13 Δεκεμβρίου 2011Συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής
της επίκαιρης ερώτησης
του Βουλευτή ν. Λέσβου κ. Σπύρου Γαληνού
προς τον Υπουργό Εσωτερικών σχετικά με τον ανασχεδιασμό του χωροταξικού του «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» στη Λέσβο.
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΓΑΛΗΝΟΣ: Η δογματική και αδικαιολόγητη εφαρμογή της χωροταξικής αρχής του σχεδίου ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ «Όλο το νησί ένας δήμος», έχει γίνει αιτία πολλών δεινών για τη Λέσβο. Υπάρχει υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, ενώ σημαντικοί κίνδυνοι ελλοχεύουν για την οικονομική δραστηριότητα. Ο ανασχεδιασμός του χωροταξικού του σχεδίου «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» είναι αναγκαία συνθήκη για να καταστεί το νησί εκ νέου λειτουργικό.
Πόλεις με σημαντικό πληθυσμιακό δυναμικό, με παραγωγικό ιστό και δυνατότητες ανάπτυξης υφίστανται τη λαίλαπα καταργήσεων ή υποβαθμίσεων ζωτικών υπηρεσιών και λειτουργιών που εδρεύουν ή δυστυχώς έδρευαν στην περιοχή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Πλωμάρι. Η ΔΟΥ έφυγε, το υποκατάστημα του ΙΚΑ επίσης, το Ειρηνοδικείο απομακρύνεται, συζητούνται και οι τράπεζες. Το ίδιο έγινε στη Γέρα, στην Ερεσό, στην Μήθυμνα. Τι θα γίνει, κύριε Υπουργέ, επιτέλους με τα χωριά μας;
Η ποιότητα της ζωής των κατοίκων υποβαθμίζεται, οι επενδύσεις εκμηδενίζονται, οι κάτοικοι αγανακτούν, φεύγουν, μετατρέπονται σε εσωτερικούς μετανάστες σε μια εποχή που πρέπει να μείνουν στον τόπο τους. Σήμερα, που εθνικό πρόταγμα είναι η αναζωογόνηση του παραγωγικού ιστού της χώρας και η δημιουργία προστιθέμενης αξίας στον πρωτογενή τομέα, στην πρωτογενή παραγωγή, σήμερα που η επαρχία πρέπει να παραμείνει ενεργή, δραστήρια, ζωντανή, για να πραγματώσει η Ελλάδα τις δυνατότητές της, οδηγείται σε τεχνητή και δια πολιτικών αποφάσεων παρακμή.
Δεδομένου ότι η λογική της εγκατάλειψης υποδαυλίζεται και κινητοποιείται από τον χωροταξικό σχεδιασμό του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ αποτελεί ιστορική, κοινωνική, οικονομική και λειτουργική αναγκαιότητα η άμεση και συνολική επανεξέταση της εφαρμογής του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ στη Λέσβο. Γι’ αυτό και ερώτημά μου ήταν και παραμένει, τι θα πράξετε, για να υπάρξει άμεσα επανασχεδιασμός της χωροταξικής διάστασης του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ στη Λέσβο.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΚΟΥΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ (Υφυπουργός Εσωτερικών): Κύριε Πρόεδρε, αγαπητέ κύριε συνάδελφε, ευθύς εξ’ αρχής επιβάλλεται να πω ότι ζήτημα επανεξέτασης του χωροταξικού του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ οπουδήποτε στην επικράτεια δεν τίθεται τουλάχιστον αυτήν τη στιγμή, για να μην δημιουργείται -κάτι σαν αυτό που λέμε- φρούδες ελπίδες ή μια προσδοκία χωρίς περιεχόμενο και αποτέλεσμα.
