Ομιλία του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Οικονομικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου στη συζήτηση του σ/ν του Υπουργείου Οικονομικών "Επείγουσες ρυθμίσεις για την εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015"
Κύριοι Βουλευτές, τις ημέρες αυτές διεξάγονται πολύ κρίσιμες διαβουλεύσεις με τους εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα, για τον τρόπο με τον οποίο θα μετάσχουν όσο πιο ριζοσπαστικά και γενναιόδωρα, αλλά εθελοντικά πάντα απαιτείται, στο πρόγραμμα για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους. Είναι το περιβόητο PSI και ταυτόχρονα έχουν αρχίσει και από αύριο μπαίνουν στην τελική τους φάση την πιο κρίσιμη, οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα, για το νέο πρόγραμμα και τη νέα δανειακή σύμβαση.
Όλα αυτά συμβαίνουν, ενώ επιδεινώνεται το διεθνές περιβάλλον. Αρκεί να αναφέρω το γεγονός που συνέβη πριν από λίγες μέρες και προκάλεσε πολλές αναταράξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη. Εννοώ την υποβάθμιση εννέα χωρών της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων δύο χώρες με τριπλό Α, τη Γαλλία και η Αυστρία. Θα είδατε ότι ετέθη πλέον από μία από τις εταιρείες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας, ζήτημα υποβάθμισης πιστοληπτικής ικανότητος του ίδιου του μηχανισμού στήριξης της Ευρωζώνης του EFSF . Όλα αυτά δυστυχώς επηρεάζουν το κλίμα μέσα στο οποίο διεξάγεται η διαβούλευση για το PSI και η διαπραγμάτευση για το νέο πρόγραμμα στήριξης της ελληνικής οικονομίας.
Θέλω να είναι ενημερωμένη η Βουλή και ο ελληνικός λαός με ακρίβεια γύρω από τα θέματα αυτά. Ποιο είναι το ζητούμενο; Το ζητούμενο είναι να καλύπτονται οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μέχρι το 2015, δηλαδή μέχρι την ολοκλήρωση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής, χωρίς να υπάρξει κανένα απολύτως κενό.
Το πρόγραμμα χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας μέχρι το 2015
Για να μην υπάρχει κενό πρέπει να υπακούν οι τρεις μεγάλοι πυλώνες -για την ακρίβεια οι δύο μεγάλοι κι ένας τρίτος συμπληρωματικός πυλώνας- άντλησης πόρων. Ο μικρός συμπληρωματικός πυλώνας είναι το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων στο οποίο είναι αφιερωμένο το άρθρο 7 του νομοσχεδίου εξελίσσεται με βάση την ύπαρξη της αγοράς και τις δυνατότητες της αγοράς, γιατί αν δεν υπάρχει ενδιαφέρον, αν υπάρχει μόνο προσφορά και δεν υπάρχει καμμία ζήτηση δεν συγκροτείται αγορά.
Άρα, προσαρμοζόμαστε δυστυχώς σε χαμηλότερα επίπεδα, ακριβώς γιατί πρέπει να διαφυλάξουμε την αξία των περιουσιακών στοιχείων της χώρας, των στοιχείων που ανήκουν στην ιδιωτική -επαναλαμβάνω για πολλοστή φορά- περιουσία του δημοσίου. Δεν ανήκουν ούτε στη δημόσια κτήση, ούτε αποτελούν αντικείμενο προστασίας κατά το δημόσιο διεθνές δίκαιο, δηλαδή στοιχεία συνδεόμενα με την εθνική κυριαρχία ή με εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Πάω λοιπόν τώρα στους δύο πυλώνες που συγκροτούν το πρόγραμμα χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας μέχρι το 2015:
- Πρόκειται για τη συμμετοχή του επίσημου τομέα, γιατί δίπλα στο PSI υπάρχει κι ένα OSI (Official Sector Involvement), είναι τα δάνεια από την Ευρωζώνη, από το EFSF κι από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
- Ο δεύτερος πυλώνας είναι η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα κι όταν λέμε συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα εννοούμε κυρίως τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, funds, ασφαλιστικά ταμεία κι εννοούμε και σε πολύ βαθμό ελληνικές τράπεζες κι ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία, καθώς οι Έλληνες κομιστές του δημοσίου χρέους είναι περίπου το 1/3 του συνόλου των ιδιωτών των μισθών του ελληνικού δημοσίου χρέους, το οποίο αυτή τη στιγμή ανέρχεται σε 206 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Τόσο είναι το κατεχόμενο από ιδιώτες ή από ιδιωτικές οντότητες μέρος του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Πού βρίσκεται το υπόλοιπο ελληνικό δημόσιο χρέος; Μεταφέρεται σταδιακά στην πλευρά του επίσημου τομέα μέσω του μηχανισμού των δανείων, μέσω του μηχανισμού του αρχικού δανείου, δηλαδή αυτού που λέγεται «Ελληνική Δανειακή Ευκολία (Greek Loan Facility) και μέσω του νέου δανείου το οποίο θα γίνει πραγματικότητα αν καταλήξουμε στο νέο πρόγραμμα, εάν συμφωνήσουμε τους όρους, συμφωνήσουμε το χρηματοδοτικό σχήμα και υπογράψουμε τη δανειακή σύμβαση που τα ενσωματώνει όλα αυτά. Διότι η δανειακή σύμβαση περιλαμβάνει όρους και οι όροι είναι στην πραγματικότητα το νέο μνημόνιο, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους και να ξέρει και η Βουλή και ο ελληνικός λαός τι εννοούμε.
