ΟΜΙΛΙΑ Π. ΡΗΓΑ ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ Σ/Ν ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ «ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Για να φέρεις ένα τέτοιο νομοσχέδιο, χρειάζεται πολιτική βούληση, πολιτικό θάρρος, αποφασιστικότητα. Διότι, αγαπητοί και αγαπητές συνάδελφοι, εδώ στην πατρίδα μας έχουμε μάθει να συζητάμε αενάως, να διαβουλευόμαστε αδιακόπως και σχεδόν ποτέ να μην αποφασίζουμε.Ε, λοιπόν, αυτή τη στιγμή ήλθαμε εδώ για να αποφασίσουμε μετά από ατέρμονες συζητήσεις, μετά από εξαντλητικό διάλογο σε όλα τα φόρα της αυτοδιοίκησης για ένα ζήτημα που αποτελεί απαίτηση των τοπικών κοινωνιών και του ελληνικού λαού. Και κάνουμε μία σημαντικότατη τομή σε όλες τις δομές της αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης για να απαντήσουμε στα αγωνιώδη ερωτήματα του ελληνικού λαού.
Είναι δυνατόν να ξεπεράσουμε την κρίση, εάν διατηρήσουμε ανέπαφες και ανέγγιχτες τις κρατικές και αυτοδιοικητικές δομές που σε ένα μεγάλο βαθμό αποτελούν και αίτια αυτής της κρίσης;
Είναι δυνατόν να συνεχίσουμε μέσα σε πλαίσια θεσμικής ακινησίας, θεσμικού νιρβάνα, θεσμικής αφασίας και να βλέπουμε την κρίση αυτή, χωρίς να παίρνουμε αποφάσεις, μέτρα, να κάνουμε ριζικές τομές και ανατροπές σε ζητήματα και θέματα που μας οδήγησαν σε αυτήν την κρίση;
Είναι δυνατόν να βάζουμε ζητήματα διοικητικής αυτοτέλειας και οικονομικής αυτοδυναμίας των οργανισμών αυτοδιοίκησης με αυτούς τους δήμους; Με δήμους ανίσχυρους, με δήμους ελλιπέστατα στελεχωμένους, με δήμους παρατηρητές της ανάπτυξης, με δήμους μεσάζοντες ανάμεσα στους πολίτες και την κρατική εξουσία;
Είναι δυνατόν να βάζουμε θέμα συμμετοχής της περιφέρειας στην αναπτυξιακή πορεία του τόπου με κρατικές περιφέρειες, με διαχείριση μέσω ενός γραφειοκρατικού, αναποτελεσματικού, συγκεντρωτικού κράτους;
Είναι δυνατόν να απαντήσουμε στο ζήτημα της αδιαφάνειας και της διαφθοράς, εάν διατηρήσουμε αυτές τις αναποτελεσματικές, σάπιες δομές του κράτους και της αυτοδιοίκησης; Προφανώς, όχι.
Είναι ευνόητο και απολύτως λογικό ότι αυτή τη στιγμή είναι η ώρα των μεγάλων απαντήσεων, είναι η ώρα της ευθύνης, είναι η ώρα να πούμε ότι τώρα ανατρέπουμε όλα αυτά που βρίσκονται στη βάση, που αποτελούν γενεσιουργά αίτια αυτής της κρίσης που βιώνει σήμερα ο τόπος.
Γι' αυτό, λοιπόν, κάνουμε μία σημαντικότατη παρέμβαση και στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, δημιουργώντας ισχυρούς, βιώσιμους και αποτελεσματικούς δήμους, οι οποίοι, με βάση την αρχή της εγγύτητας και της επικουρικότητας παρέχουν στο πιο κοντινό προς τον πολίτη επίπεδο, ποιοτικές υπηρεσίες. Αυτό δεν είναι το αίτημα της κοινωνίας και των πολιτών; Οι υπηρεσίες τους στην καθημερινότητά τους, στην καθημερινή του ζωή να παρέχονται από δομές της αυτοδιοίκησης που να είναι πιο κοντά σε αυτούς; Ε, αυτό κάνει ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ.
Επίσης, κάνουμε μία σημαντικότατη παρέμβαση. Δημιουργούμε αιρετές περιφέρειες -αυτό που υπήρξε για χρόνια καθολικό αίτημα της αυτοδιοίκησης- τις οποίες ενισχύουμε με καθοριστικές αρμοδιότητες και κυρίως, με την αρμοδιότητα να συμμετέχουν αυτές οι περιφέρειες στο σχεδιασμό ή καλύτερα να καθορίζουν αποκλειστικά το σχεδιασμό και την υλοποίηση της ανάπτυξης.
