έχουμε για το ΑΕΠ, για την ακίνητη περιουσία του Δημοσίου, την περιουσία και το εισόδημα των νοικοκυριών, τα κέρδη των επιχειρήσεων, την εισοδηματική διαστρωμάτωση, τις πολιτικές συμπεριφορές και την κατανομή της πολιτικής δύναμης που διασταυρώνεται με το λαθρεμπόριο επιρροής στα δημόσια πράγματα.
Πρόκειται κατά συνέπεια για ένα πρόβλημα δημοκρατίας που είναι πολύ πιο βαθύ από το πρόβλημα κυριαρχίας της χώρας, όταν αυτή τελεί υπό πίεση με αποτέλεσμα να περιορίζεται δραστικά το περιθώριο διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει ως προς την άσκηση της δημοσιονομικής της πολιτικής και ως εκ τούτου, ως προς την άσκηση όλων των άλλων πολιτικών που έχουν ανάγκη από χρηματοδότηση, συνίστανται στην κατανομή πόρων και άρα εξαρτώνται από την δημοσιονομική πολιτική.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι υπάρχει ένα δίλλημα που διχάζει την Κυβέρνηση ανάμεσα στην επιλογή της λήψης σκληρών μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής και την επιλογή της ήπιας γραμμής που δίνει έμφαση στην ενίσχυση της ρευστότητας, την προστασία των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, την αλλαγή του ίδιου του μοντέλου ανάπτυξης. Ένα τέτοιο δίλλημα είναι πρακτικά ανύπαρκτο και ως εκ τούτου αφελές.
Όταν κυριαρχεί το ζήτημα της δημοσιονομικής αξιοπιστίας της χώρας και η σχέση της με τις διεθνείς αγορές, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι προτάσσεται η επιτακτική εθνική ανάγκη να σπάσουμε το φαύλο κύκλο και να βγούμε από την περιδίνηση αυτή. Αυτό είναι προϋπόθεση για να αντιμετωπισθούν όλα τα άλλα.
Οφείλουμε συνεπώς να κινούμαστε παράλληλα και στα δύο επίπεδα: αυτό των βραχυπρόθεσμων σωστικών μέτρων και αυτό των διαρθρωτικών αλλαγών.
Όλα όμως αυτά πρέπει να γίνονται μέσα σε ένα ασφαλές κοινωνικό, αναπτυξιακό, πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο. Άρα τα μέτρα για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και την αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους, πρέπει να ιδωθούν - αυτή είναι θεμελιώδης προγραμματική θέση του ΠΑΣΟΚ - στο πλαίσιο μιας μεγάλης εθνικής συμφωνίας για την οργανωμένη μετάβαση από την ανομία σε τυπικές, διαφανείς, εκλογικευμένες και δίκαιες σχέσεις: εργασιακές, ασφαλιστικές, πολιτικές, διοικητικές, εμπορικές, καταναλωτικές και εντέλει κοινωνικές.
Αυτό είναι κάτι πολύ ευρύτερο από τον περιορισμό της παραοικονομίας, την αλλαγή στο φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα ή την διοικητική μεταρρύθμιση.
Ξέρουμε πολύ καλά ότι ένας τόσο δύσκολος στόχος χρειάζεται συναίνεση και συστράτευση, πειστικότητα και όχι μόνον επιβολή, αξιοπιστία και όχι μόνο δημοκρατική νομιμοποίηση. Καθένας θέλει να ξέρει ότι υπάρχει μια καλύτερη προοπτική γι’ αυτόν και την οικογένεια του, ότι το πραγματικό του εισόδημα θα διαφυλαχθεί, ότι υπάρχει μια ευκαιρία για την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση, ότι χειραφετούνται δυνάμεις εγκλωβισμένες στην Ελλάδα της περιφερείας.
Πίσω από όλα τα θεσμικά και διοικητικά προβλήματα και πίσω από όλα τα σχέδια φορολογικής και ασφαλιστικής μεταρρύθμισης κρύβονται εισοδήματα, ρόλοι, επίπεδα ζωής, συνήθειες, πρακτικές.
Ο πολίτης που δικαίως δυσανασχετεί για την κακή λειτουργία του κράτους, για τις ελλείψεις στο δημόσιο σχολείο ή στο ΕΣΥ είναι πολύ συχνά ο επιχειρηματίας που ταλαιπωρείται μέσα στους μηχανισμούς του τραπεζικού συστήματος αλλά και ο ίδιος που δεν αποδίδει τον ΦΠΑ παρότι τον έχει εισπράξει από τον καταναλωτή. Είναι ο ίδιος πολίτης που ως δημόσιος υπάλληλος καθυστερεί να εξυπηρετήσει τους διοικούμενους. Είναι ο ίδιος που αγωνίζεται να μεγαλώσει το ανεπίσημο εισόδημά του με χίλιους τρόπους κινούμενος στο όριο νομιμότητας και παρανομίας ως καθηγητής, γιατρός, ελεύθερος επαγγελματίας, λογιστής έμπορος, επαγγελματίας, υπεργολάβος, ανασφάλιστος εργαζόμενος.
