Εισήγηση του Υπουργού Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, στην Ολομέλεια της Βουλής

Τετάρτη,17 Ιουλίου 2013

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Στη χώρα μας σήμερα γίνεται μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια ανασυγκρότησης της οικονομίας και του κρατικού μηχανισμού.

Η εκτέλεση αυτού του προγράμματος δεν είναι καθόλου εύκολη. Προκαλεί αναπόφευκτα μεγάλες και συχνά επώδυνες ανατροπές στη ζωή των πολιτών, οι οποίοι, μετά την είσοδο της χώρας μας στο ευρώ, είχαν δει το βιοτικό τους επίπεδο να αναβαθμίζεται σημαντικά.

Από την έναρξη αυτής της κρίσης και κατά τη διάρκεια όλης αυτής της υπερπροσπάθειας, δημόσιες δηλώσεις, που έγιναν από διάφορους αξιωματούχους και «επιφανείς» οικονομολόγους, διαψεύστηκαν κατηγορηματικά.

Πού είναι αλήθεια όλοι αυτοί οι εμπειρογνώμονες, που μιλούσαν μέχρι πρότινος και στοιχημάτιζαν την έξοδο της χώρας μας από το ευρώ; Πού είναι ο κ. Ρουμπινί;

Το μόνο που έμεινε είναι ο απόηχος των δηλώσεών τους, που κόστισε στη χώρα μας αδικαιολόγητη αύξηση στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων σε σχέση με τα γερμανικά, δηλαδή στα λεγόμενα «spreads».

Οι μη εποικοδομητικές και ασυνεπείς δηλώσεις επιβάρυναν τους όρους χρηματοδότησης της χώρας και κατ’ επέκταση των κατοίκων της.

Αλήθεια, όμως, κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ- γιατί παρακολούθησα το συνέδριό σας και άκουσα άλλες απόψεις υπέρ του ευρώ, άλλες εκτός ευρώ- μπορείτε να μας πείτε με ποιους είστε; Με τον Ρουμπινί ή με τις υγιείς φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις; Αποφασίστε και πείτε μας για να ξέρουμε.

Από αυτό το βήμα, έχω απευθύνει επανειλημμένα πρόσκληση στην αξιωματική αντιπολίτευση να καταθέσει αξιόπιστες και κοστολογημένες προτάσεις για το πώς θα χρηματοδοτήσουμε την οικονομία. Δεν φαίνεται να εισακούγομαι.

Οι προτάσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κινούνται, όπως πάντα, σε αχαρτογράφητα νερά. Επιμέρους προτάσεις γίνονται, αλλά μια συνολική στρατηγική για έξοδο από την κρίση δεν μας έχετε πει. Ποια είναι ακριβώς τα χρηματοδοτικά μέσα που προτείνετε;

Η πλειοψηφία του νέου κόμματος προτείνει μη πληρωμή τόκων για 4-5 μήνες. Πώς θα γίνει αυτό; Η μειοψηφία προτείνει μονομερή διαγραφή χρέους, στάση πληρωμών και έξοδο από την ευρωζώνη.

Όλα αυτά, όσο ηρωικά και να φαίνονται, μάλλον παραπέμπουν στο «όμορφες προτάσεις, όμορφα καίγονται».

Μάλιστα, λίγο νωρίτερα, ο κ.Τσίπρας έθεσε ένα ερώτημα προς την κυβέρνηση. Μας ρωτήσατε τι θα γίνει, μετά την ψήφιση των μέτρων. Θα ήθελα να σας απευθύνω ακριβώς το ίδιο ερώτημα: Και μετά τις δικές προτάσεις, κ.Τσίπρα, τι; Τι θα γίνει μετά τη στάση πληρωμών; Τι θα γίνει μετά την έξοδο της χώρας μας από το ευρώ; Τι θα συμβεί στην Ελλάδα, μετά την διακοπή όλων των δόσεων, μικρών και μεγάλων, που τόσο απαξιωτικά περιφρονείτε; Γι’ αυτό, πριν θέτετε ερωτήματα για τις δικές μας αποφάσεις, σας καλώ να αναλογιστείτε τις συνέπειες των δικών σας προτάσεων.

