Παρασκευή, 16 Δεκεμβρίου 2011
Απάντηση του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Οικονομικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου στην επίκαιρη ερώτηση (307/15/13-12-2011) του Προέδρου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλέξη Τσίπρα προς τον Πρωθυπουργό σχετικά με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, πράγματι ο Πρωθυπουργός απουσιάζει επειδή έχει ένα μικρό πρόβλημα με τη φωνή του και με παρακάλεσε να τον εκπροσωπήσω όχι μόνο λόγω της ιδιότητός μου της τυπικής ως Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού των Οικονομικών, όχι μόνον επειδή ήμουν κι εγώ παρών στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας, αλλά και γιατί ο Πρωθυπουργός και εγώ ως Υπουργός Οικονομικών ταυτιζόμαστε απολύτως στις εκτιμήσεις μας και στην πολιτική που εφαρμόζουμε. Άλλωστε έχω πει κατ’ επανάληψη πως θεωρώ θεμελιώδες καθήκον μου τη στήριξη του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης.
Στη Σύνοδο Κορυφής, κ. Πρόεδρε της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα είχε σαφώς διατυπωμένη στρατηγική που απορρέει από τις εθνικές προτεραιότητες.
Πρώτος μας στόχος ήταν να μη θιγεί, αλλά αντιθέτως να επιβεβαιωθεί η κρίσιμη για την Ελλάδα απόφαση της Συνόδου Κορυφής της 26ης και 27ης Οκτωβρίου. Η δέσμη των μέτρων που αφορούν το νέο πρόγραμμα στήριξης της ελληνικής οικονομίας και η μέθοδος δραστικής συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στη μείωση του ελληνικού δημοσίου χρέους ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο, έπρεπε να επαναληφθεί και αυτό έγινε, και αυτό είναι μία μεγάλη επιτυχία, γιατί από τον Οκτώβριο έως τις 9 Δεκεμβρίου μεσολάβησαν αρνητικές και κρίσιμες εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη διεθνή οικονομία.
Μόνο αν παρακολουθήσει κανείς την εξέλιξη της ιταλικής περίπτωσης, αντιλαμβάνεται τι είναι αυτό που λέω. Η Ευρωζώνη έχει για το 2012 συνολικές δανειακές ανάγκες 1,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Οι ετήσεις δανειακές ανάγκες της Ιταλίας ανέρχονται σε περίπου 330 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή σχεδόν όσο το σύνολο του ελληνικού δημοσίου χρέους. Άρα, είχε πάρα πολύ μεγάλη σημασία η επιβεβαίωση της απόφασης της 26ης Οκτωβρίου.
Δεύτερον, σε σχέση με την κρίσιμη έννοια του PSI, δηλαδή της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα. Αυτά που μεσολάβησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνώς μετά τη Σύνοδο Γερμανίας, Γαλλίας στη Ντοβίλ και την υπογραφή της αρχικής μορφής της σύμβασης για το νέο μόνιμο μηχανισμό στήριξης, το ESM, έπρεπε να αποσαφηνιστούν, και το γεγονός πως τώρα αυτή η γνωστή σε όλους τους Έλληνες μέθοδος του PSI περιορίζεται στην ελληνική περίπτωση, η οποία αναμφίβολα είναι μια ειδική περίπτωση, μας βοηθά πάρα πολύ στις διαβουλεύσεις μας με το διεθνή ιδιωτικό τομέα προκειμένου να εφαρμόσουμε πλήρως την απόφαση της 26ης Οκτωβρίου και για πρώτη φορά να ελαφρύνουμε τον ελληνικό λαό από 100 δισεκατομμύρια ευρώ χρέους, δηλαδή από περίπου 47 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ χρέους.
Εάν αυτό το καταφέρουμε, και πιστεύω ότι θα το καταφέρουμε γιατί έχω θετικές ενδείξεις από τις διαβουλεύσεις και την πορεία της σχετικής συζήτησης, θα έχουμε προσφέρει στον ελληνικό λαό μία τέτοια απάλυνση που θα είναι μια ανταπόδοση στις θυσίες και μία προοπτική για τη νέα γενιά.