Άρα, αυτήν τη στιγμή για να αποκτήσουν νόημα όλα όσα κάνουμε, πρέπει το αποτέλεσμά τους να καλύπτει πλήρως τις μεσοπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας. Εάν προκύψει κενό, το κενό αυτό πρέπει να καλυφθεί μέσω μίας μεγαλύτερης συνεισφοράς του επίσημου τομέα, δηλαδή των κρατών μελών της Ευρωζώνης άμεσα ή έμμεσα και δεν βλέπω στη φάση αυτή να υπάρχει καμμία ιδιαίτερη διάθεση ή ετοιμότητα να αυξηθεί το ποσό των 240 δισεκατομμυρίων που έχει προβλεφθεί για την Ελλάδα. Λέω «άμεσα ή έμμεσα» γιατί όπως ξέρετε, ενώ τώρα έχουμε μία δανειακή σύμβαση με τις δεκαέξι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση της Σλοβακία δεκαπέντε, τώρα η δανειοδότηση θα γίνει μέσω του EFSF, αλλά το EFSF έχει μετόχους στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και εγγυητές στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
Άρα, δεν πρέπει να προκύπτει κενό. Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία ο τρόπος με τον οποίο θα μετάσχει ο ιδιωτικός τομέας. Και θέλω απλώς να αρκεστώ σήμερα σε μία πολύ λιτή δήλωση που έκανα και χθες το βράδυ, αλλά την επαναλαμβάνω και σήμερα, πως μετά από διακοπή μίας εβδομάδας περίπου, επανελήφθησαν χθες οι συνομιλίες που είχε ο Πρωθυπουργός κι εγώ, ως εκπρόσωποι της ελληνικής δημοκρατίας από τη μία μεριά και οι εκπρόσωποι του IIF του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Ινστιτούτου από την άλλη μεριά ως εκπρόσωποι του Διεθνούς Τραπεζικού Συστήματος ή αν θέλετε, ας το πούμε έτσι, του Διεθνούς Ιδιωτικού Τομέα, παρότι, όπως αντιλαμβάνεστε, όταν θα καταλήξουμε σε ένα σχήμα και θα προβούμε στη δημόσια πρόσκληση, ο κάθε κομιστής ομολόγων του ελληνικού δημοσίου ατομικά θα κρίνει τον τρόπο της δικής του συμμετοχής.
Βεβαίως, θέλω να αποσαφηνίσω πως εμείς έχουμε νομικά και τυπικά την ευθύνη της διαδικασίας. Αλλά εμείς στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, την οποία αποζητούμε και στην οποία επενδύουμε και στο πλαίσιο του θεσμικού μας ρόλου ως κράτους-μέλους της Ευρωζώνης που βρίσκεται υπό ειδικές συνθήκες –γιατί είμαστε εντεταγμένοι σε ένα πρόγραμμα στήριξης και βοήθειας και προσαρμογής- δεν αποφασίζουμε μόνοι μας, διότι δεν χρηματοδοτούμε μόνοι μας το πρόγραμμα. Ενεργούμε πάντα σε συνεννόηση με τους θεσμικούς μας εταίρους, σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε στενή συνεργασία με τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Επιτροπή, την Κεντρική Τράπεζα, το EFSF και σε συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το ΔΝΤ και το νέο πρόγραμμα
Πρέπει, επίσης, να σας πω ότι τις τελευταίες μέρες είχαμε εξελίξεις που θα έπρεπε να τις πληροφορηθεί η Βουλή. Μετά από αναμονή αρκετών εβδομάδων, άναψε το πράσινο φως για την υποβολή του αιτήματος της χώρας προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, προκειμένου αυτό να κινήσει τη διαδικασία για το νέο πρόγραμμα. Χθες σε άτυπη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου στην Ουάσιγκτον δόθηκε η έγκριση στα στελέχη του Ταμείου να αρχίσουν τις συνομιλίες με την Ελληνική Κυβέρνηση για το νέο πρόγραμμα. Αυτό τυπικά δεν είχε συμβεί μέχρι χθες το βράδυ. Αυτό θα καταστεί πράξη αύριο το πρωί που θα δεχθώ στο Υπουργείο Οικονομικών την αντιπροσωπεία της τρόικα με τους επικεφαλής της, προκειμένου να αρχίσουμε επισήμως πλέον τη διαπραγμάτευση για το νέο πρόγραμμα.
Προϋπόθεση του νέου προγράμματος είναι να ευοδωθούν οι προσπάθειες για το PSI και προϋπόθεση για την ολοκλήρωση των προσπαθειών του PSI είναι να υπάρξει το νέο πρόγραμμα, γιατί χωρίς το νέο πρόγραμμα δεν μπορεί να διαμορφωθεί το σχήμα του PSI, όπως το περιγράφει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης Οκτωβρίου.
