Παρασκευή, 4 Ιουνίου 2010
Τοποθέτηση του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, κ. Αντώνη Σαμαρά
στη Βουλή, κατά τη συζήτηση επίκαιρης ερώτησης
που κατέθεσε προς τον Πρωθυπουργό
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Θα ήθελα, πρώτα απ’ όλα, να πω στον Πρωθυπουργό ότι, σε λίγες μέρες, η Νέα Δημοκρατία θα παρουσιάσει, και πάλι, μία ολοκληρωμένη πρόταση για το ευρύτερο ζήτημα - το οποίο δεν ήρθαμε σήμερα να συζητήσουμε - της ανάγκης για ανάταξη της οικονομίας. Δηλαδή, του δικαιώματος της προοπτικής για ανάπτυξη αργότερα. Και θα το παρουσιάσω, όπως πάντοτε, με συγκεκριμένες προτάσεις, χωρίς κομπορρημοσύνες, χωρίς τη μόνιμη προσφυγή στο χθες. Για να βγάλουμε συμπεράσματα για το αύριο, αλλά πάντοτε παρακολουθώντας τις εξελίξεις του σήμερα. Αυτά που μπορούμε να προσφέρουμε αναπτύσσοντας συγκεκριμένες προτάσεις για το σημερινό πρόβλημα του κόσμου, το οποίο είναι τεράστιο και το οποίο κυρίως σχετίζεται με μία λέξη: Ανεργία. Και αυτή τη λέξη εμείς, τουλάχιστον, τη θεωρούμε τον μεγάλο εχθρό του τόπου για εκείνα που έρχονται. Επομένως, θα σας πρότεινα κ. Πρόεδρε, από εδώ και πέρα, όταν συζητάμε για θέματα οικονομικά να μην προσπαθούμε τα πάντα να τα ρίχνουμε στο χθες.
Ζητάμε σήμερα την απάντηση της Κυβέρνησης σε ένα σοβαρό ζήτημα, που έθεσαν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, διάφορες κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις, όχι μόνο από τον Αντιπολίτευση αλλά κι από το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Καθώς και ποικίλα δημοσιεύματα του Τύπου. Και μην μου λέτε να εξηγήσω εγώ αυτά που λέω στο Ευρωπαϊκό λαϊκό κόμμα. Να τα εξηγήσετε πρώτα εσείς και οι 10 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που έχουν κάνει σχετική ερώτηση.
Ο βουλευτής μας και αναπληρωτής Τομεάρχης Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας υπέβαλε σχετικό ερώτημα στις 20 Απριλίου. Στις 19 Μαΐου, ένα μήνα μετά τη σχετική ερώτηση του κ. Σταϊκούρα, βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κατέθεσαν κι αυτοί σχετική ερώτηση στην κυβέρνησή. Η κυβέρνηση, μόλις σήμερα– δια στόματος Πρωθυπουργού – απαντά, με 45 μέρες καθυστέρηση. Αλλά θέλω να πω ότι απαντήθηκε, όσο απαντήθηκε, αν κατάλαβε κανείς, και πάλι αμυντικά – κομματικά και εκτός θέματος. Εγώ νόμιζα, στην αρχή, ότι απαντούσε σε άλλη ερώτηση. «Τι κάνεις; Γεια σου Γιάννη, κουκιά σπέρνω». Τη διαφάνεια από τη μία, χωρίς απάντηση από την άλλη. Και είναι άποψη ότι ο διακανονισμός και αυτό το πρόβλημα ήταν το αίτιο -είπα εγώ δήθεν- ότι μας οδήγησε σ’ αυτή την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Δεν λέω τίποτα τέτοιο. Ούτε και η ερώτησή μου. Και παρακαλώ να τη διαβάσετε.
Το θέμα είναι αρκετά τεχνικό. Αλλά και πολύ αποκαλυπτικό ταυτόχρονα:
Οι συναλλαγές πάνω στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου διενεργούνται κυρίως στην Ηλεκτρονική Δευτερογενή Αγορά Τίτλων, την ΗΔΑΤ, που τη διαχειρίζεται η Τράπεζα Ελλάδος. Ο διακανονισμός των συναλλαγών αυτών ολοκληρώνεται την τρίτη εργάσιμη ημέρα από την πραγματοποίηση της συναλλαγής. Αυτό είναι το περιβόητο Τ+3…
Τι συνέβαινε μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο για όσες συναλλαγές δεν μπορούσαν να διακανονιστούν, αν ο πωλητής δεν διέθετε τα ομόλογα που έπρεπε να παραδώσει; Προβλεπόταν η διενέργεια δημοπρασιών!
