ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Αθήνα, 4 Ιουνίου 2010
Κύριε Τσίπρα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως δίνουμε τη μάχη σε όλα τα μέτωπα για να αλλάξει η χώρα, το ίδιο κάνουμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε και στο θέμα της ακρίβειας.
Θα ήθελα να αναφερθώ λίγο στις βασικές αιτίες του προβλήματος ειδικά στην Ελλάδα - μερικές απ’ αυτές βέβαια δεν είναι μόνο ελληνικά φαινόμενα, αλλά έχουμε και ιδιαιτερότητες.
Άρα, πολύ απλά, αν είναι 2-3 επιχειρήσεις, μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, να εναρμονίσουν, όπως λέμε, τις πρακτικές τους και να διατηρήσουν υψηλές τιμές, αποκομίζοντας υπερβολικά κέρδη εις βάρος του καταναλωτή.
Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει διαφάνεια. Και εδώ είναι ζήτημα διαφάνειας. Δεν υπάρχει διαφάνεια στην τιμολόγηση των προϊόντων από το χωράφι στο ράφι. Δηλαδή, δεν είναι ξεκάθαρη ποια είναι η λεγόμενη «καθαρή τιμή», ποιο είναι το πραγματικό κόστος και η τιμή ενός προϊόντος.
Σε αυτό το πρόβλημα, εκείνοι οι οποίοι πλήττονται ιδιαίτερα είναι οι λιγότερο οργανωμένοι, οι λιγότερο δυνατοί, οι πιο αδύναμοι, ενώ οι πιο δυνατοί έχουν τη δυνατότητα να οριοθετήσουν και τελικά να έχουν τα μεγαλύτερα κέρδη απ’ αυτή την υπόθεση. Παραδείγματος χάρη, οι λιανέμποροι και οι χοντρέμποροι, που είναι οι ισχυρότεροι, μπορεί να ρίχνουν το βάρος - κερδοσκοπώντας - στον πιο αδύναμο, που είναι ο αγρότης, που είναι ο καταναλωτής, που είναι η μικρομεσαία επιχείρηση, αλλά ακόμα και μεμονωμένες ελληνικές βιομηχανίες, μπροστά σε μεγάλες πολυεθνικές.
Ένα τρίτο ζήτημα το οποίο αντιμετωπίζουμε, αλλά και γενικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι οι μειώσεις τιμών που γίνονται μέσα από δώρα, δηλαδή από προωθητικές, όπως λέγονται, πρακτικές.
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Μπορεί να αγοράσει κανείς ένα σαμπουάν και να γράφει ότι είναι 50% κάτω η τιμή, αλλά να είναι ουσιαστικά δύο, ένα μεγάλο και ένα μικρό, οπότε συνολικά να είναι μόνο 10% κάτω η τιμή και τελικά, όμως, να αναγκάζεται ο καταναλωτής να αγοράζει περισσότερα προϊόντα απ’ ό,τι χρειαζόταν.
Είναι αυτές οι πρακτικές, λοιπόν, οι οποίες δεν επιτρέπουν εύκολα στον καταναλωτή, αλλά και στον αγορανομικό έλεγχο, να μπορέσει να κάνει την απαραίτητη δουλειά, για να χτυπήσει την κερδοσκοπία και την ακρίβεια.
Τέταρτον, υπάρχουν οι λεγόμενες «ενδό-ομιλικές» συναλλαγές, δηλαδή ένας όμιλος που έχει πολλές θυγατρικές σε διάφορες χώρες και το προϊόν πηγαίνει από την Αγγλία, στην Κύπρο, στην Ελλάδα, ενώ αγοράστηκε φτηνά στην Αγγλία, έχει φτάσει πια στην Ελλάδα πολύ ακριβά, με κέρδος των μεσαζόντων, που είναι όλοι στην ίδια εταιρεία και, βεβαίως, με την απώλεια σημαντικών και φορολογικών εσόδων τελικά, σε βάρος και του κράτους και του καταναλωτή.
Ένα πέμπτο μεγάλο πρόβλημα είναι οι υπηρεσίες εποπτείας της αγοράς, όπως είπα και στην προηγούμενη ερώτηση, του κ. Καρατζαφέρη. Ένα μεγάλο πρόβλημα που έχει αυτή η Κυβέρνηση, είναι ο δημόσιος τομέας. Ακούμε πολλές φορές: «να το κάνει το κράτος». Μα ποιο κράτος, ποιες αρχές, ποιες εποπτικές αρχές, ποιες λειτουργίες; Όταν ακριβώς αυτό το κράτος είναι ο μεγάλος ασθενής.
