Σημεία Ομιλίας Εύης Χριστοφιλοπούλου, Εισηγήτριας στο Νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Επί της διαδικασίας
Πρόκειται για μια κοινοβουλευτική διαδικασία που προκαλεί ντροπή. Δεν είναι δυνατόν μέσα σε λίγες ώρες να διαβαστεί αυτό το νομοσχέδιο των 226 άρθρων. Μπορεί οι συνάδελφοι της πλειοψηφίας να μην θέλουν να διαβάζουν τα νομοσχέδια, αλλά εμείς θέλουμε.
Πρώτον, άκουσα κύριε Υπουργέ, ότι είπατε ότι έγινε ένας διάλογος. Ο κ. Φίλης είπε ότι έγινε άτυπος διάλογος. Έγινε, δηλαδή, διαβούλευση στο διαδίκτυο και καλούσατε εσείς κατά βούληση συγκλήτους, φορείς και επιμέρους καθηγητές.
Θέλω να σας θυμίσω, αγαπητέ κύριε Υπουργέ, ότι όταν καλέσατε τα κόμματα, η κ. Γεννηματά ήταν ίσως η μόνη πολιτική αρχηγός η οποία θέλησε να συνεργαστεί και έγινε το 2017 συνάντηση μαζί σας. Μπορείτε να το επιβεβαιώσετε. Γιατί το κάναμε αυτό;
Όχι γιατί συμφωνούσαμε με τη σειρά εξαγγελιών που, τόσο εσείς όσο και ο κ. Τσίπρας, κάνατε κάθε τόσο, αλλά γιατί στο Κίνημα Αλλαγής πιστεύουμε ότι η εκπαίδευση είναι ίσως το κατεξοχήν ζήτημα στο οποίο πρέπει να υπάρχει εθνική συνεννόηση των δημοκρατικών δυνάμεων του τόπου. Προσήλθαμε, λοιπόν, στη συνάντηση μαζί σας, κύριε Υπουργέ, ακριβώς, σεβόμενοι την ανάγκη για εθνική συνεννόηση.
Όμως, δε θέλετε τον θεσμικό διάλογο. Θέλετε να βλέπετε επιμέρους τους φορείς, όπως σας βολεύει και να δέχεστε όποιες εισηγήσεις ή αποφάσεις των συγκλήτων σας βολεύει. Οποίες αποφάσεις φορέων δεν σας αρέσουν τις πετάτε στον κάλαθο των αχρήστων, όπως του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του ΑΠΘ και άλλων.
Άρα, λοιπόν, είναι μια διαβούλευση την οποία κάνετε εσείς, ως «πατριάρχης» της παιδείας και μόνον.
Γι’ αυτό και καταργήσατε το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, στο οποίο άλλωστε η παράταξή σας ουδέποτε μετείχε και εισαγάγατε έναν άλλο θεσμό διαλόγου. Εγώ σας ερωτώ, αυτή την Επιτροπή Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, που εσείς θεσμοθετήσατε, πόσες φορές τη συγκαλέσατε, πριν φέρετε εδώ ένα πολυνομοσχέδιο που αφορά:
· το νέο σύστημα εισαγωγής στα Πανεπιστήμια
· το νέο Λύκειο
· τα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία,
· ένα πολύ μεγάλο μέρος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και
· την ουσιαστική ταφόπλακα στην Τεχνολογική εκπαίδευση στη χώρα
Εδώ θέλω να διαφωνήσω με την κ. Κεραμέως και την Ν.Δ., που σας ζήτησε να επαναφέρετε το νομοσχέδιο υπό κανονικές συνθήκες. Εμείς σας ζητούμε να το αποσύρετε και αν σέβεστε την ουσία και την προοπτική της εκπαίδευσης, να αρχίσετε διάλογο και με τα κόμματα και τους θεσμικούς φορείς. Θεσμικό, όμως, διάλογο όχι μόνον κατ' ιδίαν συναντήσεις.
