Ομιλία Υπουργού Οικονομικών κ. Χάρη Γεωργιάδη στη συζήτηση για τον κρατικό Προϋπολογισμό 2019, στην ολομέλεια της Βουλής
Είναι με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης, αλλά και με
σεβασμό, που είμαι σήμερα ενώπιόν σας, για έκτη συνεχόμενη χρονιά, για
να παρουσιάσω τις βασικές κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής και του
κυβερνητικού προγράμματος, που αποτυπώνονται στον προτεινόμενο κρατικό
Προϋπολογισμό για το 2019, αλλά και στον τριετή δημοσιονομικό σχεδιασμό
που έχετε ενώπιόν σας.Η ετοιμασία, η εξέταση και ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού, αποτελεί μια κορυφαία πολιτική διεργασία που αναδεικνύει τον θεσμικό ρόλο της Βουλής των Αντιπροσώπων, αλλά και την ανάγκη συνεργασίας και συνεννόησης μεταξύ της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας.
Μέσα σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, επιτρέψετε μου να αναφερθώ στην κατάσταση της κυπριακής οικονομίας όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά την διάρκεια του τελευταίου έτους.
Το 2018 είναι το τέταρτο στη σειρά έτος ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας μας. Από το 2015 μέχρι σήμερα είχαμε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4%, επίδοση που κατατάσσει την Κύπρο στις πιο ψηλές θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει το γεγονός της μακράς και παρατεταμένης ύφεσης που είχε προηγηθεί την περίοδο 2009-2014. Μια ύφεση η οποία οδήγησε στη συρρίκνωση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της χώρας μας σχεδόν κατά 11% και η οποία άφησε πίσω της ανεργία, διεύρυνση των ανισοτήτων, ανασφάλεια και αβεβαιότητα. Είχαμε δηλαδή χάσει σημαντικό έδαφος και αυτό είναι ακόμη αισθητό σε μερίδα συμπολιτών μας, παρά την ανάκαμψη των τελευταίων ετών.
Είναι όμως ιδιαίτερα σημαντική η δραστική μείωση της ανεργίας, που έχει περιοριστεί στο 7.5%, η σταδιακή αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και της ιδιωτικής κατανάλωσης και η βελτίωση στους δείκτες της κοινωνικής ανισότητας και της κατανομής εισοδήματος.
Είναι αδιαμφισβήτητη η αναθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας και η προώθηση νέων επενδύσεων. Είναι γεγονός ότι η οικονομία έχει σταθεροποιηθεί, ότι η εμπιστοσύνη έχει αποκατασταθεί, ότι η χώρα μας στέκεται ξανά στα πόδια της. Και στον βαθμό που κάποιος μπορεί να προβλέψει, εκτιμούμε ότι οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης θα συνεχιστούν σε ένα μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Και οφείλω, από αυτό το επίσημο βήμα, να αναγνωρίσω για άλλη μια φορά τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της ανάκαμψης που είναι ασφαλώς οι συμπολίτες μας, είναι οι εργαζόμενοι, είναι οι επιχειρήσεις του τόπου μας, είναι το σύνολο των παραγωγικών δυνάμεων που με τη δουλειά, τις αντοχές και την προσπάθειά τους έχουν οδηγήσει την χώρα μας σε στέρεο έδαφος.
Για να μπορούμε σήμερα να σχεδιάζουμε τα επόμενα μας βήματα, προκειμένου να εδραιώσουμε την ανάπτυξη, να ανεβάσουμε τον πήχη της ευημερίας και να διασφαλίσουμε ότι το αναπτυξιακό μέρισμα θα κατανεμηθεί όσο πιο δίκαια γίνεται. Επιβραβεύοντας αυτούς που εργάζονται σκληρά, αυτούς που προσπαθούν, που παράγουν, που συνεισφέρουν, που καινοτομούν, που πετυχαίνουν. Αλλά, την ίδια ώρα, φροντίζοντας και για αυτούς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και που πρέπει πράγματι να στηριχθούν από το κοινωνικό σύνολο.
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Οφείλουμε σήμερα να αναλάβουμε μια κοινή δέσμευση ότι θα συνεχίσουμε την προσπάθεια, ότι δεν θα επιτρέψουμε την επιστροφή στις κακές πρακτικές του παρελθόντος και ότι δεν θα διστάσουμε ποτέ μπροστά στις δύσκολες, αλλά καθοριστικές αποφάσεις ευθύνης.
