ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΑΠΟΥΤΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ EUROPOL
Αθήνα, 03 Φεβρουαρίου 2011
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Άκουσα πολύ καλά τις προσεγγίσεις όλων σας όσον αφορά το θέμα το οποίο συζητούμε σήμερα, το οποίο είναι ένα ευαίσθητο θέμα. Ένα θέμα το οποίο πριν από μερικά χρόνια θα ήταν εντελώς αδιανόητο να τίθεται στο πεδίο διαβούλευσης ανάμεσα στα εθνικά κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, όμως, η Ευρώπη προχωράει. Ο τρίτος πυλώνας ενισχύεται, ο τομέας εσωτερικής ασφάλειας διαμορφώνεται και σιγά - σιγά τα εθνικά κοινοβούλια προσεγγίζουν, έτσι ώστε να μπορούμε να συμμετέχουμε όλοι στο κοινοτικό γίγνεσθαι.
Οι σκέψεις στο έγγραφο εργασίας της Κομισιόν στο οποίο τοποθετούμαστε σήμερα σχετικά με τη λειτουργία της Europol και τον έλεγχο της Europol, στην πραγματικότητα περιλαμβάνει όλες τις αδυναμίες που έχει ένα κοινοτικό έγγραφο σε μια πολύ πρώιμη φάση. Περί αυτού πρόκειται. Είναι πάρα πολύ πρώιμη η φάση. Πέρασαν χρόνια για να φτάσουμε στο σημείο να έχουμε την Europol υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και φοβάμαι ότι θα περάσουν ορισμένα ακόμα χρόνια, προκειμένου να έχουμε τον κοινοβουλευτικό έλεγχο επί της λειτουργίας της Europol. Ως εκ τούτου ας φροντίζουμε να οργανώσουμε τις εργασίες μας εκεί που μπορούμε και επιτυγχάνοντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Πρώτα απ' όλα, είναι θετικό το γεγονός ότι η Europol πλέον αποτελεί η υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είναι θετικό το γεγονός ότι η ίδια η Επιτροπή ζητά από τα Κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη δημιουργία ενός Forum στο οποίο θα προσέρχεται ο διευθυντής της Europol, προκειμένου να παρουσιάζει τις εκθέσεις στρατηγικής της υπηρεσίας, θα παρουσιάζει εκθέσεις επί των πεπραγμένων και ενδεχομένως να συζητούν και θέματα προϋπολογισμού.
Όσον αφορά στα θέματα προσωπικών δεδομένων, τα οποία ακούστηκαν εδώ, αφορούν την Eurojust και βεβαίως αφορούν το Συμβούλιο. Αυτή η διαδικασία δεν σημαίνει ότι αναιρείται η πάγια διαδικασία των κοινοτικών θεσμικών οργάνων, δηλαδή η λειτουργία του Συμβουλίου και ως εκ τούτου ο έλεγχος των Κοινοβουλίων προς τους εκλεγμένους εκπροσώπου τους. Λειτουργεί συμπληρωματικά και ενισχυτικά και θα έλεγα ότι επιχειρεί να δημιουργήσει ένα πεδίο μιας μελλοντικής άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου προς την Europol. Όμως, μέχρι τότε είναι απολύτως βέβαιο, ότι οι συμμετέχοντες Υπουργοί στο Συμβούλιο Εσωτερικών και Δικαιοσύνης θα ελέγχονται από τα εθνικά Κοινοβούλια. Ο αρμόδιος Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η Επιτροπή ως σύνολο, θα ελέγχεται κοινοβουλευτικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή θα είναι εκείνη, η οποία θα παίρνει τη νομοθετική πρωτοβουλία προς το Συμβούλιο και το Συμβούλιο θα είναι εκείνο, το οποίο μαζί με το Κοινοβούλιο, στην προκειμένη περίπτωση, γιατί πρόκειται περί διαδικασία συναπόφασης, θα συναποφασίζει νομοθετώντας.
