Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, στην Ολομέλεια της Βουλής, στο πλαίσιο της συζήτηση για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2013

Παρασκευή, 09 Νοεμβρίου 2012

Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, στην Ολομέλεια της Βουλής, στο πλαίσιο της συζήτηση για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2013

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Συζητούμε σήμερα στην Ολομέλεια τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2013.

Η συζήτηση γίνεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα και η Ευρώπη αναζητούν συνθήκες νέας ισορροπίας.

Και αυτό το επιχειρούν σε ένα κόσμο που διαρκώς αλλάζει.

Οι εξελίξεις εμπεριέχουν υψηλό βαθμό αβεβαιότητας.

Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας, εδώ και χρόνια, αντιμετωπίζει πολλά, μεγάλα και σύνθετα προβλήματα.

Αυτά εντοπίζονται σε όλα τα πεδία: το αξιακό, το θεσμικό, το οικονομικό, το κοινωνικό, το πολιτικό.

Τα αίτιά τους είναι ενδογενή και εξωγενή και οι ρίζες τους ανιχνεύονται δεκαετίες πίσω.

Η επίλυσή τους έχει καταστεί περίπλοκη και πολυσύνθετη.

Λύσεις προφανείς, λύσεις εύκολες δεν υπάρχουν.

Πιστεύω ότι οι διαπιστώσεις αυτές δεν πρέπει να μας οδηγήσουν σε συμπεριφορές εγκατάλειψης ή παραλυσίας.

Απεναντίας, θα πρέπει να εντείνουμε την προσπάθεια και να τα καταφέρουμε.

Και θα τα καταφέρουμε αν σε όλες τις πλευρές, σε όλους μας, επικρατήσει η πίστη ότι είναι πλέον καιρός να βάλουμε στην άκρη τα μικρά, τα κομματικά, τα προσωπικά και να υπηρετήσουμε το μεγάλο και μακροχρόνιο συμφέρον της Πατρίδας.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Η πολυδιάστατη αστάθεια στην οποία βρίσκεται η χώρα, εδώ και τρία χρόνια, είχε ανάγκη σταθεροποίησης.

Θεωρώ ότι ο σχηματισμός και η τετράμηνη δράση της Κυβέρνησης Εθνικής Ευθύνης συνέβαλε και συνεχίζει να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση.

Σήμερα έχουν διαμορφωθεί συνθήκες σταθεροποίησης, δηλαδή έχουν διαμορφωθεί οι αναγκαίες συνθήκες για σχεδιασμό και δράση σε όλα τα πεδία.

Όλα όμως, και από όλους, πρέπει να γίνουν γρήγορα για να μπορέσει η χώρα να είναι συνδημιουργός και συμμέτοχος στις εξελίξεις.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Στη φάση που βρισκόμαστε, όσον αφορά το σχεδιασμό και την άσκηση της δημοσιονομικής και ευρύτερα της οικονομικής πολιτικής, τέσσερις είναι οι περιορισμοί που μας ταλανίζουν και δημιουργούν το ασφυκτικό πλαίσιο.

1ος Περιορισμός: Η διαχρονική αδυναμία βιώσιμης διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών.

Πρόκειται για μια χρόνια παθογένεια που εντοπίζεται εδώ και δεκαετίες, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό κατά περιόδους.

Οι ρίζες της, όπως είναι γενικότερα αποδεκτό, εντοπίζονται στη δεκαετία του ’80.

Από τότε ο κανόνας «δανείζομαι στην ύφεση και εξοφλώ στην ανάπτυξη» παραβιαζόταν συστηματικά.

Δανειζόμασταν σε κάθε φάση του οικονομικού κύκλου, κατά κανόνα για κατανάλωση και όχι για επενδύσεις.

Ακολουθήσαμε πρακτικές στρεβλής δόμησης και λειτουργίας του δημοσίου τομέα, με επακόλουθο τις έντονες δημοσιονομικές ανισορροπίες.

Παράλληλες βέβαια πρακτικές και με πολλές άλλες χώρες.