Στο τέλος της δημοτικής περιόδου θέλω να πιστεύω ότι η ελληνική πολιτεία συνολικά, ως συντεταγμένη πολιτεία, αρμόδιο Υπουργείο, βουλευτές του Νησιού, αυτοδιοικητικοί κ.λπ., θα έχουν την νηφαλιότητα να αξιολογήσουν το εγχείρημα για να δουν εάν κάπου πρέπει να γίνουν αλλαγές, γιατί η λογική λέει πως εάν υπάρξουν κάπου αλλαγές –μιλάω γενικά, δεν μιλάω για τη Λέσβο- θα πρέπει να γίνουν την παραμονή των επόμενων δημοτικών εκλογών. Νομίζω ότι ο καθένας καταλαβαίνει το γιατί. Δεν τίθεται λοιπόν σήμερα τέτοιο ζήτημα.
Με αφορμή, όμως, την ερώτησή σας θέλω το ίδιο καθαρά να τονίσω ένα δεύτερο σημείο: Τα υποκαταστήματα του ΙΚΑ, των τραπεζών, των ΔΟΥ δεν έχουν επηρεαστεί ούτε κατά ελάχιστο από τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ.
Θα φέρω ένα παράδειγμα: τη ΔΟΥ. Ξέρετε πως στην πλειονότητα των περιφερειακών ενοτήτων –νομών που λέγαμε της χώρας μέχρι 31.12.2010- έχουν συρρικνωθεί οι υπηρεσίες σε μία ΔΟΥ στην έδρα της πρωτεύουσας του νομού ή περιφερειακής ενότητας σήμερα. Κατά συνέπεια, παρ’ ότι υπάρχουν και άλλοι «καλλικρατικοί» δήμοι στην ίδια περιοχή, στην ίδια περιφερειακή ενότητα, δεν υπάρχει υποκατάστημα ΔΟΥ.
Θέλω να πω δηλαδή ότι το Πλωμάρι εν προκειμένω που χρησιμοποιείτε ως παράδειγμα -το οποίο και το ξέρω και το αγαπώ, όπως οι περισσότεροι Έλληνες νομίζω, είναι πασίγνωστο για πολλούς λόγους- δεν θα είχε διαφορετική αντιμετώπιση από οργανισμούς ή Υπουργεία, όπως είναι το ΙΚΑ και το Υπουργείο Οικονομικών αντίστοιχα –αναφέρομαι στα παραδείγματά σας- εάν δεν είχε γίνει ο «Καλλικράτης». Δεν έχει επηρεάσει ο «Καλλικράτης», λοιπόν, σε αυτό το σημείο όλη αυτήν την εξέλιξη.
Το τρίτο σημείο τώρα στο οποίο θέλω να εστιάσω την τοποθέτησή μου αφορά την ουσία αυτού που είπατε. Είναι τα πράγματα έτσι; Εγώ κάνω μία υπόθεση ότι τα πράγματα είναι έτσι στη Λέσβο και στο Πλωμάρι ειδικότερα, όπως εσείς περιγράψατε. Εσείς ξέρετε πολύ καλύτερα από εμένα, εκεί ζείτε, εκεί εκλέγεστε, από εκεί έχετε πολλαπλές πληροφορίες. Εγώ, λοιπόν, θέλω να σας πω, κύριε συνάδελφε, ότι αυτό το ζήτημα που θέσατε της ανάπτυξης ή της φθίνουσας πορείας μιας περιοχής –και θα απαντήσω στη δευτερολογία μου, για να μην καταχραστώ το χρόνο- συνδέεται μεν με τη δομή, την αρχιτεκτονική δηλαδή που έχει η πολιτεία και εν προκειμένω η αυτοδιοίκηση, με τις δομές διοίκησης και αυτοδιοίκησης, αλλά κατά τη γνώμη μου –που δεν έχει σχέση μόνο με την αυτοδιοικητική μου εμπειρία, αλλά και με μία αρκετά καλή γνώση της πραγματικότητας που υπάρχει και σε άλλες χώρες ευρωπαϊκές και της Βόρειας Αμερικής, χώρες δηλαδή που θέλουμε να φθάσουμε και να τους μοιάσουμε- συνδέεται ακριβώς αντίστροφα από ό,τι συνηθίζουμε στην Ελλάδα και από ό,τι έχει εκτεθεί στην ερώτησή σας.
