Το σχέδιο νόμου για το νέο ασφαλιστικό σύστημα έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ανδρέας Λοβέρδος. Περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές στο δημόσιο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, ενώ μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέες αλλαγές ανά διετία μετά το 2011 στη βάση αναλογιστικών μελετών.
Το νομοσχέδιο, που κατατέθηκε στη Βουλή την Παρασκευή μετά τη λήξη της συνεδρίασης του Υπουργικού, θα εισαχθεί αύριο στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή προς επεξεργασία και την επόμενη εβδομάδα προς ψήφιση στην Ολομέλεια.
Πιο συγκεκριμένα το νομοσχέδιο προβλέπει τα εξής: Ως νέο γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης προβλέπεται το 65ο ή το 60ό αλλά με 40 χρόνια εργασίας και ασφάλισης. Καταργείται δηλαδή η 35ετία ή 37ετία που ίσχυε μέχρι σήμερα. Από τον κανόνα αυτό εξαιρούνται μόνο οι ασφαλισμένοι πριν από το 1983 στις ΔΕΚΟ, τις Τράπεζες, τα ταμεία του Τύπου κλπ όπου ισχύει η 35ετία χωρίς όριο ή 37ετία στο 58ο έτος. Για τις διατάξεις αυτές που οδηγούν σε σημαντική αύξηση των χρόνων ασφάλισης δημιουργείται ως αντισταθμιστικό μέτρο η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου μέχρι τα επτά έτη (χρόνος ανεργίας, σπουδών, ασθένειας, κύησης - λοχείας κλπ).
Αλλάζει ριζικά ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων. Θεσμοθετείται η έννοια της βασικής σύνταξης ύψους 360 ευρώ (σημερινές τιμές) η οποία είναι το τμήμα των συντάξιμων αποδοχών που εγγυάται πλέον και χρηματοδοτεί το δημόσιο. Ως προς τις υπόλοιπες συντάξιμες αποδοχές ορίζεται τελικά ποσοστό αναπλήρωσης 64% ενώ σ' αυτές προστίθεται η επικουρική σύνταξη. Σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου, το σύστημα αυτό οδηγεί σε αύξηση των συντάξεων στις συντάξιμες αποδοχές έως τα 1500 ευρώ, ενώ για τις μεγαλύτερες συντάξεις προκύπτουν μειώσεις που μεσοσταθμικά για το σύνολο του συστήματος υπολογίζονται στο 7%.
Καταργείται η 13η και 14η σύνταξη στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα όπως προέβλεπε το μνημόνιο με τους δανειστές της χώρας που όριζε τις ετήσιες συντάξεις ως 12. Ο κ. Λοβέρδος υπογράμμισε ότι θα ισχύει ως προνοιακή επιδότηση η αντικατάσταση της 13ης και 14ης σύνταξης με το επίδομα των 400 ευρώ για τα Χριστούγεννα και 200 ευρώ για το Πάσχα και 200 ευρώ για το καλοκαίρι.
Σχετικά με τα όσα μέχρι σήμερα έχουν δημοσιευτεί για τις αλλαγές που θα επιφέρει το νέο ασφαλιστικό σύστημα οι κύριοι Λοβέρδος και Κουτρουμάνης διευκρίνισαν ότι: Η βασική σύνταξη θα καταβάλλεται στον ασφαλισμένο κατά τη συνταξιοδότησή του και όχι κατ' ανάγκη στα 65. Η βασική σύνταξη θα καταβάλλεται ολόκληρη σε όλους τους δικαιούχους, δεν θα έχει δηλαδή εισοδηματικά κριτήρια. Δεν καταργείται η σύνταξη χηρείας και η σύνταξη στις άγαμες θυγατέρες.