Διαφωνούμε, λοιπόν, κύριε Πρόεδρε και καταγγέλλουμε αυτή τη διαδικασία. Θα ακούσουμε τους φορείς και αν δεν το αποσύρετε εμείς θα αποχωρήσουμε. Θέλουμε να αποχωρήσουμε εγκαίρως, ούτως ώστε να φανεί η παρωδία που επιχειρείται στο μεγαλύτερο θέμα της χώρας, που είναι η εκπαίδευση των παιδιών μας.
Επί της ουσίας, να εξηγήσω και να θυμίσω στον κ. Υπουργό, ότι όταν συναντήθηκε με την κυρία Γεννηματά είπαμε ως Κίνημα Αλλαγής ότι θα μπορούσαμε να συζητήσουμε και να επεξεργαστούμε τη δυνατότητα για προπαρασκευαστικό χαρακτήρα της Γ’ Λυκείου, εφ' όσον υπήρχε η πρόταση για Εθνικό Απολυτήριο. Υποσχεθήκατε πως θα μας καλέσετε. Η Κυβέρνησή που έχει την πρωτοβουλία, έχει και την ευθύνη να καλεί θεσμικά τα κόμματα.
Και επειδή ο Υπουργός είπε ψέματα ότι δεν έχουμε καταθέσει τις θέσεις μας για την εκπαίδευση, οι οποίες μάλιστα έχουν δημοσιοποιηθεί, θα καταθέσω τώρα στα Πρακτικά μια πρώτη δεσμίδα 20 περίπου σελίδων. Για κάθε μία από αυτές υπάρχουν και συγκεκριμένες αναλύσεις. Εμείς θέλουμε ουσιαστική, θεσμική λειτουργία διαλόγου με τα κόμματα και τους φορείς εκπαίδευσης. Τίποτα άλλο.
Στο Κίνημα Αλλαγής, έχουμε πολύ σοβαρή διαφωνία, έως το επίπεδο της καταγγελίας και της αποχώρησης, τόσο όσον αφορά τη διαδικασία αυτή με την οποία εισήλθε ένα τόσο σημαντικό και σοβαρό νομοσχέδιο αλλά κυρίως όσον αφορά την ουσία του.
Για το Νέο Λύκειο & το σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια
Θεωρούμε, ότι αυτό το νομοσχέδιο, αντί να προσπαθήσει να λύσει υπάρχοντα προβλήματα δημιουργεί νέα. Προωθεί τον ισοπεδωτισμό, μια χαλαρή στάση έναντι της εκπαίδευσης. Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, της νανοτεχνολογίας, της ρομποτικής, εμείς, λέμε στα παιδιά, ότι τα πανεπιστήμιά μας και τα σχολεία μας θα πηγαίνουν με τον αραμπά. Διότι, περί αυτού πρόκειται.
Ξεκινάω, με το ενιαίο Λύκειο. Κύριε Υπουργέ, είπατε για την ανυπαρξία του νέου λυκείου. Με τις διατάξεις που φέρνετε, αυτή την ανυπαρξία της Γ΄ Λυκείου, την επισημοποιείτε. Διότι το να γίνει καθαρά προπαρασκευαστική τάξη η Γ΄ Λυκείου, θα είχε νόημα, σε ένα σύστημα, όπως εμείς προτείνουμε, όπου θα υπήρχε εθνικό απολυτήριο, αλλά και τράπεζα θεμάτων.