Και ξέρω πολύ καλά, ότι ήταν πολιτικά δύσκολες οι αποφάσεις που τόσο η Κυβέρνηση όσο και η Βουλή κλήθηκαν να λάβουν το περασμένο καλοκαίρι για τον Συνεργατισμό και τα τραπεζικά. Ήταν όμως αυτές οι αποφάσεις που διασφάλισαν τη σταθερότητα της οικονομίας μας και οδήγησαν τη χώρα μας σε διαδοχικές αναβαθμίσεις και στην επενδυτική βαθμίδα.
Η επίτευξη αυτού του σημαντικού στόχου, της επενδυτικής βαθμίδας, στέλνει ένα θετικό μήνυμα στην διεθνή επενδυτική κοινότητα και αποτελεί εξέλιξη που θωρακίζει την οικονομία μας σε μια εποχή έντονης αβεβαιότητας που επικρατεί παγκοσμίως.
Και θα ήθελα να αναφερθώ στο διεθνές και στο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Γιατί προφανώς μας επηρεάζει και μας αφορά. Δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος να εστιάζουμε μόνο στον δικό μας μικρόκοσμο, αγνοώντας τι συμβαίνει γύρω μας. Ούτε και πρέπει να ισχυριστούμε ποτέ ξανά, ότι οι διεθνείς εξελίξεις θα μας προσπεράσουν, όπως είχε κάποτε λεχθεί. Η Κύπρος είναι χώρα με μια μικρή, ανοικτή οικονομία και πρέπει συνεχώς να αξιολογούμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούμε.
Και θα ήθελα να εκφράσω έντονο προβληματισμό για την εκδήλωση τάσεων προστατευτισμού στο διεθνές εμπόριο και για τη διαφαινόμενη οικονομική περιχαράκωση, τη στιγμή που οι περιστάσεις καθιστούν τη διεθνή συνεργασία επιβεβλημένη όσο ποτέ άλλοτε.
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι τις τελευταίες δεκαετίες, εκατομμύρια ανθρώπων στον τρίτο κόσμο κατάφεραν να σπάσουν τα δεσμά της ανέχειας και της υπανάπτυξης μέσα από το άνοιγμα των αγορών και το ελεύθερο εμπόριο. Κράτη της ανατολικής Ευρώπης έχουν πραγματοποιήσει άλματα όταν κατάφεραν να απαλλαγούν από συστήματα που τα κρατούσαν πίσω. Στην ίδια τη Γηραιά Ήπειρο, διασφαλίστηκαν συνθήκες ειρήνης, ασφάλειας και οικονομικής προόδου, μέσα από τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Αυτοί οι πυλώνες του διεθνούς συστήματος σήμερα αμφισβητούνται. Δυνάμεις του λαϊκισμού και των άκρων κατατάσσουν τη διεθνή συνεργασία και το διεθνές εμπόριο ως τις αιτίες πίσω από εσωτερικά προβλήματα και υστερήσεις, τα οποία αναπόφευκτα υπάρχουν ακόμη και στα πιο ανεπτυγμένα κράτη του κόσμου. Πρόκειται για μια ανησυχητική τάση η οποία, εάν αφεθεί και λάβει διαστάσεις, θα οδηγήσει μετά βεβαιότητας σε διεθνή οικονομική και πολιτική αποσταθεροποίηση.
Ούτε και θα είναι σε θέση η ανθρωπότητα να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή, ή να διασφαλίσει τη μετάβαση σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας ή να χειριστεί τις προκλήσεις των μεταναστευτικών πιέσεων, χωρίς τη διεθνή συνεργασία.
Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα επιβάλλεται μια ανασύνταξη και μια κινητοποίηση τόσο στο εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Για να πείσουμε ότι η οικονομική περιχαράκωση, ο οικονομικός εθνικισμός και ο προστατευτισμός, δεν προσφέρουν διέξοδο και ασφάλεια για κανένα κράτος. Να πείσουμε ότι μόνο μέσα από τη διεθνή συνεργασία, τις ανοικτές αγορές και το ελεύθερο εμπόριο, είναι που θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε την προοπτική για ανάπτυξη και ευημερία.