Ως προς τη συνταξιοδότηση μητέρων με ανήλικα παιδιά καθορίζεται: από 1/1/2011 στο 52ο έτος, από 1/1/2012 στο 55ο έτος και από 1/1/2013 στο 65ο έτος. Μητέρες με ανήλικα παιδιά δικαιούνται μειωμένη σύνταξη από 1/1/2011 με τη συμπλήρωση του 50ού έτους από 1/1/2012 στο 53ο έτος και από 1/1/2013 στο 60ό έτος.
Οι νεοπροσλαμβανόμενοι στο δημόσιο εντάσσονται στο ΙΚΑ από το 2011.
Το Νομοσχέδιο θεσμοθετεί το ενιαίο σύστημα παροχών υγείας όπου εντάσσονται όλες οι μονάδες υγείας των ασφαλιστικών ταμείων και σταδιακά ενοποιούνται οι κανόνες και οι παροχές που αφορούν την περίθαλψη.
Ορίζει επίσης την εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (νέος ΛΑΦΚΑ) της τάξης 3% από τα 1400 ευρώ που αυξάνεται κλιμακωτά ως 10% στις συντάξεις που υπερβαίνουν τα 3.500 ευρώ.
Θεσπίζεται ακόμη ενιαίο σύστημα ελέγχου των συντάξεων και οι συναλλαγές των ταμείων μέσω των τραπεζών.
Ο κ. Λοβέρδος έκανε λόγο για αλλαγές απολύτως αναγκαίες για την πατρίδα αλλά και τους ασφαλισμένους και σημείωσε ότι το νομοσχέδιο κατατέθηκε ήδη στη Βουλή και θα εισαχθεί στην Ολομέλεια για συζήτηση την μεθεπόμενη Τρίτη.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ακόμα τις διατάξεις για τις αλλαγές στα εργασιακά. Με εξαίρεση τις διατάξεις για το θεσμό μεσολάβησης και διαιτησίας η κυβέρνηση αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο, αν οι κοινωνικοί εταίροι συμφωνήσουν για τα θέματα αυτά, να εντάξει τη συμφωνία τους σε επόμενο σχέδιο νόμου (που θα αφορά το σώμα επιθεωρητών εργασίας). Αν μια τέτοια συμφωνία δεν γίνει εφικτή τις επόμενες ημέρες η κυβέρνηση θα προχωρήσει και στη θεσμοθέτηση των αλλαγών στα εργασιακά.
Οι αλλαγές αυτές αφορούν τα εξής θέματα: ο θεσμός της διαιτησίας διατηρείται αλλά σε αυτόν μπορεί ένας εκ των κοινωνικών εταίρων να προσφύγει μονομερώς όταν το άλλο μέρος αρνήθηκε τη μεσολάβηση και τα εργατικά σωματεία μπορούν να προσφύγουν μονομερώς για θέματα που δεν αφορούν συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Το ποσοστό ομαδικών απολύσεων σε επιχειρήσεις με πάνω από 30 εργαζόμενους αυξάνεται στο 5%. Η αποζημίωση απόλυσης διατηρείται, ενώ θεσμοθετείται η υποχρέωση καταβολής του 50% της αυτασφάλισης για 3 χρόνια σε απολυμένους ηλικίας 55 έως 60 ετών και το 80% της αυτασφάλισης για απολυμένους μεγαλύτερους των 60 ετών. Για τους νεοπροσλαμβανόμενους δίνεται η δυνατότητα στους εργοδότες να πληρώνουν το 84% του κατώτατου μισθού ή ημερομισθίου που ορίζει η εθνική σύμβαση, ενώ το υπόλοιπο ποσόν θα καταβάλλεται από προγράμματα του ΟΑΕΔ για τα οποία όπως υπογράμμισε ο κ. Λοβέρδος οι πόροι είναι διασφαλισμένοι.
Ελεγκτικό Συνέδριο: Προβλήματα αντισυνταγματικότητας
Η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που συνεχίζει σήμερα την επεξεργασία του νομοσχεδίου, έκρινε ότι ορισμένες διατάξεις του νομοσχεδίου αντιμετωπίζουν συνταγματικά προβλήματα, ενώ αντίθετα κρίθηκε ομόφωνα συνταγματική η επιβολή ΛΑΦΚΑ στις μεγάλες συντάξεις μέχρι το 2015.
