Παρέμβαση ΑΝΥΠΕΞ κ. Δ. Δρούτσα στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων και Άμυνας της Βουλής των Ελλήνων
Αθήνα, 27 Μαΐου 2010
Βασικά σημεία:
o "Το τοπίο στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις έχει μεταβληθεί, προς την κατεύθυνση που επιθυμούμε. Η μεταβολή αυτή δεν εξαντλείται στην ατμόσφαιρα των διμερών σχέσεων αλλά μπαίνει στην ουσία τους, σε συγκεκριμένους σημαντικούς τομείς. Κυρίως, όμως, πρόκειται για μια μεταβολή την οποία εμείς επιδιώξαμε, εμείς σχεδιάσαμε και εμείς επιφέραμε. Μια μεταβολή που δεν βασίζεται σε κάποιο τυχαίο γεγονός, όπως ήταν τα χτυπήματα του εγκέλαδου σε Ελλάδα και Τουρκία το '99, που γέννησαν τη λεγόμενη "διπλωματία των σεισμών". Αντίθετα, είναι μια μεταβολή που επήλθε ως αποτέλεσμα στρατηγικών αποφάσεων και καλά σχεδιασμένων και προσεκτικών ενεργειών. Που εκπορεύεται από μία συγκεκριμένη στρατηγική αντίληψη της Κυβέρνησης για την Ελλάδα και τη θέση της στον κόσμο. Που δεν αφίσταται από το πλαίσιο αρχών, το οποίο περιέγραψα κατά την προηγούμενη συζήτησή μας. Και που ακριβώς για αυτό το λόγο είναι μια μεταβολή στις διμερείς μας σχέσεις με την Τουρκία που βρίσκεται υπό τον απόλυτο έλεγχό μας".
o "Πρέπει να μιλήσουμε ξεκάθαρα και να αποφασίσουμε εάν θα υποταχθούμε μοιρολατρικά στο συγκρουσιακό πεπρωμένο που προδιέγραψε η ιστορία μας ή θα διδαχθούμε από άλλα παραδείγματα στην ευρωπαϊκή γειτονιά μας για να οικοδομήσουμε σχέση εμπιστοσύνης. Συμφέρον μας, πιστεύω, είναι το δεύτερο. Η τουρκική ηγεσία λέει το ίδιο - και πιστεύω το λέει ειλικρινά. Η πολιτική βούληση των δύο μερών, σε ανώτατο επίπεδο, φαίνεται να συμπίπτει".
o "Αποτιμώντας την επίσκεψη του κ. Εντογάν στην Αθήνα, θα τη χαρακτηρίσω σημαντική. Κρίνοντας από τους στόχους που είχαμε θέσει θα τη χαρακτηρίσω επιτυχημένη. Είναι μία αρχή, το πρώτο βήμα μιας νέας προσπάθειας και διαδικασίας. Μιας νέας προσπάθειας προσέγγισης που τελικά θα κριθεί από ένα και μόνο πράγμα: το αποτέλεσμα".
o "Και οι ελληνικές θέσεις ετέθησαν με σαφήνεια και ευθύτητα κατά την διάρκεια όλων των συνομιλιών από τον Έλληνα Πρωθυπουργό. Πρόκειται για θέσεις διαχρονικές, θέσεις που βασίζονται σε αρχές, στον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου".
o "Δεν αναμέναμε θεαματικές εξελίξεις στον τομέα αυτό - δεν ήταν, άλλωστε, το ζητούμενο από την επίσκεψη αυτή, η οποία, πάντως, μπορεί να αποδειχθεί μια νέα αφετηρία, ώστε να επικρατήσει ένα άλλο πνεύμα από πλευράς της Τουρκίας για να αντιμετωπίσουμε τα δύσκολα".
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της παρέμβασης:
κ. Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Η τελευταία ενημέρωση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας είχε πραγματοποιηθεί στις 14 Απριλίου.