Τι λέει η απόφαση της 26ης Οκτωβρίου; Ότι θέλουμε μία έντονη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, ότι στόχος είναι μία μείωση κατά 50% του χρέους που κατέχεται από ιδιώτες, άρα κατά 100 δισεκατομμύρια, κατά 47 ποσοστιαίες μονάδες του ελληνικού ΑΕΠ -όπως είναι τώρα το ελληνικό ΑΕΠ- και πρέπει αυτό να έχει εθελοντικό χαρακτήρα και να καταλήγει σε καθολική συμμετοχή, δηλαδή σε συμμετοχή 100%.
Η βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους
Πρέπει, επίσης, να ξέρουμε ότι ο δικός μας στόχος να μειώσουμε το ιστορικό βάρος του χρέους κατά 100 ολόκληρα δισεκατομμύρια, κατά 50%, δεν αντικρίζεται με ζημίες του ιδιωτικού τομέα επιπέδου 50%, γιατί το νέο χαρτοφυλάκιό τους θα αποτιμηθεί από την αγορά και άρα, οι ζημίες που θα εγγράψουν, μέσα σ’ αυτή τη διπλή αποτίμηση που θα γίνει, θα είναι πολύ μεγαλύτερες από το 50%. Επειδή εμείς δεν είμαστε απλά και μόνο το ελληνικό δημόσιο και άρα οι οφειλέτες, αλλά είμαστε και μέτοχοι διαπρονομιούχων, προς το παρόν, μετοχών από το 2008 και μετά των ελληνικών τραπεζών, ενδιαφερόμαστε πάρα πολύ για το μέλλον και την αναδιάρθρωση και την εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών και βεβαίως, ενδιαφερόμαστε και για το μέλλον και την υπόσταση των ελληνικών ασφαλιστικών ταμείων, για τα οποία έχουμε πει ότι θα προβλεφθεί ειδικός μηχανισμός αναπλήρωσης της απώλειας της περιουσίας τους, προκειμένου να είναι ισχυρά σε μακροπρόθεσμη βάση, στο πλαίσιο της συνολικής μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος.
Αντιλαμβάνεστε, βεβαίως, ότι το κρισιμότερο ζήτημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι αυτό που περιλαμβάνεται ως στόχος και ως προϋπόθεση στην απόφαση του Οκτωβρίου. Δηλαδή η βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους, η οποία αριθμητικά αποτυπώνεται σε έναν αριθμό: Το χρέος να κινείται το 2020, σε οκτώ χρόνια, σε ένα επίπεδο της τάξεως του 120%. Από τι εξαρτάται αυτό; Εξαρτάται, βεβαίως, από τη διάρθρωση του προγράμματος, από τα επιτόκια των κουπονιών, τις ρήτρες, το ισχύον δίκαιο, τον τρόπος καταβολής των οφειλών προς το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
Η ελληνική πραγματική οικονομία
Κυρίως, όμως, αυτό που έχει σημασία είναι η πορεία και η προοπτική της ελληνικής πραγματικής οικονομίας. Αυτό που έχει σημασία είναι ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ. Αυτό επηρεάζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τη δυναμική του χρέους. Ασχολούμαστε πάρα πολύ με τον αριθμητή του κλάσματος, ενώ το καταλυτικό στοιχείο είναι ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται ο παρανομαστής του κλάσματος.
Έχει, λοιπόν, πολύ μεγάλη σημασία να αποκατασταθεί η βεβαιότητα, να οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις, να παύσει να υπάρχει αυτή η διάχυτη ανασφάλεια, όχι σε επίπεδο Ελλάδας, αλλά σε επίπεδο Ευρώπης και διεθνούς οικονομίας δυστυχώς. Οι προγνώσεις καθίστανται δυσμενέστερες. Το περιβάλλον στην Ευρώπη και στην Ευρωζώνη είναι σχεδόν υφεσιακό. Αυτό πρέπει να το λάβουμε πάρα πολύ σοβαρά υπόψη μας γιατί επηρεάζει καταναλωτικές και επενδυτικές συμπεριφορές, γιατί επηρεάζει ακόμη και τους πιο δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας –τον τουρισμό- και τις προοπτικές των ελληνικών εξαγωγών. Βεβαίως, εδώ μιλάμε για φαινόμενα δυναμικά, για συμπεριφορές οι οποίες δεν είναι πάντα ορθολογικές, γιατί το κλίμα, η ψυχολογία παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο.
Έχει σημασία, λοιπόν, να αποκατασταθεί αυτό το αίσθημα σταθερότητας, ασφάλειας, να πιστέψουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες ότι η χώρα υπάρχει, αντέχει, έχει προοπτικές και ότι μετά το PSI και τη σύναψη της νέας δανειακής σύμβασης, η Ελλάδα ως διασφαλισμένο απολύτως μέλος της ευρωζώνης, με ένα τραπεζικό σύστημα υγειές και επανακεφαλοποιημένο, μπορεί να αλλάξει τα επίπεδα ρευστότητας στην ελληνική πραγματική οικονομία. Έχει σημασία να πιστέψουν οι επιχειρηματίες, οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, τα νοικοκυριά, όλοι οι πολίτες ότι η χώρα αυτή μπορεί να ξαναβρεί τη θέση της.