Αγαπητέ συνάδελφε κύριε Φίλη, εγώ θα συμφωνήσω μαζί σας και για το θέμα της δυνατότητας να δώσουμε στα παιδιά τις δεξιότητες και τις ικανότητες ανάλυσης και σύνθεσης. Αλλά, απαντήστε μου, η φιλαναγνωσία που προωθεί την αυτόνομη αναζήτηση της γνώσης και της αντίληψης στα παιδιά δεν είναι ένας τρόπος να ενισχυθούν οι δεξιότητες αυτές από το δημοτικό; Και γιατί την καταργήσατε; Γιατί αντίστοιχα καταργήσατε την εργασία ως συλλογικό project στο λύκειο;
Σήμερα, λοιπόν, που μετατρέπετε την Γ΄ Λυκείου σε προπαρασκευαστική τάξη φροντιστηριακού τύπου, στην ουσία, χωρίς τα παρεπόμενα με τα οποία εμείς θα συνδέαμε μια τέτοιου τύπου προσέγγιση, δημαγωγείτε! Κλείνετε πονηρά το μάτι στις οικογένειες που όντως ξοδεύουν - πρόσφατη έρευνα του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου δείχνει ότι κατά μέσον όρο μια οικογένεια ξοδεύει 450 € το μήνα για τους υποψηφίους μαθητές που θέλουν να γίνουν φοιτητές - και ξέρετε πολύ καλά ότι το σύστημα που προτείνετε είναι πολύ εύκολα διαχειρίσιμο από τα φροντιστήρια. Εάν θέλεις πραγματικά να καταργήσεις τα φροντιστήρια δε το κάνεις μ’ αυτό τον τρόπο, με το να κάνεις το σχολείο φροντιστήριο γιατί πολύ απλά δεν μπορεί να γίνει.
Νομίζουμε, λοιπόν, ότι το επιχείρημα δεν ευσταθεί. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. Είναι ότι η εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, τουλάχιστον στις σχολές που έχουμε πανελλαδικές εξετάσεις, εξαρτάται κατά 10% από το βαθμό απολυτηρίου, μετά από ενδοσχολικές εξετάσεις, τα θέματα των οποίων θα επιλέγονται είτε σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης ή Δήμου. Πείτε μου: Ποια η διαφορά μιας μικρής περιοχής, όπως, ας πούμε, το νησί της Ζακύνθου ή μιας περιοχής του κέντρου της Αθήνας, μιας τεράστιας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης μαμούθ και με ποιον τρόπο, θα επιλεγούν οι ομάδες σχολείων; Τον εύκολο! Υπουργικές Αποφάσεις! Ο εκάστοτε Υπουργός, δηλαδή, θα αποφασίσει με ποιες ομάδες και πώς θα επιλέγονται τα θέματα. Με δεδομένο, λοιπόν, ότι έχετε βάλει το 10% ως κομμάτι της αξιολόγησης για την πρόσβαση στα Πανεπιστήμια, μαζί με τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, υπάρχει ο κίνδυνος της διαβλητότητας και ξέρετε πολύ καλά ότι αυτόν τον ανταγωνισμό, εν μέρει, θέλουμε να τον αποφύγουμε, αλλά χωρίς να φέρουμε τη χαλαρότητα - θέλουμε την άμιλλα, θέλουμε την αριστεία, δεν θέλουμε τον ανταγωνισμό και το στρες.
Ξέρετε ότι τα έτη 1980 έως 1985, όταν, πράγματι, υπήρχε συνεκτίμηση του απολυτηρίου στο βαθμό πρόσβασης στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, οι αριστούχοι είχαν αύξηση κατά 95%. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός είχε μεταφερθεί στο επίπεδο των διδασκόντων. Προσοχή, λοιπόν!
Έχει, όμως, και συνέχεια. Διαφοροποιείτε τα τμήματα σε τμήματα ελεύθερης πρόσβασης και τμήματα με πανελλαδικές εξετάσεις. Εδώ πάλι φοβούμαστε ότι αυτό είναι μια κοροϊδία, για δύο λόγους. Ο ένας είναι ότι ακόμη και σήμερα -και το ξέρετε πάρα πολύ καλά αλλά το αποκρύπτετε- έχουμε τμήματα χαμηλής ζήτησης, στα οποία η πρόσβαση γίνεται με βαθμό 3 και 4. Μη μου πείτε ότι αυτό δεν είναι ευκολότερο από το να δώσεις με το νέο σύστημα των ενδοσχολικών, το οποίο ενδεχομένως είναι διαβλητό αλλά σίγουρα θα είναι αυστηρότερο, κύριε Υπουργέ; Καταλαβαίνετε ότι εμείς προσπαθούμε να βάλουμε τα ζητήματα έτσι όπως νομίζουμε ότι θα τα βιώσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα, τα παιδιά και οι οικογένειές τους.
