ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ, ΓΙΑ TO Σ/Ν ΤΟΥ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ "ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ».
Θέμα ημερήσιας διάταξης: Επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών "Περί ιδρύσεως Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας".Προτού ξεκινήσω, κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να καταθέσω κάποιες προσθήκες - αναδιατυπώσεις στο σχέδιο νόμου περί ιδρύσεως ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Είναι αναδιατυπώσεις στο σχέδιο νόμου, που προκύπτουν μετά από την συνεδρίαση της ΚΕΝΕ την 1 Ιουλίου. Παρακαλώ πολύ να διανεμηθούν.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, η σχέση πολιτών με τις τράπεζες δεν ήταν ποτέ εύκολη και δεν ήταν ποτέ απλή. Δεν νομίζω πως μπορεί κανείς να φανταστεί μια Οικονομία χωρίς τραπεζικό σύστημα, δεν νομίζω ότι μπορεί κάποιος, και το είδα τα τελευταία δέκα - δεκαπέντε χρόνια στη χώρα μας, να φανταστεί ρυθμούς ανάπτυξης, όπως αυτούς που είχαμε, χωρίς ένα τραπεζικό σύστημα που χρηματοδότησε αυτή την ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, εύλογα υπάρχει πολλές φορές μια αμφισβήτηση του τρόπου με τον οποίον λειτουργούν οι τράπεζες, υπάρχει και ασκείται έντονη κριτική για τα μπόνους, για τους υψηλούς μισθούς στις τράπεζες, για υπερκέρδη, όλα αυτά είναι σωστά.
Σήμερα, η σχέση αυτή έχει γίνει πολύ πιο πολύπλοκη, γιατί χαρακτηρίζεται από μια λέξη και είναι η λέξη "ανασφάλεια". Η ανασφάλεια που αισθάνεται ο πολίτης και είναι ανασφάλεια που δημιουργήθηκε από την ευρύτερη οικονομική κατάσταση στην οποία βρέθηκε η χώρα. Διαμορφώθηκε μια κατάσταση, όπου συχνά παράλογες και επίσης πολλές φορές υποκινούμενες φήμες, πληροφορίες κάθε είδους, διατρέχουν το οικονομικό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα και κάνουν τον πολίτη εξαιρετικά ανασφαλή για τις καταθέσεις του και για το μέλλον του τραπεζικού συστήματος. Όλοι μας γίναμε μάρτυρες αγωνιωδών ερωτήσεων πολιτών, σχετικά με το αν είναι ασφαλείς οι καταθέσεις, αν υπάρχει κίνδυνος και αυτό παρά το γεγονός ότι παρασχέθηκαν από την Κυβέρνηση όλες οι απαραίτητες διαβεβαιώσεις έμπρακτα με την εγγύηση των καταθέσεων, όλες απαραιτήτως οι διαβεβαιώσεις, ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα σήμερα μπορεί να αντεπεξέλθει και δεν υπάρχει απολύτως κανένας κίνδυνος.
Αυτό που ζητούν οι πολίτες σήμερα είναι ένα βιώσιμο, σταθερό και φυσικά υγιές στη λειτουργία του και τις χρεώσεις του χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο στηρίζει την Οικονομία, στηρίζει τα νοικοκυριά, στηρίζει τις επιχειρήσεις. Πρέπει να θυμίσουμε ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βγήκε σχετικά αλώβητο από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για τα τραπεζικά συστήματα άλλων χωρών. Οι ελληνικές τράπεζες δεν επένδυσαν με τον τρόπο που έγινε σε άλλες χώρες, στα τοξικά ομόλογα, δεν είχαν την υπερβολική αυτή έκθεση ούτε η ελληνική Οικονομία στο σύνολό της είχε την υπερβολική έκθεση και χρήση του τραπεζικού συστήματος που είχαν άλλες οικονομίες, που βασίστηκαν μόνο πάνω σε αυτό και κατέρρευσε σαν τραπουλόχαρτο.
Όμως, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δοκιμάστηκε και δοκιμάζεται έντονα από τις διεθνείς αγορές, εξαιτίας της κρίσης εμπιστοσύνης που υπάρχει απέναντι στην Ελλάδα. Μια κρίση εμπιστοσύνης που έχει να κάνει με τις δυσκολίες δανεισμού της χώρας. Όσο η χώρα μας έχει τα μεγάλα ελλείμματα και το χρέος που έχει, όσο οι διεθνείς αγορές παραμένουν δύσπιστες ως προς τη δυνατότητα της να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση τόσο οι διεθνείς αγορές θα παραμένουν απολύτως κλειστές στις ελληνικές τράπεζες οι διεθνείς διατραπεζικές αγορές, τόσο οι ελληνικές τράπεζες θα ασφυκτιούν, τόσο δεν θα μπορούν να περάσουν ρευστότητα στην ελληνική Οικονομία και τόσο θα συνεχίζεται μια ανασφάλεια γύρω από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Άρα, λοιπόν, αυτό που χρειάζεται σήμερα, είναι μια συντονισμένη πολιτική, η οποία και να διατηρεί στο Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα την απαραίτητη ρευστότητα, αλλά και να δημιουργεί ένα δίχτυ ασφαλείας.