Η χώρα ταπεινώνεται, προσβάλλεται. Υπάρχει ένα ζήτημα υπερηφάνειας των Ελλήνων πολιτών. Έχουν εμπεδωθεί αρνητικά στερεότυπα. Αυτό δεν μπορούμε να το ανεχθούμε. Ξέρετε, ότι δυσκολευόμαστε να παρουσιάσουμε τις θυσίες του ελληνικού λαού γιατί έχει επικρατήσει διεθνώς η αντίληψη ότι έχουμε μόνο καθυστερήσεις, αδυναμίες και ανεπάρκειες; Εκπλήσσονται όσοι κάποια στιγμή καταφέρνουν να μάθουν, ή εμείς καταφέρνουμε να τους κάνουμε να μάθουν, τι είναι αυτό που πράγματι έχει συμβεί, πόσο είναι η πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση, ποιο είναι το μέγεθος της περικοπής των εισοδημάτων, ακόμη και χαμηλών και μεσαίων συντάξεων και βεβαίως μισθών στο δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα και τι διαρθρωτικές αλλαγές έχουν γίνει ως τώρα.
Ο κατάλογος σας διαβεβαιώνω είναι εντυπωσιακός, οι θυσίες πάρα πολύ μεγάλες. Και εάν –και το λέω για μια ακόμη φορά- είχαν γίνει οι σωστές μακροοικονομικές εκτιμήσεις από τους εταίρους μας την άνοιξη του 2010 και αν το ζήτημα του δημοσίου χρέους είχε τεθεί επί τάπητος με τον τρόπο που έπρεπε ιστορικά εξαρχής, θα μπορούσαμε να έχουμε και καλύτερα αποτελέσματα. Αλλά κινούμαστε μέσα σε έναν συσχετισμό, ο οποίος είναι αρνητικός, δύσκολος, δύσκαμπτος. Υπάρχουν αντιλήψεις, ιδεοληψίες. Επικρατούν πολύ συγκεκριμένοι συσχετισμοί σε μία συντηρητική Ευρώπη, σε ένα συντηρητικό πολιτικά διεθνές οικονομικό σύστημα. Και εμείς είμαστε στη χειρότερη στιγμή.
Τώρα έχουν ωριμάσει οι αντιλήψεις. Αλλά οι αντιλήψεις αυτές έχουν ωριμάσει βλέποντας πώς εξελίσσεται μια σωρευτική βαθειά ύφεση, η οποία από το 2009 –και του 2009 συμπεριλαμβανομένου- μέχρι το 2012 θα φθάσει τις είκοσι ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή σε ποσοστό πολεμικού και όχι ειρηνικού χαρακτήρα.
Όλα αυτά τα επιχειρήματα έχουν πολύ μεγάλη αξία για το ηθικό κύρος της προσπάθειάς μας, για να καταλάβει ο ελληνικός λαός ότι αυτό που έχει υποστεί και που υφίσταται, που είναι πολύ μεγάλη θυσία και πολύ μεγάλη υποχώρηση στο βιοτικό επίπεδο, αποκτά νόημα -και θέλουμε να αποκτήσει νόημα και θα αποκτήσει νόημα- εάν μέσα από τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας μέσα στην Ευρώπη, αρχίσει να λειτουργεί ο μηχανισμός επιστροφής και ανταπόδοσης.
Η ώρα της διαπραγμάτευσης
Έχω μιλήσει πολλές φορές για τη φάση της διάσωσης και μετά της ανάκτησης πριν κάνουμε την εκτίναξη στα επίπεδα ανταγωνιστικότητας που δικαιούται να έχει η χώρα. Τώρα είναι η κρίσιμη στιγμή της τελικής μάχης για το PSI και η κρίσιμη στιγμή της τελικής και οριστικής μάχης για το νέο πρόγραμμα που θα συνιστά και το πρόγραμμα διακυβέρνησης του τόπου τουλάχιστον μέχρι το 2015. Δεν υπάρχει περιθώριο για θέματα που τα θεωρεί κάποιος σπουδαία να τα θέσει μετά. Όποιος έχει ιδέες, προτάσεις, αντιπροτάσεις, σχέδια, θεωρίες, πρέπει να τις πει τώρα. Όλοι συνομιλούν με τους θεσμικούς μας εταίρους, όλοι βλέπουν την τρόικα, όλοι επικοινωνούν με τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα στα οποία ανήκουν, όλοι έχουν την πλήρη τεκμηρίωση, όλοι ξέρουν ποιο είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε, όλοι έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν τώρα. Η διαπραγμάτευση γίνεται τώρα στο όνομα της χώρας, όλων των πολιτικών δυνάμεων, όλων των κοινωνικών δυνάμεων. Όποιος επαναλαμβάνει το επιχείρημα ότι θα γίνει τώρα μία διαπραγμάτευση από την Κυβέρνηση Παπαδήμου, ότι θα ψηφιστεί μία νέα δανειακή σύμβαση και ένα νέο πρόγραμμα από το Κοινοβούλιο αυτό με συντριπτική πλειοψηφία 258 Βουλευτών στην οποία μετέχουν τρία κόμματα και μετά τις εκλογές θα αρχίσει μία επαναδιαπραγμάτευση, δεν αντιλαμβάνεται την ευρωπαϊκή, τη διεθνή και την εθνική πραγματικότητα, δεν είναι ακριβής σ’ αυτό που λέει.