Είχε προηγηθεί, λίγες ημέρες νωρίτερα, η επίσκεψή μου στην Άγκυρα.
Κατά την ενημέρωση της Επιτροπής, αλλά και κατά την συζήτηση που ακολούθησε, μου είχε δοθεί η δυνατότητα να αναφερθώ στο πλαίσιο αρχών, εντός του οποίου η Κυβέρνηση επιθυμεί την περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνο-τουρκικών σχέσεων.
Έναμιση περίπου μήνα μετά από την ενημέρωση εκείνη το τοπίο στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις έχει μεταβληθεί, προς την κατεύθυνση που επιθυμούμε.
Η μεταβολή αυτή, όπως θα μου δοθεί η δυνατότητα να εξηγήσω, δεν εξαντλείται στην ατμόσφαιρα των διμερών σχέσεων αλλά μπαίνει στην ουσία τους, σε συγκεκριμένους σημαντικούς τομείς.
Κυρίως, όμως, πρόκειται για μια μεταβολή την οποία εμείς επιδιώξαμε, εμείς σχεδιάσαμε και εμείς επιφέραμε.
Μια μεταβολή που δεν βασίζεται σε κάποιο τυχαίο γεγονός, όπως ήταν τα χτυπήματα του εγκέλαδου σε Ελλάδα και Τουρκία το '99, που γέννησαν τη λεγόμενη "διπλωματία των σεισμών".
Αντίθετα, είναι μια μεταβολή που επήλθε ως αποτέλεσμα στρατηγικών αποφάσεων και καλά σχεδιασμένων και προσεκτικών ενεργειών.
Που εκπορεύεται από μία συγκεκριμένη στρατηγική αντίληψη της Κυβέρνησης για την Ελλάδα και τη θέση της στον κόσμο.
Που δεν αφίσταται από το πλαίσιο αρχών, το οποίο περιέγραψα κατά την προηγούμενη συζήτησή μας.
Και που ακριβώς για αυτό το λόγο είναι μια μεταβολή στις διμερείς μας σχέσεις με την Τουρκία που βρίσκεται υπό τον απόλυτο έλεγχό μας.
Η ιστορική συγκυρία παίζει αποφασιστικό ρόλο στις διεθνείς σχέσεις.
Η Ελλάδα διέρχεται από τη σημαντικότερη οικονομική κρίση στην πρόσφατη ιστορία της, ενώ στην Τουρκία η διαδικασία των μεταρρυθμίσεων και του εκδημοκρατισμού του κράτους εισέρχεται στην κρισιμότερη φάση του.
Το διακύβευμα των εσωτερικών εξελίξεων, σε κάθε χώρα, είναι μεγάλο.
Τα μεγάλα λόγια, τα συνθήματα, οι μύθοι κι οι αλήθειες του παρελθόντος δεν μπορούν - δεν αρκούν πια - για να προσδιορίζουν τη σχέση μας.
Πρέπει και οι δύο πλευρές να μιλήσουμε ξεκάθαρα.
Μας λείπει η εμπιστοσύνη.
Διοίκηση, κοινή γνώμη και Τύπος είναι δύσπιστοι και στις δυο χώρες.
Το χαρτί της απειλής ανασύρεται εύκολα και από τις δυο πλευρές, άλλες φορές βάσιμα κι άλλες λιγότερο.
Πρέπει να μιλήσουμε ξεκάθαρα και να αποφασίσουμε εάν θα υποταχθούμε μοιρολατρικά στο συγκρουσιακό πεπρωμένο που προδιέγραψε η ιστορία μας ή θα διδαχθούμε από άλλα παραδείγματα στην ευρωπαϊκή γειτονιά μας για να οικοδομήσουμε σχέση εμπιστοσύνης.
Συμφέρον μας, πιστεύω, είναι το δεύτερο.
Η τουρκική ηγεσία λέει το ίδιο - και πιστεύω το λέει ειλικρινά.
Η πολιτική βούληση των δύο μερών, σε ανώτατο επίπεδο, φαίνεται να συμπίπτει.