Αυτή θα είναι η διαδικασία για τα επόμενα χρόνια, χωρίς κανείς να προβλέψει πόσα θα είναι αυτά τα χρόνια. Εκείνο, όμως που έχει σημασία για εμάς, για τα εθνικά κοινοβούλια, για την Ε.Ε., τους πολίτες, τους λαούς, είναι ότι επειδή ακριβώς βρισκόμαστε στην πρώτη φάση, επίσης, της εφαρμογής της Συνθήκης της Λισαβόνας, όπου η διαδικασία του κοινοβουλευτικού ελέγχου και της έννοιας και της εμπλοκής των κοινοβουλίων αποτελεί ένα ισχυρό καινούργιο χαρακτηριστικό και μια νέα πρωτοβουλία, καλό είναι να την αξιοποιήσουμε και να την αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι η πρόταση, την οποία έκανε ο κ. Βρεττός, την οποία είδα ότι ο κ. Παυλόπουλος αμέσως έσπευσε να την υποστηρίξει, είναι μια πρόταση λογική και θα ήθελα και εγώ να συμφωνήσω, προκειμένου να την εξετάσουμε. Φυσικά, ο Πρόεδρος της Βουλής θα είναι εκείνος, ο οποίος θα αποφανθεί και θα την προτείνει στο Σώμα, με μια μικρή τροποποίηση ενδεχομένως του Κανονισμού, αλλά έχω την αίσθηση ότι και οι κοινοβουλευτικές ομάδες θα πρέπει να προβληματιστούν επ’ αυτού. Είναι καλό για το Εθνικό Κοινοβούλιο. Εξάλλου η οργάνωση των εργασιών των εθνικών κοινοβουλίων δεν απαγορεύεται, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει τη λειτουργία για θέματα ευρωπαϊκά. Δηλαδή, θα μπορούσε κάλλιστα ο εκάστοτε υπουργός να ενημερώνει το Κοινοβούλιο, τις αρμόδιες επιτροπές, για τα πεπραγμένα του συμβουλίου του και αντίστροφα, οι Βουλευτές της κάθε επιτροπής να ελέγχουν τον υπουργό ή να ζητούν ενημέρωση και πληροφορίες για το ποιες ήταν οι τοποθετήσεις και οι θέσεις των άλλων χωρών ή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα διάφορα θέματα.
Με αυτόν τον τρόπο, με δική μας πρωτοβουλία, με δική μας ευθύνη, με ευθύνη της Ελληνικής Βουλής, εμπλεκόμεθα περισσότερο στο κοινοτικό γίγνεσθαι. Και από την άποψη αυτή θεωρώ ότι είναι μια πολύ θετική προσέγγιση.
Όσον αφορά τα θέματα, τα οποία αφορούν τη μελλοντική λειτουργία της Europol και αυτή θα εξαρτηθεί από την πορεία των πραγμάτων. Θα εξαρτηθεί από το πόσο αποτελεσματική θα είναι η λειτουργία με τον νέο χαρακτήρα της ως υπηρεσία της ευρωπαϊκής επιτροπής. Θα εξαρτηθεί, επίσης και από τη συνεργασία των αρχών των κρατών-μελών. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η Europol είτε είναι υπηρεσία είτε δεν είναι υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είτε έχει τα χαρακτηριστικά ευρωπαϊκού οργάνου είτε όχι, θα συνεχίσει, όμως, να διοικείται από ένα Δ.Σ., στο οποίο συμμετέχουν εθνικοί εκπρόσωποι, δηλαδή εκπρόσωποι των εθνικών αρχών, όπου κάθε εθνικός εκπρόσωπος θα λογοδοτεί στον έχοντα και φέροντα την πολιτική εξουσία στον τομέα του, δηλαδή στον υπουργό του ή στον αρχηγό του, στην προκειμένη περίπτωση, αν πρόκειται περί εκπροσώπου αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος ή της Αστυνομίας και σε κάθε περίπτωση, θα δέχεται και το πλαίσιο το πολιτικό πλαίσιο της εκάστοτε κυβέρνησης, το οποίο με τη σειρά θα ελέγχεται από το Εθνικό Κοινοβούλιο. Και πάλι, όμως, θέλω να πω ότι και αυτή η πραγματικότητα δεν εμποδίζει το Κοινοβούλιο να παρεμβαίνει και να ελέγχει γενικότερα θέματα ή να ενημερώνεται για τις δράσεις, τις οποίες αναλαμβάνει η Europol.