Τι διαπιστώνουμε σήμερα όλοι και το παρατηρούμε; Ότι οι τοπικές κοινωνίες, η περιφέρεια κρύβει δυνάμεις ανενεργές, δυνάμεις, οι οποίες ασφυκτιούν, θέλουν να αξιοποιηθούν, να βγουν στο προσκήνιο. Ε, αυτές οι δυνάμεις σήμερα κρατιούνται δεμένες, χειραγωγούνται, ασφυκτιούν μέσα σε αυτό το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει. Με αυτόν τον τρόπο, με αυτήν τη μεταρρύθμιση, απελευθερώνουμε τις δυνάμεις της περιφέρειας και δίνουμε στις αιρετές περιφέρειες τη δυνατότητα να διαχειριστούν φυσικούς, περιβαλλοντικούς, ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. Πώς; Με δικές τους αποφάσεις, με τις αποφάσεις των αιρετών οργάνων, των περιφερειακών συμβουλίων.
Και καθορίζουμε και στο επίπεδο της αποκεντρωμένης διοίκησης επτά αποκεντρωμένες κρατικές δομές, οι οποίες θα εγγυηθούν τη νομιμότητα της λειτουργίας των οργανισμών αυτοδιοίκησης. Και θα την εγγυηθούν με έναν καθαρά αντικειμενικό και αδιαμφισβήτητο τρόπο μέσα από τις ειδικές, αυτοτελείς αρχές εποπτείας. Έτσι, λοιπόν, παρεμβαίνουμε στο αποκεντρωμένο κράτος, στην αυτοδιοίκηση και παρέχουμε σοβαρές, αξιόπιστες και ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες.
Όμως, δεν δημιουργούμε μόνο ισχυρούς δήμους. Εισάγουμε το στοιχείο της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Δημιουργούμε, εγκαθιδρύουμε θεσμούς κοινωνικού ελέγχου, θεσμούς ουσιαστικής διαβούλευσης και αξιολόγησης των δομών της αυτοδιοίκησης. Με την εισαγωγή, με την εγκαθίδρυση θεσμών ελέγχου σε πέντε επίπεδα, εξασφαλίζουμε τη διαφάνεια και την αντικειμενικότητα στη διαχείριση των πόρων. Είναι πέντε επίπεδα αντικειμενικής εποπτείας και ελέγχου της αυτοδιοίκησης που δεν δημιουργούν γραφειοκρατία. Διασφαλίζουν, όμως, τη διαφάνεια, έτσι ώστε να ξέρει ο κάθε Έλληνας πολίτης που πάει και το τελευταίο ευρώ που διαχειρίζεται ο αιρετός άρχοντας που έχει ο ίδιος εκλέξει.
Και το σημαντικότερο: Μέσα από τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤH προβλέπεται ότι κάθε απόφαση αιρετού οργάνου, συλλογικού ή μονοπρόσωπου, αναρτάται στο Διαδίκτυο επί ποινή ακυρότητας. Ο Έλληνας πολίτης βλέπει πλέον και στην τελευταία γωνιά της Ελλάδας μέσα από το Διαδίκτυο και κρίνει και αξιολογεί τις αποφάσεις των αιρετών οργάνων. Αξιολογεί τη διαχείριση των πόρων που κάνουν οι αιρετοί της αυτοδιοίκησης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όλοι αυτοί οι θεσμοί είναι θεσμοί καινοτόμοι, πρωτόγνωροί που εμβαθύνουν τη δημοκρατική διακυβέρνηση, εισάγουν τη διαφάνεια στη λειτουργία των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων Ο.Τ.Α. και κυρίως, εγγυώνται νομιμότητα και ποιότητα καθολικών υπηρεσιών προς τους δημότες-πολίτες.
Η περιφερειακή αυτοδιοίκηση αναλαμβάνει σημαντικές αρμοδιότητες, όλες αυτές που είχε μέχρι σήμερα η κρατική περιφέρεια, πλην εκείνων που εκ του Συντάγματος υποχρεωτικά παραμένουν στο κράτος. Είναι αρμοδιότητες -που πέρα από αυτήν της ανάπτυξης που είναι η κορυφαία και τη διαχείριση κοινοτικών και εθνικών πόρων- έχουν σχέση με την υγεία, την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Είναι αρμοδιότητες σημαντικές που σε περιφερειακό επίπεδο, τα αιρετά περιφερειακά συμβούλια έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο.
Με αυτόν τον τρόπο, απαντάμε σε ένα κρίσιμο αίτημα που έχει σήμερα το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Απαντάμε με τρόπο δημοκρατικό, αποτελεσματικό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όμως αυτή η αλλαγή θίγει και δομές και νοοτροπίες και ευαισθησίες και συνήθειες.
Και θεωρώ ότι πρέπει να απαντήσουμε με πειστικότητα και στους εργαζόμενους στην αυτοδιοίκηση και στους εκπροσώπους, αλλά και στους πολίτες των τοπικών κοινωνιών και για το χωροταξικό και για τις ρυθμίσεις που κάνουμε όσον αφορά το καθεστώς των υπαλλήλων.