Το δεύτερο είναι πόσες θέσεις θα είναι αυτές; Διότι, εδώ βάζουμε πάλι τον Υπουργό να αποφασίζει. Διαφωνούμε απόλυτα με αυτό και είναι ένας από τους λόγους που καταγγέλλουμε αυτή την ιστορία. Ο εκάστοτε Υπουργός θα προσδιορίζει τον αριθμό των δηλώσεων των μαθητών στα μηχανογραφικά δελτία. Σε ποια σοβαρή χώρα, ισχύει κάτι τέτοιο;
Ένα μέρος των μαθητών, όχι όμως μεγάλο, θα εισάγεται στις σχολές χωρίς εξετάσεις. Δημιουργούνται, λοιπόν, φοιτητές και σπουδαστές δύο ταχυτήτων. Θα υπάρχουν αυτοί οι οποίοι στις περιζήτητες σχολές θα εισάγονται με πανελλαδικές, θα υπάρχουν αυτοί οι οποίοι θα εισάγονται χωρίς εξετάσεις και θα υπάρχει και ένας αριθμός υποψηφίων φοιτητών ή σπουδαστών, ο οποίος θα είναι στη μέση. Δηλαδή, ένας μαθητής του 15,του 16, ο μέσος μαθητής δεν έχει μέλλον σε αυτό το σύστημα. Αναφέρουμε το εξής παράδειγμα:
Ας πούμε, λοιπόν, ότι το Μαθηματικό της Σάμου, δεν το επιλέγουν πολλοί, είναι ένα τμήμα ελεύθερης πρόσβασης, αντιθέτως από το Μαθηματικό του ΕΚΠΑ. Την πρώτη χρονιά, λοιπόν, θα μπορεί να υπάρξει ακόμα και μαθητής ο οποίος έχει απολυτήριο 9,5, έχει πάρει 4,5 στα Μαθηματικά και παρόλα αυτά εισάγεται.
Καταλαβαίνετε το εκπαιδευτικό δυναμικό, η ακαδημαϊκή κοινότητα, πως θα πρέπει να συμπεριφερθεί σε αυτή την κατηγορία φοιτητών. Την ίδια στιγμή, λοιπόν, το παίρνουν «χαμπάρι» ότι είναι και αυτό Μαθηματικό, που παράγει τίτλο μαθηματικών σπουδών και αυτό και εισρέουν ξαφνικά υποψήφιοι σε αυτό. Παύει, λοιπόν, ξαφνικά η Σάμος να γίνεται τίμημα ελεύθερης επιλογής και εντάσσεται πάλι στα πανελλαδικώς. Η δεύτερη φουρνιά των φοιτητών που μπαίνει είναι φοιτητές του 16, του 15, του 17, φοιτητές που ξέρουν καλύτερα Μαθηματικά. Εκεί, λοιπόν, οι καθηγητές, τα μέλη ΔΕΠ και το βοηθητικό προσωπικό θα έχουν άλλη παιδαγωγική δουλειά να κάνουν. Άρα, λοιπόν, εδώ μιλάμε για παιδαγωγικώς δυσεφάρμοστες προτάσεις και σοβαρότατες δυσλειτουργίες που θα προκύψουν από αυτό το σύστημα.
Συγχωνεύσεις Πανεπιστημίων και ΤΕΙ
Δημιουργείτε 170 νέα τμήματα, 80 εκ των οποίων δεν έχουν προσωπικό. Καταργείτε, κατ' ουσία, την τεχνολογική εκπαίδευση.