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΓΑΛΗΝΟΣ: Στην έγγραφη απάντηση την οποία εκπρόθεσμα έλαβα, κύριε Υπουργέ, από το Υπουργείο σας ο Υπουργός κ. Γιαννίτσης απαντά «οι υπηρεσίες δεν φεύγουν και οι πολίτες δεν στερούνται υπηρεσιών». Αυτό στον κάτοικο της Λέσβου σας διαβεβαιώ ότι μόνο ως ακραία κακόγουστο ανέκδοτο μπορεί να ακουστεί. Και βέβαια, οι υπηρεσίες φεύγουν. Και βέβαια, οι πολίτες στερούνται υπηρεσιών. Πόλεις και χωριά με δυναμική ανάπτυξης εγκαταλείπονται. Ενός κακού μύρια έπονται. Και το κακό στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο δήμος, ο ένας δήμος για όλη τη Λέσβο, ο δήμος-τέρας που είναι αδύνατο να διοικηθεί.
Θα σας διαβάσω μια παράγραφο της επιστολής του Δημάρχου Λέσβου, του κ. Βουνάτσου προς το Υπουργείο σας και πιστεύω ότι και από εκεί θα βγάλετε τα συμπεράσματά σας: «Δυστυχέστατα, ο δήμος μας αποτελεί το πειραματόζωο στον «Καλλικράτη», ο οποίος μας έχει οδηγήσει στο δυσδιοίκητο και έως αδιοίκητο. Και ας προστεθεί και τούτο: Μας εξοντώνει καθημερινά και ψυχικά και σωματικά και καταβασανίζει και τους συνδημότες μας. Και πάντα τούτα, παρά την εισήγηση του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη δημιουργία πέντε δήμων στη Λέσβο».
Λύσεις υπάρχουν, κύριε Υπουργέ. Αυτό που έλειψε είναι η πρόθεση. Μία απλή και εύκολη λύση είναι η μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μελέτη που η Κυβέρνηση παρήγγειλε, μελέτη που εφαρμόστηκε παντού και για όλους, για όλους εκτός από μία εξαίρεση: τα μεγάλα μας νησιά πλην Κρήτης και Εύβοιας. Εφαρμόστε την πρόταση και στη Λέσβο. Προσαρμόστε την και εφαρμόστε την. Κάντε το, όμως, άμεσα. Κάντε το σήμερα. Η πραγματικότητα, η εμπειρία πια που έχουμε έως σήμερα από την εφαρμογή του «Καλλικράτη» συνηγορεί για μια τέτοια αλλαγή του χωροταξικού.
Η Λέσβος, κύριε Υπουργέ, δεν αντέχει άλλο. Δεν αντέχουμε άλλο. Μας έχει κυριολεκτικά γίνει ο βίος αβίωτος. Διαλύεται ο κοινωνικός ιστός. Διαλύεται ο παραγωγικός ιστός. Διαλύεται η Λέσβος. Από την αρχή το λέγαμε. Δυστυχώς, δεν ακουστήκαμε. Η Νέα Δημοκρατία το έχει καταλάβει.
Έχω τη ρητή και κατηγορηματική δέσμευση του Αντώνη Σαμαρά ότι σε μια κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας μετά τις επόμενες εκλογές, το χωροταξικό του «Καλλικράτη» στη Λέσβο θα είναι από τα πρώτα που θα αλλαχθούν.
Το θέμα είναι ότι στη Λέσβο δεν αντέχουμε άλλους τρεις μήνες. Η υπομονή εξαντλείται. Αυτή η κατάσταση δεν αντέχεται ούτε για τρεις μέρες, ούτε για τρεις εβδομάδες, ούτε για τρεις μήνες. Κάθε ημέρα που περνάει το αίσθημα της απελπισίας, η αίσθηση της απουσίας του κράτους και της διοίκησης, η αίσθηση της απομόνωσης μεγαλώνει. Κάθε μέρα που περνάει, η αίσθηση της εγκατάλειψης γεννά τάσεις φυγής. Οι άνθρωποι που χάνουν την ελπίδα, που νοιώθουν ότι όλοι τους εγκατέλειψαν, με τη σειρά τους εγκαταλείπουν τον τόπο τους, έναν τόπο όμορφο και παραγωγικό, έναν τόπο ακριτικό και νησιωτικό, όριο και σύνορο του Ελληνισμού.