Και κύριε αρχηγέ της αξιωματικής αντιπολίτευσης, συγχωρείστε με αν δεν το κατανόησα πλήρως, αλλά διαφωνείτε με τη μείωση, από την 1^η Αυγούστου, του ΦΠΑ στη εστίαση; Διαφωνείτε με τη μείωση από το 23% στο 13%; Σας το αναφέρω με νούμερα, γιατί από την παρέμβασή σας, έχω την εντύπωση ότι δεν ήσασταν σίγουρος, ποιο είναι το ακριβές ποσοστό του ΦΠΑ στην εστίαση, αυτή τη στιγμή που μιλάμε.

Η θετική αυτή εξέλιξη είναι επακόλουθο της επιτυχούς πορείας του οικονομικού προγράμματος που εφαρμόζουμε σήμερα.

Τον τελευταίο καιρό, πολλοί προσπαθούν να διαψεύσουν την επιτυχή δημοσιονομική και μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Κύριε Πρόεδρε, κ.Κακλαμάνη διαφωνώ με αυτά που είπατε πριν, όπως και με τον κ. Κουβέλη. Το πρόγραμμα πάει μια χαρά και απόδειξη είναι ότι καταβάλλονται οι δόσεις. Σας θυμίζω ότι όταν αναλάβαμε, πριν από ένα χρόνο, η χρηματοδότηση της χώρας είχε διακοπεί. Χρηματοδοτούμασταν με έντοκα γραμμάτια, με τεράστιο κόστος. Η Ελλάδα σήμερα χρηματοδοτείται με επιτόκιο κάτω από 2%.

Η Ελλάδα κάλυψε ήδη μεγάλη απόσταση όσον αφορά στη μείωση των δίδυμων ελλειμμάτων, που χαρακτήριζαν την οικονομία της: δηλαδή του δημοσιονομικού ελλείμματος και του ελλείμματος ανταγωνιστικότητας.

Στο μεν δημοσιονομικό έλλειμμα έχουμε καλύψει τα 2/3 μέχρι το τέλος της προσπάθειας- δηλαδή την επίτευξη 4,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα το 2016- ενώ στην ανταγωνιστικότητα έχουμε καλύψει κυριολεκτικά όλη την απώλεια, που είχαμε από τότε που μπήκαμε στο ευρώ μέχρι το 2009. Περίπου 25% έχει καλυφθεί.

Ως προς την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, το πρωτογενές έλλειμμα, για το πρώτο εξάμηνο του έτους, είναι μειωμένο κατά 55% από την αντίστοιχη περίοδο του 2012 και κατά 60% έναντι του στόχου που είχαμε θέσει για το α΄ εξάμηνο φέτος.

Πρέπει να σημειωθεί ότι σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης, το πρωτογενές έλλειμμα, ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, έχει περιοριστεί κατά 9,5 εκατοστιαίες μονάδες από το 2009 μέχρι το 2012, ενώ για το 2013 προβλέπεται περαιτέρω βελτίωση της τάξης της 1,5 εκατοστιαίας μονάδας.

Για να αξιολογηθεί ολοκληρωμένα η δημοσιονομική προσαρμογή που καταβληθεί, πρέπει να συνυπολογιστεί και η ύφεση στην οποία έχει διολισθήσει η χώρα από το 2008.

Ο πιο ασφαλής δείκτης είναι το διαρθρωτικό πλεόνασμα γενικής κυβέρνησης ή έλλειμμα, δηλαδή πρακτικά, το πλεόνασμα ή έλλειμμα που προκύπτει, μετά τη διόρθωση για τον οικονομικό κύκλο, λαμβάνοντας υπόψη και τα μη μόνιμα μέτρα.

Σύμφωνα με το δείκτη αυτός και με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα το 2013 θα έχει διαρθρωτικό πλεόνασμα ίσο με 2% του ΑΕΠ, δηλαδή το υψηλότερο στην Ευρωζώνη.

Θα ήθελα να αναφερθώ και στις περίφημες διαρθρωτικές αλλαγές, για τις οποίες τόσα πολλά έχουν ειπωθεί ότι δήθεν η χώρα έχει να δείξει πενιχρά αποτελέσματα.

Σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΟΣΑ «Αναζητώντας την Ανάπτυξη» (Going for Growth) του περασμένου Φεβρουαρίου, η Ελλάδα έχει κάνει τις περισσότερες διαρθρωτικές αλλαγές στον ΟΟΣΑ, τα τελευταία τρία χρόνια.

