ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ
ΠΡΟΣ: Υπουργούς Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής και Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
ΘΕΜΑ: «Καθυστερήσεις και αναποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής στην διαχείριση απορριμμάτων».
Η απαράδεκτη κατάσταση με τους όγκους σκουπιδιών που συσσωρεύτηκαν επί μέρες κατά τη διάρκεια των εορτών στους δρόμους της Αθήνας και η γενικότερη αναταραχή που επικρατεί στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων, φέρνει για άλλη μια φορά στην επικαιρότητα ένα ακανθώδες ζήτημα το οποίο η κυβέρνηση προσπάθησε να κρύψει «κάτω από το χαλί». Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει επανειλημμένα τοποθετήσει την προστασία του περιβάλλοντος και την «πράσινη ανάπτυξη» στον πυρήνα των εξαγγελιών της. Τον Οκτώβριο του 2009, στις προγραμματικές της δηλώσεις στη Βουλή, έθετε ειδικότερα τη διαχείριση των απορριμμάτων ανάμεσα στις κεντρικές προτεραιότητες του προγράμματός της. Η Υπουργός Περιβάλλοντος μάλιστα στην σχετική ομιλία της χαρακτήριζε τότε «εκρηκτική» την κατάσταση με τα απορρίμματα, έθετε το ζήτημα των παράνομων χωματερών ως προτεραιότητα επισημαίνοντας τον κίνδυνο επιβολής προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τόνιζε την ανάγκη ενίσχυσης της ανακύκλωσης. Έχουν περάσει 15 μήνες από την ανάληψη της διακυβέρνησης και τα συναρμόδια Υπουργεία δεν έχουν να επιδείξουν καμία ουσιαστική πρόοδο - τόσο σε θεσμικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο - για την αντιμετώπιση ενός εξαιρετικά σημαντικού προβλήματος το οποίο μπορεί να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις με απρόβλεπτες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές συνέπειες.
Η υλοποίηση των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) έχει ουσιαστικά βαλτώσει καθώς σχεδόν κανένα άξιο λόγου έργο από όσα προβλέπονται δεν έχει ολοκληρωθεί ή έστω προχωρήσει ικανοποιητικά στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Η χωροθέτηση εγκαταστάσεων ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων, οι τεχνολογίες επεξεργασίας τους και η χρηματοδότηση των σχετικών έργων αποτελούν ακόμα θολό τοπίο το οποίο η κυβέρνηση δεν έχει ξεκαθαρίσει. Είναι χαρακτηριστικά τα παραδείγματα της Πελοποννήσου όπου η πρόοδος υλοποίησης του ΠΕΣΔΑ είναι μηδενική καθώς αλλά και της Αττικής όπου, παρά το γεγονός ότι παράγει το μεγαλύτερο αριθμό αστικών απορριμμάτων στην χώρα, τα έργα του Περιφερειακού της Σχεδιασμού προχωρούν με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς. Τα νέα δεδομένα που επιβάλλει ο «Καλλικράτης» είναι βέβαιο ότι θα εντείνουν τις καθυστερήσεις στην ολοκληρωμένη εφαρμογή των ΠΕΣΔΑ ενώ ενισχύουν την αβεβαιότητα για την λειτουργία και την αποτελεσματικότητα των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), γεγονός που έχει ήδη επισημανθεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί από την κυβέρνηση.
Όσον αφορά τους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), τόσο η παύση λειτουργίας όσο και η αποκατάσταση των ανεξέλεγκτων χωματερών ελάχιστα έχει προχωρήσει. Παρά το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ εγκαλούσε επανειλημμένως την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας για δήθεν αναποτελεσματικότητα σε αυτόν τον τομέα, σήμερα ως κυβέρνηση έχει να επιδείξει πολύ κακές επιδόσεις καθώς ακόμα βρίσκονται σε λειτουργία εκατοντάδες χωματερές σε ολόκληρη τη χώρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποστείλει πρόσφατα προειδοποιητικές επιστολές στην κυβέρνηση επισημαίνοντας τις καθυστερήσεις στο κλείσιμο των ΧΑΔΑ και έχει δώσει συγκεκριμένη προθεσμία προκειμένου να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται πρακτικά εφικτό, γεγονός που θα οδηγήσει σε καταδίκη της χώρας μας και στην επιβολή ιλιγγιωδών προστίμων τα οποία κινδυνεύουν να ξεπεράσουν ακόμα και τις επίπονες θυσίες που έχουν υποστεί οι έλληνες πολίτες από τις περικοπές μισθών και συντάξεων. Η αναποτελεσματικότητα της κυβέρνησης σε αυτόν τον τομέα, εκτός από τις προφανείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις, θα έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω επιβάρυνση του έλληνα φορολογούμενου και την απώλεια υπερπολύτιμων πόρων.
Η Ελλάδα έχει μείνει ουραγός μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ και στον τομέα της εναρμόνισης της κοινοτικής νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο, της πρακτικής της εφαρμογής και γενικότερα της υιοθέτησης των ευρωπαϊκών επιταγών για την ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων. Εκτός από την υποχρέωση οριστικής αποκατάστασης των ανεξέλεγκτων χωματερών, η Ελλάδα έχει μεταξύ άλλων να επιλύσει σημαντικές εκκρεμότητες με σημαντικότερη την εναρμόνιση με την νέα ευρωπαϊκή οδηγία πλαίσιο για τα απορρίμματα (98/2008) σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Είναι μια σημαντική θεσμική εκκρεμότητα που ειδικά η πρακτική εφαρμογή της απαιτεί προσαρμογή και επικαιροποίηση του εθνικού σχεδιασμού για τη διαχείριση αποβλήτων και αναμένουμε από την κυβέρνηση να φέρει στη Βουλή συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία.