Το ζήτημα που μου θέτετε σε σχέση με το στόχο για δημοσιονομικό έλλειμμα 0,5%, διαρθρωτικό δημοσιονομικό έλλειμμα 0,5%, πρέπει να σας πω ότι δεν αφορά βεβαίως την Ελλάδα. Η Ελλάδα ακολουθεί το πρόγραμμα στήριξης και την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών που προδιαγράφεται στο πρόγραμμα στήριξης.
Εάν με το καλό βγούμε από το πρόγραμμα στήριξης, βεβαίως πρέπει στη χώρα μας να ακολουθήσουμε μία δημοσιονομική πολιτική που δεν θα μας αφήσει να ξαναδιολισθήσουμε σε μία παρόμοια κρίση. Το οφείλουμε στις νέες γενιές, το οφείλουμε στην πατρίδα μας. Αυτό όμως δεν είναι άμεσος στόχος. Είναι κάτι που θα το συζητήσουμε μετά το 2015.
Σημασία έχει τώρα να εφαρμόσουμε τον προϋπολογισμό του 2011, να εφαρμόσουμε τον ψηφισμένο με ευρυτάτη πλειοψηφία προϋπολογισμό του 2012, να εφαρμόσουμε το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής στρατηγικής. Και κυρίως να τα συνοδεύσουμε όλα αυτά με μέτρα για την πραγματική οικονομία. Να ανασχέσουμε την ύφεση, να περιορίσουμε την ανεργία, να απαλύνουμε τον πόνο αυτών που είναι τα θύματα της κρίσης και έχουν οδηγηθεί σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας.
Προχθές μιλώντας στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο έθεσα τέσσερις επείγοντες ενδιάμεσους στόχους για το Έθνος:
Ο πρώτος είναι να διαμορφωθεί ένα κίνημα επιστροφής καταθέσεων. Εάν οι Έλληνες ξαναφέρουν τα λεφτά τους στις ελληνικές τράπεζες οι οποίες είναι διασφαλισμένες μέσα από τις εγγυήσεις του νέου προγράμματος, θα αλλάξει άμεσα η κατάσταση στην αγορά, η ρευστότητα. Ας το κάνουμε αυτό, το οφείλουμε στην πατρίδα μας.
Δεύτερον, να πείσουμε τους νέους Έλληνες ότι μένουμε στην Ελλάδα, ότι δεν φεύγουμε από την πατρίδα, ότι η πατρίδα έχει μια θέση για όλους μας.
Τρίτον, να πείσουμε την ελληνική μεσαία τάξη ότι εξακολουθεί να υπάρχει, ότι δεν αποσαθρώνεται, ότι η κρίση είναι προσωρινή, ότι χρειάζεται στόχος και αισιοδοξία. Και βεβαίως,
Τέταρτον, να στείλουμε το μήνυμα σ’ αυτούς που είναι σε κατάσταση πραγματικής φτώχειας πως δεν θα μείνουν αβοήθητοι. Γιατί μπορούμε να διαθέσουμε τα κονδύλια που απαιτούνται για ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης όλων των Ελλήνων, αρκεί αυτό να μην γίνεται οριζόντια, να μην πηγαίνουν χαμένα τα κονδύλια αυτά, αλλά να είναι στοχευμένα εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη.
Θα επιφυλαχθώ κ. Πρόεδρε να συνεχίσω την απάντησή μου αναφερόμενος ειδικότερα στο ερώτημα για τα νέα μέτρα στην δευτερολογία μου για να αξιοποιήσουμε καλύτερα τον κοινοβουλευτικό χρόνο.
Δευτερολογία
Κύριε Πρόεδρε, επειδή ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ μου έκανε την τιμή να απευθυνθεί προσωπικά σε μένα, θέλω να σας πω σε πολύ εξομολογητικό και ευθύ τρόπο ότι λέω πάντα την αλήθεια, ιδίως όταν απευθύνομαι στη Βουλή των Ελλήνων.