Ας μην υποτιμούμε, λοιπόν, την προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα μας και στον τομέα των μεταρρυθμίσεων. Λυπάμαι που εδώ, φίλοι συνάδελφοι που έχουν διατελέσει υπουργοί σε προηγούμενες κυβερνήσεις τήρησαν απαξιωτική στάση στο τι έχει πετύχει αυτή η χώρα από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα.

Και έρχομαι τώρα στις διατάξεις του νομοσχεδίου.

Με την κατάθεση του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, η κυβέρνηση προχωρά στην ολοκλήρωση της πρώτης φάσης για τη δημιουργία ενός δικαιότερου, απλούστερου και αποτελεσματικότερου φορολογικού συστήματος, με αναπτυξιακή κατεύθυνση.

Με τη συμπλήρωση από τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών και τη μεταρρύθμιση του πλαισίου χορήγησης επιχειρηματικών κινήτρων, ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος σε πλήρη λειτουργία θα αποτελέσει ένα στιβαρό και σταθερό πλαίσιο, το οποίο θα στηρίξει τη δημοσιονομική προσπάθεια της χώρας, κατανέμοντας με δίκαιο τρόπο όλα τα φορολογικά βάρη.

Δείτε τις αναλύσεις των περισσότερων ειδικών. Όλοι παραδέχονται ότι πρόκειται για έναν Κώδικα πολύ πιο απλό και πολύ πιο δίκαιο από τον προηγούμενο. Όσοι μίλησαν απαξιωτικά, μίλησαν για νομοσχέδιο «κουρελού», για μικρή προσπάθεια, πραγματικά υποτιμούν την προσπάθεια που καταβάλαμε μαζί με τους καλύτερους, ίσως, ειδικούς από όλο τον κόσμο για να κατασκευάσουμε αυτό το νέο Κώδικα.

Με το νέο σύστημα:

• διευρύνεται δραστικά η φορολογική βάση με πρόνοιες που λαμβάνονται, όπως η υποχρεωτική δήλωση όλων των εισοδημάτων από όλους τους πολίτες και η πλήρης ένταξη στο φορολογικό σύστημα ομάδων, που μέχρι σήμερα φορολογούνταν ελλιπώς ή με αδιαφανή τρόπο. Δείτε τι κάνουμε στις off shore εταιρείες για παράδειγμα,

• βελτιώνεται σημαντικότατα η φορολογική δικαιοσύνη. Η συνεισφορά των επαγγελματικών και κοινωνικών ομάδων διαμοιράζεται δίκαια και δεν περιορίζεται πλέον στην σχεδόν αποκλειστική επιβάρυνση των μισθωτών και συνταξιούχων,

• εξορθολογίζεται η φορολογική μεταχείριση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η οποία πλέον θα αντιμετωπίζεται με ενιαίο τρόπο.

Αυτό είναι ένα σημαντικό διαρθρωτικό αναπτυξιακό μέτρο, σημαντικότερο από τις όποιες επί μέρους ρυθμίσεις μειώσεων συντελεστών κ.λπ.

Εισάγονται ρυθμίσεις, όπως:

-η ουσιαστική απλοποίηση του συστήματος αποσβέσεων,

-η αναγνώριση των επισφαλών απαιτήσεων, ο εξορθολογισμός της φορολογικής μεταχείρισης της έρευνας στον ιδιωτικό τομέα, με την οποία στηρίζεται με υγιή και βιώσιμο τρόπο η αναπτυξιακή διαδικασία,

-η πλήρης αναγνώριση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, ως επαγγελματικές δαπάνες, γεγονός, που αναμένεται να απελευθερώσει την επιχειρηματικότητα.

-αντιμετωπίζεται τολμηρά και καθοριστικά η δημιουργία υπεραξιών για κινητές και ακίνητες περιουσίες, με την εισαγωγή φόρου υπεραξίας για τα φυσικά πρόσωπα και μόνο (αφού τα νομικά πρόσωπα φορολογούνται έτσι κι αλλιώς μέσω της φορολογίας των κερδών τους).

Μία πηγή εισοδήματος, που μέχρι τώρα παρέμενε ανέγγιχτη, έρχεται πλέον στην επιφάνεια.