Είπαμε και στην Επιτροπή ότι μέσα από τον "Καλλικράτη" πρέπει να κατοχυρώσουμε απόλυτα και με τρόπο μη επιδεχόμενο αμφισβήτησης τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων στους δήμους, στις νομαρχίες και στις περιφέρειες. Και πιστεύω ότι από τη μελέτη του νομοσχεδίου υπήρξαν όλες εκείνες οι πρόνοιες, όσο ήταν δυνατόν στη λεπτομέρειά τους, να διασφαλίσουν και την εργασία, που αυτό δεν αμφισβητείται, ρητά και κατηγορηματικά όλων των εργαζόμενων στην αυτοδιοίκηση.
Με συμβάσεις μονίμων υπαλλήλων ή με ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και στα νομικά πρόσωπα διασφαλίζουν, κατοχυρώνουν τις θέσεις εργασίας. Επ' αυτού δεν υπάρχει καμία αμφιβολία και δεν υπάρχει περιθώριο για ανησυχία ή για σπέκουλα, που γίνεται από ορισμένους.
Επίσης, θα γίνει η κατά το δυνατόν βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, έτσι ώστε οι υπάλληλοι, οι εργαζόμενοι να είναι υποστηρικτές, να είναι εκείνοι που θα πάρουν στην πλάτη τους -ας μου επιτραπεί ο όρος- αυτή την αλλαγή, αυτή τη μεταρρύθμιση, θα σηκώσουν το βάρος της ευθύνης για να πάει καλά ο "Καλλικράτης". Και γι' αυτό θεωρώ ότι το Υπουργείο πήρε όλα εκείνα τα μέτρα και όλες εκείνες τις πρόνοιες που διασφαλίζουν τα εργασιακά τους δικαιώματα και τις συνθήκες εργασίας τους στην αυτοδιοίκηση.
Όσον αφορά το χωροταξικό, ξέρω ότι υπάρχουν -και διατυπώθηκαν και στην Επιτροπή- αμφιβολίες, διαφορετικές γνώμες. Όμως, τέθηκε και εκεί το ερώτημα: Φαντάζεστε το ιδανικό εκείνο σχήμα, το οποίο δεν θα δημιουργούσε καμία αντίρρηση, που θα γινόταν καθολικά αποδεκτό από όλους; Δεν υπάρχει ανθρώπινο κατασκεύασμα, δημιούργημα που να μπορεί να ανταποκριθεί με τέλειο και ιδανικό τρόπο σε αυτό που θέλει ο καθένας από μας, γιατί, πραγματικά, ο καθένας μας έχει τις ευαισθησίες του.
Έτσι, λοιπόν, εφαρμόστηκαν συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία κατεβλήθη προσπάθεια να εφαρμοστούν με τρόπο απόλυτο, καθολικό, οριζόντιο, ώστε να υπάρξουν οι λιγότερες δυνατές -λανθασμένες, αν θέλετε- επιλογές. Όμως, πιστεύω ότι το αποτέλεσμα που παρήχθη είναι το καλύτερο δυνατό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν είναι δυνατόν μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα να μπορέσουμε να αναπτύξουμε στο εύρος του ένα νομοσχέδιο το οποίο έχει περιεχόμενο δεκαέξι νομοσχεδίων, μια δουλειά τεράστια, επίπονη, που έχει γίνει από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών και από τις ομάδες δουλειάς που έχουν συγκροτηθεί.
Είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο θεωρώ ότι και ως προς το περιεχόμενό του και ως προς τη νομοτεχνική του επεξεργασία, διακρίνεται για την αρτιότητά του και για την απολυτότητα και θα έλεγα, την τελειότητα, όσο είναι δυνατό για ένα νομοσχέδιο, των ρυθμίσεων που κάνει. Και κυρίως, μιας και βρισκόμαστε σε περιόδους όπου η δημοσιονομική πειθαρχία είναι στο προσκήνιο, ναι, εξοικονομεί και πόρους. Δεν ήταν, όμως, αυτό το κρίσιμο. Εξοικονομεί, όμως και πόρους που έχουν αναφερθεί. Αυτοί οι πόροι, λοιπόν, που εξοικονομούνται θα διατεθούν για την καλύτερη λειτουργία των θεσμών που δημιουργούνται.