Αποτέλεσμα ήταν η εκρηκτική διόγκωση του δημοσίου χρέους.

Οι ήπιες θεραπευτικές αγωγές που κατά διαστήματα εφαρμόσθηκαν, δεν οδήγησαν σε ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος.

2ος Περιορισμός: Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και η περιορισμένη φορολογική βάση.

Πρόκειται για μία πραγματικότητα δυσάρεστη που αποδυναμώνει κάθε εγχείρημα δημοσιονομικής προσαρμογής, πλήττει τον ανταγωνισμό και δυναμιτίζει την κοινωνική συνοχή.

Είναι γνωστό ότι καμία χώρα δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή με πλήρη επιτυχία.

Όμως, στην Ελλάδα, το φαινόμενο παρουσιάζεται σε μεγάλη έκταση και χαρακτηρίζεται από κοινωνική ανθεκτικότητα και έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης.

3ος Περιορισμός: Η αδυναμία εξορθολογισμού των δημοσίων δαπανών.

Τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθήθηκε μια παρατεταμένη επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, η οποία, σε μεγάλο βαθμό, δεν χαρακτηρίστηκε από αναπτυξιακή στόχευση.

Δεν επικεντρώθηκε στην πλευρά της προσφοράς, αλλά στόχευε, είτε άμεσα είτε έμμεσα, στην τόνωση της ζήτησης.

Παράλληλα, βέβαια, στερούσε κρίσιμους πόρους και πεδίο δράσης από τον ιδιωτικό τομέα.

4ος Περιορισμός: Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, με βαρύτατο κοινωνικό και δημοσιονομικό κόστος.

Το διαχρονικά παρατεταμένο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών βεβαιώνει του λόγου το αληθές.

Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας συνετέλεσε στην αποβιομηχάνιση της οικονομίας, στην αναγκαστική εσωστρέφεια των επιχειρήσεων και στην απώλεια θέσεων εργασίας.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Με αυτά τα χαρακτηριστικά καθίσταται σαφές ότι η οικονομία λειτουργούσε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε συνθήκες αυξομειούμενης ασταθούς ισορροπίας.

Μίας ισορροπίας με συσσωρευμένες, και ανθεκτικές, αδυναμίες.

Αδυναμίες που πυροδοτήθηκαν και διογκώθηκαν με το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και τη διάχυσή της στην Ευρώπη.

Η κρίση δανεισμού και η προσφυγή της χώρας στο Μηχανισμό Στήριξης δημιούργησε μια νέα οικονομική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.

Είναι γεγονός ότι από εκείνη τη στιγμή διαμορφώθηκε ένα ασφυκτικό πλαίσιο.

Μπήκαμε σε «καλαπόδι».

Έκτοτε υπάρχουν περιορισμένοι και συγκεκριμένοι βαθμοί ελευθερίας στο σχεδιασμό και την άσκηση οικονομικής, και όχι μόνο, πολιτικής.

Επίσης, σημειώνονται ως δεδομένα:

• Η ξεκάθαρη τάση περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής σε πολλά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
• Οι μεγάλες αποκλίσεις των προβλέψεων, ως τώρα, των Προγραμμάτων Οικονομικής Πολιτικής.
• Το σημαντικό έλλειμμα αξιοπιστίας της χώρας.
• Η οριακή κατάσταση των ταμειακών διαθεσίμων, με δεδομένο ότι η Κυβέρνηση δεν έχει πάρει ακόμα τις προγραμματισμένες δόσεις από το Μηχανισμό Στήριξης.

Εάν σε αυτά προσθέσουμε και τη σταδιακή αλλαγή του κλίματος στην Ευρώπη, όσον αφορά τη συνειδητοποίηση των συστημικών αδυναμιών της και την ανάγκη προώθησης μιας ολοκληρωμένης Ευρωπαϊκής απάντησης στην κρίση, τότε καθίσταται σαφές ότι εμείς πρέπει να επιταχύνουμε τη δημοσιονομική εξυγίανση, προσαρμογή και πειθαρχία ως προαπαιτούμενο για να μην χάσουμε τις ευκαιρίες που πιθανότατα θα προκύψουν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, και οι εταίροι μας να συμβάλλουν επί της ουσίας ώστε να δοθεί μια βιώσιμη λύση στο πρόβλημα του χρέους.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Σ’ αυτό το πιεστικό περιβάλλον και τη χρονική στενότητα καταρτίστηκε ο Προϋπολογισμός του 2013.