-εισάγεται υψηλού βαθμού διαφάνεια και απλοποιείται σε μεγάλο βαθμό η φορολογία.

Κλείνουν οι «τρύπες», τα «παράθυρα» και η δυνατότητα φοροαποφυγής.

Μέχρι τώρα υπήρχε ένα υβριδικό σύστημα, όπου ανεξαρτήτως με το από πού αποκτούσες το εισόδημά σου, η φορολογία ήταν η ίδια.

Έτσι, μια σύνταξη φορολογoύνταν με τον ίδιο τρόπο με ένα ενοίκιο ή τα κέρδη από ένα κατάστημα, ενώ και η επιχειρηματική δραστηριότητα, φορολογoύνταν διαφορετικά, αναλόγως τι είδους εταιρεία είχε κάποιος.

Συγχρόνως, ο μεγάλος αριθμός φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων ήταν διαθέσιμος σε όλους τους φορολογουμένους, ανεξαρτήτως εισοδήματος, γεγονός που εισήγαγε σοβαρές αδικίες.

Γίνεται αντιληπτό ότι αυτή η πολυπλοκότητα και αδιαφάνεια του συστήματος τροφοδοτούσε την κοινωνική αδικία, την οικονομική αναποτελεσματικότητα και, βεβαίως, τη φοροαποφυγή, αφού ο φορολογούμενος μπορούσε να επιλέξει τον ευνοϊκότερο τρόπο για τη φορολόγησή του.

Συγχρόνως, είχαμε κατηγορίες ατόμων με διαφορετικές συνθήκες απόκτησης του εισοδήματος, να φορολογούνται με τον ίδιο τρόπο.

Το αποτέλεσμα, βεβαίως, ήταν το φορολογικό σύστημα να είναι εν πολλοίς άδικο, να έχει χάσει τον αναδιανεμητικό του χαρακτήρα και να αποδίδει πολύ χαμηλά έσοδα, σε σχέση με τη φοροδοτική ικανότητα των φορολογουμένων.

Ταυτόχρονα, με τον υπό συζήτηση Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, αποδεσμεύεται η κοινωνική από τη φορολογική πολιτική.

Αυτό, πέρα από τη διαφάνεια και την αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης, πρακτικά σημαίνει ότι 869.000 οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά θα πάρουν για πρώτη φορά επίδομα.

Η φορολογική πολιτική δεν είναι πάντα το πιο πρόσφορο εργαλείο άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Θα έλεγα ότι μάλλον είναι ένα κακό εργαλείο άσκησης πολιτικής.

Ο ρόλος αυτός ανήκει κατά κύριο λόγο στην πλευρά των δαπανών, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη διαφάνεια και καλύτερη στόχευση στις ομάδες που πραγματικά έχουν ανάγκη και χρειάζονται την κρατική ενίσχυση.

Δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί το γεγονός ότι η αναμόρφωση της φορολογίας εισοδήματος θα συνεισφέρει αποφασιστικά στη συνολική δημοσιονομική προσπάθεια.

Μετά τις σημαντικές μειώσεις μισθών και συντάξεων, κατά την τελευταία τριετία, το φορολογικό σύστημα μπορεί να κατανείμει τα βάρη πιο δίκαια.

Για παράδειγμα, το αφορολόγητο των μισθωτών και συνταξιούχων πρακτικά επεκτείνεται από τις 5.000 στις 9.500 ευρώ με τρόπο που ευνοεί τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

Με τον τρόπο αυτό καλύπτονται και τα χαμηλά εισοδήματα με δύο παιδιά, αφού στο προηγούμενο σύστημα το αφορολόγητό τους ήταν €9.000, χαμηλότερο από το νέο.

Οι μισθωτοί και συνταξιούχοι με εισοδήματα μέχρι 25.000ευρώ, που αποτελούν το 90% του συνόλου και μέχρι τώρα πλήρωναν το 52% των φόρων, στο εξής θα πληρώνουν το 42%.

Ακόμα, όμως και ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι στην ουσία είναι μισθωτοί, τώρα πλέον θα αντιμετωπίζονται δίκαια, θα θεωρούνται και αυτοί μισθωτοί, με τα όποια πλεονεκτήματα αυτό συνεπάγεται.