Κατ' αρχάς, ως προς τη ρευστότητα, άκουσα μια κριτική γύρω από το ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και εγώ πραγματικά αναρωτιέμαι αν αυτή η κριτική προέρχεται από άγνοια του τρόπου λειτουργίας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος και μια προσπάθεια ανέξοδου λαϊκισμού ή από κάτι άλλο. Σε ποιο σημείο θα ήταν σήμερα οι ελληνικές τράπεζες εάν δεν μπορούσαν να ενεχυριάσουν ελληνικά ομόλογα, τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα; Σε ποιο σημείο θα ήταν σήμερα η ελληνική Οικονομία, αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έκανε συντονισμένες αγορές ελληνικών ομολόγων, για να επιχειρήσει στο βαθμό που μπορεί, μέσα σε ένα εξαιρετικά ασταθές ευρωπαϊκό και διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, να σταθεροποιήσει τα Ελληνικά Ομόλογα στη Διεθνή Αγορά;
Η απάντηση είναι ότι δεν θέλουμε καν να το σκεφτούμε το πού θα βρισκόταν σήμερα. Δεν το κάνει ως χάρη στις ελληνικές τράπεζες και στην ελληνική Οικονομία αυτό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το κάνει για να διατηρήσει τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος, αλλά όμως, ο συνδυασμός του τρόπου λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της επέκτασης του σκέλους των εγγυήσεων από την ελληνική Κυβέρνηση, σε ειδικά αυτό το σημερινό ασταθές περιβάλλον και αυτή είναι και η απάντηση στην κριτική που ασκήσαμε, σωστά και δικαιολογημένα τότε, στο πακέτο των 28 δισ. και στις τελείως διαφορετικές συνθήκες που είμαστε τώρα. Αυτό είναι μια ενδεδειγμένη απάντηση για να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, γιατί επαναλαμβάνω ότι το πρόβλημα ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, γίνεται την επομένη μέρα πρόβλημα ρευστότητας για κάθε ελληνική επιχείρηση και κάθε ελληνικό νοικοκυριό.
Όμως, πέρα από αυτό υπάρχει και μια δεύτερη ανάγκη και αυτή την ανάγκη έρχεται να αντιμετωπίσει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, του οποίου σήμερα προτείνεται η ίδρυση με το σχέδιο νόμου και αυτό είναι να υπάρχει μέσα σε αυτή την κατάσταση ένα δίχτυ ασφαλείας. Ένας ακροβάτης, ο οποίος κάνει κάποια άσκηση ισορροπίας σε ένα δύσκολο περιβάλλον, θέλει να ξέρει ότι από κάτω υπάρχει ένα δίχτυ ασφαλείας. Αυτοί που τον παρακολουθούν και ελπίζουν να πετύχει, θέλουν να ξέρουν ότι από κάτω υπάρχει ένα δίχτυ ασφαλείας. Όλοι, ο ακροβάτης, αλλά και οι θεατές, ελπίζουν ότι το δίχτυ ασφαλείας δεν θα χρειαστεί ποτέ, αυτό είναι η λογική του διχτυού ασφαλείας. Δεν είναι να πέσεις και να το χρησιμοποιήσεις, είναι να είναι εκεί για να μη χρησιμοποιηθεί ποτέ και αυτή είναι η λογική του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Δεν είναι λοιπόν ένας ακόμη μηχανισμός για την ενίσχυση της ρευστότητας, είναι ένα δίχτυ ασφαλείας που διατηρεί τη σταθερότητα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, δημιουργώντας τις θεσμικές προϋποθέσεις ώστε εάν παραστεί ανάγκη, να υπάρξει κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών.