Ένας ειλικρινής Προϋπολογισμός που εμπεριέχει την ισχυρή βούληση της Κυβέρνησης Εθνικής Ευθύνης για να περάσει η χώρα από το σημείο καμπής της δύσκολης τροχιάς των τελευταίων ετών.

Ένας Προϋπολογισμός που βασίζεται σε ρεαλιστικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη των οικονομικών μεταβλητών.

Ένας Προϋπολογισμός που δεν εξωραΐζει την πολύ δύσκολη πραγματικότητα, αλλά αντιθέτως την ενσωματώνει στον σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής.

Και αυτό διότι στόχος μας δεν είναι η δημιουργία πρόσκαιρων εντυπώσεων.

Στόχος είναι η άσκηση υπεύθυνης δημοσιονομικής πολιτικής.

Θεμελιώδης εθνική επιδίωξη είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος.

Το 2013 θα καταγραφεί ως σημείο καμπής στη δημοσιονομική τροχιά της χώρας.

Θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα.

Η Ελλάδα θα πάρει μια βαθιά αναπνοή.

Στη συνέχεια η χώρα θα εισέλθει σε μια μακρά περίοδο πρωτογενών πλεονασμάτων.

Θα αποκτήσει ζωτικούς βαθμούς ελευθερίας.

Θα τονωθεί η εθνική μας αυτοπεποίθηση.

Θα αποκατασταθεί η αξιοπιστία της χώρας διεθνώς.

Θα ενισχυθεί η διαπραγματευτική μας ικανότητα.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Τόσο ο Προϋπολογισμός, όσο και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα εμπεριέχονται στη Στρατηγική της Κυβέρνησης Εθνικής Ευθύνης.

Βασικός άξονάς της είναι η σύζευξη της δημοσιονομικής προσαρμογής και της επανεκκίνησης της πραγματικής οικονομίας.

Επιτυγχάνεται έτσι, αφενός η αμφίπλευρη και βιώσιμη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, και αφετέρου το τέλος του καθοδικού κύκλου της οικονομίας.

Και μέσο-μακροπρόθεσμα, η χώρα να ξεφύγει από το φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων και της ύφεσης.

Η Στρατηγική αυτή έχει δύο πυλώνες.

Ο πρώτος πυλώνας είναι η εδραίωση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, προσαρμογής και πειθαρχίας.

Βασική επιδίωξη είναι ο προσανατολισμός της δημοσιονομικής πολιτικής στον εξορθολογισμό της δημόσιας δαπάνης και των δημόσιων εσόδων.

Προς την κατεύθυνση αυτή, οι δράσεις και τα μέτρα επικεντρώνονται, από τη μία πλευρά στον περιορισμό του εύρους και της παρεμβατικότητας του δημοσίου τομέα και, από την άλλη πλευρά, στη βελτίωση της αποτελεσματικής λειτουργίας του, ώστε να αυξηθεί η αποδοτικότητα των σχετικών δαπανών και τα δημόσια έσοδα.

Έτσι, επιτυγχάνεται η συρρίκνωση της μίας συνιστώσας του δημοσιονομικού ελλείμματος, του διαρθρωτικού ελλείμματος.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η δημοσιονομική πολιτική της Κυβέρνησης, που αποτυπώνεται στον Προϋπολογισμού του 2013, βασίζεται:

• στη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης,
• στην αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης,
• στον εξορθολογισμό της μισθολογικής και συνταξιοδοτικής δαπάνης του πολιτικού προσωπικού,
• στον εξορθολογισμό των αμυντικών δαπανών, χωρίς να πλήττονται οι αμυντικές δυνατότητες της χώρας,
• στον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης και των υπηρεσιών υγείας,
• στην αναδιάρθρωση και τη μείωση του μεγέθους των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης,
• στην καλύτερη στόχευση των κοινωνικών δαπανών, διατηρώντας όμως το ουσιαστικό επίπεδο κοινωνικής προστασίας.