Άρα, λοιπόν, εδώ έχουμε το εξής: ότι στο κεντρικό κράτος έχουμε λίγες εποπτικές αρχές σε ό,τι αφορά τις αγορές, οι περισσότερες έχουν πάει στις Νομαρχίες, αλλά οι Νομαρχίες συνήθως, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν έχουν το κατάλληλο προσωπικό, ή δεν έχουν πολλές φορές και τη βούληση να ελέγξουν - αλλά εγώ θα έλεγα, και μόνο το προσωπικό που δεν έχουν, είναι αρκετό για να μην κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους. Υπάρχουν βεβαίως και θετικές εξαιρέσεις.
Έκτον, υπάρχει ο ατελής ανταγωνισμός, που είναι βεβαίως οι κλειστές αγορές, αλλά είναι και τα κλειστά επαγγέλματα. Και αυτό δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα, αν σκεφτούμε ότι έχουμε και την απουσία επενδύσεων, άρα δηλαδή την απουσία νέων παικτών στην αγορά, ώστε να διαμορφώσουν διαφορετικά τις τιμές.
Τέλος, έχουμε και την απίστευτη γραφειοκρατία, που κι αυτή πιέζει τον ανταγωνισμό, δηλαδή οι πολλές ώρες, οι πολλές διαδικασίες στην ίδια την επιχείρηση, που αυτά φορτώνονται στην τελική τιμή και, βεβαίως, με την αδιαφάνεια που όλο αυτό φέρνει.
Σας είπα για το πρόβλημα. Τι κάναμε αυτούς τους 8 μήνες που είμαστε Κυβέρνηση. Πρώτα απ’ όλα, ένα πολύ βασικό ήταν να λειτουργήσει το Παρατηρητήριο Τιμών. Και αυτό λειτούργησε το Δεκέμβριο του 2009 - υπήρχε 11 χρόνια και 11 χρόνια δεν είχε λειτουργήσει - παρέχοντας τη δυνατότητα στον καταναλωτή να παρακολουθεί πάνω από 1.000 προϊόντα σε 9 σούπερ μάρκετ και λαϊκές αγορές.
Ήδη, αναπτύσσεται μέσα από το διαδίκτυο και αυτό θα είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, να μπορεί ο κάθε πολίτης, ο κάθε καταναλωτής, ακόμα και από το κινητό του, να βρίσκει στην περιοχή του φθηνότερες τιμές για κάθε προϊόν. Ένα εργαλείο για τη διαφάνεια και τον έλεγχο της αγοράς.
Δεύτερον, οι έλεγχοι και τα πρόστιμα. Γίνεται μια προσπάθεια, με αυτές τις υπηρεσίες που έχουμε, να προωθηθεί ο αγορανομικός έλεγχος. Βέβαια, και εδώ θέλω να τονίσω ότι, πιστεύω πως ο «Καλλικράτης» θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην ενδυνάμωση των υπηρεσιών, αλλά αυτό είναι και θέμα διαβούλευσης με την ίδια την Περιφέρεια, βέβαια. Πιστεύω ότι θα πρέπει οι Περιφέρειες να είναι αυτές που θα έχουν ισχυρές ελεγκτικές αρχές και εποπτεία. Ακόμα και οι λαχαναγορές θα πρέπει να αποκεντρωθούν, να μην είναι συγκεντρωμένες κεντρικά, για να μπορούν να δημιουργήσουν ανταγωνισμό, αλλά και για να υπάρχει διαφάνεια στη λειτουργία αυτών των αγορών.
Αγορανομικές διατάξεις. Έχουμε ήδη κάνει μία πολύ σημαντική τομή, όπως παραδείγματος χάρη την παρέμβαση στα φάρμακα, με τη μεσοσταθμική μείωση κατά 21% των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων, επιτυγχάνοντας - υπολογίζουμε - μηνιαίο όφελος 140 εκατομμύρια ευρώ για τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Έχουμε αυξήσει τη δύναμη του μισθωτή των καταστημάτων, για να μπορεί να καταγγέλλει πιο εύκολα τη σύμβαση και έτσι να μειώνει τον λεγόμενο «αέρα» που, όπως ξέρετε, υπάρχει στα μαγαζιά και μετά τον πληρώνει ο καταναλωτής.