Είναι δώρο στους μετόχους των Τραπεζών; Κατά κανένα τρόπο. Οι πρώτοι που καλούνται να βάλουν το χέρι στην τσέπη, αν υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα κεφαλαιακής επάρκειας, είναι οι ίδιοι μέτοχοι. Αν, για οποιοδήποτε λόγο, μια τράπεζα ή πολλές τράπεζες έχουν πρόβλημα κεφαλαιακής επάρκειας, το πρώτο που τους ζητείται να γίνει είναι να κάνουν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Κάνοντας αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, οι ίδιοι οι μέτοχοι βάζουν το χέρι στην τσέπη και εάν δεν μπορούν να το κάνουν, τότε έρχεται και συνδράμει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Με το Ταμείο, υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας ελέγχου των τραπεζών από τους σημερινούς ιδιοκτήτες τους, δεν είναι πανάκεια το Ταμείο, είναι κάτι που οι σημερινοί μέτοχοι θα το έβλεπαν εξαιρετικά ευπρόσδεκτο. Άρα, λοιπόν, όλοι όσοι έρχονται και λένε στην αίθουσα αυτή ή έξω από αυτή την αίθουσα, ότι με το Ταμείο αυτό δημιουργείται ένας μηχανισμός βοήθειας στους τραπεζίτες, δεν έχουν απλώς καταλάβει ή για άλλη μια φορά επιχειρούν να παραπληροφορήσουν τους Έλληνες πολίτες.
Προτείνουμε λοιπόν σήμερα τη σύσταση αυτού του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, έτσι ώστε να υπάρξει το δίχτυ ασφαλείας και μέσω αυτού να προχωρήσουν οι Τράπεζες σε πράξεις αναδιάρθρωσης, εάν υπαχθούν στο Ταμείο αυτό, για να εξασφαλίσουν την οικονομική τους βιωσιμότητα και ταυτόχρονα να συνεχίσουν να στηρίζουν την ελληνική Οικονομία. Το Ταμείο δημιουργείται ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, έχει αρχή, μέση και τέλος, έχει μια επταετή διάρκεια, δεν είναι ένας μόνιμος μηχανισμός και στο τέλος αυτής της επταετούς πορείας, η κυριότητα περνάει πλήρως στο Ελληνικό Δημόσιο. Μοναδικός μέτοχος του Ταμείου αυτού είναι το Ελληνικό Δημόσιο, με μια μετοχή, δεν συμμετέχουν ιδιώτες και η συμμετοχή στο Ταμείο αυτό κατά κανένα τρόπο δεν είναι η εκχώρηση σε κάποιους ιδιώτες, Έλληνες ή ξένους, των ελληνικών τραπεζών. Το Ταμείο χρηματοδοτείται με 10 δισ. ευρώ από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, από τους πόρους από τις άλλες Χώρες της Ε.Ε. και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Διοικείται από ένα διοικητικό συμβούλιο, το οποίο ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Να είναι σαφές, εδώ πρέπει να υπάρχει μια συμφωνία και είναι προφανές ότι αυτό διασφαλίζει και ορισμένα πράγματα. Συμμετέχουν μέλη, εκπρόσωποι, πέρα από τον Πρόεδρο και τους δύο εκτελεστικούς Αντιπροέδρους, συμμετέχουν και εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομικών και της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως επίσης, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Είναι προφανές ότι κανένα από τα μέλη του Δ.Σ. δεν μπορεί να είναι μέλος κάποιου άλλου πιστωτικού ιδρύματος.
Με το σχέδιο νόμου υπάρχει συγκεκριμένη πρόνοια τακτικής ενημέρωσης τόσο του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπεί στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Υπουργός Οικονομικών, όσο και της ελληνικής Βουλής για τα πεπραγμένα του Ταμείου, κάθε μήνα δελτία χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στο Υπουργείο Οικονομικών και εξαμηνιαίες εκθέσεις στην ελληνική Βουλή, έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης διαφάνεια στη χρήση των χρημάτων αυτών, στις αποφάσεις που έχει πάρει το Ταμείο. Η συμμετοχή του Ταμείου στις τράπεζες ενεργοποιείται με δύο τρόπους: Είτε μια τράπεζα, η ίδια, ζητά, μην μπορώντας να κάνει την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου την ενεργοποίηση του Ταμείου. Είτε υποδεικνύεται σε μια τράπεζα να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου από την Τράπεζα της Ελλάδος, αν η κεφαλαιακή της επάρκεια έχει πέσει κάτω από ένα συγκεκριμένο ποσοστό και αν δεν μπορεί να το κάνει, να έρθει το Ταμείο και να αγοράσει προνομιούχες μετοχές στη τράπεζα αυτή. Αυτές οι προνομιούχες μετοχές μπορεί μετά την πάροδο πολλών ετών να μετατραπούν σε κοινές μετοχές. Είναι, όμως, σε πρώτη φάση προνομιούχες μετοχές.