Γιατί το στοίχημα της επόμενης μέρας για τη χώρα -το έχω πει κατ΄ επανάληψη- θα κριθεί στο αν λέμε την αλήθεια και αν είμαστε ειλικρινείς. Δηλαδή όχι μόνον στο αν καταλαβαίνουμε τις καταστάσεις, εξηγούμε κι έχουμε σχέδιο για να παρέμβουμε σε αυτές, αλλά και αν έχουμε την εσωτερική βούληση, τις εξ υποκειμένου προϋποθέσεις να επικοινωνήσουμε με τον Έλληνα πολίτη, χωρίς τους εξωραϊσμούς και τις συγκαλύψεις του παρελθόντος.
Κύριε Τσίπρα, ανέλαβα τα καθήκοντα του Υπουργού Οικονομικών τον Ιούνιο του 2011 γνωρίζοντας πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση και γνωρίζοντας ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσω τις δικές μου προσωπικές επιλογές στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Μακάρι να μου δοθεί κάποτε στο μέλλον η ευκαιρία στο Υπουργείο Οικονομικών να εφαρμόσω τη δική μου αντίληψη για το τι σημαίνει ανάπτυξη, τι σημαίνει κοινωνική συνοχή, ποιο είναι το μοντέλο οργάνωσης της χώρας.
Επί έξι μήνες διαχειρίζομαι μία κατάσταση ανάγκης. Μία κατάσταση ανάγκης που επιδεινώνεται και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχει διαμορφωθεί ένα πλαίσιο όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά γενικότερα στην Ευρώπη, τολμώ να πω στη διεθνή οικονομία, μέσα στο οποίο τα κράτη και οι Διεθνείς Οργανισμοί πραγματικά ασφυκτιούν, γιατί έχει διαμορφωθεί μια ασύμμετρη κατάσταση σε βάρος των λαών, σε βάρος των πολιτικών συστημάτων, μία κατάσταση η οποία είναι θεσμικά ανεξέλεγκτη γιατί δεν υπάρχουν οι εγγυήσεις της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης.
Αλλά όταν παλεύεις μέσα στην Ευρώπη, πρέπει να παλεύεις εν γνώσει των συσχετισμών, να ξέρεις πως διαμορφώνονται οι συσχετισμοί σε κάθε εθνικό εκλογικό Σώμα και σε κάθε Εθνικό Κοινοβούλιο και πρέπει να σας πω ότι οι συσχετισμοί είναι πάρα πολύ δύσκολοι και πέρα από τους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων οι συσχετισμοί των ιδεολογικών και πολιτικών αντιλήψεων είναι εξαιρετικά δυσμενείς.
Επαναλαμβάνω μία βασική διάκριση που υπάρχει στο εσωτερικό του προγράμματος προσαρμογής και στήριξης της ελληνικής οικονομίας:
Ο ένας πυλώνας είναι τις διαρθρωτικές αλλαγές, στην πραγματικότητα, η νέα οργάνωση της χώρας, ο νέος τρόπος λειτουργίας του κράτους, της οικονομίας και των σχέσεων κράτους και αγοράς. Όλα αυτά που συνδέονται στην πραγματικότητα με το αίτημα του εκσυγχρονισμού, με το αίτημα να γίνει η Ελλάδα μια ανταγωνιστική χώρα, ισότιμη μέσα στην Ευρώπη. Αυτές οι αλλαγές δεν μας υπαγορεύονται έξωθεν, αυτές έπρεπε να είναι και είναι μία εθνική προτεραιότητα, μια εθνική στρατηγική ευρείας στήριξης. Βεβαίως αλλάζουν δεδομένα, ξεβολεύονται καταστάσεις και άνθρωποι, αλλά αυτό είναι απολύτως αναγκαίο να γίνει.