Κύριε Υπουργέ, η άποψή μου είναι ότι πρέπει να κινηθείτε άμεσα και αποφασιστικά. Στις παρούσες συνθήκες η απραξία σημαίνει συνενοχή. Ο υφιστάμενος χωροταξικός σχεδιασμός για τον «Καλλικράτη» υπήρξε ένα εγκληματικό λάθος. Μην επιτρέψετε στον εαυτό σας, με την εμπειρία που έχετε και ως αυτοδιοικητικός, να γίνει συνένοχος σε ένα έγκλημα κατά της Λέσβου, σ’ ένα έγκλημα κατά του έθνους. Ανακόψτε τη δυναμική της εγκατάλειψης και της φυγής που έχει δημιουργηθεί. Αλλάξτε το χωροταξικό του «Καλλικράτη» στη Λέσβο. Κάντε το άμεσα.
Κάντε το τώρα, κύριε Υπουργέ. Πρέπει να γίνουν με έργα αυτά και όχι με λόγια.
Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΚΟΥΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ (Υφυπουργός Εσωτερικών): Θέλω να ξεκινήσω με μία διευκρίνηση-διόρθωση, αγαπητέ συνάδελφε.
Η εκπρόθεσμη απάντηση -ήταν αναγκαστικά εκπρόθεσμη, γιατί μας βρήκε στη μετάβαση καθώς είχαμε αλλαγή Υπουργού στο Υπουργείο Εσωτερικών, δεν υπήρξε αμέλεια ή πρόθεση προφανώς- που υπογράφει, λοιπόν, σήμερα ο Υπουργός, ο κ. Γιαννίτσης, αναφέρεται σε υπηρεσίες που έχουν σχέση με τον «Καλλικράτη», όπως κι εγώ είπα στην πρωτολογία μου. Δεν αναφέρεται σε λοιπές υπηρεσίες του δημοσίου, όπου η εξέλιξη –τονίζω ξανά- δεν συνδέεται πουθενά στην επικράτεια με τον «Καλλικράτη». Πάρα πολύ καλλικρατικοί δήμοι σήμερα στερούνται υποκαταστήματος ΙΚΑ ή ΔΟΥ ή ο,τιδήποτε άλλο. Δεν έχει, λοιπόν καμία σχέση με τον «Καλλικράτη».
Έρχομαι τώρα στην ουσία, στο προκείμενο που είπατε. Είπα κάτι στην πρωτομιλία μου και θέλω να το πω όσο γίνεται πιο καθαρά για να το ακούσετε κι εσείς που ρωτάτε και όσοι συνάδελφοι βρίσκονται στην Αίθουσα.
Το 1994 έγινε μία μεγάλη μεταρρύθμιση με τη θεσμοθέτηση της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης. Το 1998 ακολούθησε ο «Καποδίστριας». Πρόκειται για δύο θεσμικές μεταρρυθμίσεις, που έχουν αδιαμφισβήτητα θετικό πρόσημο στην κοινή γνώμη, σε όλους όσους σχετιστήκαμε με αυτά τα ζητήματα, στο κέντρο και στην περιφέρεια. Οι προσδοκίες στον τομέα της ανάπτυξης που δημιουργήθηκαν είναι μεγάλες. Αφορούσαν αμφότερες οι μεταρρυθμίσεις κατ’ εξοχήν –αν όχι αποκλειστικά ο «Καποδίστριας»- την ελληνική περιφέρεια.
Θυμίζω ότι στον «Καποδίστρια» εξαιρέθηκαν τα πολεοδομικά συγκροτήματα Αθηνών-Θεσσαλονίκης και η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, βέβαια, είχε χειροπιαστά αποτελέσματα -ήταν ορατή πολύ λιγότερο στην Αθήνα, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη, κατά κύριο λόγο, βέβαια- με τους αιρετούς νομάρχες σε όλη την επικράτεια.