Τώρα, εάν δεν πούμε την αλήθεια στον ελληνικό λαό, εάν δεν εξηγήσουμε τις δυσχέρειες, εάν δεν εξηγήσουμε ότι εδώ πρέπει να κάνουμε πράγματα τα οποία είναι απολύτως αναγκαία για τη χώρα που είναι οι διαρθρωτικές αλλαγές, αλλά βεβαίως και πράγματα τα οποία, αν είχαμε μόνοι μας τη δυνατότητα να χρηματοδοτούμε τον προϋπολογισμό μας, θα τα κάναμε με πολύ μεγαλύτερη άνεση και ηπιότητα όπως είναι η δημοσιονομική προσαρμογή, δεν έχουμε κάνει καλή εξήγηση μεταξύ μας και με τον ελληνικό λαό. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε. Αυτό σημαίνει, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, ότι όλα αποκτούν μεγαλύτερη σημασία απ’ αυτή που μπορεί να έχουν διά γυμνού οφθαλμού.
Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ρητές μνημονιακές υποχρεώσεις σε σχέση με το άνοιγμα των επαγγελμάτων. Το λιτό εδάφιο που προσέθεσα στην Επιτροπή για την κατάργηση διατάξεων νόμων, κανονιστικών πράξεων και εγκυκλίων ακόμη που αντιβαίνουν στα άρθρα 2 και 3 του αρχικού νόμου για το άνοιγμα των επαγγελμάτων, δημιουργεί μία καταλυτική θετική εντύπωση για τη βούληση της χώρας να προχωρήσει στο άνοιγμα. Είναι δύσκολο να εξηγήσεις στους δικηγόρους, στους φαρμακοποιούς και στους ιδιοκτήτες φορτηγών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως ότι το θέμα τους έχει αποκτήσει τόση κρισιμότητα, αλλά έχει αποκτήσει.
Αγωνίστηκα να πείσω τους προέδρους των δικηγορικών συλλόγων ότι το θέμα αυτό έχει αποκτήσει συμβολικές διαστάσεις. Το εξήγησε χθες ο Υπουργός Δικαιοσύνης κύριος Παπαϊωάννου. Εξήγησε επίσης ότι κάθε κίνδυνος καταστρατήγησης της νέας ρύθμισης για τις δικηγορικές εταιρείες αποτρέπεται εκ του γεγονότος ότι η διάταξη που θα ψηφιστεί σήμερα παραπέμπει στην ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, δηλαδή στον κώδικα περί δικηγόρων ο οποίος μπορεί να προβλέψει ρητές εγγυήσεις για την αποφυγή κάθε καταστρατήγησης, για παράδειγμα το να χρησιμοποιεί κάποιος μία επωνυμία μεγάλης δικηγορικής εταιρείας σε μία περιφέρεια της χώρας χωρίς να έχει πραγματική σχέση μέσα από ένα οιονεί franchising. Αυτό μπορεί να προβλεφθεί ρητά στον κώδικα περί δικηγόρων και να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου και επιβολής κυρώσεων, να μην πουλάει κανείς ψεύτικο όνομα, να μην πουλάει κανείς ψεύτικες σχέσεις, να μην κάνει εμπόριο επιρροής. Αυτό μπορεί να είναι και ποινικό αδίκημα, σας λέω εγώ επιπλέον. Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία να γίνει αντιληπτό ότι κάποια πράγματα αποκτούν συμβολικές διαπραγματευτικές διαστάσεις.
Η ώρα της ευθύνης για την Κυβέρνηση και τα κόμματα
Είπαμε και στο Υπουργικό Συμβούλιο που ενέκρινε ομόφωνα το νομοσχέδιο αυτό και σε χθεσινή σύσκεψη στην οποία μετείχαν οι Υπουργοί όλων των κομμάτων που μετέχουν στην Κυβέρνηση υπό τον Πρωθυπουργό ότι είναι ζήτημα κύρους της Κυβέρνησης, ιδίως την περίοδο αυτή, οι διατάξεις που εγκρίνονται από το Υπουργικό Συμβούλιο και εισάγονται ως νομοσχέδια, να ψηφίζονται από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τη μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην οποία συνυπάρχουμε ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία και Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός.
Και θα δούμε αν η χώρα μπορεί να αποκτήσει μια κουλτούρα συνεργασίας και συνευθύνης. Αν δεν μπορεί πάντως, είτε είμαστε στην Κυβέρνηση, είτε στην Αντιπολίτευση, ο τόπος είναι ακυβέρνητος. Αν δεν εμπεδωθεί το αίσθημα της συνευθύνης ο τόπος είναι ακυβέρνητος, τόσο πριν όσο και μετά τις εκλογές. Και πρέπει να αποδείξουμε ότι έχουμε συνείδηση του προβλήματος. Αν η αντίληψη είναι ότι εδώ οι διατάξεις εισάγονται από υπουργούς που ανήκουν στο ΠΑΣΟΚ και όλα αυτά καταλήγουν τελικά στον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και Υπουργό Οικονομικών, που έτυχε να προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ, δεν οδηγούμεθα πουθενά. Κανείς δε θα κρύβεται πίσω από τον άλλον είτε πρόκειται για κόμματα, είτε πρόκειται για πρόσωπα. Κανείς. Όλοι θα αναλαμβάνουν στο ακέραιο την ευθύνη.