Στο μέλλον, όσο θα ενισχύεται ο τομέας ασφάλειας της Ε.Ε. τόσο θα ενισχύονται και τα όργανα, τα οποία θα είναι επιφορτισμένα για την ενίσχυση του και τη λειτουργία του. Βέβαια, άκουσα ορισμένους συναδέλφους να αναφέρονται στον ρόλο της Europol ως μηχανισμού καταστολής. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Είναι απολύτως ανακριβές, δεδομένου ότι, όπως γνωρίζετε, η Europol έχει μόνο αστυνομικά καθήκοντα, δεν έχει καθήκοντα καταστολής και δεν υπάρχουν δυνάμεις καταστολής, για να λειτουργήσει η καταστολή. Κυρίως, βασίζεται στον τομέα της συνεργασίας ανάμεσα στα κράτη-μέλη και στις αστυνομικές αρχές και συμβάλλει στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας.
Θέλω, επίσης, να κάνω ένα μικρό σχόλιο σε σχέση με την πολύ σωστή παρατήρηση του κ. Παυλόπουλου για τoν FRONTEX. O FRONTEX πράγματι είναι ένας οργανισμός, ο οποίος έχει πολύ μεγάλη σημασία για την Ευρώπη, για τη συνεργασία στο πεδίο των ευρωπαϊκών συνόρων, της φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων και βεβαίως, εξαιρετική σημασία για εμάς εδώ, τη χώρας μας. Από την άποψη αυτή, βεβαίως, έχουμε κάθε λόγο να συμβάλλουμε στην ενίσχυση και του FRONTEX και βεβαίως να ζητήσουμε και να επιμείνουμε για την παρουσία του στην Ελλάδα.
Θέλω, όμως, εδώ να διευκρινίσω κάτι, επειδή υπάρχει μια γενικότερη σύγχυση με το ρόλο του και τη διάρκεια της παραμονής του. Ο FRONTEX και εδώ, όπως και παντού, έχει υποβοηθητικό ρόλο στις ελληνικές αρχές, δεν έχει την ευθύνη της φύλαξης των ελληνικών συνόρων. Η φύλαξη των ελληνικών συνόρων αφορά την Ελληνική Αστυνομία, όσον αφορά το χερσαίο τμήμα, το Λιμενικό Σώμα, όσον αφορά το θαλάσσιο τμήμα. Συνεπικουρείται από την FRONTEX και από τον Ελληνικό Στρατό στο χερσαίο τμήμα και από το Πολεμικό Ναυτικό στο θαλάσσιο τμήμα. Αυτό είναι το σχήμα.
Τα ελληνικά σύνορα είναι σύνορα της Ε.Ε., σύμφωνα με τη Συνθήκη της Ε.Ε., η οποία προβλέπει ότι τα σύνορα της Ένωσης, είναι τα σύνορα των κυρίαρχων κρατών, τα οποία βρίσκονται εις το άκρον της Ένωσης και συνορεύουν με τρίτες χώρες. Πρώτον. Δεύτερον, αυτό, το οποίο λέτε δεν ισχύει, δεδομένου ότι εάν ίσχυε, δεν θα ήταν εδώ ο FRONTEX. Ο FRONTEX βρίσκεται εδώ, ακριβώς επειδή αναγνωρίζει την ύπαρξη των ευρωπαϊκών συνόρων και όχι μόνο βρίσκεται εδώ με τα RABITs, με τις ομάδες ταχείας επέμβασης, που τους καλέσαμε και ήρθαν το Δεκέμβριο, αλλά βρίσκονται ήδη εδώ και ένα χρόνο στη θαλάσσια περιοχή, συμμετέχοντας στην δράση «Ποσειδών», η οποία και θα συνεχιστεί κανονικά και του χρόνου.
Πάντως, εγώ θα ήθελα να διευκρινίσω το εξής. Πρώτον ότι τα RABITs, οι ομάδες ταχείας επέμβασης, σύμφωνα με τον κανονισμό τους θα βρίσκονται στα χερσαία σύνορα μέχρι τις αρχές Μαρτίου και μέχρι τότε εμείς επιταχύνουμε τις διαδικασίες, προκειμένου από τη μια πλευρά να έχουμε διατεταγμένες τις ελληνικές δυνάμεις για να καλύψουμε τα όποια κενά δημιουργηθούν και μέχρι τότε να αντλήσουμε τις καλύτερες εμπειρίες από τη συνεργασία με τις μονάδες και τα στελέχη των RABITs.
Δεύτερον, το γραφείο του Πειραιά, που είναι εγκατεστημένο στον Πειραιά, αποτελεί πιλοτικό πρόγραμμα, δεν είναι μόνιμη η βάση του. Είναι πιλοτικό πρόγραμμα για ένα χρόνο. Παρέχει το Ελληνικό Δημόσιο τις καλύτερες δυνατές παροχές υπηρεσιών και σε επίπεδο κτιριακό στην Ακτή Βασιλειάδη, αλλά επίσης προσφέρει η Ελληνική Βουλή και διπλωματικό στάτους, ούτως ώστε να υπάρχει μια άνεση, όσον αφορά τη λειτουργία τους, αλλά επαναλαμβάνω ότι πρόκειται περί πιλοτικού προγράμματος.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης και όλων να επιμείνουμε, ούτως ώστε να παραμείνει μονίμως και να αποτελέσει το γραφείο του Πειραιά το κέντρο των επιχειρήσεων της FRONTEX όσον αφορά την ανατολική Ευρώπη. Μέχρι στιγμής αισθάνομαι ότι έχουμε μια καλή υποδοχή αυτών των προτάσεων, αλλά θα ήθελα και κάθε πολιτικό κόμμα που συμμετέχει στις πολιτικές ομάδες του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου να υποστηρίξει αυτή την προοπτική, προκειμένου να έχουμε μια θετική εξέλιξη στους επόμενους μήνες. Τρίτον, όσον αφορά την επιχείρηση «Ποσειδών», η οποία είναι μια επιχείρηση, μια δράση του FRONTEX, αυτή θα συνεχιστεί κανονικά και μάλιστα διεκδικούμε αυξημένη χρηματοοικονομική ενίσχυση της λειτουργίας της επιχείρησης «Ποσειδών» και όλων των κρατών, δεδομένων των εξελίξεων στην περιοχή και ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις στην Αίγυπτο, την Αλγερία και στην Τυνησία.
Τέλος, αυτή η συζήτηση για την EUROPOL, τον FRONTEX, οι συζητήσεις για τον τομέα ασφάλειας και τα δικαιώματα των πολιτών στα πλαίσια της ενωμένης Ευρώπης και κυρίως στα πεδία λειτουργίας της Ένωσης στον τρίτο πυλώνα, προβάλλουν μια μεγάλη ανάγκη στην οποία η πρόταση του κ. Βρεττού θα μπορούσε να βοηθήσει ακόμα περισσότερο και να ενισχύσει τη λειτουργία μας και να εξοπλίσει τα στελέχη της ελληνικής βουλής, όσον αφορά την κατανόηση των κοινωνικών πραγμάτων και σε ορισμένες περιπτώσεις και των εθνικών υποθέσεων. Αναφέρομαι πιο συγκεκριμένα στην πλήρη κατανόηση της λειτουργίας της συνθήκης του Σένγκεν. Έχω την αίσθηση από τον λίγο χρόνο στον οποίο βρίσκομαι στο υπουργείο προστασίας του πολίτη, ότι υπάρχουν πολλές παρεξηγήσεις, που οδηγούν σε λαθεμένες πρακτικές και πρωτοβουλίες. Ενδεχομένως, μια ενδελεχής προσέγγιση της συνθήκης του Σένγκεν θα μας οδηγήσει και σε τροποποίηση της εθνικής νομοθεσίας, έτσι ώστε να μην υπάρχουν περιττές ή ανεπαρκείς διατάξεις ή διατάξεις που έχουν καταστεί ανενεργές εκ των πραγμάτων. Το λέω αυτό, γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις - και είναι κρίμα που λείπει ο κ. Τζαβάρας από την αίθουσα, γιατί θα μπορούσε να αποφύγει λαθεμένες πρακτικές και αναφέρομαι στις προτάσεις που έκανε για την Siemens.
