ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
«ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»
Μιχάλης Χρ. Παντούλας
Βουλευτής Νομού Ιωαννίνων
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑΗ ερμηνευτική δήλωση περί του τι νοείται “ως δάσος ή δασική έκταση”, την οποία ο συνταγματικός νομοθέτης πρόσθεσε στο άρθρο 24 του ισχύοντος Συντάγματος, είναι απολύτως σαφής και δεν επιδέχεται καμία παρερμηνεία. Το κείμενο της ερμηνευτικής αυτής δήλωσης μεταφέρθηκε αυτούσιο στο άρθρο 1, παραγρ. 1.1,2 του Ν.3208/2003, ενώ στην παραγρ. 1.3 του ίδιου νόμου προσδιορίζονται λεπτομερώς οι όροι “δασοβιοκοινότητα” και “δασογενές περιβάλλον” με αποτέλεσμα οι παράγραφοι 1.1,2,3 του άρθρου 1 του Ν.3208/2009 να αποτελούν ενιαία και αδιάσπαστη ενότητα του ως άνω νομοθετήματος. Ο νέος ορισμός του δάσους, τον οποίο καθιέρωσε το Σύνταγμα, βασίζεται στη σύγχρονη δασοκομική επιστήμη και στη δασοπονική πράξη.
Όμως, στο άρθρο 9 του σ/ν καταργούνται οι διατάξεις της παραγρ.1 του Ν.3208/03 χωρίς να αντικαθίστανται από άλλες, που ίσως θα υπηρετούσαν καλύτερα την εφαρμογή του νέου συνταγματικού ορισμού του δάσους. Αντιθέτως, επαναφέρονται οι προϋπάρχουσες της αναθεώρησης διατάξεις του άρθρου 3 του Ν. 998/79 καταργώντας στην ουσία τη συνταγματική επιταγή. Επιβεβαίωση των ανωτέρω αποτελεί η προσθήκη της παραγρ. 3, του άρθρου 9 του σ/ν.
Μερικές ειδικές παρατηρήσεις έχουν προς τούτο ιδιαίτερη σημασία. Στον ορισμό του δάσους, κατά την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 24 του ισχύοντος Συντάγματος, εισάγονται δύο παράγοντες : α) Η ύπαρξη αναγκαίας επιφάνειας και β) η δημιουργία ενδοδασογενούς περιβάλλοντος των φυτών με ξυλώδη κορμό μαζί με τη συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα.
Με την παραγρ. 1.3 του Ν.3208/2003 ως ελάχιστη αναγκαία επιφάνεια εδάφους γίνεται δεκτή η επιφάνεια του - κατά τη δασοκομική επιστήμη - κυττάρου του δάσους, που είναι η μικρή συστάδα και της οποίας η επιφάνεια δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 3 στρεμμάτων (0,3 εκτάρια). Ως ελάχιστη δε πυκνότητα βλάστησης για να δημιουργηθεί ενδοδασογενές περιβάλλον ορίζεται το 25%(συγκόμοση 0,25) της έκτασης του εδάφους πέραν της οποίας υπάρχει εξατομίκευση των δένδρων με ελεύθερη ανάπτυξη της κόμης τους χωρίς αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση.
Αντιθέτως, στον προϋπάρχοντα ορισμό του δάσους (παραγρ.1 άρθρο 3 του Ν.998/79), ο οποίος επανέρχεται με το άρθρο 9 του σ/ν, “ως δάσος νοείται πάσα έκτασις της επιφανείας του εδάφους” ασχέτως μεγέθους “η οποία καλύπτεται εν όλω ή σποραδικώς υπό αγρίων ξυλωδών φυτών”, δηλαδή χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πυκνότητα και τα οποία φυτά “δύνανται να προσφέρουν προϊόντα”.
Η παραπάνω διατύπωση του ορισμού του δάσους χωρίς όρους και όρια οδήγησε, κατά το παρελθόν, στο χαρακτηρισμό ως δάσος ή δασική έκταση ακόμη και έκταση 100τ.μ. ή έκταση με 1 έως 3 δένδρα ή θάμνους ανά στρέμμα. Επέτρεψε, επίσης, στα όργανα της διοίκησης, σε ποικιλώνυμους φορείς που αυτοπροσδιορίζονται ως “προστάτες” του δάσους, αλλά και σε μεμονωμένους πολίτες να “νομοθετούν”, άμεσα ή έμμεσα, με βάση υποκειμενικές ερμηνείες του ορισμού δάσος. Πολλές φορές οι συγκεκριμένες διαδικασίες εξυπηρετούσαν ή υπέκρυπταν προσωπική φιλοδοξία, ατομική προβολή, διαφθορά, αντεκδικήσεις, επιχειρηματικό ανταγωνισμό και άλλα συμφέροντα, τα οποία επέφεραν τα εξής αρνητικά αποτελέσματα :
1. Να καθυστερούν ή να ακυρώνονται μεγάλες επενδύσεις, σημαντικές πρωτοβουλίες και αναγκαία κοινωφελή έργα, πρωτίστως στην Περιφέρεια, ακόμη δε και έργα προστασίας του περιβάλλοντος ή έργα με προσανατολισμό την πράσινη ανάπτυξη.