Επίσης, όταν κάποιοι λένε ότι δεν υπάρχουν χρήματα, δηλαδή, τι θα περιμέναμε; Πότε θα έρθει η ιδανική στιγμή; Με τι κάνουμε τη σύγκριση αυτού του νομοσχεδίου; Με την ουτοπία; Με το ιδανικό; Με το ιδεατό;
Αυτά είναι προφάσεις εν αμαρτίαις, διότι το Κόμμα της Νέας Δημοκρατίας ποτέ δεν στήριξε τέτοιες πρωτοβουλίες. Και στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ήταν αντίθετο και στον "Καποδίστρια" ήταν αντίθετο. Μάλιστα, στον "Καποδίστρια" έλεγε ότι όταν έρθει στην εξουσία, θα επαναφέρει την αυτοδιοίκηση όπως ήταν πριν τον "Καποδίστρια".
Και αφού οι θεσμοί αυτοί υιοθετήθηκαν από τους πολίτες, η Νέα Δημοκρατία άρχισε να παίζει το ρόλο της στοργικής ανάδοχης οικογένειας. Το ακούσαμε κατ' επανάληψη από στελέχη της Νέας Δημοκρατίας να λένε ότι "εμείς υιοθετήσαμε τα παιδιά που άφησε έκθετα το ΠΑ.ΣΟ.Κ.".
Αν θέλει να εξακολουθήσει να παίζει το ρόλο της ανάδοχης οικογένειας, ας το κάνει και σ' αυτό το νομοσχέδιο. Όμως, είναι εκτεθειμένη απέναντι στον ελληνικό λαό, γιατί για μια ακόμη φορά δίνεται η ευκαιρία να τοποθετηθούν με ειλικρίνεια απέναντι σε ένα θεσμό που αλλάζει, σε μία θεσμική αλλαγή κορυφαία, σε μία θεσμική αλλαγή πολύ μεγάλης πολιτικής σημασίας. Και δεν το κάνουν, ανασύροντας επιχειρήματα δευτερεύοντα, επουσιώδη. Αρνούνται να στηρίξουν μια προσπάθεια, γιατί -λέει- "και η αυτοδιοίκηση με τις συλλογικές της εκφράσεις είναι αντίθετη".
Ακούσαμε και την αυτοδιοίκηση με τις συλλογικές της εκφράσεις, είδαμε τα επιχειρήματά τους, δευτερεύουσες αντιθέσεις, καθαρά κομματικές οι τοποθετήσεις.
Μα, σήμερα ο "Καλλικράτης" κάνει στο 99% ακριβώς αυτά που φώναζε η αυτοδιοίκηση όλα τα χρόνια. Αυτό γίνεται. Δεν υπάρχουν, λοιπόν, σημεία ουσιαστικής διαφωνίας. Το νομοσχέδιο έχει συμπεριλάβει σε όλο του το εύρος τις προτάσεις της αυτοδιοίκησης, της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ.
Ε, λοιπόν, τολμήστε. Είναι ώρα ευθύνης για όλους μας. Ο ελληνικός λαός επιτέλους περιμένει ότι έχουμε κατανοήσει την αγωνία του και τις προσδοκίες του.
Θέλει από μας να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και αυτά που του λέμε στα λόγια, να τα κάνουμε πράξη.
Αλλάζουμε, λοιπόν, σήμερα θεσμούς που αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη και το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας, θεσμούς αντιπαραγωγικούς, θεσμούς όπου η διαφθορά, όχι με ευθύνη πάντοτε των ανθρώπων της αυτοδιοίκησης, αλλά λόγω της δυσλειτουργίας των θεσμών, έχει γιγαντωθεί, θεσμούς αναποτελεσματικούς. Ε, λοιπόν, αυτά τα ανατρέπουμε. Και τα ανατρέπουμε, γιατί έχουμε πολιτική βούληση, γιατί θέλουμε ο τόπος να πάει μπροστά, γιατί θέλουμε η περιφέρεια επιτέλους να ανασάνει, θέλουμε να δοθεί καινούργιο οξυγόνο στους θεσμούς της αυτοδιοίκησης.
Σας καλούμε, λοιπόν, να μην αφήσετε μόνο το ΠΑ.ΣΟ.Κ. να δρέψει τις δάφνες από μια τέτοια προσπάθεια, να έρθετε μαζί να μοιραστούμε την ευθύνη και το μέγεθος αυτής της θεσμικής αλλαγής, να απαντήσουμε με τρόπο σύγχρονο στην αγωνία και στα ερωτήματα των Ελλήνων πολιτών. Και είμαι σίγουρος ότι οι Έλληνες πολίτες που μας ακούν, στη συντριπτική τους πλειοψηφία στηρίζουν αυτή την πρωτοβουλία, είναι μαζί μας και μας λένε "Προχωρήστε επιτέλους". Αυτό το κράτος, αυτή η αυτοδιοίκηση πρέπει να αλλάξει. Δεν βγαίνουμε διαφορετικά από την κρίση.
Ε, λοιπόν, εμείς, ναι, απαντάμε θετικά.
Βλέπουμε μπροστά, ρυθμίζουμε για το μέλλον των πολιτών, για το μέλλον των επόμενων γενιών.
Σας ευχαριστώ.