Και το νέο πρόγραμμα για την περίοδο μέχρι το 2015, που θα κριθεί τον Ιανουάριο, οπότε και είναι η κρίσιμη στιγμή της διαπραγμάτευσης -δεν υπάρχει περιθώριο για επαναδιαπραγμάτευση μετά την υπογραφή της νέας σύμβασης με την κύρωσή της από τη Βουλή- θα κριθεί ακριβώς στις διαρθρωτικές αλλαγές. Δηλαδή σε όλα αυτά που αφορούν την αγορά εργασίας, το άνοιγμα των επαγγελμάτων, την αναδιοργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης, τη δικαιοσύνη, την εκπαίδευση, την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση, σε όλα αυτά που αφορούν αν θέλετε την ανάγκη να συγκρατήσουμε τις δαπάνες, να έχουμε ένα μικρότερο εξυπνότερο κράτος, αναπτυξιακό, φιλικό για τον πολίτη, φιλοεπενδυτικό και άρα και φιλεργατικό.
Το άλλο σκέλος είναι η δημοσιονομική προσαρμογή. Εάν διαλέγαμε μόνοι μας δε θα κάναμε μια τόσο γρήγορη δημοσιονομική προσαρμογή, τόσο απαιτητική υπό συνθήκες ύφεσης, με τόσο μεγάλο κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, με τόσο πολλούς τόκους κάθε χρόνο. Όμως, ήμασταν υπό απόλυτη πίεση, έπρεπε να κάνουμε μια επιλογή. Μία επιλογή ανάγκης, μία επιλογή η οποία έχει εξουθενώσει τον ελληνικό λαό και αυτό εννοούσα με την περιβόητη φράση μου ότι «είμαι εξουθενωμένος», δεν εννοούσα ότι είμαι κουρασμένος όπως ορισμένοι ευτελίζοντας τα πράγματα επιχείρησαν να πουν.
Εννοούσα και εννοώ ότι συμπάσχω με τον ελληνικό λαό, με τον Έλληνα πολίτη, που εξουθενώνεται από τις θυσίες και το βάρος που ακολουθεί. Έχω πλήρη συνείδηση του τι τραβάει ο κάθε Έλληνας και η κάθε Ελληνίδα και μακάρι να μπορούσα να απαλλάξω από ένα μικρό ελάχιστο μέρος του βάρους αυτού τον Έλληνα πολίτη. Είναι η ψυχική στάση αυτό που λέω, δεν είναι η προσωπική μου αντοχή. Έχω τεράστιες προσωπικές αντοχές.
Άρα, λοιπόν, αυτό που κάνουμε είναι πράγματι αναγκαίο, διότι αλλιώς η χώρα θα βρεθεί σε κατάσταση χρεοκοπίας και πτώχευσης, εκτός Ευρωζώνης, θα καταστραφούν τα εισοδήματα, οι περιουσίες, οι προοπτικές. Είναι αυτό τελείως διαφορετικό, από το να ζεις μια κατάσταση κρίσης, μείωσης των αποδοχών, μείωσης των συντάξεων, αύξησης της ανεργίας, βαθύτερης ύφεσης. Αλλά βλέπετε, πρέπει να περάσουμε δυστυχώς μέσα από αυτή τη ζώνη του καθαρτηρίου, για να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε τη δημοσιονομική μας κυριαρχία και να χειραφετήσουμε ξανά τη χώρα.
Χρειάζονται τώρα νέα μέτρα; Η απάντηση είναι πάρα πολύ απλή. Είπε ο Πρωθυπουργός προχθές στην ομιλία του στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο: «Δεν προβλέπεται μείωση των ονομαστικών μισθών και συντάξεων, ούτε αύξηση των φορολογικών συντελεστών». Προφανώς δεν προβλέπεται, πρέπει όμως να εφαρμόσουμε τον προϋπολογισμό του 2011, που ταμειακά λειτουργεί μέχρι το Φεβρουάριο του 2012.
Και το μέτρο για το ειδικό τέλος ακινήτων, δεν είναι καμία έμπνευση δική μου ή της προηγούμενης Κυβέρνησης, ούτε αυτής της Κυβέρνησης του κ. Παπαδήμου που ομόφωνα χθες ενέκρινε τις σχετικές ρυθμίσεις της εγκυκλίου του Υπουργείου Οικονομικών και τις μετέτρεψε σε πράξη νομοθετικού περιεχομένου. Ήταν μία επιλογή που έπρεπε να κάνουμε, ώστε να έχουμε έσοδα εκτός του φοροεισπρακτικού μηχανισμού του κράτους, που έχει πεπερασμένες δυστυχώς δυνατότητες, πολύ λιγότερες από αυτές που έπρεπε να έχει. Μήπως επρόκειτο να κόψουμε το ρεύμα σε κανέναν πολίτη που έχει ανάγκη; Ποτέ, ούτε πρόκειται ποτέ να συμβεί αυτό.