2. Μικροϊδιοκτήτες, κυρίως ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, να χάνουν τις ιδιοκτησίες τους εκ του γεγονότος ότι από κάποιο χρονικό διάστημα κ.ε. για λόγους ιστορικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς αναγκάστηκαν να διακόψουν την καλλιέργεια των αγρών τους με συνέπεια αυτοί να δασωθούν. Το αποτέλεσμα υπήρξε τραγικό. Μόλις η βελτίωση των συνθηκών στην επαρχία έγινε αισθητή και τα προγράμματα νέων αγροτών, εναλλακτικού τουρισμού κ.α. άρχισαν να ενθαρρύνουν τους νέους προς επιστροφή στην πατρώα γη η συγκεκριμένη νομοθεσία αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα. Ο σχεδιασμός των νέων ανθρώπων, που επέστρεφαν γεμάτοι όνειρα και τα έργα που αυτοί σχεδιάζαν ματαιώνονταν ή παραπέμπονταν στις καλένδες λόγω ανυπαρξίας ελευθέρων γηπέδων εγκατάστασης. Κάθε έκταση στις συγκεκριμένες περιοχές χαρακτηρίζονταν ως δάσος.
3. Και το κυριότερο η σχέση των δασόβιων και παραδασόβιων πληθυσμών με το δάσος διαταράσσονταν. Το δάσος, που, με τη συμμετοχή των κατοίκων των περιοχών αυτών, αποτέλεσε για χιλιάδες χρόνια πηγή ζωής, ξαφνικά λόγω του νομοθετικού πλαισίου μετατρέπονταν σε αντίπαλό τους με όλες τις καταστροφικές συνέπειες για το ίδιο το δάσος. Και όλα αυτά με το πρόσχημα της προστασίας του.
Όσα ανέφερα παραπάνω δημιούργησαν την ανάγκη αναθεώρησης του Συντάγματος για να υπάρξει δυνατότητα αλλαγής των διατάξεων του συνταγματικού νόμου 998/79, δίνοντας σαφή ορισμό του δάσους και τη δυνατότητα αντικειμενικής εφαρμογής του. Το Σύνταγμα τροποποιήθηκε το 2001 και το 2003 ψηφίστηκε ο Ν.3208/2003 κατ΄ επιταγή του Συντάγματος μεταφέροντας αυτούσια την ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 24.
Στο άρθρο 9 του σ/ν επαναφέρονται διατάξεις του Ν.998/79 αναιτιολόγητα και επιπόλαια. Για την εξυπηρέτηση δε πιθανολογούμενα επιδιωκόμενου σκοπού προτείνεται η εξής διατύπωση του άρθρου 9:
Άρθρο 9 “ Για την ολοκλήρωση των υπό σύνταξη δασικών χαρτών οικολογικά ευαίσθητων περιοχών δύναται, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, να συνεχιστεί η εκτέλεση των εργασιών με τις προϋπάρχουσες του Ν.3208/2003 διατάξεις και προδιαγραφές, επιτρεπόμενης της αναμόρφωσης τους μετά την κύρωσή τους σύμφωνα με την παραγρ.3 του άρθρου 5 του Ν.3208/2003”.
Επίσης, στο σ/ν προτείνεται να προστεθεί άρθρο 10, που θα επιτρέπει την αναγνώριση της ιδιοκτησίας αναδασωθέντων αγρών για τους παρακάτω πρόσθετους λόγους :
1. Την περίοδο πριν το 1940, ιδίως κατά την περίοδο 1940-1945 και μετέπειτα με το κύμα της αστυφιλίας, τα χωριά των ορεινών και παραμεθόριων περιοχών της πατρίδας μας εγκαταλείφθηκαν σταδιακά από τον ενεργό πληθυσμό με αποτέλεσμα οι αγροί να μείνουν ακαλλιέργητοι και ως εκ τούτου να αναπτυχθεί με γοργούς ρυθμούς δασική βλάστηση, λόγω των ισχυουσών εκεί κλιματικών συνθηκών (ύψος βροχής μεγαλύτερη από 1000mm ετησίως). Με βάση δε τις αεροφωτογραφίες (Α/Φ) του 1945 οι αγροί χαρακτηρίζονται ως δασικές εκτάσεις και κατά τεκμήριο δημόσιες.
