X. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ: "Ιστορική νίκη για το φεμινιστικό κίνημα αποτελεί η κύρωση από τη βουλή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης "
ΧΑΡΟΥΛΑ (ΧΑΡΑ) ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΕυχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Ιστορική μέρα σήμερα για το ελληνικό Κοινοβούλιο, σημαντική νίκη του φεμινιστικού κινήματος και στη χώρα μας αυτήν τη στιγμή που αποδεχόμαστε και ψηφίζουμε σήμερα τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, που υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη τον Μάιο του 2011. Αποδεχόμαστε, δηλαδή, σήμερα στην πράξη ένα χρόνιο αίτημα του γυναικείου φεμινιστικού κινήματος.
Με το εν λόγω νομοσχέδιο προωθείται και κατοχυρώνεται νομικά η καταπολέμηση της έμφυλης βίας και των υπαρκτών έμφυλων διακρίσεων και κατοχυρώνεται η ουσιαστική ισότητα των δύο φύλων.
Όταν μιλάμε, βέβαια, για βία, εννοούμε όλες τις μορφές που μπορεί να πάρει αυτή, σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, λεκτική κ.λπ.. Στη Σύμβαση αναγνωρίζεται ότι το κοινωνικό φύλο αποτελεί τη βάση ανάπτυξης βίαιων και επιθετικών συμπεριφορών με συχνό αποτέλεσμα ψυχοσωματικές βλάβες ή ακόμα και θάνατο των θυμάτων.
Η Σύμβαση αποσκοπεί στην εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών, αλλά και στην ανάπτυξη διοικητικών πρακτικών, που στοχεύουν στην πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, ώστε τα θύματα να απολαμβάνουν της προστασίας σε όλα τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου.
Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της Σύμβασης είναι η έμφαση που δίνεται στην πρόληψη. Προβλέπεται η κατάρτιση επαγγελματιών για τη φροντίδα των θυμάτων, θεραπευτικά προγράμματα για τους δράστες, δράσεις ενημέρωσης και άλλα.
Η προστασία των γυναικών έναντι κάθε μορφής βίας, η ποινική δίωξη και η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, η ποινική δίωξη και η εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας, η καταπολέμηση διακρίσεων περιλαμβάνονται στους βασικούς στόχους της Σύμβασης. Για την επίτευξη αυτών των στόχων απαιτείται και προβλέπεται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο μέτρων, καθώς και πολιτικών, για την προστασία των θυμάτων.
Τα κράτη υποχρεώνονται να ενισχύσουν τη μέριμνα για την προστασία των θυμάτων και να προχωρήσουν σε ποινικοποίηση συμπεριφορών που παλιότερα δεν συγκαταλέγονταν στα ποινικά αδικήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στο σημείο αυτό είναι ο εξαναγκασμός σε σύναψη γάμου και η επίμονη αθέατη παρακολούθηση ή καταδίωξη -το γνωστό stalking- φαινόμενα ευρύτερα γνωστά που ποινικοποιούνται πλέον.
Μεγάλη καινοτομία σ’ αυτήν τη Σύμβαση είναι η ίδρυση μηχανισμού παρακολούθησης για την εφαρμογή της από τα συμβαλλόμενα μέρη. Στο πλαίσιο του μηχανισμού αυτού δρα ένα ανεξάρτητο όργανο, η GREVIO, συγκροτημένο από τεχνοκράτες, με σκοπό την εκπόνηση εκθέσεων αξιολόγησης των μέτρων που λαμβάνει το κάθε μέρος της Σύμβασης, ώστε να εξασφαλιστεί ο σεβασμός των όρων της.
Η διεθνής συνεργασία, λοιπόν, αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την τήρηση της Σύμβασης, αλλά και την ουσιαστική επίτευξη όλων των στόχων που προβλέπονται.
Είναι, όμως, γεγονός, ότι έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος και μετά τους αγώνες του γυναικείου κινήματος, που κορυφώθηκαν τον προηγούμενο αιώνα στα περισσότερα ζητήματα που αφορούν τις γυναίκες. Ωστόσο, οφείλω να πω ότι η οικονομική κρίση, η παγκόσμια οικονομική κρίση έφερε πάλι, δυστυχώς, κάποιες κατακτήσεις του γυναικείου κινήματος του 20ου αιώνα να αποτελούν σήμερα αιτήματα του φεμινιστικού κινήματος για τον 21ο.