Από την άλλη πλευρά η χώρα μας βρίσκεται υπό την δαμόκλειο σπάθη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συνεχίζει να διαιωνίζει μια τριτοκοσμική κατάσταση όσον αφορά τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Παρά τις ευρωπαϊκές καταδίκες, δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να αποκτήσουμε έναν αξιόπιστο και βιώσιμο μηχανισμό παρακολούθησης των παραγόμενων επικίνδυνων αποβλήτων και ασφαλούς επεξεργασίας και περιβαλλοντικά ορθολογικής διάθεσής τους. Είναι ένα εξαιρετικά επείγον και σημαντικό ζήτημα που αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα για το περιβάλλον και την δημόσια υγεία, στο οποίο όμως η κυβέρνηση και τα αρμόδια Υπουργεία δεν έχουν να επιδείξουν καμία ουσιαστική πρόοδο.
Στον τομέα της ανακύκλωσης, παρά το γεγονός ότι οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε ως κεντρικό πυλώνα μιας ορθολογικής πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων, η κυβέρνηση έχει μέχρι σήμερα περιοριστεί σε παρεμβάσεις περισσότερο διοικητικού-διαδικαστικού χαρακτήρα χωρίς όμως ιδιαίτερα πρακτικά αποτελέσματα. Αποτελεί ακόμα ζητούμενο η επαρκής προετοιμασία της χώρας μας ώστε να ανταποκριθεί στους νέους ακόμα πιο φιλόδοξους ευρωπαϊκούς στόχους, η περαιτέρω ενίσχυση των συστημάτων ανακύκλωσης, η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των πολιτών και η ενεργοποίηση των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και των τοπικών κοινωνιών σε δράσεις ανακύκλωσης καθώς και η δημιουργία μιας εσωτερικής αγοράς απορρόφησης και αξιοποίησης των παραγόμενων προϊόντων της.
Η επίτευξη του στόχου για βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων οφείλει επίσης να συμπεριλάβει νέες δοκιμασμένες τεχνολογίες που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες. Σε μία περίοδο που ο τομέας της διαχείρισης των απορριμμάτων δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται μόνο ως περιβαλλοντική ανάγκη αλλά και ως μοχλός οικονομικής ανάπτυξης και προώθησης ενός νέου κλάδου της περιβαλλοντικής οικονομίας, δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται με προκατάληψη και αφορισμούς τεχνολογίες όπως, για παράδειγμα, η θερμική επεξεργασία υπολειμμάτων με την ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας.
Είναι, κατά συνέπεια, προφανές ότι η Ελλάδα έχει μείνει πολύ πίσω στον τομέα της διαχείριση των απορριμμάτων. Πρόκειται για είναι ένα εξαιρετικά επείγον ζήτημα στο οποίο δεν χωρούν άλλες καθυστερήσεις και παλινωδίες. Όσο η κυβέρνηση δεν το αντιμετωπίζει με την υπευθυνότητα και την αναποτελεσματικότητα που του αρμόζει, η ήδη κακή κατάσταση θα επιβαρύνεται και το πρόβλημα θα διαιωνίζεται. Γι’ αυτό οφείλει χωρίς άλλες αναβολές να αναλάβει τις ευθύνες της με κεντρική πολιτική πρωτοβουλία προκειμένου να δώσει πρακτικές λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα.
ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΥΤΩΝ ΕΡΩΤΩΝΤΑΙ ΟΙ κ. κ. ΥΠΟΥΡΓΟΙ
1. Ποιες πρωτοβουλίες θα αναλάβουν τα συναρμόδια Υπουργεία για την επίσπευση υλοποίησης των έργων που προβλέπονται στους κατά τόπους Περιφερειακούς Σχεδιασμούς;
2. Είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης να δοθεί προτεραιότητα σε περιοχές που αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα στην διαχείριση των απορριμμάτων τους όπως είναι η Πελοπόννησος και η Αττική;
3. Πώς θα διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία και η αποτελεσματικότητα των ΦΟΔΣΑ ενόψει των αλλαγών που επιφέρει ο «Καλλικράτης»;
4. Πόσοι είναι οι ενεργοί ΧΑΔΑ ανά την Ελλάδα και σε ποιο σημείο βρίσκεται η διαδικασία παύσης λειτουργίας και αποκατάστασής τους;
5. Θα έχει ολοκληρωθεί η εν λόγω διαδικασία στις προθεσμίες που έχει θέσει η ΕΕ και τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για την αποφυγή επιβολής προστίμων σε περίπτωση που τις υπερβούμε;
6. Σε ποιο επίπεδο προετοιμασίας βρίσκεται η κυβέρνηση όσον αφορά την εναρμόνιση με την Οδηγία Πλαίσιο για τα απορρίμματα (98/2008) και πότε θα παρουσιαστεί στη Βουλή το σχετικό σχέδιο νόμου;
7. Τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων;
8. Ποιες συγκεκριμένες δράσεις και πρακτικές λύσεις υλοποιεί η κυβέρνηση για την προώθηση και ενίσχυση της ανακύκλωσης;
9. Εξετάζεται η εφαρμογή νέων τεχνολογιών όπως η θερμική επεξεργασία με την ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας;
Αθήνα, 12 Ιανουαρίου 2011
ΟΙ ΕΠΕΡΩΤΩΝΤΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΟΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΩΗΣ
ΔΙΟΝΥΣΙΑ - ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ
ΝΙΚΟΣ ΚΑΝΤΕΡΕΣ
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΣΙΩΖΟΣ
ΜΑΡΙΑ ΚΟΛΛΙΑ - ΤΣΑΡΟΥΧΑ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΥΣΟΥΡΟΥΛΗΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΕΚΙΡΗΣ
