Ομιλία του βουλευτή της Δημοκρατικής Αριστεράς, Νίκου Τσούκαλη, κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην ολομέλεια της βουλής αναφορικά με το νομοσχέδιο για την ενέργεια
Θα προσεγγίσουμε αυτό το σχέδιο νόμου βάσει των αρχών που έχουμε διατυπώσει σαν Δημοκρατική Αριστερά, σε σχέση με την αγορά ενέργειας και γενικά το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας.
Πρώτα απ’ όλα, με τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της ΔΕΗ. Αυτή είναι πάγια και βασική μας θέση.
Δεύτερον, με την ισχυρή ρυθμιστική αρχή ενέργειας, αλλά συγχρόνως με διαφανή λειτουργία, αλλά και με λογοδοσία.
Τρίτον, με τη δημόσια κυριότητα του βασικού δικτύου μεταφοράς και διανομής.
Τέταρτον, με την παραγωγή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας και από ιδιώτες. Βεβαίως, με όρους δημοσίου συμφέροντος, υγιούς ανταγωνισμού, προστασίας του περιβάλλοντος και προστασίας του καταναλωτή.
Έχουμε διανύσει περισσότερο από δέκα χρόνια απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας με το ν. 2773/1979. Με την Οδηγία 2008/72 καταργήθηκε η προηγούμενη Οδηγία 2003/54 που άνοιγε για πρώτη φορά ολοκληρωμένα την αγορά ενέργειας.
Αυτή τη στιγμή μετά από δέκα χρόνια ουσιαστικά η εκτίμησή μας είναι ότι αυτό το οποίο αντιμετωπίζουμε είναι μία βίαιη προσαρμογή στα ευρωπαϊκά πλαίσια. Το ερώτημα που τίθεται επιτακτικά και σύμφωνα με την ελληνική πραγματικότητα είναι το εξής: Θα έχουμε μία ομαλή, ορθολογική, οικονομικά επωφελή και πρωτίστως υπέρ του δημοσίου συμφέροντος μετάβαση στο νέο καθεστώς; Διασφαλίζεται ο χαρακτήρας της ενέργειας ως κοινωνικού αγαθού; Εξασφαλίζεται και ενισχύεται η κρίσιμη συμβολή της ως αναπτυξιακού αγαθού;
Όπως είπα, με την Οδηγία 2008/72 καταργήθηκε η προηγούμενη Οδηγία 2003/54. Επί της Οδηγίας αυτής, καθώς και επί των άλλων δύο Οδηγιών, έχει γνωμοδοτήσει η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.
Βεβαίως, έχει προσδιορίσει τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις της απελευθέρωσης αυτής.
Γίνεται λόγος για μείωση τιμών και για αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Δεύτερον, επισημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει επαγρύπνηση, για να επωφεληθούν πραγματικά οι οικιακοί καταναλωτές από καταχρηστικές λειτουργίες και στρεβλώσεις.
Τρίτον, πρέπει πάση θυσία να αποφευχθούν φαινόμενα Καλιφόρνιας. Να θυμίσω ότι μεγαλύτερη συνεισφορά στην αύξηση του δημόσιου χρέους της Καλιφόρνιας στην κατάσταση που βρίσκεται οφείλεται ακριβώς στην κρίση των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Τέταρτον, θέσπιση αυστηρών και σαφών υποχρεώσεων κοινής ωφέλειας.
Πέμπτον, φροντίδα για τις λιγότερο αναπτυγμένες, δυσπρόσιτες νησιωτικές περιοχές.
Επίσης, ταυτόχρονη κοινωνική παρέμβαση για εξοικονόμηση ενέργειας.
Επίσης, φροντίδα για την απώλεια θέσεων εργασίας, που θα προέλθουν ακριβώς από την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών ενέργειας.
Αυτά ήταν τα δεδομένα. Το ερώτημα είναι το εξής: Εξασφαλίζεται η ομαλή μετεξέλιξη της αγοράς στην Ελλάδα προς την κατεύθυνση αυτή, σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο;
Εδώ θα διατυπώσουμε τις πολύ μεγάλες επιφυλάξεις μας. Απ’ αυτό το λόγο θα εξαρτηθεί η στάση μας επί της αρχής στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Διότι συζητάμε τα σοβαρά σε αυτήν εδώ την αίθουσα με τις ρυθμίσεις του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Πολλά θα μπορούσαμε να πούμε για την επάρκεια και την αρτιότητα των διατάξεων και θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε επ’ αυτών. Όμως, έχουμε μια αδυσώπητη ελληνική πραγματικότητα, η οποία πρέπει να μας προβληματίσει.
Χωρίς ίχνος, χωρίς να θέλω να προσεγγίσω ούτε κατ’ ελάχιστον το πλαίσιο, το επίπεδο λαϊκισμού, είμαι υποχρεωμένος να αναφέρω κάποια πράγματα.
Σύμφωνα με στοιχεία πρώτου εξαμήνου του 2010 που μου παρέδωσε μετά από σχετική ερώτησή μου η Δ.Ε.Η., ο ρυθμός διακοπών ρεύματος στη χώρα μας αυξάνει τουλάχιστον κατά 15%. Τα στοιχεία του 2011 δεν τα έχω, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις είναι ακόμη πιο ζοφερή η κατάσταση από το 2010.