Μήπως δεν ξέρουμε τι σημαίνει να είσαι άρρωστος, ανάπηρος, ανήμπορος, φτωχός; Αλλά το 83% έχει ήδη πληρώσει το λογαριασμό, όπως συμβαίνει κάθε φορά με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ. Δυσκολεύονται οι άνθρωποι, πιέζονται, αλλά βοηθούν, ξέρουν ότι αυτό έχει νόημα. Αν λοιπόν συμμορφωθούμε, αν πετύχουμε το στόχο, θα μπούμε με πολύ καλές προϋποθέσεις στον προϋπολογισμό του 2012.
Και εν πάση περιπτώσει αυτό που θα συζητήσουμε με την τρόικα, όλα τα κόμματα, για να δεσμευθούμε όλοι μαζί, για να στηρίξουμε τη χώρα όλοι μαζί, για να έχει μοιραστεί η ευθύνη δίκαια και με εθνικό τρόπο και για να μη διαχωριζόμαστε σε αφελείς και σε πονηρούς οι οποίοι κρύβονται, δε θα χρειαστεί φυσικά να επιβαρύνουμε τον Έλληνα πολίτη, ούτε πρόκειται να γίνει περικοπή αποδοχών, ούτε πρόκειται να γίνει περικοπή συντάξεων, ούτε να αυξηθούν οι φορολογικοί συντελεστές.
Πρέπει να μειώσουμε τις δαπάνες; Πρέπει να μειώσουμε τις δαπάνες. Πρέπει να μειώσουμε δαπάνες οι οποίες είναι αντιπαραγωγικές; Πρέπει. Από πού θα προκύψει αυτό; Από τις διαρθρωτικές αλλαγές και τα μέτρα του 2013, 2014, 2015 θα είναι ελάχιστα μπροστά σε αυτά που έχει ζήσει ο ελληνικός λαός.
Γιατί το περιβόητο PSI θα μας επιτρέψει να μειώσουμε δραστικά τους τόκους και άρα να πετύχουμε ευκολότερα τον στόχο μας για πρωτογενή πλεονάσματα. Είναι εύκολο αυτό; Όχι, δεν είναι εύκολο, αλλά πρέπει να λέμε στο λαό την αλήθεια, να του δίνουμε ένα σχέδιο.
Εγώ στην ομιλία μου στον προϋπολογισμό είπα στον ελληνικό λαό ένα ολόκληρο σχέδιο. Πάμε τώρα στη διαπραγμάτευση για το νέο πρόγραμμα, πάμε να πάρουμε τα 90 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, να μειώσουμε το χρέος κατά 100 δισεκατομμύρια ευρώ, να πάρουμε επιτέλους ένα αντάλλαγμα ως χώρα, ως έθνος.
Πάμε να ανασυγκροτήσουμε τις τράπεζες, για να έχουμε εργαλείο δουλειάς και ανάπτυξης για την οικονομία, για τον εργαζόμενο, για τον άνεργο, για τον επιχειρηματία, για τον αγρότη. Πάμε να πάρουμε τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ για να ξεπληρώσουμε ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου, να πέσει ρευστό στην αγορά, να πληρωθούν όλοι όσοι έχουν να λαμβάνουν από το ελληνικό Δημόσιο και φυσικά δυσανασχετούν όταν τους ζητάμε να πληρώσουν αλλά δεν τους πληρώνουμε. Και η αλλαγή των επιπέδων ρευστότητας, η αλλαγή των αντιλήψεων, η σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος μας επιτρέπει να μπούμε με άλλους όρους, με όρους αισιοδοξίας και κοινωνικής συνοχής στο δεύτερο τρίμηνο του 2012.