Το πρόσημο –τονίζω ξανά- των δύο μεταρρυθμίσεων είναι θετικό. Όμως, από το 1994 μέχρι το 2010 το μερίδιο της ελληνικής περιφέρειας στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας από 64% κατέπεσε στο 44%.
Γιατί το λέω αυτό; Σας είπα και στην αρχή ότι στην Ελλάδα το ζήτημα της δομής το αντιμετωπίζουμε –νομίζω- εντελώς αντίστροφα από ότι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Οι δομές από μόνες τους δεν παράγουν κανένα αποτέλεσμα. Σας το λέω υπεύθυνα και το υπογράφω. Άλλο είναι το ερώτημα για τις δομές, είναι ακριβώς αντίστροφο: Αν βάλω συγκεκριμένους στόχους, οι δομές που έχω, τι αλλαγές χρειάζονται, τι προσαρμογές χρειάζονται για να υπηρετήσουν το στόχο που έβαλα σε ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση των πολιτών, την ποιότητα της ζωής, τους δείκτες ευημερίας, αυτό που λέμε τελικά με μία λέξη «ανάπτυξη»;
Το ζήτημα, λοιπόν, με τον ένα δήμο ανά νησί είναι να δούμε και να αξιολογήσουμε –όπως είπα στην αρχή, αγαπητέ συνάδελφε- τι ακριβώς λείπει από θεσμικές ρυθμίσεις. Υπάρχουν ατέλειες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κυρία Χριστοφιλοπούλου, δράττομαι της ευκαιρίας μια και είστε εδώ, να σας πω ότι το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για την τροφοδοσία των σχολείων με πετρέλαιο θέρμανσης, εάν εφαρμοστεί κατά τον τύπο και με όρους διαφάνειας, θα αφήσει παραπάνω από το μισό νησί χωρίς πετρέλαιο! Ξέρετε καλά σε τι αναφέρομαι και τι εννοώ!
Υπάρχουν, λοιπόν, πάρα πολλά απλά πράγματα που πρέπει να συμπληρωθούν και πολύ σημαντικότερα. Προσωπικά, επειδή έχω μία εμπλοκή λόγω της προηγούμενης θητείας μου και θεωρώ τιμή μου που πρωτοστάτησα και πρωταγωνίστησα στο να περάσει στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας ο ένας δήμος ανά νησί –βέβαια, πρέπει να ομολογήσω ότι πάντα είχαμε μία επιφύλαξη για τα πολύ μεγάλα νησιά- πρέπει να σας πω ότι αυτό είναι μία μεγάλη πρόκληση. Η μεταρρύθμιση θέλει μεγάλα βήματα και μεγάλες συμπληρώσεις.
Αν με ρωτάτε, θα σας πω ότι πρέπει να προσπαθήσουμε για τα νησιά όσο πουθενά αλλού, γιατί καθώς είναι οριοθετημένα από την ίδια τη φύση, είναι μία μεγάλη πρόκληση να καθιερώσουμε κάποτε το θεσμό του δημάρχου-κυβερνήτη. Θα σας πω το πολύ απλό παράδειγμα, όπου για ένα έκτακτο γεγονός, για ένα υγειονομικό γεγονός, λόγω κακοκαιρίας εν τέλει το ελικόπτερο θα πετάξει ή δεν θα πετάξει.
Είστε νησιώτης και ξέρετε καλύτερα από εμένα σε τι αναφέρομαι. Είναι μεγάλη πρόκληση να οργανώσουμε τα νησιά με ένα συγκεκριμένο και συγκροτημένο τρόπο, γιατί τα νησιά έχουν συγκεκριμένους δείκτες και μπορούν και για την ευημερία των κατοίκων, αλλά και στη συνολική εθνική προσπάθεια για ανάπτυξη, να αποτελέσουν κυριολεκτικά ναυαρχίδα της χώρας.
Ευχαριστώ.