Για να στηριχθεί η προσπάθεια αυτή πρέπει να υπάρχει η αίσθηση της ασφάλειας για τα χαμηλά εισοδήματα, της σταθερότητας και της προσδοκίας για τα μεσαία εισοδήματα, της δίκαιης επιβάρυνσης και της αναδιανομής για τα υψηλά εισοδήματα. Αυτό επιδιώκουμε ως Κυβέρνηση.
Το κλασικό τρίπτυχο σταθερότητα, ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη, προσλαμβάνει τώρα τη μορφή του τρίπτυχου δημοσιονομική σταθερότητα, νέο μοντέλο ανάπτυξης, ριζοσπαστική και δίκαιη αναδιανομή πόρων και ευκαιριών.
Πρέπει συνεπώς να διαμορφώσουμε ξανά τους κανόνες λειτουργίας του κράτους, της οικονομίας, αλλά και της ίδιας της κοινωνίας. Η χαρτογράφηση της πραγματικότητας σε όλους του οικονομικούς και κοινωνικούς χώρους, σε όλες τις επαγγελματικές δραστηριότητες, σε όλες τις μορφές επιχειρηματικής δράσης, σε όλες τις όψεις των εργασιακών σχέσεων και των ασφαλιστικών ρυθμίσεων, στην εκπαίδευση, στην υγεία, τη δικαιοσύνη, στην οικοδομή, τον τουρισμό, το λιανικό εμπόριο, είναι η βάση αυτής της μεγάλης κοινωνικής και αναπτυξιακής συμφωνίας που είναι ταυτόχρονα και συμφωνία φορολογικής και ασφαλιστικής ειλικρίνειας, δικαιοσύνης και εμπιστοσύνης, συμφωνία δίκαιης συμβολής στην εθνική προσπάθεια υπέρβασης της δημοσιονομικής κρίσης.
***
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η συμβολή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας αφενός μεν στον περιορισμό των αμυντικών δαπανών, αφετέρου δε στην αύξηση της αποδοτικότητας τους.
Είναι διαδεδομένη η άποψη ότι για το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας φταίει σε μεγάλο βαθμό το υπερβολικό κόστος των αμυντικών δαπανών. Είναι επίσης πολλοί αυτοί που πιστεύουν ή υποπτεύονται ότι πολλές από τις δαπάνες αυτές είναι στρατιωτικά περιττές και οφείλονται σε πολιτικοδιπλωματικές επιλογές που συνιστούν ένα κόστος διπλωματικής προστασίας το οποίο αναγκάζεται να καταβάλει η χώρα.
Το ΥΠΕΘΑ διαχειρίζεται το 2010 ένα συνολικό προϋπολογισμό ύψους 6 δις Ευρώ, μειωμένο κατά 6, 63% σε σχέση με το 2009. Η μείωση αφορά τόσο το σκέλος των λειτουργικών δαπανών που ανέρχονται σε 1,2 δις. ευρώ και είναι μειωμένες κατά 12,38%, όσο και αυτό των πληρωμών για εξοπλιστικά προγράμματα που ανέρχονται σε 2 δις, είναι μειωμένες κατά 9% σε σχέση με το 2009 και αντιστοιχούν στο 0, 79% του ΑΕΠ. Το 46, 27% του προϋπολογισμού καλύπτεται βεβαίως από το κόστος των αποδοχών του στρατιωτικού και πολιτικού προσωπικού που είναι και αυτό μειωμένο κατά 2,3% (2,4 δις ευρώ).
Θυμίζω όμως ότι κρίσιμο για την διαμόρφωση του δημοσιονομικού ελλείμματος είναι το ύψος των ετήσιων παραλαβών οπλικών συστημάτων και όχι το ύψος των πληρωμών. Οι παραλαβές του 2010 υπολογίζονται σε 2.7 δις. ευρώ, μειωμένες κατά 450 περίπου εκατομμύρια σε σχέση με την τελική διαμόρφωση των παραλαβών του 2009 και αντιστοιχούν στο 1,12% του ΑΕΠ
Το ιδιαίτερα θετικό είναι ότι λόγω της ροής των παραλαβών, αυτές το 2011 θα είναι δραστικά μειωμένες σε σχέση με το 2010. Υπολογίζονται σε 1, 2 δις ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 0,49% του ΑΕΠ, ενώ μειωμένες στο επίπεδο των 685 εκατ. Ευρώ (0,28% του ΑΕΠ) θα είναι και οι πληρωμές της ίδιας χρονιάς.