Την ίδια ευθύνη θα αναλαμβάνει και η Αντιπολίτευση. Η Αντιπολίτευση που δε στηρίζει την Κυβέρνηση Παπαδήμου αναλαμβάνει την ευθύνη των προτάσεών της. Έξοδος από το Ευρώ; Χρεοκοπία της χώρας; Πτώχευση; Τα πράγματα θα λέγονται με το όνομά τους. Οι προτάσεις θα ονοματίζονται και θα κοστολογούνται. Όποιος προτείνει να φύγει η χώρα από το ευρώ το λέει ευθαρσώς και αναλαμβάνει το κόστος. Όποιος προτείνει να οδηγηθούμε σε χρεοκοπία -που θα συνεπάγεται και την αποβολή μας βεβαίως τελικά από την Ευρωζώνη, γιατί δε θα αντέξουμε την παραμονή, γιατί δε θα μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε τις ανάγκες μας χωρίς ισοσκελισμένο προϋπολογισμό και πρωτογενές πλεόνασμα- θα αναλάβει την ευθύνη του ενώπιον του ελληνικού λαού,.
Αν ο ίδιος ο Έλληνας πολίτης νιώθει ότι κάποιοι θα κάνουν τη δύσκολη δουλειά και κάποιοι άλλοι θα κάνουν την εύκολη και με κάποιον τρόπο θα ενθαρρύνει αυτούς που κάνει την εύκολη, επίσης πρέπει να του μιλήσουμε αυτού του Έλληνα πολίτη και να του πούμε ότι δε γίνεται να συμβαίνουν και τα δυο. Δε γίνεται να περιμένει από κάποιους τα δύσκολα με μεγάλο κόστος και από κάποιους άλλους τα εύκολα χωρίς κανένα κόστος. Εδώ ή έχουμε μια συνέπεια ή οδηγούμαστε στο απόλυτο αδιέξοδο για εμάς, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας, γιατί εδώ παίζουμε με δεκαετίες ολόκληρες.
Δεν ξέρω αν σώζουμε τη χώρα. Αυτό που ξέρω είναι ότι κανείς στην πραγματικότητα δε θέλει να ζήσει μια άλλη εμπειρία. Κανείς απολύτως. Όλοι ενδιαφέρονται να πετύχουμε. Αν υπάρχει κάποιος που δε θέλει να πετύχουμε στη διαπραγμάτευση για το PSI τώρα, σ’ αυτόν τον αγώνα που δίνουμε μέσα στην αίθουσα διαπραγματεύσεων ο Πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος και εγώ ως Υπουργός Οικονομικών, να το πει. Να πει «Εγώ δε θέλω να πετύχετε. Δεν το στηρίζω, δεν το εύχομαι, δεν το προσδοκώ». Αν όμως δεν υπάρχει έστω ένας πρέπει να στηριχθούμε στην προσπάθεια αυτή.
Πρέπει να σας πω ότι αυτή τη στιγμή αναρριπίζονται και πάρα πολλά συμφέροντα. Πολλοί είναι αυτοί που θα ήθελαν να υπάρχει μια ασθενέστερη εκπροσώπηση του ελληνικού δημοσίου. Γιατί κρίνονται πολύ σημαντικά θέματα. Αυτό συμβαίνει και στον αγώνα για την ανακεφαλαίωση του τραπεζικού συστήματος και στην προσπάθειά μας για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Προσωπικές επιθέσεις
Υφίσταμαι και προσωπικά την πίεση φθοράς και τις επιθέσεις. Είχα ζήσει πριν από 10 μέρες αυτή την αδιανόητη υπόθεση των οικονομικών εισαγγελέων με φήμες ότι υπουργοί ασκούσαν πιέσεις, ότι θα αποκαλυφθούν φοβερά και τραγικά πράγματα. Υπήρξαν συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας που τα υιοθέτησαν αυτά και έκαναν δημόσιες δηλώσεις.
Τώρα διαβάζω στο παραδημοσιογραφικό σκέλος του διαδικτύου ότι μια μεγάλη επιτυχία της αστυνομίας και του ΣΔΟΕ στη Θεσσαλονίκη, που εξάρθρωσε 4 συμμορίες οικονομικού εγκλήματος, «μπορεί να έχει ενοχλήσει τον Υπουργό Οικονομικών γιατί ένας από τους συλληφθέντες ήταν στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και Πρόεδρος των Εφοριακών στο παρελθόν, επώνυμος παράγων του ΠΑΣΟΚ. Μπορεί να είναι και ψηφοφόρος του Υπουργού Οικονομικών μεταξύ των πολλών χιλιάδων ψηφοφόρων του».
Λοιπόν, τίποτα από αυτά δεν τον έσωσε. Παρότι όλοι οι κατηγορούμενοι περιβάλλονται από δικονομικές εγγυήσεις και από τεκμήριο αθωότητας δεν είναι ευχάριστο να βλέπεις τον φερόμενο ως επικεφαλής μιας οικονομικής συμμορίας να είναι υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού. Δεν είναι ευχάριστο να βλέπεις γνωστό, επώνυμο δημοσιογράφο με στενές σχέσεις με το χώρο της συντηρητικής παράταξης και της εκκλησίας να προσάγεται ως κατηγορούμενος. Δεν είναι καθόλου ευχάριστο και συνιστά επιβαρυντική περίπτωση να κατηγορείται και να συλλαμβάνεται στέλεχος του Υπουργείου Οικονομικών, που είναι στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και είναι και στέλεχος του συνδικαλιστικού κινήματος.