Ειδικότερα, προβλέπεται να γίνουν παρεμβάσεις δημοσιονομικής προσαρμογής συνολικής εκτιμώμενης καθαρής επίδρασης περίπου 9,4 δισ. ευρώ το 2013, δημιουργώντας έτσι και ένα δημοσιονομικό απόθεμα ασφαλείας.

Χωρίς καμία αμφιβολία, πρόκειται για σκληρές, επώδυνες και δυσβάστακτες παρεμβάσεις.

Παρεμβάσεις που ανατρέπουν ισορροπίες και σχεδιασμούς.

Αλλά και κατεστημένες ισορροπίες και συμφέροντα.

Παρεμβάσεις όμως αναγκαίες.

Άλλωστε το ζήτημα, όπως ορθώς έχει τεθεί στο δημόσιο διάλογο, δεν είναι «περικοπές ή μη περικοπές».

Αλλά «περικοπές ή χρεοκοπία».

Η δεύτερη εκδοχή σημαίνει ακόμη μεγαλύτερες περικοπές και βιαιότερη ανατροπή της ζωής των πολιτών.

Παρεμβάσεις αναπόφευκτες, εάν αναλογιστούμε ότι οι δαπάνες για συντάξεις, μισθούς και κοινωνικά επιδόματα υπερβαίνουν το 75% των πρωτογενών δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης, αν και αυτές οι πηγές αντιπροσωπεύουν το 65% των δημοσιονομικών παρεμβάσεων.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Έτσι επιτυγχάνεται η συνέχιση του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής και, κατ’ επέκταση, ο απεγκλωβισμός της οικονομίας και της χώρας από τη χρηματοδοτική «ασφυξία».

Και έτσι θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή του δεύτερου πυλώνα της Κυβερνητικής πολιτικής.

Του πυλώνα που αφορά την προώθηση και υλοποίηση ενός μεγάλου εύρους πολιτικών και μέτρων για την ανάσχεση των έντονων υφεσιακών πιέσεων και την τόνωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.

Βασική επιδίωξη είναι η αντιμετώπιση της δεύτερης συνιστώσας του δημοσιονομικής ελλείμματος, του κυκλικού ελλείμματος.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης είναι δύο:

1η. Ο εμπλουτισμός της οικονομικής πολιτικής με μέτρα που στοχεύουν στην άμεση επανεκκίνηση της οικονομίας, όπως είναι, μεταξύ άλλων:

• Η επιτάχυνση της απορρόφησης των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.
• Η αξιοποίηση όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
• Το καθολικό «ξεπάγωμα» των μεγάλων δημόσιων έργων και, ειδικότερα, των οδικών έργων.
• Η ανάπτυξη μιας Εθνικής Στρατηγικής για τις εξαγωγές.

2η. Η επιτάχυνση της υλοποίησης μιας σειράς διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που τα τελευταία χρόνια είτε δεν βρίσκονταν σε άμεση προτεραιότητα είτε προωθήθηκαν με ατέλειες, όπως είναι, μεταξύ άλλων:

• Το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.
• Η αναπτυξιακή και διαφανής αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου.
• Η ενδυνάμωση του ανταγωνισμού στις αγορές υπηρεσιών και προϊόντων.
• Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με τη διαμόρφωση απλών και σταθερών κανόνων, τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου των αγορών, τη μείωση του μη-μισθολογικού και γραφειοκρατικού κόστους.
• Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, με την τόνωση της εξωστρέφειας και την ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας.

Η επένδυση στις νέες, ενδογενείς, πηγές ανάπτυξης.