Δεν αρκεί όμως αυτό.
Οι διεθνείς σχέσεις, πολλώ δε μάλλον οι σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας, με το δεδομένο ιστορικό τους φόρτο, για να είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμες δεν μπορούν να επαφίενται στην πολιτική βούληση των εκάστοτε κυβερνώντων και μόνο.
Αυτό θα ήταν απλές δημόσιες σχέσεις σε διαπροσωπικό επίπεδο.
Αυτό δεν αρκεί.
Εξετάσαμε, λοιπόν, τρόπους για τη θεσμοποίηση της συνεργασίας μας με την Τουρκία, δημιουργώντας σταθερά εργαλεία διαβούλευσης και συνέργειας.
Καταλήξαμε σε ένα σχήμα που ευνοεί την διάχυση της ελληνο-τουρκικής συνεννόησης σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης, υπό την εποπτεία των δύο Πρωθυπουργών.
Αυτό κάναμε με την ίδρυση του Ανώτατου Συμβουλίου Ελληνο-Τουρκικής Συνεργασίας.
Όλο το διάστημα που προηγήθηκε της ιδρυτικής συνεδρίασης στις 14 Μαϊου, οι πολιτικές ηγεσίες και οι υπηρεσιακοί παράγοντες των εμπλεκόμενων Υπουργείων σε Ελλάδα και Τουρκία, υπό τον συντονισμό των δύο Υπουργείων Εξωτερικών, εργάστηκαν σκληρά για την επίτευξη συμφωνίας επί κειμένων που υποβλήθηκαν και από τις δύο πλευρές, με στόχο την προώθηση της συνεργασίας μας και των διμερών μας σχέσεων.
Θα ήθελα και από το βήμα της Βουλής να τους ευχαριστήσω για τις άοκνες προσπάθειές τους, το εποικοδομητικό και δημιουργικό τους πνεύμα και τους εντατικούς ρυθμούς εργασίας τους, υπό μεγάλη, μάλιστα, πίεση χρόνου.
Περισσότερο, ίσως, και από τις συμφωνίες αυτές καθ' εαυτές έχει αυτοτελή σημασία ότι η πολιτική βούληση που εκφράστηκε από τους Πρωθυπουργούς των δύο χωρών υλοποιείται από τους Υπουργούς των δύο Κυβερνήσεων και από τα επιτελικά στελέχη που τους πλαισιώνουν.
Θα πάω ένα βήμα παραπέρα.
Για να έχει βάθος, η ελληνο-τουρκική συνεννόηση πρέπει να επεκταθεί στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας.
Κατά την επίσκεψη του κ. Erdo?an στην Αθήνα, οι Πρωθυπουργοί Ελλάδος και Τουρκίας συμμετείχαν στις εργασίες του ελληνο-τουρκικού επιχειρηματικού forum.
Και οι δύο πλευρές θεωρούμε ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ενίσχυσης της συνεργασίας μας στον τομέα της οικονομίας, του εμπορίου, των επενδύσεων, των συναλλαγών και σε άλλους τομείς χρηματο-πιστωτικού ενδιαφέροντος.
Και οι δύο Πρωθυπουργοί δεσμεύτηκαν να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για την ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων των δύο κρατών, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που θέτει η οικονομική συγκυρία.
Περνώντας τώρα στο περιεχόμενο των αποφάσεων που λάβαμε, να θυμίσω ότι της επίσκεψης του Τούρκου Πρωθυπουργού προηγήθηκε σειρά συναντήσεών μου με τον κ. Νταβούτογλου προκειμένου να εντοπίσουμε τους τομείς εκείνους στους οποίους Ελλάδα και Τουρκία θα μπορούσαν να επιδιώξουν την διεύρυνση και ενίσχυση της συνεργασίας τους.
