Αθήνα, 7 Ιουλίου 2011
Ομιλία ΑΝΥΠΕΞ Μ. Ξενογιαννακοπούλου στην κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων - Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στη Βουλή
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Κάθε φορά μετά από ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχουμε την ευκαιρία για μια εποικοδομητική συζήτηση γύρω από τα αποτελέσματα, αλλά και για τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται.
Είναι κοινή διαπίστωση ότι αυτόν τον ενάμιση χρόνο που εξελίσσεται η ευρύτερη κρίση στην Ευρωζώνη και φυσικά αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα της κρίσης εδώ στη χώρα μας, με συνεχή προσπάθεια αναδεικνύουμε την ευρωπαϊκή διάσταση και επιδιώκουμε μια ευρωπαϊκή ολοκληρωμένη απάντηση. Λαμβάνονται αποφάσεις, γίνονται βήματα, αλλά δεν γίνονται με την ταχύτητα και την πληρότητα που θα απαιτούσε σήμερα η κρίση στην Ευρωζώνη.
Παρ' όλα αυτά, όμως, επειδή εδώ στην αίθουσα βρίσκονται συνάδελφοι με μακρά εμπειρία γύρω από τα ευρωπαϊκά θέματα, ξέρουμε ότι πάντα η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση προχώρησε μέσα από κρίσεις, και ότι ζητήματα που τίθενται στο τραπέζι μπορεί να παίρνουν πολλές φορές καιρό, και, αυτή η καθυστέρηση έχει αρνητικές συνέπειες, αλλά ωριμάζουν. Ωριμάζουν και προχωράνε και ανοίγουν νέες δυνατότητες συνεχούς διαπραγμάτευσης.
Στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κυρίαρχο θέμα ήταν φυσικά η οικονομική πολιτική και η κρίση στην Ευρωζώνη και θα αναφερθώ αναλυτικά σε αυτό. Δεν ήταν το μοναδικό θέμα, αδικήθηκαν οι άλλες πτυχές των συμπερασμάτων, καθώς ένα εξίσου σημαντικό θέμα και για την Ευρώπη και για τη χώρα μας ήταν το ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης και του ασύλου.Θέμα εξίσου σοβαρό με το ζήτημα της οικονομικής κρίσης και της οικονομικής πολιτικής, καθώς και στις δυο αυτές περιπτώσεις υπάρχει η ανάγκη μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής απάντησης. Βλέπουμε όμως δυστυχώς φυγόκεντρες δυνάμεις και στο μεταναστευτικό και στα θέματα του κεκτημένου του Σένγκεν. Ιδιαίτερα για τις χώρες του Νότου που έχουν εξωτερικά σύνορα, όπως είναι η δική μας χώρα, σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο η οικονομική και η κοινωνική κατάσταση μέσα και από τις πιέσεις της παράνομης μετανάστευσης.
Για τη χώρα μας η διαπραγμάτευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι μια συνεχής διαδικασία. Είναι μια διαπραγμάτευση σε δύο επίπεδα. Πρώτα απ' όλα στην ανάδειξη της ευρωπαϊκής διάστασης της κρίσης. Εδώ σημειώνονται βήματα καθώς αναδεικνύεται το εύρος της κρίσης, που μπορεί να έχει ειδικά χαρακτηριστικά σε κάθε κράτος - μέλος, αλλά βλέπουμε την αγωνία στην Ευρωζώνη, τις συνθήκες που πλέον υφίσταται η Πορτογαλία, την αγωνία και για άλλα κράτη - μέλη που μπορεί να μην έχουν μπει σε μηχανισμό αλλά δέχονται αντίστοιχες πιέσεις.
Θα σας αναφέρω τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα που έχει σημειωθεί εξέλιξη, όσον αφορά στο φόρο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών που σας θυμίζω ότι κατοχυρώθηκε με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του προηγούμενου Μαρτίου, που θα είναι μια σημαντική τομή εφόσον υλοποιηθεί. Αποτελεί πλέον μέρος των επίσημων προτάσεων που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Ιουνίου όσον αφορά στους ίδιους πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, δηλαδή την περίοδο μετά το 2014, όπου προτείνεται ο φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα.