2. Η ποιότητα των Α/Φ λήψεως 1945 (κλίμακα 1: 45000) δεν επιτρέπει τον στερεοσκοπικό εντοπισμό καλλιεργειών έκτασης ενός ή δύο στρεμμάτων, που είναι συνήθως οι αγροί των ορεινών περιοχών. Και τούτο γιατί στις Α/Φ του 1945 οι αγροί καταλαμβάνουν ένα περίπου τετραγωνικό χιλιοστό εντός ευρύτερων δασικών περιοχών.
3. Στις περισσότερες περιοχές των Νέων Χωρών οι μεταβιβάσεις μικρών αγροτικών ή δασικών ιδιοκτησιών πριν το 1917 και μετέπειτα γίνονταν διά λόγου, χωρίς τη σύνταξη συμβολαίων και μεταγραφή τους στα υποθηκοφυλακεία, αν και τα αρχεία πολλών εξ αυτών έχουν καταστραφεί την περίοδο 1940-1945.
4. Η αξία των αγρών ή δασικών ιδιοκτησιών στις ορεινές περιοχές είναι μικρή, γεγονός που καθιστά ασύμφορη τη δικαστική τους διεκδίκηση.
Συγκεκριμένα προτείνεται να προστεθεί άρθρο 10 ως εξής :
Άρθρο 10 : “Στο τέλος του άρθρου 12 του Ν.3208/03 προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής : Μέχρι τη σύνταξη των δασικών χαρτών παραμένει σε ισχύ το άρθρο 67 του Ν.998/79, όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις της παραγράφου 1 και 2 του άρθρου 14 του Ν.1734/87. Η σχετική απόφαση εκδίδεται από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας”.
Τέλος, επειδή ο συνταγματικός ορισμός του δάσους δεν είναι δυνατόν να καταργηθεί, αλλά και ούτε να ταυτιστεί με τον ορισμό που δίδεται με το Ν.998/79 επιβάλλεται η απάλειψη της παραγράφου 3 του άρθρου 9 του σ/ν.
Μιχάλης Χρ. Παντούλας
Βουλευτής Νομού Ιωαννίνων
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
1. Αγροί που εγκατέλειψαν στα χωριά τους οι αγρότες και που στο παρελθόν τούς καλλιεργούσαν για την παραγωγή πάσης φύσεως προϊόντων με καλή πίστη και για λογαριασμό τους χωρίς καμία διακοπή αμφισβήτηση από κανέναν, ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή στουςτ ίδιους και όχι στο ελληνικό δημόσιο, όπως υποστηρίζουν τα δασαρχεία. Κατ ΄ εντολή του άρθρου 1094 του Α.Κ. και των άρθρων 51 και 54 του εισηγητικού νόμου του Α.Κ., του περί γαιών του Οθωμανικού νόμου, του υπ΄αριθμ. 2446/1917 Διατάγματος της Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης, του άρθρου 49 του Ν.2052/1920 και του άρθρου 143 του Β.Δ. 5/23-7-1932 ορίζεται ρητώς ότι οι εξουσιάζοντες και καλλιεργούντες δημόσια γη επί μία συνεχή δεκαετία πριν από την 1.5.1917 χωρίς να υπάρξει ποτέ δικαστική αμφισβήτηση από κανέναν, κατέστησαν κύριοι αυτής αρχικά κατά τα 4/5 εξ αδιαιρέτου και στη συνέχεια και επί του υπολοίπου 1/5 εξ αδιαιρέτου (ίδετε ad hoc την απόφαση του Αρείου Πάγου 667/62 ΝοΒ 11.573 ή ΕΕΝ 30.277, η οποία δέχεται ότι η ύπαρξη ιδιωτικών δασών αναγνωρίζονταν από την τουρκική νομοθεσία πριν και μετά τον Τουρκικό Νόμο περί δασών της 7ης Ραμαζάν 1274(1856)