Τον Οκτώβριο, αμέσως μόλις ανέλαβε η κυβέρνησή σας, αυτό άλλαξε: Αποφασίστηκε να επανεισάγονται αυτοματοποιημένα στο σύστημα και όχι πια χειροκίνητα. Αυτό που γινότανε ξεκίνησε να γίνεται το Μάιο του ’09 δηλαδή για ελάχιστες περιπτώσεις συναλλαγών που δεν είχαν τακτοποιηθεί στις τρεις εργάσιμες μέρες. Και μάλιστα για επί πλέον διάστημα δέκα ημερών. Δηλαδή να τους δίνεται νέα διορία. Αυτό είναι το λεγόμενο recycling : αυτοματοποιημένη επανεισαγωγή των μη διακανονισθεισών συναλλαγών. Κι αυτές οι επί πλέον 10 μέρες διορία ονομάστηκαν T +10.
Μπορεί να συζητιόταν μήνες πριν. Αλλά από τον Οκτώβριο εισήχθηκε στο αυτοματοποιημένο σύστημα συναλλαγών.
Είναι αλήθεια, βεβαίως, ότι αυτή η de facto επέκταση της διορίας διακανονισμού δεν συνιστά «εφεύρεση» της Τράπεζας Ελλάδος. Όπως βεβαιώνει η επιστολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, συζητείται ευρέως στα ευρωπαϊκή fora ως πρακτική αντιμετώπισης των μη εμπροθέσμως διακανονισθεισών συναλλαγών. Πράγματι!
Υπάρχουν, όμως, πέντε παρατηρήσεις στο σημείο αυτό:
* Πρώτον: Σε κανένα από τα τεχνικά κείμενα που επικαλείται η Τράπεζα της Ελλάδος, δεν επιτάσσεται ως νομική δέσμευση να διευρυνθεί η διορία διακανονισμού με recycling τύπου Τ+10. Επιτρέπεται, αλλά δεν επιβάλλεται. Είναι απλά στη διακριτική ευχέρεια των τοπικών Αρχών. Ορίστε και η σχετική αναφορά στη βιβλιογραφία.
* Δεύτερον: Σε πλείστα κείμενα διεθνών οργανισμών, επίμονα υπογραμμίζεται η ανάγκη αυστηρής τήρησης και εποπτείας των καθορισμένων προθεσμιών διακανονισμού ή ακόμα και η σύντμησή τους, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος να υπάρξουν ακάλυπτες θέσεις. Και να διασφαλιστεί η συστημική σταθερότητα. Ιδίως σε περιόδους αστάθειας και έντονων διακυμάνσεων στις αγορές.
Ορίστε και η σχετική βιβλιογραφία.
Εσείς αποφασίσατε να χαλαρώσετε την εποπτεία και να διευρύνετε de facto τις προθεσμίες την περίοδο που άρχιζε η μεγάλη αστάθεια.
* Τρίτον, η de facto επέκταση της διορίας - το recycling του Τ+10 – είναι σαφές ότι διευκολύνει τις ακάλυπτες ανοικτές πωλήσεις. Δηλαδή, την κερδοσκοπία επί των τίτλων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, κάποιοι μπορούν να πωλούν συστηματικά τίτλους που δεν έχουν. Να προκαλούν, έτσι, υπερπροσφορά τίτλων, να ρίχνουν τις τιμές τους, να καθυστερούν να τους παραδώσουν και, τελικά, να τους προμηθεύονται από την Αγορά και να τους παραδίδουν πολύ αργότερα, αποκομίζοντας μεγάλες «υπεραξίες». Γιατί οι τιμές θα έχουν, στο μεταξύ, πιεστεί κι άλλο προς τα κάτω.
Όταν αυτό επιτρέπεται, κάποιοι μπορούν να το κάνουν κάποια στιγμή. Κι όταν το κάνουν, θα εμφανιστούν φαινόμενα υποτιμητικής κερδοσκοπίας. Κι όταν οι τιμές των ομολόγων πέφτουν υπερβολικά, τα επιτόκια δανεισμού ανεβαίνουν υπερβολικά. Όπως ακριβώς συνέβη στα Ελληνικά ομόλογα!
Αυτό δεν είναι αυθαίρετη δική μας διαπίστωση. Και επαναλαμβάνω: Δεν είναι το στοιχείο εκείνο το καθοριστικό που δημιούργησε την άνοδο των spread . Το περιγράφουν ως σοβαρό κίνδυνο μελέτες και δημοσιεύματα, στις ΗΠΑ και όχι μόνο. Να και η σχετική βιβλιογραφία. Να την έχετε και να μην υπάρχει αντίρρηση. Τα λεγόμενα naked points .