Ποια είναι η εναλλακτική λύση; Τι έχετε να προτείνετε στον τόπο αυτό; Πείτε. Να καταγγείλουμε τη σύμβαση, να μην υπογράψουμε τη νέα συμφωνία, να μην έχουμε νέο πρόγραμμα, να μη γίνει το PSI, να μη μειωθεί το χρέος, να μας πετάξουν έξω από την Ευρωζώνη, να μειωθούν τα εισοδήματα, να εξανεμιστούν οι καταθέσεις, οι αξίες των ακινήτων να γίνουν κάτω από τη βάση, για να κάνουμε τι; Να ξεκινήσουμε ξανά από το επίπεδο του 1950; Αυτό θέλουμε;
Αυτή είναι η αντίληψη που κυριαρχεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή η αντίληψη κυριαρχεί στην Ευρωζώνη, αυτή την αντίληψη ψηφίζουν οι ευρωπαϊκοί λαοί. Μπορεί να θέλουμε κάτι άλλο. Κι εγώ θέλω προσωπικά κάτι άλλο για την Ευρώπη. Αλλά πρέπει ν’ αγωνιστούμε μέσα στην Ευρώπη. Πρέπει να είμαστε μέσα. Εάν βρεθούμε έξω, τότε θα έχουμε χάσει έναν τεράστιο ιστορικό κύκλο.
Λοιπόν, τα πράγματα είναι πάρα πολύ απλά. Και όποιος δεν τα λέει με σαφήνεια και καθαρότητα αλλά κρύβει λόγια, γιατί έχει μικρές κομματικές εκλογικές φιλοδοξίες –και δεν αναφέρομαι στο ΣΥΡΙΖΑ τώρα, αναφέρομαι σε μεγαλύτερα κόμματα- όποιος το κάνει αυτό γιατί έχει προσωπικούς στόχους, δεν κινείται στο επίπεδο των περιστάσεων.
Άρα, λοιπόν, αυτή είναι η γραμμή και αυτή τη γραμμή πρέπει να υποστηρίξουμε όλοι. Και κυρίως τα κόμματα που στήριξαν και στηρίζουν την κυβέρνηση του κ. Λουκά Παπαδήμου.
Λέτε: «Πώς λειτουργεί αυτή η κυβέρνηση»; Λειτουργεί υπό τον Πρωθυπουργό, συλλογικά, αλλά στο Υπουργικό Συμβούλιο πρέπει να διατυπώνονται απόψεις. Δυστυχώς, στη χώρα μας ενοχοποιούνται πολιτικά τα πάντα. και η ανταλλαγή απόψεων, μια ανταλλαγή απόψεων που είναι ιδιαίτερα ευεργετική όταν γίνεται με τη συμμετοχή Υπουργών που προέρχονται από τρία διαφορετικά κόμματα και που έχουν την ικανότητα να συνυπάρχουν, να συνομιλούν και να συλλειτουργούν. Και αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο επίτευγμα της Δημοκρατίας, είναι ένα άλλο επίπεδο πολιτικού πολιτισμού. Αλλά πρέπει να κυριαρχεί στον τόπο η πολιτική. Πρέπει να κυριαρχήσει η εθνική αντίληψη.
Δυστυχώς, καταβυθιζόμαστε στη χειρότερη εκδοχή της ίντριγκας και της παραπολιτικής. Δεν πρέπει ν’ αφήσουμε και αυτή η κυβέρνηση, αυτή η ευκαιρία για τον τόπο να θυσιαστεί στο βωμό της ευτέλειας, του παρασκηνίου, της παραπολιτικής. Και είμαι βέβαιος ότι εκφράζω απολύτως την πολιτική αντίληψη και την πολιτική αισθητική του Πρωθυπουργού, του κ. Παπαδήμου και την προσωπική μου, λέγοντας: «Έλεος! Αφήστε τη χώρα να ονειρευτεί, ν’ αναπνεύσει, να αισιοδοξήσει. Ας μην τα μετράμε όλα με τα χαμηλά μέτρα και σταθμά μιας ξεπερασμένης κομματικής πολιτικής». –