Σε αυτή την προσπάθεια η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να έχει ρόλο πρωταγωνιστικό. Κατ' ακρίβεια, αυτές οι προκλήσεις αναδεικνύουν τον ρόλο και τη σημασία που εξακολουθεί να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρέπει βεβαίως και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση να βρει τον βηματισμό της. Πρέπει να λειτουργήσει με ακόμη μεγαλύτερη διαφάνεια και αξιοπιστία στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Με αδιαμφισβήτητη δημοκρατική νομιμοποίηση. Προωθώντας πολιτικές που θα ενισχύουν την ευελιξία και την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών μας και σίγουρα όχι πολιτικές που οδηγούν στην υπερβολική ρύθμιση, την υπερβολική κεντρικοποίηση και την αχρείαστη γραφειοκρατία. Εξάλλου, η πραγματικά φιλοευρωπαϊκή προσέγγιση είναι αυτή που αναγνωρίζει τα λάθη και τις αδυναμίες και προσπαθεί να τα διορθώσει.
Αλλά σε κάθε περίπτωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει η καλύτερη απάντηση στις προκλήσεις της εποχής μας. Αρκεί να σκεφτούμε ποια θα ήταν η θέση των κρατών μελών χωρίς την κοινή ομπρέλα και το συλλογικό οικονομικό, εμπορικό και πολιτικό εκτόπισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και ποια θα ήταν η θέση της Κύπρου, χωρίς την ευρωπαϊκή της συμμετοχή. Αρκεί να αναλογιστούμε που βρίσκεται η Κύπρος στον χάρτη της περιοχής.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Στην Κύπρο, το 2013 και στα χρόνια που ακολούθησαν, δώσαμε τη δική μας μάχη για να παραμείνουμε στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό ήταν το στοίχημα. Είχαμε φτάσει σε μια κατάσταση οριακή. Δεν ήταν μόνο προσπάθεια για τη σταθεροποίηση της οικονομίας μας. Ήταν και μια προσπάθεια για να παραμείνουμε στην Ενωμένη Ευρώπη. Στην οποία μετέχουμε με τρόπο αξιόπιστο, χωρίς αμφιταλαντεύσεις, σε συμπόρευση με τους εταίρους μας και χωρίς να εκχωρούμε σε κανένα το δικαίωμα να παρεμβαίνει στις στρατηγικές μας επιλογές.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ευρωπαϊκό, είναι που λειτουργούμε ως κράτος και ως οικονομία. Και σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να εργαστούμε για να διασφαλίσουμε την οικονομική σταθερότητα και τις προοπτικές ανάπτυξης.
Θα εργαστούμε για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Ξέρουμε ότι πρόκειται για μια δύσκολη και απαιτητική διαδικασία, ειδικά για κράτη μέλη όπως η Κύπρος που κουβαλούν ακόμη παλιές αμαρτίες στο τραπεζικό τους σύστημα. Αλλά είμαστε πεπεισμένοι ότι μέσω της Τραπεζικής Ένωσης, θα διασφαλιστεί οριστικά η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και στην δική μας χώρα.
Εξαιρετικά σημαντική θεωρούμε και την ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η οποία θα επιτρέψει την αποτελεσματική κινητοποίηση κεφαλαίων, προς όφελος των επενδύσεων σε κάθε κράτος μέλος.
Παρακολουθούμε με προβληματισμό τη διαδικασία για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου, με δεδομένη την επιθυμία μας για διατήρηση όσο το δυνατόν πιο στενών σχέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο στην μετά-Βrexίt εποχή.
Στηρίζουμε τις κοινές πρωτοβουλίες για διεύρυνση της φορολογικής βάσης και για ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών, αλλά την ίδια ώρα δηλώνουμε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως θα διαφυλάξουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, τα δικαιώματα των κρατών μελών, στον τομέα της φορολογικής πολιτικής.
