Πέμπτη, 28 Ιουλίου 2011
Ομιλία Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Οικονομικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου
Συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων με θέμα τη συνέχιση της επεξεργασίας και εξέτασης του σ/ν του Υπ.Οικ. «Ρυθμίσεις για την ανάπτυξη και τη δημοσιονομική εξυγίανση – Θέματα αρμοδιότητας Υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Τουρισμού και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης» (5η συνεδρίαση - β’ ανάγνωση)
Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως γνωρίζετε την προηγούμενη Πέμπτη, στις 21 Ιουλίου, η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωζώνης έλαβε μια πολύ σημαντική -θα έλεγα ιστορική, έχοντας συνείδηση της σημασίας των λέξεων- απόφαση για την βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους, για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα, αλλά και για την αντιμετώπιση της βαθιάς δημοσιονομικής κρίσης της ευρωζώνης στο σύνολό της.
Όπως έχω πει πολλές φορές, όχι μόνο στη Βουλή ή στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, αλλά και στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα, εάν η Ευρωζώνη με το μέγεθος που έχει δεν μπορεί να προστατεύσει την Ελλάδα, δηλαδή μια μεσαία χώρα-μέλος της Ευρωζώνης, τότε δεν μπορεί να αποδείξει τον ιστορικό λόγο ύπαρξής της. Η προστασία της Ελλάδας, είναι αναμφίβολα προστασία της Ευρωζώνης.
Αυτό, δε, που οδήγησε στην ωρίμανση των αντιλήψεων και στη λήψη μιας σημαντικής πολιτικής πρωτοβουλίας, προκειμένου να ξεπεραστεί ένα αδιέξοδο που είχε διαφανεί, είναι το γεγονός πως οι αγορές στοχεύουν πλέον στην καρδιά του ευρώ, δεν στοχεύουν περιφερειακές χώρες εντεταγμένες σε προγράμματα υποστήριξης, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, και η Ιρλανδία, αλλά στοχεύουν χώρες μεγάλες, χώρες που κατέχουν πολύ μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ και του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης.
Αρκεί να σκεφτούμε ότι η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία από κοινού συγκεντρώνουν το 6% του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης, ενώ η Ιταλία από μόνη της συγκεντρώνει το 25% του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης. Στο επίκεντρο έχουν τεθεί χώρες όπως η Ιταλία, που όχι μόνο είναι μεγάλες και ανταγωνιστικές και ανήκουν στους 8 μεγάλους της παγκόσμιας οικονομίας, τους G8, αλλά και χώρες οι οποίες έχουν πολύ καλύτερα δημοσιονομικά χαρακτηριστικά από ό,τι η Ελλάδα.
Σημασία έχει ότι φτάσαμε σε μια απόφαση, η οποία αλλάζει ριζικά τα δεδομένα. Μπορεί κάποιοι να θεωρούν ότι θα έπρεπε η απόφαση αυτή να είναι πιο ριζοσπαστική, αλλά η αλήθεια είναι πως για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, η απόφαση αυτή είναι και θαρραλέα και γενναιόδωρη και ριζοσπαστική.
Έλεγα πάντα και το επαναλαμβάνω ότι χρειαζόταν και χρειάζεται να μπει πάτος στο βαρέλι του δημόσιου χρέους, προκειμένου να μπορούν να συγκεντρώνονται και να αποδίδουν αποτελέσματα οι προσπάθειες και θυσίες του ελληνικού λαού, οι προσπάθειες της Κυβέρνησης, του κράτους, της κοινωνίας της οικονομίας. Αυτό σε πολύ μεγάλο βαθμό επιτυγχάνεται με το σχήμα που διαμορφώθηκε στις 21 Ιουλίου. Θυμίζω πολύ συνοπτικά ότι με τις αποφάσεις αυτές γίνεται μια δραστική επιμήκυνση του συνόλου του δημοσίου χρέους, αλλάζουν οι ληκτότητες των ομολόγων, άρα έχουμε μια τελείως διαφορετική εικόνα, ένα άλλο προφίλ, ένα re-profiling του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Στην πραγματικότητα, με τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου διπλασιάζεται η μέση διάρκεια του συνόλου του ελληνικού χρέους, είτε αυτό κατέχεται από φορείς του δημόσιου τομέα διεθνώς, είτε από φορείς του ιδιωτικού τομέα διεθνώς. Η μέση ληκτότητα στις καλές εποχές, πριν από το 2008, ήταν οκτώ χρόνια. Τώρα τείνει προς τα 14 χρόνια -13,5 για την ακρίβεια. Αυτό αλλάζει ριζικά την εικόνα των δανειακών αναγκών κάθε χρόνο.
Στην πραγματικότητα, με τη νέα απόφαση, η Ελλάδα ανακουφίζεται εντυπωσιακά, γιατί μέχρι το 2020 -και όχι μέχρι το 2014 μόνο, όπως ήταν η αρχική σκέψη- έχουμε καλυμμένα τα νώτα μας σε σχέση με τις δανειακές ανάγκες έναντι του διεθνούς ιδιωτικού τομέα. Οι λήξεις μέχρι το 2020 αφορούν τις σχέσεις μας με τους θεσμικούς μας εταίρους, στο σύνολο δε, οι υποχρεώσεις αυτές είναι περίπου 80 δισεκατομμύρια για τα 9 χρόνια που ακολουθούν, όταν μέχρι προχθές υπήρχαν έτη, ιδίως μετά το 2016, όπου θα υπήρχαν δανειακές ανάγκες 60 ή και 65 δισεκατομμυρίων μόνο για ένα χρόνο.