* Τέταρτον: δεν το λέει μόνο η βιβλιογραφία. Έγινε και στην πράξη. Αν και τα στοιχεία που μας έδωσε η Τράπεζα Ελλάδος δείχνουν ότι, για μήνες, δεν είχαμε πολλές τέτοιες «μη διακανονισθείσες συναλλαγές», τελικά κάποια στιγμή έγινε κι αυτό: Στις 30 Απριλίου, τη Μεγάλη Τρίτη, προέκυψε ξαφνικά υψηλός όγκος τέτοιων χρεωστικών θέσεων σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Εκείνη τη μέρα έγινε επανέκδοση ομολόγων, προκειμένου να διακανονιστούν άμεσα οι μη διακανονισθείσες συναλλαγές. Και τρεις εργάσιμες μέρες αργότερα, στις 7 Απριλίου, την Τρίτη του Πάσχα, η Τράπεζα Ελλάδος ζήτησε να υπάρξει υποχρεωτική δημοπρασία για να κλείσουν οι ανοιχτές θέσεις και επανέφερε το Τ+3 και τις δημοπρασίες μετά την παρέλευση των τριών ημερών.
-- Δηλαδή, κατόπιν εορτής και αφού λόγω της αναποτελεσματικής άσκησης εποπτείας επιτράπηκε σε κάποιους να διενεργούν ακάλυπτες ανοικτές πωλήσεις και να χτίζουν χρεωστικές θέσεις σε Ελληνικά ομόλογα, οι Ελληνικές Αρχές κατάλαβαν το λάθος τους και το διόρθωσαν. Άρα υπήρχε λάθος ως τότε…
-- Κι ακόμα, αναγκάστηκαν, έστω και για μία φορά, να «καλύψουν» τους κερδοσκόπους, που έπαιζαν σε βάρος του Ελληνικού δανεισμού.
Μπορεί να μην είχαν άλλη επιλογή εκείνη τη στιγμή. Να το δεχθούμε…
Μπορεί να μην ήθελαν να συγκρουστούν με τις διεθνείς Αγορές, αφού ελπίζαμε ακόμα ότι θα βγούμε να δανειστούμε διεθνώς και θα αποφύγουμε το μηχανισμό στήριξης. Να το δεχθούμε κι αυτό...
Αλλά το λάθος έγινε από τον Οκτώβριο!
Δεν μπορούμε να λέμε ότι δεν υπήρξε λάθος…
* Τέλος, επισημαίνω ότι, ήδη, διάφορες χώρες, με κύριο παράδειγμα τις ΗΠΑ από πρόπερσι και τη Γερμανία τώρα, κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση: Μειώνουν τα περιθώρια κερδοσκοπίας με κάθε τρόπο. Ιδίως με την απαγόρευση των ακάλυπτων ανοικτών πωλήσεων. Στη Γερμανία, τις τελευταίες ημέρες, απαγορεύτηκαν οι ακάλυπτες ανοικτές πωλήσεις σε Ομόλογα της Ευρωζώνης και σε μετοχές διάφορων εταιριών…
Εμείς, επί μήνες, ήμασταν στο στόχαστρο των κερδοσκόπων και το ίδιο διάστημα, με δική μας πρωτοβουλία, είχαμε διευρύνει τα περιθώρια κερδοσκοπίας.
Για να αναγκαστούμε, τελικά, να τα περιορίσουμε πάλι.
Δηλαδή, μόνοι μας παραλείψαμε να ελέγξουμε τους κερδοσκόπους, ενώ εμείς οι ίδιοι ήμασταν τα κυρίως θύματα της κερδοσκοπίας!
Αυτό το λάθος δεν έχει εξήγηση.
Τουλάχιστον ας το παραδεχθείτε!
Όπως βλέπετε εξαντλούμε την καλοπιστία απέναντί σας.
Λάθος σας καταλογίζουμε. Δεν λέω κατ΄ ανάγκη πρόθεση…Ξεκινήσατε σαν να υπάρχει η μύγα που σας μυγιάζει, αλλά είναι λάθος αυτό το οποίο συνέβη. Ήταν λάθος σοβαρό. Γιατί δεν επιδείξαμε την κατάλληλη άμυνα που έπρεπε να επιδείξουμε.
Και ασυγχώρητο.
Κι αποδεικνύει ότι δεν ξέρατε τι κάνατε.
Δεν καταλαβαίνατε!
Φοβάμαι, ότι ακόμα δεν καταλαβαίνετε…