Θα ήθελα να κλείσω με δύο παρατηρήσεις πιο γενικού χαρακτήρα. Η πρώτη έχει να κάνει με το γεγονός ότι η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία εντάσσεται, όπως είπα και πριν, στο πλαίσιο του τριετούς προγράμματος οικονομικής πολιτικής, το οποίο έχει συμφωνήσει η χώρα με την Ε.Ε., την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Δ.Ν.Τ.. Θυμίζω ότι αυτό που αποκαλούμε πλέον μνημόνιο έχει τρεις διαστάσεις, το δημοσιονομικό, το διαρθρωτικό και το χρηματοπιστωτικό. Η συγκεκριμένη ενέργεια εντάσσεται στον τρίτο πυλώνα αυτών των δράσεων, αυτές που αφορούν το χρηματοπιστωτικό τομέα και οι όποιες δράσεις συμπληρώνονται από μία πιο εντατική εποπτεία των τραπεζών από την Τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο και των περίφημων stress test, τα οποία θα ανακοινωθούν εντός του μηνός Ιουλίου, την ανάληψη της εποπτείας του ασφαλιστικού κλάδου από την Τράπεζα της Ελλάδος, την υποβολή εκθέσεων με αυστηρότερες προθεσμίες και τους τριμηνιαίους ελέγχους φερεγγυότητας σε ακραίες συνθήκες και την αναθεώρηση της επάρκειας του πτωχευτικού πλαισίου για τις τράπεζες και τους μη χρηματοπιστωτικούς φορείς και βέβαια, η ίδρυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας εντάσσεται σε αυτή τη λογική.
Η δεύτερη γενικότερη παρατήρηση μου έχει να κάνει με μια αποστροφή που ακούστηκε από δύο ομιλητές, κάνοντας έναν ατυχή, θα έλεγα, παραλληλισμό και αντιπαραβολή του νομοσχεδίου, το οποίο ψηφίζουμε σήμερα εδώ, σε επίπεδο Επιτροπής και του νομοσχεδίου για το ασφαλιστικό σύστημα. Μια ατυχής προσπάθεια να δοθεί μια αίσθηση ότι με το ένα νομοσχέδιο κάνουμε δώρα στους τραπεζίτες και με το άλλο νομοσχέδιο κόβουμε συντάξεις. Λυπάμαι που το λέω, αλλά αυτού του είδους η ρητορική, πέραν του ότι απέχει μακράν από την πραγματικότητα, δεν τιμά και δεν αναγνωρίζει τις πραγματικές προσπάθειες που κάνουν οι Έλληνες πολίτες για να βγουν από το αδιέξοδο, στο οποίο βρέθηκε η χώρα.
Θέλω να κάνω κάτι απολύτως σαφές. Έχουμε αποδείξει έμπρακτα με τις πολιτικές μας ότι για εμάς υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός. Είναι άλλο πράγμα η στήριξη του τραπεζικού συστήματος ως μοχλού ανάπτυξης της οικονομίας, στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών και είναι άλλο πράγμα τα κέρδη των μετόχων από τις τράπεζες. Βασικό αίτημα της κοινωνίας και των πολιτών είναι να υπάρχει ένα βιώσιμο χρηματοπιστωτικό σύστημα ως υγιής μηχανισμός για αποταμίευση και για επενδύσεις, χρηματοδότηση, που να εγγυάται την ασφάλεια και την απρόσκοπτη χρηματοδότηση των επαγγελματιών και των νοικοκυριών. Έτσι, την ίδια ώρα που εξασφαλίσαμε για το τραπεζικό σύστημα την αναγκαία ρευστότητα και μάλιστα σε στιγμές δημοσιονομικής κρίσης και πιστοληπτικής υποβάθμισης της Ελλάδας και των τραπεζών της. Την ίδια ώρα που δημιουργούμε ένα Ταμείο που λειτουργεί ως δίχτυ ασφάλειας, την ίδια ακριβώς ώρα ζητήσαμε από τους μεγαλομετόχους των τραπεζών να συνεισφέρουν με την έκτακτη εισφορά και το 2010 και φυσικά και τα επόμενα χρόνια. Θεσπίσαμε φορολόγηση των κερδών των μετόχων στη κλίμακα των φυσικών προσώπων, θεσπίσαμε τη φορολόγηση με 90% του μπόνους των υψηλόβαθμων τραπεζικών στελεχών. Καταθέσαμε και ψηφίζουμε στη Βουλή νομοσχέδιο για την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Φορολογούμε τις βραχυχρόνιες χρηματιστηριακές συναλλαγές. Δείχνουμε, δηλαδή, έμπρακτα ότι ξέρουμε πολύ καλά τη διαφορά ανάμεσα στους τραπεζίτες και στο τραπεζικό σύστημα που στηρίζει τη χώρα. Δεν θα απολογηθούμε ποτέ, γιατί σώζουμε την οικονομία της χώρας και δεν θα απολογηθούμε ποτέ, γιατί στηρίζουμε τη βιωσιμότητα ενός ελληνικού τραπεζικού συστήματος, στο βαθμό και πάντα με μοναδικό στόχο να στηρίξει την ελληνική οικονομία. Σας ευχαριστώ πολύ.