Επίσης, έχουμε μια πολύ σημαντική μείωση του μέσου επιτοκίου, δηλαδή μια μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του ελληνικού δημοσίου χρέους. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι σταθεροποιείται για τα επόμενα 30 χρόνια και εν δυνάμει για τα επόμενα 39 χρόνια -αν μεταφερθούμε στο τελευταίο έτος αυτής της διευθέτησης που είναι το 2020- το μέσο επιτόκιο, το οποίο θα κινείται κάτω από το 5%. Ένας σταθεροποιημένο επιτόκιο κάτω του 5% για τα επόμενα 30 έως 40 χρόνια, είναι μια εντυπωσιακά μεγάλη διευκόλυνση για τη διάρθρωση και τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Ακριβέστερα, είναι εντυπωσιακά μειωμένο το επιτόκιο με το οποίο πλέον χορηγείται η ενίσχυση του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα. Αποφασίστηκε το επιτόκιο αυτό να είναι το επιτόκιο με το οποίο χορηγεί ο μηχανισμός δημοσιονομικής ευκολίας της ευρωζώνης, ο EFSF, δηλαδή γύρω στο 3,5%. Αυτό είναι σημαντικότερα κατώτερο από αυτό που ήδη υπάρχει, σε σχέση με το πρώτο δάνειο, με τη λεγόμενη ελληνική δανειακή ευκολία.
Η ελληνική δανειακή ευκολία παύει να ισχύει για το μη εκταμιευθέν τμήμα του δανείου αυτού. Δηλαδή, τα 45 δισ. που δεν έχουν εκταμιευθεί και που ανήκουν στα 110 δισ. της αρχικής διευκόλυνσης, τώρα πλέον υπάγονται στο νέο χαμηλό επιτόκιο. Τα δε εκταμιευθέντα, τα οποία βασίζονται σε διακρατικού χαρακτήρα δάνεια και όχι στο μηχανισμό του EFSF, επιμηκύνονται ακόμη περισσότερο. Η επιμήκυνση του Μαρτίου του 2011 τώρα γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, ώστε να εναρμονιστούν οι ληκτότητες με το νέο σχήμα που έχει διαμορφωθεί.
Επιπλέον δε αυτού, όλη η νέα δημόσια βοήθεια από τους θεσμικούς μας εταίρους, συνοδεύεται από μια περίοδο χάριτος 10 ετών. Μια περίοδο κατά την οποία το ελληνικό δημόσιο θα καταβάλλει τόκους, αλλά δεν θα καταβάλει χρεολύσια.
Και όχι μόνον αυτό. Για τα πέντε πρώτα χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2016, το επιτόκιο γενικά θα είναι μικρότερο κατά μια μονάδα. Το μέσο επιτόκιο θα είναι κάτω από 5%, αλλά ειδικά για την πρώτη πενταετία, που είναι και η πενταετία της πολύ μεγάλης δυσκολίας και της πολύ μεγάλης προσπάθειας, το επιτόκιο θα κινείται στο όριο του 4%. Θα είναι μία μονάδα κάτω από το όριο που ανέφερα. Αυτό, όπως αντιλαμβάνεστε, αλλάζει δραστικά όλα τα δεδομένα. Αλλάζει τη μέση διάρκεια, το μέσο κόστος, τις ληκτότητες, τις δανειακές ανάγκες, τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να συγκροτήσουμε τους ετήσιους προϋπολογισμούς. Μας διευκολύνει εν δυνάμει στη διαμόρφωση πρωτογενών πλεονασμάτων, που είναι ο μεγάλος μας στόχος.
Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό το σχήμα, οι εταίροι μας, δηλαδή κυρίως η Ευρωζώνη και συμπληρωματικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, επωμίζονται με ένα πρόσθετο βάρος της τάξης των 109 δισ. ευρώ. 109 δισ. ευρώ επιπλέον των 110. Δηλαδή, τα 45 που υπολείπονται από το πρώτο δάνειο, παραμένουν, είναι εκτός. Άρα, αθροιστικά, αυτά που έχουμε στη διάθεσή μας, είναι 109 συν 45 και αθροιστικά οι δύο ευκολίες είναι 110 συν 109, δηλαδή 219 δισ. ευρώ είναι η ενίσχυση που έχουμε πάρει από τους θεσμικούς μας εταίρους.
Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ποσό. Σε αυτό το ποσό, των 219 δισεκατομμυρίων, δεν συμπεριλαμβάνεται το ποσό το οποίο είναι διαθέσιμο μέσο του EFSF προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ώστε να διασφαλισθεί η ρευστότητα και η χρηματοδοτήσει του ελληνικού τραπεζικού συστήματος εάν παραστεί ανάγκη στο διάστημα της μετάβασης από το παλιό σχήμα στο νέο σχήμα, ένα διάστημα για το οποίο θα σας μιλήσω και το οποίο θα έχει αυστηρά περιορισμένη διάρκεια. Υπολογίζεται ότι αυτό το προσωρινό εγγυοδοτικό ποσόν θα είναι της τάξεως των 35 δισεκατομμυρίων ευρώ, αλλά επειδή είναι προσωρινό, είναι λογιστικό. Δεν το υπολογίζω στα 109 δισεκατομμύρια του νέου πακέτου. Αυτός είναι ο ένας άξονας της πολύ μεγάλες παρεμβάσεις που έχει γίνει.
Ο δεύτερος άξονας είναι ότι ένα βάρος της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ελληνικού δημοσίου χρέους το επωμίζεται ο διεθνής ιδιωτικός τομέας. Όταν λέω διεθνής ιδιωτικός τομέας εννοώ τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και ασφαλιστικά ταμεία. Ο διεθνής ιδιωτικός τομέας ο οποίος εκπροσωπήθηκε στη συζήτηση αυτή σε εθελοντική βάση, από τη Διεθνή Ένωση Τραπεζών για την ακρίβεια και από το Διεθνές Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικών, το IIF (Institute of International Finance), αναλαμβάνει είτε να ανταλλάξει είτε να μετακυλήσει ομολόγα του ελληνικού δημοσίου που κατέχει, τα οποία λήγουν μέχρι το τέλος του 2020 και τα οποία έχουν συνολική ονομαστική αξία 135 δισεκατομμυρίων.
Βεβαίως, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι τα 135 δισ. είναι η ονομαστική αξία των ομολόγων που θα διευθετηθούν, δεν είναι η ονομαστική αξία της συμβολής με την έννοια της βοήθειας προς την Ελλάδα. Πρέπει να λάβουμε υπ' όψιν ότι υπάρχουν εκπτώσεις, υπάρχει κόστος για τις τράπεζες, αλλά φυσικά το κόστος αυτό είναι ένα ποσοστό του συνολικού ποσού του οποίου διευθετείται.
Το σχήμα πάνω στο οποίο βασίζετε αυτό το περιβόητο PSI (Private Sector Involvement), δηλαδή η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, διακρίνεται σε τέσσερις δυνατότητες, οι οποίες λειτουργούν αθροιστικά:
Η πρώτη δυνατότητα είναι να μετακυληθούν για τριάντα χρόνια ομόλογα που λήγουν και που ανανεώνονται στο άρτιο με εγγύηση που παρέχει το EFSF, η οποία εγγύηση παρέχεται σε επίπεδο ΑΑΑ, από πλευράς αξιολόγησης. Δηλαδή τα νέα ομόλογα είναι ομόλογα πολύ καλύτερης ποιότητας.
Η δεύτερη δυνατότητα είναι να γίνει ανταλλαγή ληγόντων ομολόγων με νέα ομόλογα, υπό το άρτιο, με έκπτωση 80%, με τα νέα ομόλογα να είναι, πάλι, εγγυημένα από το EFSF, με το εγγυητικό κεφάλαιο των 45 δισεκατομμυρίων που διαθέτει ο δημόσιος τομέας, δηλαδή οι εταίροι μας στην ευρωζώνη.
Η τρίτη δυνατότητα είναι να γίνει μια μετακύληση με τη μορφή ανταλλαγής ομολόγων, η οποία αφορά κυρίως τις ασφαλιστικές εταιρείες και είναι δεκαπενταετούς διάρκειας και θα είναι και αυτή με 80% έκπτωση, αλλά δεν θα είναι εγγυημένη η διευθέτηση αυτή από το EFSF αλλά με ένα ειδικό χρηματοδοτικό εργαλείο που έχουν συμφωνήσει οι ασφαλιστικές εταιρείες.
Η τέταρτη εκδοχή είναι να έχουμε μετακύληση 30 χρόνια, με έκπτωση 80%. Άρα, στην πραγματικότητα έχουμε μια εκδοχή με μετακύληση 30 χρόνια στο άρτιο, μια εκδοχή με ανταλλαγή στο 100% στο άρτιο χωρίς να χρειάζεται να έχουμε μετακύληση γιατί έχουμε νέα ομόλογα, μια άλλη εκδοχή περιλαμβάνει ανταλλαγή υπό το άρτιο με βάση την έκπτωση την οποία σας είπα και μια ειδικά για τις ασφαλιστικές εταιρείες που είναι δεκαπενταετούς διάρκειας. Αυτό υπολογίζεται ότι θα καλύψει τα 135 δισ., χωρισμένα σε 4 περίπου ομάδες ίσου μεγέθους.
Από το σύνολο όλης αυτής της επιχείρησης, υπολογίζεται ότι ο τραπεζικός τομέας θα εγγράψει ζημιές της τάξεως του 21%, δηλαδή η παρούσα καθαρή αξία των ομολόγων θα έχει μειωθεί κατά περίπου 21%. Από τους δύο μηχανισμούς μαζί, δηλαδή από τον μηχανισμό του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα παράγεται μια πρώτη μείωση του ονομαστικού βάρους του χρέους η οποία έχει υπολογιστεί, της τάξεως των 26,1 δισ. και για την ακρίβεια περίπου το 12% του ΑΕΠ, για την ακρίβεια του 11,58% του ΑΕΠ. Αυτό είναι μικρό ως ονομαστική μείωση του καθαρού χρέους. Αναφέρομαι στο καθαρό χρέος γιατί εάν υπολογίσει κανείς τις εγγυήσεις τις οποίες δύνανται μπορεί να δημιουργείται η εντύπωση μιας προσωρινής αύξησης του ακαθάριστου συνολικού χρέους.
Επειδή οι αγορές και οι αναλυτές γνωρίζουν πολύ καλά τη διάκριση του δημοσίου χρέους, είναι αντιληπτό ότι εστιάζουμε την προσοχή μας στο καθαρό, δηλαδή στο net. Άρα, η μείωση του καθαρού δημοσίου χρέους είναι ονομαστικά 12%, στη φάση αυτή. Αυτό που έχει αξία είναι ότι όλο το σχήμα που σας περιγράφω είναι προικοδοτημένο με το μηχανισμό της επαναγοράς ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Αυτός ο μηχανισμός είναι στη διάθεσή μας, όπως στη διάθεσή μας είναι και ορισμένα άλλα μέσα, τα οποία μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε σε μια μεταγενέστερη φάση και εφόσον εμείς κάνουμε την καλύτερη δυνατή χρήση της απόφασης και αποδείξουμε ότι δεν έχουμε χαλαρώσει, ότι έχουμε πλήρη συνείδηση της πίεσης και τις ευθύνες, έχουμε πλήρη σεβασμό των χρονοδιαγραμμάτων και των υποχρεώσεών μας. Γιατί όταν εμείς εφαρμόζουμε και παρουσιάζουμε αποτελέσματα, τότε η διαπραγματευτική μας θέση ενισχύεται και αυτό αποβαίνει προς όφελος των Ελλήνων πολιτών.
Δύο πράγματα διεθνώς βοηθάνε την οικονομία, τους πολίτες, τις τράπεζες, τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους, τους ανέργους, τα νοικοκυριά:
Το πρώτο είναι η συναίνεση. Όταν υπάρχει έστω και η πιο μικρή, η πιο συμβολική κίνηση συναίνεσης, τότε η αποδοχή της διεθνούς κοινότητας είναι ενθουσιώδης. Το γεγονός ότι η Αντιπολίτευση ψήφισε το κεφάλαιο περί ιδιωτικοποιήσεων του εφαρμοστικού νόμου και ορισμένα άλλα άρθρα και το γεγονός ότι η αρμόδια Επιτροπή της Βουλής ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία τα μέλη του Δ.Σ. του ταμείου ιδιωτικοποιήσεων έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο και θα μας διευκόλυνε πάρα πολύ. Όταν, προχθές, με ρώτησαν στην Ουάσιγκτον, τι έχω να πω για τις εντάσεις, την εσωτερική πολιτική ζωή και τη στάση της Αντιπολίτευσης, απάντησα ότι όταν είμαι στο εξωτερικό δεν απαντώ εκ μέρους της Κυβέρνησης αλλά απαντώ εκ μέρους όλης της χώρας, απαντώ και εκ μέρους και της αντιπολίτευσης. Δεν εμφανιζόμαστε με δύο φωνές διεθνώς. Και θεώρησα, ότι έχω την εξουσιοδότηση της Αντιπολίτευσης να το πω αυτό ευρισκόμενος στο εξωτερικό.
Το δεύτερο που λειτουργεί καταλυτικά είναι να εφαρμόζουμε το πρόγραμμα που έχουμε συμφωνήσει και να παρουσιάζουμε αποτελέσματα. Αποτελέσματα φορολογικά, δημοσιονομικά, διαρθρωτικά. Αυτό έχει τεράστια σημασία. Οποιαδήποτε απόκλιση μειώνει την ισχύ μας.
Άρα, λοιπόν, εάν τα πάμε καλά θέλω να σας θυμίσω ότι υπάρχουν τα 65 δισ. ευρώ, που έχουμε δανειστεί με βάση το αρχικό διακρατικό δάνειο, τα οποία επιμηκύνονται, αλλά μπορεί εν δυνάμει να υπαχθούν και αυτά στο χαμηλό επιτόκιο του EFSF. Υπάρχουν 45 δισ. ευρώ, τα οποία κατέχει σε ομόλογα που έχει αγοράσει στη δευτερογενή αγορά, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και υπάρχει ο μηχανισμός επαναγοράς. Ο μηχανισμός επαναγοράς μπορεί να προικοδοτηθεί και με κεφάλαια εκτός του σχήματος που τώρα σας παρουσιάζω.
Στη συνάντησή μου με τον εκπρόσωπο της Κίνας στο ΔΝΤ κλήθηκα να απαντήσω στο ερώτημα: «Χώρες, όπως η Κίνα, που μπορεί να είναι οι ίδιες κάτοχοι ομολόγων, κομιστές ομολόγων, πού ανήκουν; Στον ιδιωτικό ή στον δημόσιο τομέα;». Στον δημόσιο τομέα δεν ανήκουν γιατί στο δημόσιο ανήκουν οι Ευρωζώνη και το IMF που μας στηρίζουν με δάνεια τα οποία είναι «ζεστό» χρήμα. Στον ιδιωτικό τομέα ανήκουν οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρείες που γράφουν ζημίες. Ένα τρίτο κράτος επιτρέπει να διαμορφωθεί ένας τρίτος πυλώνας και ο τρίτος πυλώνας μπορεί, κάλλιστα, να τροφοδοτήσει το μηχανισμό επαναγοράς δημοσίου χρέους στην δευτερογενή αγορά. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία για την προοπτική του σχήματος αυτού. Για την προοπτική της βιωσιμότητας του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Σήμερα το πρωί, στα γραφεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους με τη δική μου παρουσία και του κ. Σαχινίδη, άρχισε η επιχείρηση εφαρμογής της απόφασης. Παρόντες ήταν οι εκπρόσωποι και του Διεθνούς Δημοσίου και του Διεθνούς Ιδιωτικού Τομέα. Ήταν παρόντες όλοι οι θεσμικοί μας εταίροι. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωζώνη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το EFSF και το ΔΝΤ. Ήταν παρούσες οι τράπεζες, το IIF και οι τρεις τράπεζες που η ελληνική Κυβέρνηση επέλεξε να συντονίσουν, εκ μέρους του Διεθνούς Τραπεζικού Τομέα, την επιχείρηση εφαρμογής του νέου σχήματος. Πρόκειται για τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες που είχαν διαπραγματευτεί με τους θεσμικούς μας εταίρους εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα. Πρόκειται για την Deutsche Bank, για την BNP Paribas και για την HSBC. Ήταν παρόντες οι σύμβουλοι μας. Ο χρηματοοικονομικός μας σύμβουλος που είναι η LAZARD και η νομικοί μας σύμβουλοι. Οι νομικοί σύμβουλοι της Ελληνικής Δημοκρατίας και οι νομικοί σύμβουλοι των συντονιστών.
Η συζήτηση ξεκίνησε πάρα πολύ ενθαρρυντικά γιατί θέλουμε το σχήμα να εφαρμοστεί αμέσως και θέλουμε η διάρκεια εφαρμογής του σχήματος να είναι η μικρότερη δυνατή.
Όσον αφορά στους οίκους αξιολόγησης, ακολουθούν ένα πολύ συγκεκριμένο πρωτόκολλο και κάνουν τις δικές τους αξιολογήσεις. Αξιολογήσεις, όχι πραγματικά γεγονότα και πραγματικές καταστάσεις. Οι οίκοι ξέρουν ότι έχει δοθεί προκαταβολική απάντηση σε αυτούς, μέσα από την απόφαση της Ευρωζώνης. Η προκαταβολική απάντηση συνίσταται στο ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αναλάβει με απόφαση του ΔΣ, στο οποίο μετέχουν οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών, άρα και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, να καλύψει πλήρως την χρηματοδότηση και τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, χωρίς να υπάρξει καμία μεταβολή στην υπάρχουσα πρακτική.
Άρα δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για τις ελληνικές τράπεζες, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για τη ρευστότητά τους και είναι άνευ πρακτικής σημασίας οι αξιολογήσεις. Οι αξιολογήσεις, όμως, όχι ως χαρακτηρισμός, αλλά ως αιτιολογία είναι τα πρώτα θετικά κείμενα που διατυπώνονται για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας εδώ και πάρα πολύ καιρό, γιατί αυτοί οι ίδιοι οίκοι αξιολόγησης λένε ότι μόλις εφαρμοστεί το σχήμα, δηλαδή μόλις γίνει η τυπική ανταλλαγή ή η τυπική μετακίνηση των ομολόγων, αυτό θα αλλάξει ριζικά τα δεδομένα προς το καλύτερο.
Επίσης, οι ελληνικές τράπεζες γίνονται ίσως, οι ασφαλέστερες τράπεζες στην Ευρώπη διότι το σχήμα προβλέπει ειδικά κεφάλαια για την κεφαλαιακή τους ενίσχυση, ώστε να έχουν «σκληρά» κεφάλαια core tier 10, δηλαδή να είναι σε επίπεδο διπλάσιο από αυτό που αξίωσε το τελευταίο stress test για τις 91 μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες όπου ο κρίσιμος βαθμός ήταν το 5 και όχι το 10. Θα ελεγχθούν όλα τα επισφαλή δάνεια, όπως ξέρετε, πλέον του stress test, άρα τα κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών θα είναι υγιή και ο μηχανισμός αυτός θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της ρευστότητας προς την ελληνική πραγματική οικονομία.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι απολύτως εγγυημένο προς όφελος των καταθετών, προς όφελος των επιχειρήσεων και προς όφελος της οικονομίας. Μπορεί να υπάρχει μια δυσαρέσκεια των μετόχων και μπορεί να έχουμε αλλαγές στη σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου. Στόχος μας είναι να στηρίξουμε τις τράπεζες. Οι τράπεζες να είναι απολύτως υγιείς και το περιβάλλον είναι απολύτως σταθερό και ασφαλές, βεβαίως, πρέπει να μπει χρήμα στο μετοχικό κεφάλαιο και πρέπει να κληθούν πρώτοι οι μέτοχοι να απαντήσουν στο αν είναι διατεθειμένοι και πώς είναι διατεθειμένοι να μετάσχουν σε αυτή την κεφαλαιακή ενίσχυση, η οποία θα γίνει ούτως ή άλλως, όχι για να μετατραπούν σε δημόσιες τράπεζες, αλλά για να είναι απολύτως υγιείς, σύγχρονες και αποτελεσματικές υπέρ της πραγματικής οικονομίας.
Έχει, λοιπόν, πάρα πολύ μεγάλη σημασία ότι ξεκινάμε. Ξεκινάμε και θα τελειώσουμε πάρα πολύ σύντομα γιατί έχουμε μπροστά μας συγκεκριμένες λήξεις ομολόγων και τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο και θέλουμε ή να έχουμε τελειώσει πριν ή να έχει διαμορφωθεί ένα μεταβατικό καθεστώς έως ότου τελειώσουμε.
Η στήριξη της διεθνούς κοινότητας είναι απόλυτη. Η συνάντησή μου με την κα. Lagarde και το επιτελείο του ΔΝΤ, στην Ουάσιγκτον ήταν πολύ θετική. Ο λογαριασμός είναι πολύ έντιμος και πολύ ειλικρινής. Εφόσον, η Ελλάδα εφαρμόζει το πρόγραμμα και είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της, η στήριξη του ΔΝΤ θα είναι δεδομένη.
Η αμερικανική κυβέρνηση η οποία, πέρα από την διεθνή της ισχύ και τη σημασία που έχει η διμερής σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ, είναι και ο μεγαλύτερος μέτοχος του ΔΝΤ -έχει μόνη της το 17%- στηρίζει την προσπάθεια, στηρίζει την απόφαση της Ευρωζώνης, στηρίζει την Ελλάδα. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει τα δικά της τεράστια προβλήματα και αντιλαμβάνεται τη σημασία που έχει η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους οποιασδήποτε χώρας και πολύ περισσότερο της Ευρωζώνης. Στηρίζει και διμερώς και μέσω του ΔΝΤ.
Βεβαίως, το ΔΝΤ είναι γεννημένο καταστατικά για να στηρίζει χώρες υπό ανάπτυξη, όχι για να στηρίζει την πιο αναπτυγμένη περιφερειακή οικονομία που είναι η οικονομία της Ευρωζώνης. Όμως, γνωρίζει το Ταμείο ότι η σταθερότητα στην Ευρωζώνη συνδέεται με τη σταθερότητα στη ζώνη του δολαρίου, συνδέεται με την παγκόσμια νομισματική σταθερότητα.
Άρα, θετική είναι η επαφή με το ΔΝΤ, με όλους τους εκτελεστικούς διευθυντές που συνάντησα, τους Ευρωπαίους και μη Ευρωπαίους, όπως τον εκτελεστικό διευθυντή που εκπροσωπεί την Κίνα. Θετική είναι η επαφή με τον κ. Geithner, θετική ήταν η επαφή και με την κα. Clinton, νωρίτερα στην Αθήνα και βεβαίως, άψογη η συνεργασία με τη Διεθνή Ένωση Τραπεζών, το IIF, που μετέχει δια των τριών τραπεζών που σας είπα προηγουμένως, που είναι οι συντονιστές της επιχείρησης εφαρμογής του PSI, η οποία ξεκίνησε σήμερα εδώ στην Αθήνα.
Τον έλεγχο της διαδικασίας των έχει η ελληνική Κυβέρνηση. Η ελληνική Κυβέρνηση εφαρμόζει την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης. Εμείς είμαστε αυτοί που αποφασίζουμε, που διαμορφώνουμε το διαδικαστικό πλαίσιο, που εκδίδουμε τα ομόλογα, που συνεργαζόμαστε με το EFSF και που συνεργαζόμαστε με τις τράπεζες.
Τελειώνω, λέγοντας ότι τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία τα οποία έχουν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, εντάσσονται στο σχήμα αυτό. Παίρνουν ομόλογα τριακονταετούς διάρκειας εγγυημένα από το EFSF, άρα το χαρτοφυλάκιο τους γίνεται ένα χαρτοφυλάκιο πιο υγιές απ’ ό,τι είναι τώρα και δεν εγγράφουν ζημίες γιατί οι ζημίες που λογίζονται στις τράπεζες με βάση τα λογιστικά πρότυπα που εφαρμόζονται, δεν ισχύουν για τα ασφαλιστικά ταμεία. Η δε συμμετοχή των ελληνικών ασφαλιστικών εταιρειών στο σχήμα είναι ούτως ή άλλος πολύ μικρή, δηλαδή τα χαρτοφυλάκια με ομόλογα ελληνικού δημοσίου των ελληνικών ασφαλιστικών εταιρειών είναι πάρα πολύ μικρά.
Αυτή είναι η κατάσταση. Πιστεύω ότι έχει διαμορφωθεί μια άλλη εικόνα. Υπάρχει ένα momentum. Υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας που αν το αξιοποιήσουμε, αν πάρουμε τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουμε, αν μείνουμε σταθεροί, θα βγούμε από το τούνελ. Ο κόσμος το έχει καταλάβει. Για πρώτη φορά αυτήν την εβδομάδα έχουμε επιστροφή καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, που σημαίνει ότι η αγορά και ο Έλληνας πολίτης αντιδρούν θετικά.
Κλείνω, επαναλαμβάνοντας την πρόσκλησή μου προς τους Έλληνες καταθέτες και τους Έλληνες επενδυτές. Πού θα βρουν ασφαλέστερο τραπεζικό σύστημα; Πιστεύετε ότι υπάρχουν πολλά ασφαλέστερα τραπεζικά συστήματα στην Ευρώπη; Οι ελληνικές τράπεζες είναι διασφαλισμένες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από το EFSF, από το ΔΝΤ, από την Ευρωζώνη και, φυσικά, από την ελληνική Κυβέρνηση και αυτό αφορά τις τράπεζες ως οντότητες και τις καταθέσεις, βεβαίως, απολύτως. Ούτε το να τις έχουμε κάτω από το μαξιλάρι μας ή κάτω από το στρώμα μας συμφέρει, ούτε να τις έχουμε στο εξωτερικό συμφέρει.
Γιατί βοηθώντας την οικονομία, βοηθάμε τελικά το σπίτι μας και μεταφορικά γιατί το έθνος είναι το σπίτι μας, αλλά και κατά κυριολεξία, το σπίτι μας, την οικογένειά μας, την επιχείρησή μας. Κι αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Πιστεύω ότι το μήνυμα αυτό είναι ένα ομόθυμο και ομόφωνο μήνυμα της Βουλής των Ελλήνων προς τον ελληνικό λαό και την ελληνική κοινωνία.
Δευτερολογία
Ήθελα να τοποθετηθώ επί των άρθρων, αν μου επιτρέπετε, για να διευκολυνθούν οι εισηγητές. Όπως ξέρετε, δεν ήμουν στις δύο συνεδριάσεις γιατί βρισκόμουν στις Βρυξέλλες. Όμως, μελέτησα τα πρακτικά, με ενημέρωσε ο κ. Σαχινίδης και ο κ. Οικονόμου επί των λεχθέντων και έχω λάβει πολύ σοβαρά υπόψη μου τις παρατηρήσεις που έγιναν. Επειδή πρόκειται να καταθέσω ορισμένες αναδιατυπώσεις, θέλω λοιπόν να έχουν εν περίληψη οι εισηγητές υπόψη τους τι περιέχουν αυτές οι μεταβολές.
Λοιπόν, πρώτον: Είναι ορθή η παρατήρηση της Προέδρου της Επιτροπής, σε σχέση με την Τράπεζα της Ελλάδος. Επειδή είμαι σε συνεννόηση με το Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για μια συνολική θεσμική ρύθμιση που αφορά την ολική φύση της Τράπεζας της Ελλάδας, η οποία τώρα λειτουργεί ως διφυές νομικό πρόσωπο. Είναι ΑΕ εισηγμένη στο χρηματιστήριο και ταυτόχρονα είναι αρχή η οποία ασκεί την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος. Γι' αυτό αναδιατυπώνεται το σχετικό άρθρο που αφορά την τροποποίηση του καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος. Θα επανέλθουμε με μια συνολική ρύθμιση.
Δεύτερον: Θα ακολουθηθεί η διαδικασία που προβλέπει ο σχετικός νόμος του 1927, το καταστατικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Θα υπάρχει συναίνεση της Τράπεζας της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Δεύτερο μεγάλο θέμα το οποίο ετέθη στην πρώτη συζήτηση, στην α’ ανάγνωση, ήταν το κεφάλαιο περί τυχερών παιχνιδιών. Εκεί πράγματι, υπήρξαν πολλές παρατηρήσεις, αξίες προσοχής και από τον εισηγητή μας και από πολλούς συναδέλφους, και από τον ΟΠΑΠ ο οποίος μετείχε στην ακρόαση.
Η λύση πρέπει να είναι τέτοια που να προσφέρει διαφάνεια, συμμόρφωση στη νομολογία του δικαστηρίου της ΕΕ, κοινωνικό έλεγχο. Διότι τα τυχερά παιχνίδια δεν μπορούν να αλλοιώσουν την ίδια τη λειτουργία, τη νοοτροπία και το ήθος της κοινωνίας.
Η λύση πρέπει να προσφέρει επίσης δημοσιονομικό όφελος και όφελος σε σχέση με το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Δηλαδή, πρέπει να ενισχυθεί όσο γίνεται περισσότερο η αξία του ΟΠΑΠ, προκειμένου να κάνουμε τις καλύτερες δυνατές επιλογές σε σχέση με την επιθυμία που έχουμε και τη δέσμευση για μείωση του δημόσιου χρέους.
Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη συνδυαστικά όλους τους παράγοντες, καταλήγω στο συμπέρασμα πως πρέπει να υπάρξει ρητή διάταξη σε σχέση με το χώρο εγκατάστασης των νέων μηχανημάτων. Άρα, οι σχετικές παρατηρήσεις ήταν όλες ορθές και γίνονται δεκτές και ενσωματώνονται στο νομοσχέδιο.
Επίσης, δεν μπορεί να διασπαστεί η άδεια σε δύο άδειες: μία για τον ΟΠΑΠ και μια η οποία πηγαίνει εκτός ΟΠΑΠ. Διότι αυτό θα μπορούσε να θέσει σε αμφιβολία το μονοπώλιο του ΟΠΑΠ, το οποίο επεκτείνεται κιόλας, με την επέκταση της σύμβασης αποκλειστικότητας που έχει ο ΟΠΑΠ έναντι σημαντικού τιμήματος υπέρ του δημοσίου.
Άρα, για το σύνολο των μηχανημάτων αυτών, των VLTs, η άδεια χορηγείται στον ΟΠΑΠ. Για τα 35 χιλιάδες. Απλώς, τα 16.500 θα τα αξιοποιήσει μέσω των υφισταμένων πρακτορείων του ΟΠΑΠ. Τα πρακτορεία του ΟΔΥΕ, με εξαίρεση 50, είναι όλα και πρακτορεία του ΟΠΑΠ. Συνεννοήθηκαν δε, με τη διοίκηση του ΟΠΑΠ και αυτά τα 50 που περισσεύουν, τα οποία είναι μόνο του ΟΔΥΕ, να γίνουν και του ΟΠΑΠ ώστε να μην έχουμε προβλήματα για 50 πρακτορεία. Και εκεί να εγκατασταθούν το πολύ μέχρι τρία μηχανήματα στο κάθε πρακτορείο με αυστηρούς όρους για τα 16.500 μηχανήματα. Τα υπόλοιπα θα δημοπρατηθούν με διαφανείς και ανταγωνιστικούς όρους υπό τον έλεγχο του Δημοσίου και της Βουλής από τον ΟΠΑΠ, που είναι ο παραχωρησιούχος, σε υποπαραχωρησιούχους, οι οποίοι θα είναι από 4 έως 10, οι οποίοι θα τελούν υπό τον έλεγχο του ΟΠΑΠ.
Εδώ, υπάρχει μια παράμετρος που λέει ότι ο ΟΠΑΠ έχει συμβάσεις από το παρελθόν, οι οποίες αφορούν τον τρόπο διεξαγωγής των συμβατικών παιχνιδιών του. Αυτές οι συμβάσεις δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που πρόκειται να γίνει τώρα. Αυτό είναι μια άλλη διαδικασία και δεν αφορούν τα VLTs. Θα υπάρξει δέσμευση και ρύθμιση ότι δεν θα αφορούν. Εμείς θα βάλουμε και όποια ρύθμιση χρειάζεται για να μην υπάρχει πρόβλημα και μέχρι την Ολομέλεια θα διαμορφωθεί αυτό πλήρως.
Το διαδικτυακό στοίχημα θα οργανωθεί με άδειες, οι οποίες θα χορηγηθούν από το Δημόσιο. Ο ισχυρισμός του ΟΠΑΠ ότι έχει αποκλειστικότητα και επί του διαδικτυακού δεν ισχύει. Άλλα του επιχειρήματα ισχύουν και λαμβάνονται υπόψη. Αυτό δεν ισχύει. Συζητήσαμε με την διοίκηση του ΟΠΑΠ. Θα διεκδικήσει την άδεια του ο ΟΠΑΠ, όπως μπορεί να διεκδικήσει και την άδεια των κρατικών λαχείων ο ΟΠΑΠ, εάν θέλει. Αυτό είναι σαφές. Θα δώσουμε λοιπόν άδειες για το διαδικτυακό.
Αυτό που επιβάλλεται με το νόμο τώρα, είναι ότι τα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα και οι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα πάροχοι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και υπηρεσιών διαδικτύου δεν θα μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες υποστηρικτικές μη νόμιμων δραστηριοτήτων στοιχήματος στο διαδίκτυο. Άρα, διαμορφώνουμε το περιβάλλον για να πάμε στο διαγωνισμό για τις άδειες του διαδικτυακού στοιχήματος.
Πιστεύω λοιπόν, ότι με τις αλλαγές αυτές που επέρχονται στο κεφάλαιο περί παιγνίων έχουμε ένα άλλο περιβάλλον που ενισχύει πάρα πολύ τον ΟΠΑΠ. Το Υπουργικό Συμβούλιο και η Διυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων επί τη βάσει των εκτιμήσεων των διεθνών μας συμβούλων για την αξία του ΟΠΑΠ, τη χρηματιστηριακή και την αγοραία, θα κάνει στη συνέχεια την καλύτερη επιλογή για το δημόσιο συμφέρον και για τη μείωση του δημόσιου χρέους, ενόψει και της αφομοίωσης των νέων στοιχείων που ενισχύουν την αξία του ΟΠΑΠ, και θα δούμε τι θα κάνουμε. Δεν είναι μια απόφαση που λαμβάνουμε τώρα. Θα την συζητήσουμε στο Υπουργικό Συμβούλιο, θα σας ενημερώσουμε βεβαίως πλήρως ως αρμόδια Επιτροπή, αλλά πρέπει να προηγηθεί πρώτα η διαμόρφωση του πεδίου μέσα στο οποίο κινούμαστε. Να ενισχυθεί ο ΟΠΑΠ και μετά να δούμε ποια θα είναι η καλύτερη αξιοποίησή του. Αυτό κάνουμε τώρα.
Θα επανακαταθέσω τις τροπολογίες του τμήματος της τουριστικής κατοικίας για να τις έχετε πιο καθαρές και υπάρχουν και ορισμένες άλλες, δευτερεύουσες αλλαγές που δεν χρειάζεται να εκφωνήσω. Θα τις δείτε και ως το τέλος της συζήτησης μπορούμε να τις σχολιάσουμε.
Για λόγους κοινοβουλευτικής ειλικρίνειας και εντιμότητας, θέλω να είναι σαφές στην Επιτροπή ότι θα κατατεθούν και δύο κυβερνητικές τροπολογίες τις οποίες έχω εξαγγείλει από την πρώτη συνεδρίαση. Σας θυμίζω ότι αυτές οι τροπολογίες είναι:
μια που αφορά την αναδιάρθρωση φορέων, συγχωνεύσεις-καταργήσεις φορέων
η δεύτερη αφορά άμεσα μέτρα που σχετίζονται με την αποδοτικότητα της φορολογικής διοίκησης.
Δηλαδή, στην πραγματικότητα κορμός είναι η συμμόρφωση σε συστάσεις των τεχνικών μας συμβούλων της διεθνούς τεχνικής βοήθειας σε σχέση με τη διάρθρωση της κεντρικής υπηρεσίας και των περιφερειακών υπηρεσιών του Υπουργείου για να είμαστε αποτελεσματικότεροι στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων. Αυτά θα κατατεθούν αύριο. Σας λέω όμως ποιο είναι το περιεχόμενο.
Τους ιδιώτες τους καλούμε να βοηθήσουν για τα ληξιπρόθεσμα, σ' αυτούς που έχουν χρέη άνω των 150.000 ευρώ. Είναι δικηγόροι και λογιστικά γραφεία που θα μας βοηθήσουν να αποσαφηνίσουμε την περιουσιακή κατάσταση των μεγάλων οφειλετών. Αυτό είναι αυτό που κάνουμε τώρα και αν πετύχει θα το κάνουμε και ευρύτερα.
Η μεγάλη συμβολή των ιδιωτών έχει ήδη γίνει, γιατί υπέγραψα την απόφαση για το φορολογικό πιστοποιητικό. Τώρα, οι ορκωτοί ελεγκτές και οι λογιστές παρέχουν φορολογικό πιστοποιητικό οι ίδιοι. Αυτό ισχύει. Είναι πλέον ένα πολύ μεγάλο βήμα που έχει γίνει. Θα σας ενημερώσω σε πρώτη ευκαιρία, την Τετάρτη, για αυτά τα προγεφυρώματα τα οποία κάνουμε προς την κατεύθυνση του νέου εθνικού φορολογικού συστήματος.
Με την ευκαιρία, θα ήθελα να σας παρακαλέσω με την άδεια της Προέδρου της Επιτροπής, να παρακολουθήσετε ή να στηρίξετε με κάθε τρόπο -έχω απευθύνει σχετική επιστολή στους αρχηγούς των κομμάτων- τον διάλογο και την προετοιμασία για το Εθνικό Φορολογικό Σύστημα. Η πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής έχει προγραμματιστεί για τη Δευτέρα στις 12 το μεσημέρι. Τα μόνα κόμματα που μου έχουν απαντήσει στις έγγραφες προσκλήσεις μου είναι ο ΛΑΟΣ και η Δημοκρατική Συμμαχία. Οι εκπρόσωποι πρέπει να ένα 12 ώρα στην Καραγιώργη Σερβίας στην αίθουσα που έχουμε, για την έναρξη του διαλόγου.
Επίσης, θέλω να καλέσω την Πρόεδρο της Επιτροπής και όλη την Επιτροπή την Τρίτη στις 12 στην αίθουσα Καρατζά της Εθνικής Τράπεζας. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, ο κ. Gurría, εγώ και ορισμένοι επιστήμονες που έχουν διατελέσει πρόεδροι του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, ο σημερινός πρόεδρος και οι προκάτοχοί του, θα παρουσιάσουμε την έκθεση του ΟΟΣΑ για την κατάσταση και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Ο κ. Gurría, ο οποίος έχει πολύ μεγάλη εμπειρία και για θέματα δημοσίου χρέους, ζήτησε να έρθει γιατί θεωρεί ότι η έκθεση του ΟΟΣΑ στέλνει πολλά θετικά μηνύματα για την ελληνική πραγματική οικονομία και θέλει να την παρουσιάσει ο ίδιος στην Αθήνα, τώρα που είναι και πολύ ζωντανό το θέμα της εφαρμογής των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου. Θα σταλούν και προσκλήσεις μέσω των ηλεκτρονικών σας διευθύνσεων αλλά να το σημειώσετε από τώρα.