Βάσει ποιας τεκμηρίωσης αποφασίστηκαν αυτές τις συγχωνεύσεις; Σε ποιες μελέτες σκοπιμότητας βασιστήκατε; Υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός και αναπτυξιακός σχεδιασμός; Λήφθηκαν οι εκθέσεις αξιολόγησης της ΑΔΙΠ υπ' όψη; Και αυτή η διαδικασία και η δημιουργία νέων προγραμμάτων σπουδών και η στελέχωση των νέων τμημάτων πώς θα γίνει; Μου φαίνεται, ότι όλα αποφασίστηκαν με την λογική των τοπικισμών και των επιμέρους συμφερόντων, έτσι όπως περιφερειακά το έβλεπαν οι διάφοροι φορείς. Αλλά όχι η ακαδημαϊκή κοινότητα. Και δεν θέλω να μας πείτε, κύριε υπουργέ, ότι βασισθήκατε στις αποφάσεις των συγκλήτων. Γιατί αξιοποιήσατε αυτές με τις οποίες συμφωνούσατε και διαφωνήσατε με πανεπιστήμια όπως το ΑΠΘ, το πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το πανεπιστήμιο Κρήτης ή το Μετσόβιο.
Μιλήσαμε για έκτρωμα γιατί άκουσον άκουσον ο πρόεδρος και η συνέλευση του τμήματος νοσηλευτικής Θεσσαλονίκης, θα είναι τα όργανα διοίκησης του παραρτήματος του τμήματος στο Διδυμότειχο.
Είστε λαϊκιστής αισχίστου είδους όταν λέτε ότι θέλω να κλείσει το Διδυμότειχο! Όχι βέβαια, δεν θέλω! Αυτό είναι ο λαϊκισμός. Εντάξει λοιπόν, Σαράφης στην Τρίπολη, Σαράφης στη Σπάρτη, στα Τρίκαλα και παντού. Έτσι; Αυτό είναι. Σας τα είπε και ο Εισηγητής σας ο κ. Φίλης.
Δεν σας ενδιαφέρει αν υπάρχουν προγράμματα σπουδών. Θα πω ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα και όσοι είναι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας στην αίθουσα, πραγματικά, θέλω να το σκεφτούν αυτό. Είναι δυνατόν να βγαίνουν από τμήμα επιστημών της εκπαίδευσης και κοινωνικής εργασίας δάσκαλοι «χύμα»; Είναι δυνατόν στο ίδιο τμήμα με τα ίδια προγράμματα σπουδών; Αυτή την έμφαση θέλετε να βάλετε στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση; Δηλαδή, έκανε τόσα χρόνια, τόσες δεκαετίες το εκπαιδευτικό κίνημα να κατοχυρώσει, τη δεκαετία του ΄80, την πανεπιστημιακή εκπαίδευση των δασκάλων και τώρα, τι πάμε να κάνουμε; Να συγχωνεύσουμε. Δεν υποβαθμίζω τη σημασία των κοινωνικών λειτουργών και της κοινωνικής εργασίας, αλλά άλλο αυτό και άλλο η εκπαίδευση. Άλλη δουλειά η μια, άλλη δουλειά η άλλη. Είναι το ίδιο τμήμα! Δεν μιλάμε για σχολή! Μιλάμε για τμήμα.
Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και με τους μηχανικούς και το θέμα της τετραετούς ή πενταετούς φοίτησης. Είναι δυνατόν ο υπουργός υποδομών και για να είμαστε και ακριβείς δεν λέγατε καλύτερα ο πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ, γιατί περί του κ. Σπίρτζη πρόκειται να αποφασίζει ποια και με ποια κριτήρια θα είναι τετραετούς και ποια πενταετούς;
Αλισβερίσι και συναλλαγή. Σας καταγγέλλουμε.