Παγώσαμε τα δίδακτρα των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων για το σχολικό έτος 2010 - 2011. Καμιά αύξηση στα ετήσια δίδακτρα για όλες τις τάξεις, ενώ διατηρούμε στα ίδια επίπεδα με φέτος τα δίδακτρα ανά τάξη της επόμενης χρονιάς.
Υπάρχουν επίσης αγορανομικές διατάξεις, οι οποίες θα κατατεθούν πολύ σύντομα και είτε θα ψηφιστούν στη Βουλή, είτε θα περάσουν ως αποφάσεις των Υπουργείων, ανάλογα με τη νομοθετική απαίτηση. Σαφείς όροι διενέργειας των λεγόμενων «προωθητικών» ενεργειών, δηλαδή της διαφήμισης, ώστε να ξέρουμε ποια είναι και η καθαρή τιμή.
Καθαρές τιμές στο ράφι, στην αλυσίδα διανομής, προστατεύοντας τον καταναλωτή. Δηλαδή, θα έχουμε πιστωτικά σημειώματα, τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, ώστε να χτυπήσουμε τις λεγόμενες «πλασματικές» τιμές, που τελικά πληρώνει ο καταναλωτής.
Αυτό θα αφορά και στο μεγάλο πρόβλημα των καυσίμων, διότι αν ρωτήσετε, ο βενζινοπώλης τα φορτώνει στα βυτιοφόρα, οι ιδιοκτήτες βυτιοφόρων τα φορτώνουν στα διυλιστήρια και ούτω καθεξής. Όταν θα υπάρχει η διαφάνεια και εδώ, θα ξέρουμε ακριβώς ποιος βάζει πού την τιμή και δεν θα υπάρχει αυτή η εύκολη αισχροκέρδεια, που δυστυχώς δημιουργεί τεράστια προβλήματα στον πληθωρισμό και, τελικά, στον ίδιο τον καταναλωτή και στο εισόδημα της οικογένειας.
Για πρώτη φορά, δώσαμε εντολή υποβολής των αναλυτικών φακέλων τεκμηρίωσης των «ενδό-ομιλικών» συναλλαγών, σε 40 πολυεθνικές εταιρείες, με μεγάλα μερίδια αγοράς σε βασικά αγαθά. Άρα, λοιπόν, αρχίζουμε και χτυπάμε αυτή την πρακτική και θα τελειώσουμε, επίσης, και με τις εναρμονισμένες πρακτικές και τα καρτέλ.
Και βεβαίως, θα τελειώσουμε και με τα σκάνδαλα των κουμπάρων - όπως θα θυμάστε - από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ένας θεσμός που υπάρχει από το 1977, με μικρές αλλαγές. Θέλουμε να φέρουμε ένα θεσμικό πλαίσιο που θα κάνει ανεξάρτητο αυτό τον θεσμό, για να μην μπορεί να υπάρχει καν πολιτική πίεση, προκειμένου να σβηστεί ή να μην ελεγχθεί μία υπόθεση.
Γι’ αυτό θέλουμε ανεξάρτητη και ισχυρή Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία βεβαίως δεν θα ασχολείται με τις 10 χιλιάδες υποθέσεις, αλλά θα πιάνει τις πραγματικά μεγάλες υποθέσεις, οι οποίες και δημιουργούν την τεράστια πληθωριστική πίεση.
Όπως βλέπετε κ. Τσίπρα, από την πρώτη στιγμή κάνουμε τεράστιες προσπάθειες, που δεν είχαν γίνει για δεκαετίες. Και είμαστε έτοιμοι να συγκρουστούμε με συμφέροντα, που για πολλά χρόνια είχαν αιχμαλωτίσει το πολιτικό σύστημα με διάφορους τρόπους.
Θέλω όμως να ζητήσω και εδώ τη συνεργασία σας. Για να πετύχουμε τον στόχο μας, πρέπει να ισχυροποιήσουμε και σημαντικά κομμάτια της κοινωνίας των πολιτών. Σε αυτή την περίπτωση, είναι δύο τα τμήματα της κοινωνίας, που πρέπει να βοηθήσουν. Από τη μια, είναι το καταναλωτικό κίνημα, το οποίο είναι ουσιαστικά ελάχιστα οργανωμένο στη χώρα μας. Και εδώ, όλες οι πρωτοβουλίες όλων των κομμάτων θα τύχουν της αρωγής της Κυβέρνησης. Δεν είναι θέμα της Κυβέρνησης, δεν είμαστε εμείς, ως Κυβέρνηση, που θα οργανώσουμε το καταναλωτικό κίνημα, είναι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, είναι τα κόμματα, είναι οι σύλλογοι, είναι οι τοπικές κοινωνίες.