Επίσης, σύμφωνα με τη Δ.Ε.Η., η κρίση έχει οδηγήσει σε αδυναμία τήρησης των διακανονισμών, που οφείλονται στην αδυναμία των χρηστών να ανταποκριθούν σε αυτούς τους όρους. Πολλές διακοπές απ’ αυτές δεν συνοδεύονται από επανασυνδέσεις. Υπάρχουν πληροφορίες μέσα από τη Δ.Ε.Η. ότι πολλά νοικοκυριά αυτή τη στιγμή -εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες- δεν έχουν επανασυνδεθεί με το ρεύμα. Αυτό το οποίο συμβαίνει στις υπηρεσίες διακανονισμού της Δ.Ε.Η. ξεπερνά κάθε φαντασία. Το έχω βιώσει και γι’ αυτό το λέω.
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Έτσι περιγράφεται το πλαίσιο της πραγματικής παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας στην Ελλάδα μέσα στη δίνη της κρίσης.
Ερώτηση: Θα βελτιωθεί με το νέο πλαίσιο αυτή η κατάσταση που υπάρχει στην Ελλάδα; Οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας πραγματικά θα ανταποκριθούν στις ανάγκες του Έλληνα καταναλωτή; Εδώ είναι το μεγάλο ερωτηματικό.
Θα τοποθετηθούμε επί των άρθρων λεπτομερέστατα σε κάποια σημεία. Όμως, πρέπει να πούμε ότι τοποθετούμεθα θετικά στο κεφάλαιο που αναφέρεται στην Αρχή Ρυθμιστικής Ενέργειας. Εκτιμούμε ότι η απόκτηση ξεχωριστής νομικής προσωπικότητας και η αποσύνδεσή της από το Νομικό Πρόσωπο του Κράτους είναι θετικό. Θετικό είναι το πλαίσιο και μετά τις βελτιώσεις που επέφερε το Υπουργείο όσον αφορά τον έλεγχο των εξουσιών της.
Όσον αφορά στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, εδώ υπάρχει τεράστια επιφύλαξη βάσει όσων αναφέραμε προηγουμένως. Είμαστε υπέρ των ρυθμίσεων για την αγορά του φυσικού αερίου και, βεβαίως, υπέρ των διατάξεων που υπάρχουν σε σχέση με την προστασία των καταναλωτών.
Όσον αφορά το Φορέα Διαχείρισης Υδρογονανθράκων, κύριε Υφυπουργέ, πρέπει να σας επιστήσω την προσοχή -φαντάζομαι ότι τις έχετε μελετήσει- στις παρατηρήσεις του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής. Δεν μπορεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος να υποπίπτει σε τέτοια σφάλματα που μπορεί να οδηγήσουν σε ακυρωτική διαδικασία ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Παραδείγματος χάρη, άρθρο 164 παράγραφος 5, όπου καταργείται η δυνατότητα, βάσει κοινής υπουργικής απόφασης, να επιβάλλονται περαιτέρω δεσμεύσεις στους αναδόχους για αυστηρότερη περιβαλλοντική προστασία, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης και σύμφωνα με το θεσμικό ευρωπαϊκό πλαίσιο, που αναφέρεται στην καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλασσών.
Επίσης, διαφωνούμε στις διατάξεις Μπουργκάς -Αλεξανδρούπολης, συνεπείς με τη θέση μας για τις επιφυλάξεις που έχουμε για το έργο.
Όσον αφορά τα τρία κρίσιμα άρθρα, τα άρθρα 181, 182 και 183, που αφορούν τις λατομικές δραστηριότητες, η άποψη του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής, κύριε Υφυπουργέ, είναι καταλυτική. Δεν ξέρω πώς θα την ξεπεράσετε. Όπως γνωρίζετε πολύ καλά -διατύπωσα και τις ενστάσεις μου στην Επιτροπή- δεν είναι δυνατόν, βάσει του άρθρου 181, να δίνεται η δυνατότητα απόθεσης καταλοίπων δραστηριοτήτων εντός δασικών εκτάσεων, όταν γνωρίζετε ότι υπάρχει αυστηρότατο ευρωπαϊκό πλαίσιο όσον αφορά τη διαχείριση αυτών των καταλοίπων.
Επίσης, όσον αφορά την παράταση των αδειών και κυρίως των λατομείων που βρίσκονται εκτός λατομικής ζώνης, με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις, με το συγκεκριμένο τρόπο που αναφέρετε στη ρύθμιση αυτή η εκτίμησή μου είναι ότι προσκρούει σε πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Θα υπάρχει ένα πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Επιφυλασσόμεθα να τοποθετηθούμε σε ιδιαίτερα άρθρα αύριο, κυρίως όσον αφορά το φορέα διαχείρισης υδρογονανθράκων, όσον αφορά τη διάρκεια λειτουργίας του και πολλά άλλα θέματα, τα οποία θα δούμε με λεπτομέρεια αύριο.