Είμαστε απόλυτα δεσμευμένοι στην προσπάθεια αντιμετώπισης του ξεπλύματος παράνομου χρήματος. Θα καθαρίσουμε οριστικά και αμετάκλητα το όνομα της Κύπρου από τις όποιες κηλίδες του παρελθόντος. Και θα στηρίξουμε αποφασιστικά τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και το Σχέδιο Δράσης για την ενίσχυση του πλαισίου εφαρμογής κατά του ξεπλύματος στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής μας συμμετοχής είμαστε ακόμη αποφασισμένοι να διατηρήσουμε τη συμμόρφωσή μας προς τους κοινούς δημοσιονομικούς κανόνες. Ως χώρα που πλήρωσε ακριβά το τίμημα της αλόγιστης διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών στο πρόσφατο παρελθόν, αναγνωρίζουμε ότι η βιώσιμη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών αποτελεί προϋπόθεση για την μακροοικονομική σταθερότητα και για την ανάπτυξη. Παραμένουμε, συνεπώς, δεσμευμένοι στην πολιτική των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, την οποία από το 2014 ακολουθούμε.
Κατ' ακρίβεια σημειώνω ότι από το 2016 λειτουργούμε με πλεονασματικό προϋπολογισμό, που για την φετινή χρονιά υπολογίζεται στο 3%. Έχουμε αφήσει πίσω μας για τα καλά τις εποχές των αλόγιστων ελλειμμάτων. Με αυτό τον τρόπο έχουμε διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, όπως επιβεβαιώνεται από τις αναβαθμίσεις και από την άνετη πρόσβασή μας στις διεθνείς αγορές.
Το δημόσιο χρέος κλιμακώθηκε το 2014 και το 2015 στο 107.5% του ΑΕΠ. Για φέτος και παρά την επιβάρυνση του λόγω Συνεργατισμού, θα κυμανθεί κάτω από το 104% του ΑΕΠ και από το 2019, ακολουθώντας σταθερά πτωτική πορεία, θα είναι κάτω από το 100% του ΑΕΠ.
Ο προϋπολογισμός για το 2019 κινείται στα ίδια ακριβώς πλαίσια. Προβλέπεται μια λελογισμένη αύξηση των πρωτογενών δαπανών κατά €250 εκ. περίπου και με τις συνολικές δαπάνες γενικής κυβέρνησης να ανέρχονται στα €7.91 δις. Προβλέπονται όμως συνολικά έσοδα €8.55 δις και με αυτό τον τρόπο, με τον αξιόπιστο σχεδιασμό και εκ των αποτελεσμάτων, απαντούμε σε όσους βλέπουν συνεχώς τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό.
Ούτε όμως από την άλλη, υπάρχουν απεριόριστα περιθώρια. Υπάρχουν συγκεκριμένα περιθώρια τα οποία με υπεύθυνο τρόπο μπορούμε και πρέπει να διαχειριστούμε. Δεν μπορούν όλα να γίνουν δια μιας. Κάτι τέτοιο θα διατάρασσε τις λεπτές ισορροπίες και την ίδια την σταθερότητα της οικονομίας. Ούτε και μπορούν να περάσουν απαρατήρητες απαιτήσεις και πιέσεις για αλόγιστη διόγκωση των δημοσίων δαπανών, κυρίως του μισθολογίου. Υπάρχουν κινήσεις που μπορεί να γίνουν, αλλά υπάρχουν και άλλες που ξεφεύγουν από τα όρια της βιωσιμότητας και της κοινής λογικής και θα μας βρουν αντίθετους.
Για παράδειγμα, μέσα από τον σωστό σχεδιασμό και την αξιόπιστη υλοποίηση της κοινωνικής πολιτικής από το αρμόδιο Υπουργείο, δημιουργούνται πράγματι περιθώρια που επιτρέπουν την εφαρμογή νέων μέτρων στήριξης για τους συμπολίτες μας που πραγματικά έχουν ανάγκη.
Μέσα από τη συνετή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών όχι μόνο αποτρέπουμε το όποιο ενδεχόμενο φορολογικών επιβαρύνσεων, αλλά δημιουργούμε και τις προϋποθέσεις που μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε να προωθούμε φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις, σε συνέχεια δηλαδή των 17 μέτρων φορολογικής ελάφρυνσης που έχουμε εφαρμόσει την τελευταία τριετία.
Μόλις χθες, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση της φορολόγησης οχημάτων, το οποίο θα τεθεί αμέσως ενώπιόν σας. Έχει επίσης εγκριθεί το Σχέδιο χορηγίας για τις περιπτώσεις ανέγερσης κατοικίας σε οικόπεδο για το οποίο καταβλήθηκε ΦΠΑ 19% και το οποίο θα εφαρμοστεί αναδρομικά με την έγκριση του προϋπολογισμού.