2. Επίσης περί των ιδιωτικών δασών των Νέων Χωρών ίδετε την απόφαση του Εφετείου Θράκης (Αρμεν. 25 σελ. 785, τις αποφάσεις του Αρείου Πάγου 234/1957, ΝοΒ 5.799 και 609/1954. ΕΕΝ 21.891 και Α. Τούση, Εμπράγματο Δίκαιο, σελ.8 σε υποσημείωση και 3ο συμπλήρωμα της Νομολογίας Ζαχαρόπουλου, τ. 2ος, 1966, στη λέξη «ΔΑΣΗ», σελ.720 και επόμενες Εφετείο Ιωαννίνων AD HOC αδημοσίευτες σε νομικά περιοδικά 86/1977 και 108/89, Πρωτοδικείο Ιωαννίνων 264/77 ΑΡΧ. Ν.ΚΗ 712 και AD HOC ΑΠ 677/1962, Νοβ 11.573, Εφετείο Κέρκυρας 79/1938 Θ. ΜΔ 869, Εφετείο Ιωαννίνων 108/89 και 260/2005, Μονομελές Πρωτοδικείο Ιωαννίνων 131/2000, 366/2002 και 92/2000, καθώς επίσης και άλλες αδημοσίευτες σε Νομικά Περιοδικά με τις οποίες γίνεται δεκτό ότι και αν ακόμη δεν υπήρχε κανένα τουρκικός τίτλος κυριότητας οι καλλιεργήσιμοι αγροί κατέστησαν ιδιωτικά κτήματα αρκούσης προς τούτο και μόνης της εξουσιάσεως τους υπό των αγροτών επί μία συνεχή δεκαετία πριν από το 1917 και χωρίς δικαστική αμφισβήτηση από κανέναν.
Για το συνυπολογισμό της νομής των προκτητόρων τους ίδετε ad hoc ΑΠ 7684/77 ΝοΒ 26.498 ή ΕΕΝ 45.125 και ΑΠ 237/77 ΝοΒ 25.1182.- Επίσης με την ίδια ως άνω AD HOC 7684/77 ΝοΒ 26.498 γίνεται δεκτό ότι δεν ασκούν επιρροή οι διατάξεις του άρθρου 215 του Δασικού Κώδικα και των άρθρων 2 και 4 του ΑΝ 1539/1938 περί προστασίας των Δημοσίων Κτημάτων. Ομοίως με την AD ΗΟC ΑΠ 699/77 ΝοΒ 26/370 ή ΕΕΝ 45.129 γίνεται δεκτό ότι το Δημόσιο δεν θεωρείται πλασματικός νομέας των δασών και ότι τα δάση υπόκεινται σε έκτακτη χρησικτησία, η οποία αποκλείστηκε μόνον από της ισχύος του από 22.4/16-5-1926 Ν.Δ. περί Διοικητικής αποβολής.
Αποκτηθείσης όμως της κυριότητας των αρχικών δικαιοπαρόχων επί των δασοτεμαχίων διά του ανωτέρου αναφερόμενου τρόπου, δηλαδή της αυτοφυούς μετατροπής των από αγρούς σε δάση, η περαιτέρω μεταβίβασή τους με επίσημα συμβολαία ή ατύπως στους εν συνεχεία διαδόχους τους δεν απαγορεύεται από καμμιά διάταξη του Νόμου.
Εν όψει των ανωτέρω και κατ΄ εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 17 παρ.2 του ισχύοντος Συντάγματος κανένας δεν στερείται της ιδιοκτησίας του παρά μόνον για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά τον χρόνο της συζήτησης στο Δικαστήριο για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης. Αν ζητηθεί απ΄ ευθείας ο οριστικός προσδιορισμός της αποζημίωσης λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο της σχετικής συζήτησης επίσης στο Δικαστήριο.
Υπό τα ανωτέρω δεδομένα δεν ισχύει το αξίωμα που προβάλλουν, όχι νομίμως ή άλλως κατά παρερμηνεία των ισχυουσών οικείων διατάξεων του Νόμου, τα Δασαρχεία της χώρας μας ότι δηλαδή όλα τα δάση είναι κατά τεκμήρια δημόσια εκτός αν έχει γίνει αναγνώρισή τους ως ιδιωτικά με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, δηλαδή με απόφαση του Αρείου Πάγου ή με εφετειακή απόφαση την οποία αποδέχτηκε ο αρμόδιος Υπουργός των Οικονομικών. Τα δάση, επομένως, που στο παρελθόν ήταν αγροί καλλιεργούμενοι και μεταγενέστερα μεταβλήθηκαν αυτοφύως σε δάση, λόγω της μη καλλιέργειας από τους ιδιοκτήτες τους, πρέπει να αναγνωρίζονται ως δάση ιδιωτικά.