Τα 21 κείμενα - Μνημόνια Συνεργασίας και Διακηρύξεις - που υπεγράφησαν καθώς και το Κοινό Ανακοινωθέν που εκδόθηκε είναι ακριβώς το πρακτικό, απτό αποτέλεσμα του πρώτου αυτού κύκλου επαφών και διαβουλεύσεων μεταξύ των αρμοδίων, κατά περίπτωση, υπηρεσιών σε Ελλάδα και Τουρκία.
Το αντικείμενό τους δόθηκε στην δημοσιότητα και, νομίζω, ο καθένας είναι σε θέση να διαπιστώσει ότι καλύπτουν το σύνολο, σχεδόν, των θεματικών ενοτήτων, που είχαμε εντοπίσει ως πρώτη ύλη του εγχειρήματος.
Τα κείμενα αυτά περιγράφουν ειδικότερους ή ευρύτερους τομείς συνεργασίας, στο πλαίσιο της ενίσχυσης και διεύρυνσης ήδη υφιστάμενων συμφωνιών ή δημιουργίας νέων.
Η υποβολή και επεξεργασία προτάσεων για την περαιτέρω προώθηση της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας θα συνεχιστεί - μέσα από τον κύκλο επαφών που εγκαινιάσαμε.
Η όλη μεθόδευση και διάρθρωση της συνεργασίας μας, άλλωστε, έχει προβλεφθεί κατά τρόπο ώστε να ευνοεί τις απευθείας επαφές ανά τομέα ευθύνης και την συνεχή και γόνιμη ανταλλαγή απόψεων.
κ. Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Αποτιμώντας την επίσκεψη του κ. Εντογάν στην Αθήνα, θα τη χαρακτηρίσω σημαντική.
Κρίνοντας από τους στόχους που είχαμε θέσει θα τη χαρακτηρίσω επιτυχημένη.
Είναι μία αρχή, το πρώτο βήμα μιας νέας προσπάθειας και διαδικασίας.
Μιας νέας προσπάθειας προσέγγισης που τελικά θα κριθεί από ένα και μόνο πράγμα: το αποτέλεσμα.
Ήταν μια επίσκεψη, με στοιχεία ισχυρού συμβολισμού, που πέρασε το μήνυμα της πολιτικής βούλησης των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Τουρκίας για συνεργασία και συνεννόηση.
Για την δημιουργία και εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης ώστε να ολοκληρωθεί η προσπάθεια εξομάλυνσης στις σχέσεις των δύο κρατών που ξεκίνησε την περίοδο 1999-2004.
Δεν πάμε πίσω στο χρόνο.
Τα δεδομένα σαφώς και έχουν αλλάξει.
Όχι όμως με το δραματικό τρόπο που κάποιοι προεξοφλούν.
Η Ελλάδα παραμένει μια από τις πιο ανεπτυγμένες χώρες στον κόσμο, παλαιό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ισχυρή αποτρεπτική ικανότητα και ξεκάθαρες θέσεις στην εξωτερική πολιτική που στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο.
Η Τουρκία εξακολουθεί να βρίσκεται στο κέντρο μίας ασταθούς, αλλά κρίσιμης γεωπολιτικής γειτονιάς, στο μέσον μίας δομικής μεταρρυθμιστικής διαδικασίας αγνώστου αποτελέσματος, που δεν έχει αγγίξει ακόμα το σύνολο του κοινωνικού φάσματος.
Παραμένει στο δρόμο της ευρωπαϊκής της ολοκλήρωσης.
Ένα δρόμο δύσκολο, του οποίου η έκβαση πρέπει να κριθεί αντικειμενικά, με βάση τα πεπραγμένα της.
Δεν πάμε πίσω στο παρελθόν.
Χρησιμοποιούμε όμως τις εμπειρίες μας για να βάλουμε τις βάσεις αυτής της νέας προσπάθειας.
Στα δέκα χρόνια που πέρασαν, έσπασαν πολλά ταμπού.
Μάθαμε καλύτερα ο ένας τις θέσεις και τα κίνητρα του άλλου.