Το ίδιο όσον αφορά στους περίφημους οίκους αξιολόγησης, που βλέπουμε όλες αυτές τις μέρες, τις δραματικές πλέον επιπτώσεις άλλη μια φορά, όχι μόνο απέναντι στη χώρα μας, αλλά απέναντι στην Πορτογαλία και συνολικά στην Ευρωζώνη καθώς υπονομεύεται η προσπάθεια πολιτικής και οικονομικής αντιμετώπισης της κρίσης.
Να σας θυμίσω ότι ο Πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου εδώ και πολύ καιρό, έχει υποστηρίξει την ανάγκη να υπάρξει μια ευρωπαϊκή απάντηση στο θέμα των οίκων αξιολόγησης, και όντως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμως έχει δεσμευτεί, και το επανέλαβε και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ότι το φθινόπωρο θα φέρει νομοθετική πρόταση η οποία θα ρυθμίζει τη λειτουργία των οίκων αξιολόγησης. Αυτό θα είναι ένα σημαντικό και αναγκαίο βήμα.
Επίσης το θέμα του Ευρωομολόγου, το οποίο μπορεί όταν ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία πριν από μερικούς μήνες, και για την οποία η κυβέρνηση ήταν στην πρώτη γραμμή δεν υπήρξε τότε ανταπόκριση. Θυμάστε πόση δυσκολία είχε για να προχωρήσει μια τέτοια συζήτηση.Βλέπουμε τώρα ότι αυτή η συζήτηση ωριμάζει. Χθες ο αρμόδιος Επίτροπος ο κ. Όλι Ρεν ανέφερε ότι πρέπει να δούμε αυτό το ζήτημα. Αυτό δείχνει ότι με έναν αργό και επώδυνο τρόπο, διαμορφώνεται πλέον η ευρωπαϊκή αντίληψη ότι χρειάζεται να υπάρξει πιο ριζική, πιο συνολική και πιο αποφασιστική στήριξη και απάντηση γύρω από τα ζητήματα της κρίσης της Ευρωζώνης, που δεν αφορά μόνο τα μεμονωμένα κράτη - μέλη, αλλά συνολικά την Ευρώπη.
Το δεύτερο επίπεδο της προσπάθειας, η οποία και αποτυπώνεται στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αφορά στην στήριξη της χώρας μας στην αντιμετώπιση της κρίσης.
Η προσπάθειά αυτή αναπτύσσεται σε τρεις άξονες, που αποτυπώνονται στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο πρώτος άξονας αφορά τη συνέχεια του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Αυτό είναι αναγκαία συνθήκη, δεν είναι όμως και ικανή, δηλαδή δεν αρκεί. Αναγνωρίζεται η πρόοδος, αναγνωρίζεται η προσπάθεια, αναγνωρίζονται οι θυσίες του ελληνικού λαού. Γίνεται για πρώτη φορά τόσο σαφής αναφορά στις προσπάθειες και τις επώδυνες θυσίες του ελληνικού λαού, αλλά αναφέρονται και τα άλλα δυο κρίσιμα στοιχεία.
Τίθεται πλέον στο ευρωπαϊκό τραπέζι η ανάγκη να στηριχθεί η Ελλάδα ως προς τη βιωσιμότητα εξυπηρέτησης του χρέους, προκειμένου ακριβώς όλη αυτή η προσπάθεια να πιάνει τόπο και να έχει προοπτική. Αυτός είναι ο δεύτερος άξονας. Εδώ πάλι να θυμίσω ότι ένα πρώτο τέτοιο δείγμα είχε δοθεί στη Σύνοδο του Μαρτίου όταν επιτεύχθηκε η επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου του προγράμματος στήριξης και η μείωση των επιτοκίων. Ανοίγω παρένθεση, μείωση επιτοκίων που δεν έχει επιτευχθεί ούτε για την Πορτογαλία ακόμη που έχει διπλάσιο επιτόκιο, ούτε για την Ιρλανδία.