Για το 2019, έχει προϋπολογιστεί περιθώριο άλλων €45 εκ. για νέες φορολογικές ελαφρύνσεις.
Η θέση της Κυβέρνησης είναι όπως αυτή η φορολογική ελάφρυνση αποδοθεί μέσω της μείωσης της φορολογίας επί των τόκων, από το 30% στο 17%. Πρόκειται για μια φορολογία που είναι ψηλή σε σύγκριση με το τι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη και που δεν επιβάλλεται σε ξένους παρά μόνο σε Κύπριους καταθέτες. Η ελάφρυνση της συγκεκριμένης φορολογίας, εκτός των άλλων, θα ενθαρρύνει την αποταμίευση που είναι αναγκαία για την μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη.
Από την άλλη, η φορολογία στα καύσιμα, είναι συγκριτικά χαμηλή σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Οι τιμές των καυσίμων για τον καταναλωτή είναι ελαφρώς χαμηλότερες από ό,τι πριν 5-6 χρόνια, ενώ υπάρχουν και λόγοι περιβαλλοντικοί που πρέπει να ληφθούν υπόψη και που δεν επιτρέπουν στη Κυβέρνηση να προτείνει τη μείωση αυτής της φορολογίας. Η τελική απόφαση όμως, ανήκει στη Βουλή.
Θα πρέπει ταυτόχρονα να αναμένονται και κινήσεις που θα ενισχύσουν τον φορολογικό έλεγχο και που θα πατάξουν τη φοροδιαφυγή. Η υποβολή φορολογικής δήλωσης από όλους, έστω και εάν δεν προκύπτει φορολογική υποχρέωση, είναι επιβεβλημένη και θα προωθηθεί εντός του 2019. Μόνο έτσι θα υπάρχει συνολική εικόνα για την φορολογική μας βάση. Η υποχρέωση διάθεσης τερματικού για ηλεκτρονικές πληρωμές από όλους τους πάροχους προϊόντων ή υπηρεσιών, επίσης θα προωθηθεί. Η απόκτηση σύγχρονου μηχανογραφικού φορολογικού συστήματος στα πλαίσια του προγράμματος ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι εξίσου σημαντική και έχει προϋπολογιστεί.
Μιλώντας για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, να αναφέρω ότι η προώθηση της αποτελεί σημαντικότατη κυβερνητική επιδίωξη και ότι έχουν προϋπολογιστεί και τεθεί σε τροχιά υλοποίησης έργα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων, που θα αλλάξουν πραγματικά το πρόσωπο της δημόσιας υπηρεσίας. Κατ' ακρίβεια, η επένδυση στην τεχνολογία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί την πιο αποτελεσματική μορφή μεταρρύθμισης και βελτίωσης της παραγωγικότητας στον δημόσιο τομέα.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Η προώθηση μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στις δομές και διαδικασίες του κράτους και της οικονομίας πρέπει να είναι εθνικός στόχος. Και πρέπει να επιδιώξουμε τη συνεννόηση Κυβέρνησης και Βουλής, προκειμένου από κοινού να στηρίξουμε μια φιλόδοξη μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Αυτό είναι το κάλεσμα που ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει απευθύνει στο σύνολο των πολιτικών δυνάμεων. Πρέπει από κοινού να προωθήσουμε ένα πλαίσιο πολιτικής το οποίο, μεταξύ άλλων, πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενέργειες:
- Τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με δραστική μείωση στον αριθμό των Δήμων, προκειμένου να καταστεί βιώσιμη και λειτουργική.
- Τη μεταρρύθμιση των δικαστηρίων, περιλαμβανομένης της σύστασης Εμπορικού Δικαστηρίου.
- Την αποτελεσματική εφαρμογή του ΓΕΣΥ, διασφαλίζοντας την οικονομική του βιωσιμότητα.
- Την προώθηση θεμάτων οριζόντιας μεταρρύθμισης στη δημόσια υπηρεσία που σχετίζεται με τη διαδικασία πρόσληψης, αξιολόγησης και ανέλιξης προσωπικού.