Εδώ θα ήθελα να πω μια σειρά θέματα που υποχώρησαν όσον αφορά και τις ευρωπαϊκές αξίες σε σχέση με τη γυναίκα και το δικαίωμα στο σώμα της. Εδώ θέλω να πω τους αγώνες που έχουν κάνει οι Ευρωπαίες γυναίκες, το γυναικείο κίνημα είτε στην Ισπανία είτε στην Πολωνία πριν από κάποια χρόνια, ακριβώς για το δικαίωμα στο σώμα τους μέσω της διαδικασίας απαγόρευσης των αμβλώσεων που είχε προταθεί στις εν λόγω χώρες.
Στις σύγχρονες κοινωνίες, όμως, όσο προοδευτικές κι αν είναι δυστυχώς, η ισότητα στην ουσία δεν υπάρχει. Υπάρχουν ακόμα ανισότητες, διακρίσεις και φυσικά το γυναικείο φύλο είναι αυτό που πλήττεται περισσότερο.
Πολύ σημαντικό είναι ότι προβλέπεται η λειτουργία, μέσω του νομοσχεδίου που συζητάμε, ενός ολοκληρωμένου δικτύου δομών και υπηρεσιών με σκοπό την προσφορά στήριξης στα θύματα τόσο σε νομικό ή συμβουλευτικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η επέκταση του πεδίου ισχύος της ενδοοικογενειακής βίας σε επίπεδο συντρόφων.
Ωστόσο, εκτός των πολιτικών και των μέτρων που προβλέπονται στο σημερινό νομοσχέδιο και που μπορούν να εφαρμοστούν, πέραν δηλαδή της μέριμνας του κράτους για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών που συζητάμε σήμερα, είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε ότι πρέπει και η ίδια η κοινωνία να συμβάλει σε αυτή την προσπάθεια.
Είναι καιρός να παραμερίσουμε τα συντηρητικά, κοινωνικά και πολιτισμικά στερεότυπα, να γίνει απολύτως σαφές στη συνείδηση του καθενός ότι είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίσοι σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Κανείς δεν υπερτερεί έναντι του άλλου και κανείς δεν έχει έρθει σε αυτόν τον κόσμο για να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης θίγει και αυτό το σημείο, ορίζοντας ότι τα μέρη θα λαμβάνουν τα αναγκαία απαραίτητα μέτρα, ώστε να εξαλειφθούν προκαταλήψεις, έθιμα, παραδόσεις και διάφορες πρακτικές που εδραιώνονται σε αντιλήψεις που θέλουν τη γυναίκα σε μειονεκτική θέση έναντι των ανδρών και σε πρότυπα τα οποία ενισχύουν την ανισότητα.
Σε αυτή την κατεύθυνση προβλέπεται και η εισαγωγή σε αναλυτικά προγράμματα μαθημάτων εκπαιδευτικού υλικού, παιδαγωγικά προσαρμοσμένου και βασισμένου στη γνωσιακή ικανότητα κάθε ηλικίας, ώστε να προωθείται η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, ο αμοιβαίος σεβασμός, η αποφυγή μη στερεότυπων ρόλων κ.λπ. Ο τομέας δηλαδή της εκπαίδευσης, από την Α΄ Δημοτικού, θα έλεγα, είναι πολύ σημαντικός.
Τα θύματα πλέον έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν και αποζημίωση από τους δράστες, ενώ σε θύματα με σοβαρές σωματικές βλάβες θα χορηγείται κρατική αποζημίωση στον βαθμό που αυτή η βλάβη δεν καλύπτεται από άλλες πηγές, καθώς επίσης νομική βοήθεια, διερμηνεία κ.λπ.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης περιλαμβάνει και ρυθμίσεις που αφορούν και στη γυναίκα-πρόσφυγα, όπως είναι η αναστολή απέλασης σε θύματα έμφυλης βίας και η δυνατότητα άδειας διαμονής, ασύλου και μη επαναπροώθησης. Επιπλέον, προβλέπεται η διερμηνεία στις νομικές διαδικασίες, αλλά και η σχετική πληροφόρηση σε όλες τις γλώσσες.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σημειωθεί ότι με το σημερινό νομοσχέδιο για άλλη μία φορά αποδεικνύεται έμπρακτα η μέριμνα και το ενδιαφέρον αυτής της Κυβέρνησης για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπολέμηση κάθε είδους διακρίσεων και την ουσιαστική προάσπιση της ισότητας.
Ευχαριστώ.