Στα συμπεράσματα ανοίγει ο δρόμος αφ' ενός για τη συνέχεια της στήριξης προκειμένου να υπάρξει μια περίοδος σταθερότητας, για να μπορέσει να στηριχθεί η Ελλάδα και να μην έχει τον εκβιασμό από τις αγορές ώστε να συνεχίσει την προσπάθεια για την ανάκαμψη. Ταυτόχρονα, προβλέπεται αυτή η νέα διαδικασία, η οποία βέβαια είναι σε εξέλιξη, προκειμένου οι πηγές της χρηματοδότησης, πέρα των δημοσίων να είναι και ιδιωτικές μέσα από τη συμμετοχή ιδιωτών που δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι πιστωτικό γεγονός. Γι' αυτό πρέπει να είναι μια αυστηρά εθελοντική συμμετοχή. Φυσικά αυτή είναι μια μεγάλη συζήτηση σε εξέλιξη, όπου ακριβώς το αποτέλεσμά της θα πρέπει τελικά να διευκολύνει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Και τίθεται και ο τρίτος άξονας σε αυτή την προσπάθεια που αποτυπώνεται ρητά στο άρθρο 18 των συμπερασμάτων. Ότι, δηλαδή, πέραν του προγράμματος προσαρμογής, πέραν της βελτίωσης των όρων εξυπηρέτησης του χρέους, το κρίσιμο ζήτημα σήμερα για τη χώρα μας είναι να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την ύφεση, να μπορέσουμε να αναθερμάνουμε την οικονομία, να μπορέσουμε να δώσουμε αναπτυξιακή προοπτική, ώστε να μπορέσει η χώρα μας να ξεπεράσει αυτή τη δύσκολη συγκυρία, στηρίζοντας ταυτόχρονα και την κοινωνική συνοχή, τις θέσεις απασχόλησης, και ως κοινωνία να ανταπεξέλθουμε σε αυτή την κρίσιμη περίοδο.
Μετά από πολλές συζητήσεις που είχαν προηγηθεί και του Πρωθυπουργού και της Κυβέρνησης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπήρξε συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι πρέπει να υπάρξει για την Ελλάδα διευκόλυνση, επιτάχυνση, απλοποίηση όσον αφορά στα κοινοτικά κονδύλια. Ένας επαναπροσανατολισμός τους, προκειμένου ακριβώς να στηριχθεί αυτή η προσπάθεια ανάκαμψης και αναθέρμανσης της οικονομίας. Και όπως ξέρετε σε συνέχεια αυτής της παραγράφου και αυτής της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ακολούθησε και αλληλογραφία, με επιστολή του Πρωθυπουργού προς τον Πρόεδρο Μπαρόζο, ζητώντας να υπάρξει η δυνατότητα πρώτα απ' όλα και άμεσα να μειωθεί η εθνική συμμετοχή μέσα στο πλαίσιο που ορίζουν οι κανονισμοί, δηλαδή να φτάσουμε στο 15/85, (15 για την εθνική συμμετοχή), κρίσιμο θέμα σε μια περίοδο που υπάρχει μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Όπως και να υπάρξει δυνατότητα μεταχρονολογημένης πληρωμής της εθνικής συμμετοχής, καθώς τώρα είναι η στιγμή που χρειαζόμαστε να τονωθεί η αναπτυξιακή προσπάθεια. Να υπάρξει επιπλέον τεχνική υποστήριξη μέσα από το πρόγραμμα της Τεχνικής Βοήθειας, που ήδη προβλέπονται πιστώσεις από το ΕΣΠΑ. Οι συζητήσεις αυτές είναι πολύ κρίσιμες προκειμένου να μπορέσουν όλα αυτά τα έργα να μπουν άμεσα σε τροχιά υλοποίησης.