Μέχρι τώρα γινότανε το αντίθετο και μέσα από την αδιαφάνεια του συστήματος επιχειρηματικά εισοδήματα μεταμφιεζόντουσαν και φορολογούντο ελαφρά.

Ακόμα και η φορολογία των ενοικίων εισάγεται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο μικροϊδιοκτήτης να επιβαρύνεται ελάχιστα και παρ’ όλα αυτά να συνεισφέρει κι αυτός στον κοινό αγώνα.

Από το 2015, εντάσσεται στο φορολογικό σύστημα, το αγροτικό εισόδημα, με χαμηλό συντελεστή. Σκοπός μας δεν είναι να βγάλουμε λεφτά από το αγροτικό εισόδημα, αλλά ο περιορισμός του «μαύρου» εισοδήματος των μεσαζόντων και η χαμηλότερη τιμή στο ράφι.

Η εξέλιξη αυτή όχι μόνο θα αποφέρει έσοδα στα ταμεία του κράτους, αλλά θα συμβάλλει και στην αύξηση του πραγματικού αγροτικού εισοδήματος και της επιχειρηματικότητας στον κλάδο.

Ειδικότερα για τις επενδύσεις, οι προτεινόμενες διατάξεις του Κώδικα θα συμπληρωθούν μέχρι τον Σεπτέμβριο, με το μέρος που θα αφορά τη χορήγηση πρότυπων φορολογικών κινήτρων, όπως οι φορολογικές πριμοδοτήσεις για επενδύσεις, εκπτώσεις φόρου για επενδύσεις και επιτάχυνση των διενεργούμενων αποσβέσεων.

Στόχος είναι ο εξορθολογισμός των υφιστάμενων φορολογικών κινήτρων, τα οποία περιλαμβάνονται σε διαφορετικά νομοθετικά κείμενα και η ένταξή τους στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.

Θα δημιουργηθεί έτσι ένα ενιαίο και διαφανές πλαίσιο για όλους τους επενδυτές, Έλληνες και ξένους, οι οποίοι θα γνωρίζουν επακριβώς υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούν να έχουν κίνητρα για φορολογικές εκπτώσεις.

Ως προς την κριτική που διατυπώθηκε περί κοινωνικών αδικιών, που προκαλούν οι ρυθμίσεις του νέου Κώδικα, θα ήθελα να διευκρινίσω τα εξής, ώστε να μην υπάρχουν παρανοήσεις.

Ο Νέος Κώδικας προβλέπει πλήρη απαλλαγή για μια σειρά εισοδημάτων.

Ειδικότερα:

-Τα προνοιακά επιδόματα απαλλάσσονται εντελώς, δηλαδή δεν φορολογούνται.

-Οι μισθοί και οι συντάξεις που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80% απαλλάσσονται.

-Το επίδομα ανεργίας απαλλάσσεται.

-Το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΚΑΣ) απαλλάσσεται.

-Τα ποσά που χορηγούνται σε πολιτικούς πρόσφυγες, οι συντάξεις αναπήρων πολέμου, σε θύματα ή οικογένειες θυμάτων πολέμου, ανάπηρους ειρηνικής περιόδου, στρατιωτικούς εν γένει που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους απαλλάσσονται.

Κλείνοντας, θέλω να πω και να τονίσω ότι αντιλαμβάνομαι πλήρως τις δυσκολίες του ελληνικού λαού μέσα στη μεγάλη κρίση. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ο δρόμος που ακολουθούμε είναι ο σωστός. Η προσπάθειά μας φέρνει αποτελέσματα.

Ήδη, σήμερα, με τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση αρχίσαμε τη μείωση φόρων. Η ανταπόκριση και η ωριμότητα της συγκεκριμένης αγοράς θα κρίνει και την επιτυχία του μέτρου. Για μας η στρατηγική μας από εδώ και στο εξής και συνάμα μεγάλη μας πρόκληση είναι να πετύχουμε την απαραίτητη, ακόμη, δημοσιονομική προσαρμογή με την οικονομική ανάπτυξη. Όλη μας η προσπάθεια και όλα τα εργαλεία που διαθέτουμε είναι στραμμένα στην επίτευξη αυτού του συνδυασμού, διότι αυτός είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για έξοδο από την κρίση και από το μνημόνιο.