Αλλά, το ίδιο το ΣΔΟΕ, όμως, αυτοκαθάρθηκε. Και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία. Αυτά θέλουν μια εγγύηση θεσμική και πολιτική. Γιατί δεν έγιναν στο παρελθόν και γίνονται τώρα αυτά και όλες οι άλλες κινήσεις στις οποίες έχω αναφερθεί;
Άρα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τώρα πρέπει να πάρουμε πάρα πολύ σημαντικές αποφάσεις. Είναι πρόβα το νομοσχέδιο αυτό για πολύ κρισιμότερες διατάξεις που θα εισαχθούν τις επόμενες μέρες. Εκεί πρέπει να δείξουμε ότι δεν μετράει ο κομματικός ή ο προσωπικός ανταγωνισμός, ότι μπορούμε να συσπειρωθούμε, ότι μπορούμε να στηρίξουμε το μέλλον της πατρίδας μας.
Η φορολογική μεταρρύθμιση
Έστειλα προχθές, τη Δευτέρα, επιστολές και στον Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, τον κ. Σαμαρά και στον Πρόεδρο του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού, τον κ. Καρατζαφέρη και τους καλώ να ορίσουν τις αντιπροσωπείες των κομμάτων τους και στις 25 Ιανουαρίου, την άλλη Τετάρτη, μετά το Eurogroup και το Ecofin της Δευτέρας και της Τρίτης να αρχίσουμε τις εντατικές συνομιλίες στους κόλπους της Κυβέρνησης και της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για τη φορολογική μεταρρύθμιση, για το Εθνικό Φορολογικό Σύστημα.
Τους καλώ να αξιολογήσουμε και φορολογικές ρυθμίσεις που έχουν ψηφιστεί τα τελευταία δύο χρόνια και να δούμε στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για το νέο πρόγραμμα πως μπορούμε να φτάσουμε -και νομίζω ότι μπορούμε εύκολα γιατί υπάρχει υψηλό ποσοστό σύμπτωσης απόψεων μεταξύ των κομμάτων- σε ένα απλό, δίκαιο, λειτουργικό Εθνικό Φορολογικό Σύστημα, στις αρχές του, στους βασικούς του κανόνες.
Στην πραγματικότητα έχουμε να απαντήσουμε σε 15-20 πολύ μεγάλα ερωτήματα, για το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, το ΦΠΑ, το φόρο επί του κεφαλαίου και σε άλλα δέκα ερωτήματα για τη φορολογική διοίκηση.
Ρώτησαν πολλοί συνάδελφοι γιατί εισάγουμε στο παρόν νομοσχέδιο τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου; Διότι διεξάγονται έλεγχοι και επειδή η περαίωση έχει ενοχλήσει πάρα πολύ τους θεσμικούς μας εταίρους πρέπει να αποδείξουμε και να δείξουμε ότι μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τους μηχανισμούς ελέγχου με τους νεοεπιλεγόμενους τώρα ελεγκτές του Υπουργείου Οικονομικών μέσα από διεθνώς παραδεκτές μεθόδους που δεν τις έχει ανακαλύψει η υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών ή ο Υπουργός, αλλά προκύπτουν μέσα από τη βιβλιογραφία και μέσα από τη διεθνή πρακτική.
Ποια θα είναι η βάση των συζητήσεων μας για το Εθνικό Φορολογικό Σύστημα; Θα είναι οι καλές διεθνείς πρακτικές, τα πορίσματα των δύο ομάδων τεχνικής βοήθειας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που δούλεψαν η μία για τη φορολογική πολιτική και η άλλη για τη φορολογική διοίκηση. Ο επικεφαλής της ομάδας για τη φορολογική διοίκηση είναι Χιλιανός. Η Χιλή κατάφερε να αλλάξει τα δεδομένα του φορολογικού της συστήματος μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Δεν μας παρακινεί το γεγονός ότι ένα στέλεχος του Υπουργείου Οικονομικών της Χιλής έρχεται να μας μεταφέρει μια εμπειρία από μια χώρα, η οποία είναι πληθυσμιακά συγκρίσιμη και θα έλεγα ίσως και από πλευράς νοοτροπίας συγκρίσιμη με πάρα πολύ καλά αποτελέσματα; Μπορούμε τις επόμενες εβδομάδες να έχουμε κάνει βήματα σημαντικά, γόνιμα, τα οποία να πείθουν ότι η χώρα έχει και τη βούληση και την ικανότητα.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα
Διάβασα αυτές τις ημέρες και την έκθεση που υπέβαλε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την έκθεση που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έως τώρα αξιολόγηση της τελικής φάσης του παλαιού προγράμματος και την προετοιμασία του νέου προγράμματος. Θα σας πω μόνο την πρώτη και την τελευταία παράγραφο. Η τελευταία παράγραφος είναι αυτή που ήδη ανέφερα. Δεν έχουν τη δυνατότητα και τη διάθεση να συνεισφέρουν περισσότερα από τα 240 δισεκατομμύρια, που έχουν ήδη αποφασιστεί τον Οκτώβριο. Πρέπει να πορευθούμε μέσα στο πλαίσιο αυτό.