Αποτελεί βασική πεποίθηση μου, και θέση της Κυβέρνησης, ότι η δημοσιονομική προσαρμογή, αν και αναγκαία συνθήκη, δεν είναι από μόνη της ικανή για να επιτύχει η οικονομία και η χώρα την έξοδο από την κρίση.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Έχω υποστηρίξει από το βήμα του Κοινοβουλίου, το επαναλαμβάνω και σήμερα, ότι δεν υπάρχει «βασιλική οδός» για την εθνική αξιοπρέπεια και την ευημερία μας στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο και ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Υπάρχει μόνο μια οδός.

Η οδός που προσδιορίζεται από:

• Την επαναδιατύπωση και την εμπέδωση ενός σύγχρονου αξιακού κώδικα.
• Την καλλιέργεια κουλτούρας κοινωνικής και πολιτικής συνεννόησης.
• Τη διαχρονική και αταλάντευτη εφαρμογή ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου.
• Την υλοποίηση σύγχρονων πολιτικών, που είναι συμβατές με το εθνικό, αλλά και το Ευρωπαϊκό, σχέδιο.
• Την εμπέδωση και προώθηση της κοινωνικής συνοχής.
• Την έντιμη, σκληρή, αποτελεσματική και ποιοτική εργασία από όλους μας.

Αυτή είναι η ορθή οδός.

Αυτή πρέπει να βαδίσουμε.

Αυτή μας επιβάλλει η μακραίωνη διακριτή ιστορία μας.

Και οφείλουμε να τη βαδίσουμε ανεξάρτητα από τι μας λένε και τι πράττουν οι άλλοι.

Σήμερα, με την προωθούμενη σταθεροποίηση της δημόσιας οικονομίας έχουμε εισέλθει στην τελευταία δύσκολη στροφή για να μπούμε σ’ αυτό το δρόμο.

Έχουμε χρέος να κρατήσουμε γερά το πηδάλιο και να κάνουμε τις ενδεδειγμένες ενέργειες.

Ανώδυνες λύσεις δεν υπάρχουν.

Δεν ωφελεί να σπαταλούμε εθνική ενέργεια ομφαλοσκοπώντας.

Δεν ωφελεί να φλερτάρουμε με πισωγυρίσματα.

Δεν ωφελεί να ρισκάρουμε με δοκιμές.

Δεν ωφελεί να επιδοθούμε σε ανώριμες, θορυβώδεις τακτικές.

Η αναγκαία, βέβαια, προσπάθεια είναι μεγάλη και επώδυνη.

Με πίστη, εθνικό σχέδιο και αποφασιστικότητα πρέπει και μπορεί να πετυχαίνουμε τους στόχους και ταυτόχρονα να διεκδικούμε καλύτερους όρους συνεργασίας από τους εταίρους και δανειστές μας.

Η επιτυχής εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2012, η κατάρτιση του Προϋπολογισμού του 2013 και η πιστή εκτέλεσή του αποτελούν εχέγγυα για το ασφαλές πέρασμα της κρίσιμης στροφής.

Ταυτόχρονα, μας δίνουν αντικειμενικά ερείσματα για να επιδιώξουμε άμεσα τη ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος της βιωσιμότητας του χρέους και της ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας.

Αντιμετώπιση που απαιτεί την πιο ενεργή συμμετοχή και συμβολή των εταίρων μας.

Μακριά από μαξιμαλιστικές, μη ρεαλιστικές απαιτήσεις.

Οι εταίροι μας άλλωστε δεν είναι άμοιροι ευθυνών για τις εξελίξεις.

Οι αμφίσημες παρεμβάσεις τους την κρίσιμη αυτή περίοδο δεν ωφελούν.

Απεναντίας μας δυσκολεύουν.

Εμείς αναγνωρίσαμε και αναλάβαμε τις ευθύνες μας.

Οι μεγάλες και επώδυνες θυσίες των πολιτών και η προοπτική της Πατρίδας μας επιβάλλουν να προχωρήσουμε με ενότητα, σχέδιο, αισιοδοξία και σκληρή δουλειά.

Το πράττουμε.

Έχουμε συνείδηση ότι η επιλογή είναι μία.

Να πετύχουμε.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Σας καλώ να στηρίξετε το Προϋπολογισμό του 2013.