Άλλη μία επισήμανση: τα διετή προγράμματα, κύριε Υπουργέ, αν διατηρούσατε τα ΑΤΕΙ με αναδιαρθρώσεις, αναβαθμίσεις, με ένα διάλογο θεσμικό, με κριτήρια, θα μπορούσαν πράγματι στα πλαίσια των ΑΤΕΙ, όπως και εμείς έχουμε πει ότι είναι ανώτατα, αλλά είναι θεωρητικά και εφαρμοσμένα μαζί, να εισάγετε και το θεσμό των διετών προγραμμάτων. Έτσι όπως γίνονται, όπου στα πανεπιστημιακά ιδρύματα έχουμε μεγάλη θεωρητικοποίηση, χάνουν την ουσία που θα είχαν και, εν πάση περιπτώσει, ξέρετε πάρα πολύ καλά ότι αυτά τα διετή -να μην κοροϊδεύουμε τον κόσμο- θα δώσουν ένα πτυχίο στη βαθμίδα πέντε των προσόντων. Δεν πάνε παραπέρα. Είναι μεταλυκειακή εκπαίδευση. Τώρα γιατί πρέπει να την κάνουμε αυτή στο πλαίσιο του πανεπιστημίου και δεν την θέλουμε πιο εφαρμοσμένη τεχνολογικά, ΔΕΝ μπορούμε να το καταλάβουμε !
Επιπλέον, θα ήθελα την απάντηση σας , πού εντάσσονται τα ΕΠΑΛ, κύριε Υπουργέ, στο νέο σύστημα εισαγωγής; Πώς ακριβώς έχετε σκεφτεί, γιατί τουλάχιστον σε ότι μπόρεσα με πολύ προσπάθεια να διαβάσω από το νομοσχέδιο, δεν μου είναι σαφές πώς τα ΕΠΑΛ εντάσσονται σε αυτό το σύστημα.
Για τη μουσική εκπαίδευση
Κάνετε καλά που το αποσύρετε, διότι εμείς έχουμε να σας προτείνουμε. Έχουμε να σας προτείνουμε μία νέα συζήτηση να γίνει για το πώς θα χτίσουμε ένα νέο αρχιτεκτονικό μοντέλο μουσικής εκπαίδευσης, που να ενοποιεί τους καλλιτεχνικούς θεσμούς, που να αξιοποιεί τα αναγνωρισμένα από το Κράτος ιδιωτικά και δημοτικά ωδεία και να μπορεί να τα ενσωματώσει με τα μουσικά σχολεία ,που εσείς, όμως, τα υποβαθμίζετε. Εάν κάνετε αυτό το διάλογο, εμείς τις δικές μας θέσεις. Είναι ανάγκη η χώρα να αποκτήσει ένα συνολικό σύστημα μουσικής εκπαίδευσης, το οποίο να ξεκινάει από το σχολείο, από τη δευτεροβάθμια και να ολοκληρώνεται στην τριτοβάθμια και, βεβαίως, ο κάθε σπουδαστής και μαθητής να ολοκληρώνει στο επίπεδο που θέλει.
Για τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία
Φοβούμαστε ότι πια μπαίνει η τελική ταφόπλακα, αφού ξεκίνησε αυτή η επίθεση από την αριστεία με το εμβληματικό του κυρίου Μπαλτά, του προκατόχου σας, «η αριστεία είναι ρετσινιά» και αφού καταργείτε όλες τις επιστημονικές επιτροπές, βάζετε και την παραχώρηση δικαιώματος οργανικής θέσης με τους ίδιους όρους σε όσους εκπαιδευτικούς αρνήθηκαν να αξιολογηθούν. Προσέξτε, οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να είχαν προσόντα, αλλά αρνήθηκαν να αξιολογηθούν. Τακτοποιείτε τους ημέτερους.
Συνολική αποτίμηση
Διαφωνούμε απολύτως με αυτό το νομοσχέδιο!
Πρέπει να αποσυρθεί και να υπάρξει ο απαραίτητος θεσμικός διάλογος διότι τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου μπορούμε και οφείλουμε να συμφωνήσουμε στα θέματα Παιδείας.
