Ομιλία του Νίκου Τσούκαλη στα πλαίσια της συζήτησης του ν/σ «Θαλάσσια στρατηγική για την προστασία και διαχείριση θαλάσσιου περιβάλλοντος»Βασικό συμπέρασμα από αυτή τη συζήτηση είναι ότι η κατ’ εξοχήν ναυτική χώρα της Ευρώπης, μια χώρα η οποία έχει καταγραφεί ιστορικά στον πολιτισμό της υφηλίου ως μια θαλάσσια χώρα, δεν έχει μέχρι αυτή τη στιγμή θαλάσσια στρατηγική. Όχι μόνο δεν έχει, αλλά δεν έχει καν φροντίσει να αποκτήσει το θεσμικό πλαίσιο που να περιέγραφε τους κανόνες και τις προδιαγραφές απόκτησης αυτής της στρατηγικής.
Βεβαίως αυτό το διαπιστώσαμε όσοι από μας συμμετείχαμε στο μεγάλο κίνημα για την ολοκληρωμένη προστασία του συμπλέγματος του Κορινθιακού – Πατραϊκού κόλπου, όπου δεν μπορούσαμε να εντάξουμε τη χρηματοδότησης μια τέτοιας μελέτης σε ένα από τα πλαίσια προστασίας αυτών των περιοχών, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με τις προστατευόμενες περιοχές στην ξηρά.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα ως προς την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος αφορά στην παράκτια ζώνη, όπου η βιοποικιλότητα είναι αυξημένη και οι ανθρωπογενείς επιπτώσεις έντονες και σύνθετες. Η λύση που θεωρείται διεθνώς αποδεκτή είναι η υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης της παράκτιας ζώνης. Προς τούτο είναι απαραίτητη η γνώση των παράκτιων οικοσυστημάτων και επομένως η χαρτογράφησή τους, καθώς και η γνώση των ανθρωπογενών επιπτώσεων στα οικοσυστήματα αυτά και επομένως η περιβαλλοντική παρακολούθησή τους.
Η Ελλάδα έχει περίπου το 1/3 της ακτογραμμής της Ε.Ε., χωρίς όμως να διαθέτει ούτε τους χρηματικούς πόρους ούτε την αφθονία τεχνικών μέσων και ανθρώπινου δυναμικού για να ανταποκριθεί σε ένα έργο τέτοιας έκτασης. Έτσι, και στο παρελθόν έχει φανεί ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η εφαρμογή τέτοιων οδηγιών από την Ελλάδα. Ως συνήθως το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψηφίζει, αλλά μετά κανείς δεν εφαρμόζει.
Το άρθρο 13 αφήνει αυτή τη δυνατότητα, δηλαδή υπάρχει ο κίνδυνος να βαπτίσουμε εξαιρέσεις όλες τις αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης. Θα σας αναφέρω δύο μόνο πρόχειρα παραδείγματα τέτοιας αβελτηρίας και υποχρηματοδότησης των αναγκαίων δράσεων για την εφαρμογή των σχετικών μέτρων, παρά την ψήφισή τους στη νομοθεσία.
Πρώτον, η ελλιπής χαρτογράφηση των λιβαδιών της Ποσειδωνίας, ενός προστατευόμενου ενδιαιτήματος ενδημικού της Μεσογείου που παίζει ρόλο - κλειδί στη συγκράτηση των παράκτιων ιζημάτων και στην αναπαραγωγή εκατοντάδων θαλασσίων ειδών. Η καταγραφή άρχισε πριν 12 περίπου έτη και ολοκληρώθηκε ένα μικρό μόνο μέρος της ακτογραμμής της χώρας. Στους ημιτελείς χάρτες που διαθέτετε, η απουσία αναφοράς της Ποσειδωνίας, λόγω μη καταγραφής, θεωρείται από πολλά μελετητικά γραφεία ως τεκμήριο απουσίας του ενδιαιτήματος. Έτσι, οι περισσότερες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αφορούν το θαλάσσιο περιβάλλον έχουν μια γνωστή σε όλους μας ανακρίβεια.
Επίσης, η εφαρμογή του κανονισμού 199/2008 για την παρακολούθηση και εκτίμηση της κατάστασης των αλιευτικών αποθεμάτων. Ο κανονισμός, αν και υποχρεωτικός για τη χώρας μας, δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι φέτος. Η χώρα προτιμά να πληρώνει πρόστιμα για τη μη εφαρμογή του, παρά να εισπράττει κάθε χρόνο 2,5 εκατομμύρια ευρώ που είναι η ευρωπαϊκή συμμετοχή για την εκτέλεση του κανονισμού. Επιφυλασσόμαστε στο κατά πόσο η Κυβέρνηση σκοπεύει να εφαρμόσει αυτό που φέρει για ψήφιση, αφού εκ προοιμίου ξέρει ότι οι δείκτες της κατάστασης των αποθεμάτων δεν θα υλοποιηθούν.
Παρόλα αυτά είναι αυτονόητο ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο και την Οδηγία, την οποία ενσωματώνει θα την υπερψηφίσουμε. Το νομοσχέδιο έχει ως στόχο να εισαγάγει και να εναρμονίσει την ελληνική νομοθεσία με την κοινοτική Οδηγία για τη θάλασσα. Για το σκοπό αυτό θεσπίζει μια σειρά από κριτήρια, με βάση τα οποία θα αξιολογείται η κατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος με στόχο την επίτευξη της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης σε όλες τις θαλάσσιες περιοχές.