Να αναφερθώ επίσης και στα ευρύτερα θέματα των συμπερασμάτων σχετικά με τα οικονομικά, όσον αφορά στα ζητήματα της οικονομικής διακυβέρνησης και τους έξι κανονισμούς που αναθεωρούν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, καθώς και στη διαδικασία του ευρωπαϊκού εξαμήνου, όπως και το θέμα των stress test των ευρωπαϊκών Τραπεζών, το οποίο έχει αποφασιστεί από το Μάρτιο, και είναι σε εξέλιξη.
Επίσης ολοκληρώθηκε η Συνθήκη για το Μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης (ΕSM) που θα μπει σε λειτουργία το 2013, καθώς και η προσαρμογή του προσωρινού μηχανισμού (ΕFSF), που είναι ήδη σε λειτουργία, και θα υπάρξει η υπογραφή των δυο αυτών συμφωνιών στο περιθώριο του Eurogroup στις 11 Ιουλίου. Με την απόφαση αυτή αφ' ενός εξασφαλίζεται η χρηματοδότησή τους και αφ' ετέρου προβλέπεται η δυνατότητα παρέμβασής τους στις πρωτογενείς αγορές. Φυσικά εμείς έχουμε πάγια θέση ότι χρειάζεται αυτή η δυνατότητα να επεκταθεί στο μέλλον και στη δυνατότητα παρέμβασής τους στις δευτερογενείς αγορές. Και, όπως ανέφερα και για τα προηγούμενα θέματα, είναι μια συνεχής προσπάθεια και συνεχής διαπραγμάτευση.
Όσον αφορά στα ζητήματα της μετανάστευσης. Προηγήθηκε μια μεγάλη συζήτηση, καθώς ορισμένες χώρες επέλεξαν να θέσουν ζητήματα για το κεκτημένο του Σένγκεν, και ένα κράτος - μέλος μονομερώς αποφάσισε ξανά ελέγχους στα σύνορά του. Έτσι, άλλη μια φορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και με την οικονομική κρίση, την ώρα που υπήρξε όξυνση του προβλήματος της μετανάστευσης και των αιτούντων ασύλου μετά από τις εξελίξεις στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή, και ενώ υπήρχε ανάγκη για μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική και πολιτική ασύλου, υπήρξαν δυστυχώς ξανά φυγόκεντρες φωνές και δυνάμεις.
Έγινε μεγάλη συζήτηση γύρω από όλα αυτά τα θέματα. Τελικά διαμορφώθηκε ένας ισχυρός συσχετισμός δυνάμεων, όπου κι εμείς συμμετείχαμε με ξεκάθαρη θέση από την πρώτη στιγμή, ότι η ελευθερία κυκλοφορίας είναι ένα από τα βασικά δικαιώματα τα οποία έχουν διασφαλιστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο δεν μπορεί να διακυβευτεί. Και αυτό δεν έχει απλώς συμβολική ή πολιτική σημασία. Έχει και άμεσες οικονομικές επιπτώσεις για χώρες όπως η Ελλάδα, αναφέρομαι στα θέματα τουρισμού, ή εμπορικών και οικονομικών σχέσεων. Και, ταυτόχρονα χρειάζεται, όπου είναι αναγκαίο να υπάρχει στήριξη για την καλύτερη φύλαξη των συνόρων. Αλλά όπως κι εμείς θέσαμε με σαφήνεια, όπως κι άλλες χώρες που έχουν εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, χρειάζεται να υπάρξει και η αντίστοιχη ενισχυμένη αλληλεγγύη καθώς δέχονται τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση. Αλληλεγγύη, είτε με την παρουσία της FRONTEX που είναι ένα επιτυχές παράδειγμα στη χώρα μας είτε όσον αφορά στη χρηματοδότηση. Θα επανέλθω και στη συνέχεια, καθώς για τα ζητήματα μετανάστευσης και ασύλου προβλέπεται ενισχυμένη χρηματοδότηση στο νέο πρόγραμμα δημοσιονομικών προοπτικών, όπως προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ταυτόχρονα , αποτυπώθηκε ότι χρειάζεται να υπάρξει μια σωστή αξιολόγηση εφαρμογής της Shengen, στην