Το ίδιο συμβαίνει και για το 2012, όπου υπολογίζουμε παραλαβές ύψους μόλις 66 εκατ. Ευρώ (0, 05% ΑΕΠ) και πληρωμές ύψους 105 εκατ. Ευρώ (0,096 του ΑΕΠ). Η συμβολή συνεπώς του ΥΠΕΘΑ στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος τις τρεις επόμενες κρίσιμες χρονιές είναι και εκ μόνο του λόγου αυτού ιδιαίτερα σημαντική.
Επιπλέον όμως - πέραν δηλαδή του ότι έχει ήδη επέλθει μείωση των λειτουργικών δαπανών κατά 12,38% - έχουμε ήδη επεξεργαστεί περαιτέρω μείωση κατά 10% περίπου, δηλαδή συνολικά κατά σχεδόν 22% για το 2009 εντοπίζοντας με ιδιαίτερη προσοχή ελαστικές δαπάνες που μπορούν να περιοριστούν. Αυτός είναι ένας ιδιαίτερα φιλόδοξος, πολύπλοκος και επώδυνος στόχος που ελπίζουμε να προσεγγίσουμε.
Στο πλαίσιο αυτό επιταχύνουμε την επεξεργασία ενός τριετούς προϋπολογισμού προγραμμάτων, που θα βοηθήσει αφενός μεν να εμφανιστούν οι κατανομές των δαπανών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας σε μεγάλους τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, το κύριο στρατιωτικό έργο, οι διεθνείς δράσεις κ.ο.κ., αφετέρου δε να είναι ευκολότερη και διαφανέστερη η παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.
Όλα όμως αυτά αφορούν κατά βάθος αυτήν καθεαυτήν την αμυντική πολιτική της χώρας, τις μεγάλες πολιτικές μας πρωτοβουλίες και τις προγραμματικές μας δεσμεύσεις ενώπιον του λαού και της Βουλής:
Στο κρίσιμο πεδίο των εξοπλιστικών προγραμμάτων ήδη συντελείται και θα ολοκληρωθεί μέχρι τέλος Ιανουαρίου η συνολική επαναξιολόγηση του τρέχοντος και του επομένου ΕΜΠΑΕ ώστε οι επιλογές να συνδέονται άμεσα με την ορθολογική εκτίμηση της απειλής, τον ορθολογικό προσδιορισμό των επιχειρησιακών αναγκών και τη μεταρρύθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων στο κρίσιμο πεδίο της διακλαδικότητας και της κάθετης δομής δυνάμεων. Έχουν ήδη ληφθεί οι σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Άμυνας και το ζήτημα θα εισαχθεί στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή και το ΚΥΣΕΑ.
Στόχος μας είναι η εκλογίκευση και η διαφανής διαχείριση των αμυντικών δαπανών για την επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού επιχειρησιακού, αναπτυξιακού και δημοσιονομικού οφέλους. Δεν περικόπτονται αμυντικές δαπάνες λόγω δημοσιονομικής ανάγκης. Διαμορφώνονται κριτήρια και διαδικασίες ώστε να πιάνουν τόπο τα λεφτά του ελληνικού λαού. Και αυτό επιτυγχάνεται με τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των κονδυλίων, την ενσωμάτωση και αξιοποίηση των οπλικών συστημάτων, την αντικατάσταση ακριβών επιλογών που οφείλονται σε αδράνειες από πιο φθηνές, ευέλικτες και αποτελεσματικές λύσεις. Δεν χάνουμε αμυντικά για να κερδίσουμε δημοσιονομικά. Στόχος μας είναι να κερδίσουμε και αμυντικά και δημοσιονομικά αλλά πρωτίστως και αναπτυξιακά.
Απαράβατο κριτήριο μας είναι να υπάρχει εξ αρχής η πλήρης εικόνα για το κόστος κάθε επιλογής. Για τα κύρια συστήματα , τα συστήματα αυτοπροστασίας , τα βλήματα, τα ανταλλακτικά, την εν συνεχεία υποστήριξη, τις αναγκαίες υποδομές. Αυτό οδηγεί και στην ανάγκη για ριζική αναθεώρηση του χρονίζοντος και τελματωμένου ζητήματος των αντισταθμιστικών ωφελημάτων, έτσι ώστε να διασφαλίζεται το χαμηλότερο δυνατό κόστος του κάθε προγράμματος, η μεγαλύτερη δυνατή ελληνική βιομηχανική συμμετοχή και εγχώρια προστιθέμενη αξία, μέσα από σχήματα συμπαραγωγής, η μεγαλύτερη δυνατή μεταφορά τεχνογνωσίας και η μεγαλύτερη δυνατή ενίσχυση δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης.