Αντισυνταγματικές κρίθηκαν οι διατάξεις εκείνες του νομοσχεδίου που προβλέπουν την ενοποίηση ταμείων, όπως και την ένταξη στο ΙΚΑ των νεοπροσλαμβανομένων στο Δημόσιο μετά την 1.1.2011.
Όπως επίσης κρίθηκε αντισυνταγματική η εξουσιοδότηση που παρέχει το νομοσχέδιο στους συναρμόδιους υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας να καθορίζουν με κοινή απόφαση τους το ποσό της βασικής σύνταξης.
Ακόμη, κρίθηκε αντίθετη στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου η διάταξη του νομοσχεδίου με την οποία αναστέλλεται η σύνταξη σε περίπτωση που ο συνταξιούχος απασχοληθεί ως μισθωτός ή ως αυτοαπασχολούμενος. Αντίθετη με τις συνταγματικές επιταγές κρίθηκε και η διάταξη του νομοσχεδίου που προβλέπει ότι το κράτος από την 1.1.2011 δεν θα καλύπτει ελλείμματα των επικουρικών ταμείων .
Συνταγματική η υπαγωγή των τραπεζοϋπαλλήλων στο ΕΤΑΤ
Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με σειρά αποφάσεων της (2197 έως 2203/2010) έκανε δετή την εισήγηση του Συμβούλου Επικρατείας Διον. Μαρινάκη και απέρριψε τις αιτήσεις της Ομοσπονδίας Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος (ΟΤΟΕ), διαφόρων Συλλόγων και Σωματείων Αλληλοβοηθητικών Ταμείων, μέλη Διοικητικών Συμβουλίων Συλλόγων τραπεζοϋπαλλήλων, όπως και τραπεζοϋπάλληλων που ζητούσαν να ακυρωθεί η υπαγωγή των τραπεζοϋπαλλήλων στο Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ).
Ειδικότερα, ζητούσαν οι φορείς των τραπεζοϋπαλλήλων να ακυρωθεί το Προεδρικό Διάταγμα 209/2006 για τον καθορισμό των όρων και προϋποθέσεων διαχείρισης και διεκπεραίωσης θεμάτων Ταμείων Επικουρικής Ασφάλισης προσωπικού πιστωτικών ιδρυμάτων από το ΕΤΑΤ.
Επίσης, με το εν λόγω διάταγμα έχει υπαχτεί στο ΕΤΑΤ ο "Λογαριασμός Διαχείρισης Πρόσθετων Παροχών" που έχει δημιουργηθεί με την εισφορά της Τράπεζας και των τραπεζοϋπαλλήλων και προβλέπει πρόσθετες συνταξιοδοτικές παροχές στους υπαλλήλους της Τράπεζας Αττικής. Η συμφωνία ίδρυσης του λογαριασμού έχει κατοχυρωθεί και σε συλλογική σύμβαση εργασίας που έχει υπογραφεί, μεταξύ της Τράπεζας και των εργαζομένων σε αυτήν.
Οι φορείς των τραπεζοϋπαλλήλων υποστήριζαν ότι το Π.Δ. 209/2006 είναι αντίθετο στις συνταγματικές επιταγές και στη Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Αντίθετα, η Ολομέλεια του ΣτΕ απέρριψε ως αβάσιμους όλους τους ισχυρισμούς των προσφευγόντων τραπεζοϋπαλληλικών φορέων. Αναλυτικότερα, κρίθηκε ότι η υπαγωγή των τραπεζοϋπαλλήλων ΕΤΑΤ δεν προσκρούει στα άρθρα 5, 12, 17, 22, 23, 25 και 106 του Συντάγματος, το άρθρο 11 της ΕΣΔΑ, το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, καθώς και στις Διεθνείς Συμβάσεις 87 και 98.