Και από την άλλη μεριά, είναι και το συνεταιριστικό κίνημα, που έχουμε πει, απαντώντας σε άλλη ερώτηση, ότι πάσχει και έχει πολλά προβλήματα. Αν ήταν ισχυρό, αν λειτουργούσε με το ρόλο βάσει του οποίου θα έπρεπε να λειτουργήσει, τότε θα μπορούσε να παρέμβει ισχυρά στις αγορές, υπέρ των αγροτών και υπέρ των καταναλωτών.
Σας ευχαριστώ.
ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Καταλαβαίνω την έκπληξη του κ. Τσίπρα, κάθε φορά που συναντιόμαστε εδώ, στη Βουλή, γιατί δεν έχει κατανοήσει ή δεν θέλει να ομολογήσει ότι, εμείς ήρθαμε για αλλαγές, κ. Τσίπρα. Εμείς ήρθαμε να αλλάξουμε τη χώρα. Και ήταν το πρώτο που είπα, στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο, και συνεχίζω να το λέω: είμαστε αντί-εξουσιαστές στην εξουσία. Ήρθαμε για ανατροπές. Δεν ήρθαμε για να στρογγυλοκαθίσουμε στις καρέκλες της εξουσίας.
Το ότι εμείς βρήκαμε, κ. Τσίπρα, μια κατάσταση, λόγω της οποίας έπρεπε να πάρουμε δύσκολα μέτρα, για να σωθεί η πατρίδα, το καταλαβαίνω, δεν το αναγνωρίζετε, ούτε ότι ήμασταν αναγκασμένοι, γιατί ήμασταν σε επιτήρηση. Δεν βάλαμε εμείς τη χώρα σε επιτήρηση, κ. Τσίπρα. Ήμασταν σε επιτήρηση, σας το ξαναλέω, το 2009, το 2008, το 2007. Γι’ αυτό οι αγορές είχαν την ευκαιρία να κερδοσκοπήσουν. Και έπρεπε να πάρουμε αυτά τα μέτρα.
Βέβαια, είναι δύσκολος ο δρόμος, αλλά είναι ο δρόμος των αλλαγών. Και μέσα σε αυτές, βεβαίως, είναι και το θέμα της ακρίβειας και όχι μόνον. Και αν μίλησα για τα προβλήματα, είναι για να μπορούμε να τα λύσουμε, όχι για να τα κρύψουμε. Θέλετε να σας πω κάποια ωραία λόγια, τι θέλουμε να κάνουμε κ.λπ.; Τα λέω, τα έχουμε πει, ξέρουμε τι θέλουμε να κάνουμε.
Αλλά πρέπει να δούμε πού είναι το πρόβλημα. Και πού είναι το πρόβλημα, σημαίνει να ξέρεις και πού είναι τα συμφέροντα που υπάρχουν, που δημιουργούν τις αγκυλώσεις. Και τα συμφέροντα είναι πολλά και παντού. Και είναι και μέσα στο κράτος, και στις δυσλειτουργίες αυτού του κράτους. Εγώ δεν είμαι εναντίον του κράτους, αλλά είμαι εναντίον αυτού του συγκεντρωτικού, χαλαρού και πλαδαρού κράτους, του πελατειακού κράτους, που δεν βοηθάει, δεν υπηρετεί τον πολίτη, δεν προστατεύει τα δικαιώματά του, όπως και των καταναλωτών.
Και βεβαίως, όταν μιλάμε για αποκρατικοποιήσεις, δεν μιλάμε για στρατηγικές βιομηχανίες. Δεν μιλάμε γι’ αυτά τα οποία εμείς θέλουμε να ελέγξουμε, έστω και με μετοχοποιήσεις, ως Δημόσιο. Θέλουμε όμως, απ’ την άλλη μεριά, να μην έχουμε ένα τεράστιο κράτος, το οποίο ουσιαστικά λειτουργεί ή λειτουργούσε για πελατειακούς λόγους, γιατί ο Ελληνικός λαός τα πληρώνει αυτά.
Όπως για παράδειγμα, δεν ξέρω αν εσείς θεωρείτε ότι έχουμε τεράστια ακίνητη περιουσία ως χώρα, και όμως, αυτή δεν είναι αντικείμενο αξιοποίησης και ανάπτυξης, στην Περιφέρεια, στο κέντρο της Αθήνας, στην Θεσσαλονίκη. Είναι λάθος να τα αξιοποιήσουμε αυτά, εντέλει προς όφελος του Ελληνικού λαού; Όχι βεβαίως με τις λογικές που είδαμε, της προηγούμενης κυβέρνησης, τύπου Βατοπεδίου.