Μιλάμε με ειλικρίνεια, μιλάμε ανοικτά, κάτι που είναι απαραίτητο για να προχωρήσουμε σε μια ξεκάθαρη σχέση, χωρίς γκρίζες ζώνες.
Θέλω να είμαι σαφής:
Υπήρξε ειλικρινής ανταλλαγή των γνωστών απόψεων και θέσεων.
Σε ένα κλίμα, όμως, κοινής πολιτικής βούλησης να κοιτάξουμε το μέλλον.
Και οι ελληνικές θέσεις ετέθησαν με σαφήνεια και ευθύτητα κατά την διάρκεια όλων των συνομιλιών από τον έλληνα Π/Θ.
Πρόκειται για θέσεις διαχρονικές, θέσεις που βασίζονται σε αρχές, στον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου.
Δεν αναμέναμε θεαματικές εξελίξεις στον τομέα αυτό - δεν ήταν, άλλωστε, το ζητούμενο από την επίσκεψη αυτή, η οποία, πάντως, μπορεί να αποδειχθεί μια νέα αφετηρία, ώστε να επικρατήσει ένα άλλο πνεύμα από πλευράς της Τουρκίας για να αντιμετωπίσουμε τα δύσκολα.
Τονίζω, για άλλη μία φορά, ότι η Ελλάδα διατηρεί στο ακέραιο τις θέσεις της υπέρ της ανάγκης σεβασμού των θεμελιωδών αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, του διεθνούς δικαίου, των κανόνων καλής γειτονίας που διαχρονικά αποτελούν αταλάντευτη βάση της εξωτερικής μας πολιτικής.
Εξακολουθούμε και θα συνεχίσουμε να καταδικάζουμε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο και να αναδεικνύουμε έναντι όλων των συνομιλητών μας παράνομες πρακτικές και συμπεριφορές.
Εξακολουθούμε και θα συνεχίσουμε να θέτουμε θεμελιώδη ζητήματα όπως είναι η αδήριτη ανάγκη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θρησκευτικών ελευθεριών.
Εξακολουθούμε να διατηρούμε στο ακέραιο διαχρονικά ανθεκτικές θέσεις υπέρ της διεθνούς νομιμότητας, της ανάγκης εξεύρεσης μιας δίκαιης και λειτουργικής λύσης στο Κυπριακό, όπου ο ρόλος και οι ευθύνες της Τουρκίας είναι πασιφανείς, της διευθέτησης του ζητήματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της εξάλειψης των απειλών και των προκλήσεων.
Είναι αυτονόητο ότι οι θέσεις και οι πεποιθήσεις μας δεν κινδυνεύουν, δεν αλλοιώνονται και δεν απειλούνται από τις επαφές με την Τουρκία, ούτε από τις συμφωνίες που υπογράψαμε για την προώθηση της συνεργασίας των δύο χωρών σε συγκεκριμένους τομείς.
Αντιθέτως, εξυπηρετούνται συγκεκριμένα συμφέροντα της χώρας μας σε μια σειρά νευραλγικών τομέων.
Γνωρίζουμε τις αντίθετες απόψεις.
Υπάρχουν, και δεν τις αγνοούμε, ούτε τις παρακάμπτουμε.
Δεν θα τις αφήσουμε όμως να βραχυκυκλώσουν τις δυνατότητες και τις προοπτικές της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας.
Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε κάθε λογικό και ισχυρό επιχείρημα.
Όχι όμως τα φοβικά συνθήματα.
Ελπίζουμε ότι η σταδιακή βελτίωση του κλίματος στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις, την οποία επιδιώκουμε, όπως πολλές φορές έχω πει, με προσοχή και μέθοδο, χωρίς αυταπάτες και αυτοματισμούς, αλλά με όρια και κανόνες, θα οδηγήσει κάποια στιγμή στην πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας.
Και στην προσπάθεια αυτή, ο ρόλος της Βουλής των Ελλήνων και η συνεργασία με την Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας είναι απαραίτητη και καθοριστική.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