Στόχος μας είναι η ενίσχυση της πραγματικής παραγωγικής βάσης της χώρας η διατήρηση και αύξηση των θέσεων εργασίας και η αξιοποίηση στο μέγιστο δυνατό βαθμό των δυνατοτήτων της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Με αυτή τη λογική χειριζόμαστε το ζήτημα των γερμανικών υποβρυχίων και των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, το ζήτημα των γαλλικών φρεγατών και του μέλλοντος της ναυπηγικής βιομηχανίας της χώρας, της συμπαραγωγής των ρωσικών τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή της ΕΛΒΟ και άλλων ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών.
Από την άποψη αυτή η μεγαλύτερη δημοσιονομική, αναπτυξιακή και αμυντική παρέμβαση συνίσταται στην τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας που θα εισαχθεί για συζήτηση και ψήφιση στο τέλος Ιανουαρίου. Έχω αναφερθεί στη δέσμη εγγυήσεων διαφάνειας που ήδη εφαρμόζονται σε επίπεδο πρακτικής και πάγιας διαταγής. Όλα αυτά θα θεσπιστούν νομοθετικά αρχής γενομένης από την αρμοδιότητα της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας ή της αντίστοιχης Υποεπιτροπής να παρακολουθεί όλες τις φάσεις της διαδικασίας των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Εξίσου κρίσιμη όμως είναι η απλούστευση της διαδικασίας ώστε να εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον, να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή διαφάνεια χωρίς να κρύβεται πίσω από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες μία συνεχής αύξηση του κόστους. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι η μεταφορά στην ελληνική έννομη τάξη της σχετικά πρόσφατης κοινοτικής οδηγίας για τους εξοπλισμούς.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι μία ισχυρή παραγωγική δύναμη. Εκατό χιλιάδες επαγγελματικά στελέχη υψηλής στάθμης, πενήντα χιλιάδες κληρωτοί που δεν θέλουμε να περνούν τους μήνες της θητείας τους αντιπαραγωγικά αλλά να αξιοποιούν τα επιστημονικά τους προσόντα ή να αποκτούν πρόσθετες επαγγελματικές δεξιότητες που να καθιστούν ευκολότερη την είσοδό τους στην αγορά εργασίας μετά το τέλος της θητείας του. Σε αυτό αποσκοπούν τα μέτρα που ήδη εφαρμόζουμε σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Εργασίας και τον ΟΑΕΔ.
Οι μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων είναι σε όλη τη χώρα σημαντικοί παράγοντες της τοπικής οικονομίας.
Η ακίνητη περιουσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και των εποπτευόμενων από αυτό νομικών προσώπων είναι ένα σημαντικό εθνικό περιουσιακό στοιχείο, κρίσιμο για την ανάπτυξη πολλών πόλεων και περιοχών της χώρας, αλλά και για την αναλογιστική επάρκεια των μετοχικών ταμείων που λειτουργούν ως επικουρικά ταμεία ασφάλισης των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στο χώρο των υπηρεσιών υγείας η παρουσία των δεκατριών στρατιωτικών νοσοκομείων είναι επίσης μία σημαντική παράμετρος από πλευράς δημόσιας δαπάνης αλλά και κοινωνικής φροντίδας.
Στο δε πεδίο της πράσινης ανάπτυξης, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της ενεργειακής επάρκειας των κτιρίων, της διαχείρισης των απορριμμάτων, κοκ, ο ρόλος των Ενόπλων Δυνάμεων μπορεί να καταστεί και θα καταστεί, τους επόμενους μήνες υποδειγματικός.
***
Η εθνική ασφάλεια, η ακεραιτότητα του εθνικού χώρου και η τιμή της πατρίδας έχουν ανυπολόγιστη αξία. Δεν συγκρίνονται με κανένα δημοσιονομικό ή μακροοικονομικό μέγεθος. Είναι όμως δική μας πατριωτική, δημοκρατική και κοινωνική υποχρέωση να διασφαλίζουμε την άμυνα της χώρας με το μικρότερο δυνατό δημοσιονομικό κόστος και τη μέγιστη δυνατή αμυντική, αναπτυξιακή και κοινωνική αποδοτικότητα των σχετικών δαπανών».