Με τρόπο διαφανή, με τρόπο ώστε τα έσοδα να πάνε για τον Ελληνικό λαό, για τον κοινωνικό μισθό, για την παιδεία, για την υγεία, για την ανάπτυξη. Αυτές όμως είναι αλλαγές και ανατροπές, κ. Τσίπρα. Είναι ανατροπές, που δεν χρειάζονται γενικόλογο επαναστατικό λόγο. Εύκολος και αυτός. Όχι γενικόλογο επαναστατικό λόγο.
Θέλουν καθημερινή μάχη και, αυτή την καθημερινή μάχη, τη δίνουμε και ως Κυβέρνηση, και ως Κοινοβουλευτική Ομάδα, και ως Κίνημα. Και σε αυτή τη μάχη, δεν περιμέναμε να μην κάνετε κριτική, αλλά τουλάχιστον να συμβάλετε.
Και όταν μιλάμε για καταναλωτικό ή συνεταιριστικό κίνημα, ναι, να συμβάλετε. Η κοινωνία των πολιτών. Περιμένετε από 15 Υπουργούς να λύσουν όλα τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, εάν δεν υπάρχει ένα ισχυρό κίνημα; Σε αυτό το ισχυρό κίνημα, εμείς είμαστε έτοιμοι, ως Κίνημα, ως ΠΑΣΟΚ, να συμβάλουμε. Συμβάλετε και εσείς.
Σε ό,τι αφορά τα καρτέλ και την αισχροκέρδεια που είπατε, εγώ σας είπα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού μέχρι σήμερα δεν λειτουργούσε με τον ορθό τρόπο. Τα έχω πει και στην προηγούμενη κυβέρνηση. Θέλουμε ανεξάρτητη Επιτροπή Ανταγωνισμού, για να μπορεί πραγματικά να τα βάλει με τα συμφέροντα, ή τουλάχιστον, αν θέλετε να το πούμε αλλιώς, να περάσει το αίσθημα δικαίου, της δικαιοσύνης, της προστασίας του καταναλωτή, απέναντι σε εναρμονισμένες πρακτικές. Και αυτό θα γίνει - μία Επιτροπή ανεξάρτητη και ισχυρή.
Σε ό,τι αφορά τα γενικότερα για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τις πολιτικές σε διεθνές επίπεδο, μπορούμε να κάνουμε πολλές συζητήσεις. Μπορούμε να κάνουμε πολλές συζητήσεις για το πού πάει η διεθνής οικονομία. Μπορούμε να κάνουμε συζητήσεις για το πού πάει η καπιταλιστική οικονομία.
Όμως, και πρωτοβουλίες έχουμε πάρει, και εγώ, ως Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, έχω πάρει πολλές πρωτοβουλίες, και θα συνεχίσω να παίρνω διεθνείς πρωτοβουλίες για τη ρύθμιση των αγορών, για μια άλλη πολιτική, που χτυπά την ανισότητα, για μια πολιτική πράσινης ανάπτυξης, που δημιουργεί διαφορετικά πρότυπα ανάπτυξης και που είναι και η ελπίδα για επενδύσεις στην Ευρώπη και ανά τον κόσμο.
Παράλληλα, όμως, πρέπει να δούμε και τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Και αυτή η χώρα σήμερα δεν είναι ανταγωνιστική. Η ανεργία υπάρχει, επειδή δεν γίναμε ανταγωνιστικοί, ενώ θα μπορούσαμε να ήμασταν ανταγωνιστικοί. Έχουμε αποθέματα ανάπτυξης. Έχουμε ανθρώπινο δυναμικό. Αυτή η χώρα έχει τεράστιες δυνατότητες να πάει μπροστά.
Μην τα βάφετε συνεχώς μαύρα. Ελάτε και εσείς να συμβάλετε στην ανόρθωση, στην ανάπτυξη, στην ανατροπή παλαιών πρακτικών και αντιλήψεων. Φύγετε από τις εύκολες δογματικές κουβέντες, τις επαναστατικές, και ελάτε στην πραγματική μάχη, που είναι εδώ.
Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα και αυτή η Κυβέρνηση, που ανέλαβε ιστορικό χρέος, θα τα καταφέρει.
Ευχαριστώ πολύ.