- Την περαιτέρω προώθηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
- Την έναρξη της εφαρμογής της Στρατηγικής για τον Τουρισμό, μέσα από την επικείμενη σύσταση του Υφυπουργείου.- Την καθιέρωση μιας νέας απλοποιημένης διαδικασίας για την αδειοδότηση έργων στη βάση ενός νέου Επενδυτικού Νόμου.
- Τη βελτίωση της διακυβέρνησης στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και την προώθηση κινήσεων που θα διευρύνουν την παραγωγική μας βάση, μέσα και από την καθοδήγηση νεοσύστατων θεσμών όπως του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας και του Επικεφαλή Επιστήμονα. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και μια πρωτοβουλία που από κοινού με τον Πρόεδρο της Βουλής έχουμε αναλάβει, για την ετοιμασία μιας εθνικής στρατηγικής για τα θέματα των τεχνολογιών Blockchain.
- Τη διασύνδεση της πανεπιστημιακής έρευνας στα δημόσια πανεπιστήμια με την αγορά, στη βάση του νέου νομοθετικού πλαισίου για τα πανεπιστημιακά spin-offs. Στο ίδιο πλαίσιο θα έντασσα και την ανάγκη στήριξης της περαιτέρω ανάπτυξης και των ιδιωτικών πανεπιστημίων, που έχουν πραγματοποιήσει εξαιρετική πρόοδο.
- Την υλοποίηση του ενεργειακού σχεδιασμού, μέσα από συλλογικές αποφάσεις, περιλαμβανομένης και της ψήφισης του πλαισίου διαχείρισης των μελλοντικών εσόδων από το φυσικό αέριο.
- Τη σύσταση νέας Ανεξάρτητης Εποπτικής Αρχής για τον Ασφαλιστικό Τομέα και τον τομέα των Ταμείων Προνοίας, με στόχο την ενδυνάμωση και την σωστή ανάπτυξη τους.
- Την επανεξέταση της πρότασης για μερική αποκρατικοποίηση της CYTA, με την προσέλκυση στρατηγικού-συνεργάτη επενδυτή, προτού να είναι πολύ αργά. Στο ίδιο πλαίσιο πολιτικής περιλαμβάνεται το Χρηματιστήριο και το Κρατικό Λαχείο.
- Την προώθηση μιας περιβαλλοντικής και περιφερειακής πολιτικής, που να περιλαμβάνει την προστασία του Ακάμα, αλλά και την προστασία και σωστή ανάπτυξη του Τροόδους.
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Τα όσα έχω ενδεικτικά αναφέρει συνθέτουν ένα συγκεκριμένο, φιλόδοξο αλλά υλοποιήσιμο σχεδιασμό που, εάν εφαρμοστεί, θα αλλάξει την χώρα μας. Θα εκσυγχρονίσει τις δομές και διαδικασίες στο Δημόσιο, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και θα διευρύνει την παραγωγική βάση της οικονομίας μας. Και με αυτό τον τρόπο, θα διατηρήσουμε και θα διευρύνουμε την αναπτυξιακή δυναμική.
Αφήνω τελευταία την αναφορά μου στην ανάγκη μεταρρύθμισης στις δομές διακυβέρνησης της Κεντρικής Τράπεζας, που επίσης θα τεθεί ενώπιόν σαν εντός του 2019, και την οποία θεωρώ εξαιρετικά σημαντική. Γιατί σχετίζεται με τον στόχο της πλήρους εξυγίανσης του τραπεζικού μας συστήματος και της απαλλαγής από τα τελευταία κατάλοιπα προβλήματα της κρίσης.
Η πρόοδος που έχει γίνει σε αυτό τον τομέα είναι σημαντική. Άλλαξαν πολλά σε σχέση με την εταιρική διακυβέρνηση των τραπεζών. Ο τραπεζικός δανεισμός είναι ξανά διαθέσιμος και μάλιστα με τα χαμηλότερα επιτόκια που είχαμε ποτέ στη χώρα μας. Οι διαδικασίες ελέγχου και έγκρισης δανείων είναι πλέον πολύ πιο αυστηρές και έτσι ακριβώς πρέπει να είναι.
Οι τράπεζες άντλησαν νέα κεφάλαια και αύξησαν τις προβλέψεις τους, ενώ δημιούργησαν μηχανισμούς αναδιαρθρώσεων που προηγουμένως απουσίαζαν εντελώς.
Ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι. Οι αποφάσεις για τη Συνεργατική οδηγούν στη σύσταση Φορέα Διαχείρισης που αναμένεται να ξεκινήσει κανονικά τη λειτουργία του με το νέο έτος. Υπήρξαν επίσης οι πρώτες σημαντικές πωλήσεις μη-εξυπηρετούμενων δανείων. Ο όγκος των μη-εξυπηρετούμενων δανείων, που παραμένουν εντός ισολογισμού τραπεζών, έχουν μειωθεί από τα €28 δις που ήταν στην κορύφωση τους, στα €11 δις.
Όμως πρέπει να κατανοήσουμε ότι το τραπεζικό μας σύστημα λειτουργεί πλέον κάτω από ένα ιδιαίτερα απαιτητικό, πανευρωπαϊκό, εποπτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο. Και ότι η πίεση θα είναι συνεχής μέχρι την πλήρη και οριστική εξυγίανση.
Το Σχέδιο Εστία, με την πρόσφατη έγκρισή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με τις σχετικές προβλέψεις να περιλαμβάνονται στον Προϋπολογισμό, αποτελεί άλλο ένα εργαλείο που θα συμβάλει προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση.
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη μια μεγάλη προσπάθεια διόρθωσης διαχρονικών στρεβλώσεων και παθογενειών στην οικονομία μας, στο κράτος, στο τραπεζικό σύστημα.
Αυτή την προσπάθεια πρέπει να την συνεχίσουμε.
Οι αλλαγές δεν πρέπει να μας φοβίζουν. Γιατί μέσα από τις αλλαγές είναι που διασφαλίζουμε την προοπτική.
Κοινός μας στόχος πρέπει να είναι η πλήρης ανάκαμψη της οικονομίας μας και η βιώσιμη ανάπτυξη, προς όφελος του συνόλου των πολιτών, μέσα σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Στόχος απόλυτα εφικτός, αλλά κάτω από προϋποθέσεις, που περιλαμβάνουν τη διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας, τη βιώσιμη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τη διατήρηση ευνοϊκού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσα από μια συνεχή μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Ο κρατικός Προϋπολογισμός που έχετε ενώπιόν σας, αυτό ακριβώς τον σκοπό υπηρετεί. Είναι προϋπολογισμός που διασφαλίζει την σταθερότητα, που υλοποιεί νέα έργα, νέες πολιτικές και σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Είναι προϋπολογισμός χωρίς νέους φόρους και επιβαρύνσεις. Είναι προϋπολογισμός που θα διατηρήσει την χώρα μας σε ρυθμούς ανάπτυξης και θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή.
Προτού ολοκληρώσω, επιτρέψετε μου να ευχαριστήσω τους συναδέλφους μου Υπουργούς, τους συνεργάτες μου στο Υπουργείο Οικονομικών και τα στελέχη στα κυβερνητικά τμήματα και στη Βουλή για την δική τους συμβολή στη ετοιμασία και εξέταση του προϋπολογισμού.
Ιδιαίτερη αναφορά και θερμές ευχαριστίες οφείλω στον επί σειρά ετών Διευθυντή Προϋπολογισμού τον κ. Σταύρο Μιχαήλ, ο οποίος έχει αποχωρήσει πριν από μερικές μέρες, μετά την ανάληψη καθηκόντων Γενικού Διευθυντή στο Υπουργείο Μεταφορών. Ιδιαίτερα να ευχαριστήσω και τον στενό μου συνεργάτη και καθοδηγητή, τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών τον κ. Χρίστο Πατσαλίδη, ο οποίος σε λίγους μήνες συμπληρώνει την μακρά υπηρεσία του στη δημόσια υπηρεσία.
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Τις θερμές μου ευχαριστίες και σε όλους εσάς. Τα τελευταία χρόνια και
ιδιαίτερα φέτος καταφέραμε, παρά τις διαφωνίες μας, να λάβουμε
αποφάσεις ωφέλιμες και καθοριστικές. Με τον ίδιο τρόπο πρέπει να
συνεχίσουμε.Εκ μέρους της Κυβέρνησης, σας καλώ να ψηφίσετε τον κρατικό Προϋπολογισμό για το 2019 και το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο της τριετίας, σε νόμο.
Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.