Η πρώτη παράγραφος είναι η αμφιβολία για το εάν η Ελλάδα και το ελληνικό πολιτικό σύστημα μπορεί και θέλει, εάν το διοικητικό σύστημα, το δικαστικό σύστημα, η κοινωνία, το επικοινωνιακό σύστημα μπορεί και θέλει. Εάν τώρα με την Κυβέρνηση Παπαδήμου δεν αποδείξουμε ότι και μπορούμε και θέλουμε, εάν τώρα δεν δείξουμε ότι μπορούμε να κινούμεθα αποτελεσματικά, αποδοτικά, αξιόπιστα, δεν θα πείσουμε κανέναν.
Να σας πω και κάτι. Η ίδια η προοπτική των εκλογών, το γεγονός ότι τα κόμματα έχουν συμφωνήσει μετά από την οριστικοποίηση της δανειακής σύμβασης να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές, το γε νυν έχον τουλάχιστον -αυτή είναι η μέχρι τώρα ισχύουσα συμφωνία και σε αυτήν επιμένει ο κ. Σαμαράς- το γεγονός αυτό δημιουργεί μία προφανή αβεβαιότητα στους θεσμικούς μας εταίρους και στους συνομιλητές. Αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος για να ζητούνται τώρα αποφάσεις, αποδείξεις, δεσμεύσεις. Και αυτό το γνωρίζετε πάρα πολύ καλά όλοι.
Το γνωρίζουν οι Αρχηγοί των κομμάτων, οι οποίοι γνωρίζουν και λεπτομέρειες σε σχέση με τη διαβούλευση για το PSI και τους όρους διαπραγμάτευσης για το νέο πρόγραμμα και φυσικά το γνωρίζει καλύτερα από όλους τους άλλους, στο ίδιο επίπεδο που το γνωρίζω και εγώ, ο Πρωθυπουργός, ο οποίος σηκώνει μία προσωπική ευθύνη, την οποία του την αναθέσαμε. Τον κάλεσαν τα κόμματα και του ανέθεσαν μία ευθύνη. Και για να μπορέσει να ανταποκριθεί σε αυτήν την ευθύνη, θέλει στήριξη, συμπαράσταση, όχι ρητορική, αλλά πραγματική.
Επειδή εγώ ζω αυτήν την προσπάθεια –επιτρέψτε μου να πω- περισσότερο από κάθε άλλον, γιατί χειριζόμαστε τα πράγματα σε συντονισμό, δίπλα–δίπλα στη διαπραγμάτευση, μοιράζουμε τη δουλειά, κάνουμε μια προσπάθεια να κερδίσουμε αυτόν κρίσιμο χρόνο, τον νιώθω απόλυτα, όπως πρέπει να σας πω ότι τον νιώθουν όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης και ταυτότητας. Όταν, όμως, το Υπουργικό Συμβούλιο, που αντιλαμβάνεται το κλίμα –συγκατανεύει ο κ. Βορίδης, συγκατανεύουν οι συνάδελφοί μας από τη Νέα Δημοκρατία Υπουργοί- καταλήγει κάπου, αυτό πρέπει να έχει ένα αντίκρισμα κοινοβουλευτικό, κομματικό, πολιτικό, επικοινωνιακό. Αλλιώς, θα πέσουμε στο κενό μιας πολύ μεγάλης αντίφασης. Και η χώρα δεν έχει πολυτέλειες για αντιφάσεις και ασυνεννοησίες.
Είμαστε, λοιπόν, τώρα στη στιγμή της αλήθειας. Κάθε μέρα γίνονται πράγματα πολύ σημαντικά. Πολλά και σημαντικά πράγμα. Σήμερα εξελίσσονται πολλές κρίσιμες διαδικασίες. Να σας πω την αλήθεια, μέχρι αύριο το μεσημέρι πρέπει να έχουν οριστικοποιηθεί πάρα πολλά πράγματα. Μέχρι τη Δευτέρα το μεσημέρι που θα πάω στο Eurogroup πρέπει να έχουν επισημοποιηθεί πάρα πολλά πράγματα. Την άλλη Δευτέρα, στις 30 Ιανουαρίου, στη Σύνοδο Κορυφής πρέπει να έχουμε οριστικά σχήματα και για το νέο πρόγραμμα, όχι απλώς για το PSI.
Οι ημέρες, λοιπόν, είναι πολύ πυκνές και σας παρακαλώ –δεν σας καλώ απλά- ειλικρινά σας παρακαλώ στο όνομα της πατρίδας να σηκώσουμε μαζί με σοβαρότητα, με συναίνεση και με τις αναγκαίες σιωπές -γιατί πολλές φορές οι σιωπές είναι πιο εύγλωττες από την ανταλλαγή επιχειρημάτων μεταξύ κομμάτων- αυτό το βάρος και να καταλήξουμε να ανακοινώσουμε κάποια στιγμή στις Ελληνίδες και στους Έλληνες ότι κλείσαμε αυτό τον κύκλο και ότι αποκτά πλέον η Ελλάδα σταθερότητα, βεβαιότητα, ασφάλεια, μέσα σε ένα δύσκολο και ασταθή κόσμο. Ειλικρινά, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, σας παρακαλώ να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. -