οποία όμως να έχουν λόγο και τα κράτη - μέλη, σε σχέση με τη φύλαξη των συνόρων. Προβλέπεται ένας έκτακτος μηχανισμός σε περιόδους που υπάρχει μεγάλη πίεση και ανάγκη για μεγαλύτερη ενίσχυση και στήριξη στους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα, και φυσικά για προσδιορισμένο και περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Αντίθετα, δεν υπάρχει ο ίδιος θετικός συσχετισμός, όπως υπήρξε για τα θέματα των εξωτερικών συνόρων και της αλληλεγγύης, στα ζητήματα ασύλου. Εμείς συνεχίζουμε συστηματικά, και το έκανε και ο Πρωθυπουργός στην παρέμβασή του, να θέτουμε τα ζητήματα της αναθεώρησης του Δουβλίνου ΙΙ, ενόψει και της ολοκλήρωσης το 2012 της ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου, στη λογική που και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει της μεγαλύτερης αλληλεγγύης προς τα κράτη - μέλη που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση, προκειμένου να υπάρξουν ρυθμίσεις που να διασφαλίζουν μια πιο δίκαιη κατανομή των βαρών. Σε αυτό το θέμα έχει πολύ δρόμο ακόμη η διαπραγμάτευση, προκειμένου να διασφαλίσουμε θετικά αποτελέσματα.
Δυο άλλα σημεία για τη μετανάστευση. Άλλη μια φορά τονίζεται η σημασία των συμφωνιών επανεισδοχής. Από την πλευρά μας θέσαμε τη σημασία να υπογράψει γρήγορα η Τουρκία τη συμφωνία επανεισδοχής με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα σημάνει ότι θα υπάρχει και ευρωπαϊκός έλεγχος για την τήρησή της, και ταυτόχρονα θα είναι και κρίσιμο σημείο αξιολόγησης στην ίδια την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας.
Όπως επίσης τιθεται στο πλαίσιο της νέας πολιτικής γειτονίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ζήτημα πλέον της συνεργασίας με τις τρίτες χώρες όσον αφορά στο θέμα της εταιρικής σχέσης και της εταιρικής σύμπραξης για τα θέματα μετανάστευσης, με ιδιαίτερη μνεία. Είναι ένα θέμα βέβαια συνεργασίας μ’αυτές τις χώρες και στήριξης τους, καθώς ξέρουμε ότι ένας μεγάλος αριθμός από τους αιτούντες άσυλο προέρχεται εξαιτίας των γεγονότων σ’ αυτές τις χώρες και της οικονομικής και της κοινωνικής κατάστασης που επικρατεί.
Δυο λόγια σύντομα για τη διεύρυνση. Υπήρξε ένα σημαντικό βήμα όσον αφορά στην Κροατία και τη διαδικασία διεύρυνσης. Δηλαδή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έδωσε το πράσινο φως και όντως ολοκληρώθηκαν 30 Ιουνίου οι τυπικές διαπραγματεύσεις με την Κροατία για την ένταξή της, ώστε να γίνει το 28ο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από 1/7/2013.
Εμείς στηρίξαμε αυτή τη διαδικασία, εφ' όσον βέβαια κρίθηκε ότι η Κροατία είχε εκπληρώσει τις αναγκαίες προϋποθέσεις, πρώτα απ’ όλα γιατί πιστεύουμε ότι έρχεται να δώσει μια νέα δυναμική στην ευρωπαϊκή προοπτική των δυτικών Βαλκανίων, κάτι που αποτυπώνεται και στα συμπεράσματα, με ιδιαίτερη μνεία μάλιστα για την προοπτική της Σερβίας, αλλά και γιατί θεωρούμε ότι η ευρωπαϊκή προοπτική δημιουργεί ένα πλαίσιο σταθερότητας και συνεργασίας στην ευρύτερη γειτονιά μας.
Επίσης υιοθετήθηκε μια στρατηγική όσον αφορά στην ευρωπαϊκή πολιτική για τους Ρομά, κάτι για το οποίο έιχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η Ουγγρική Προεδρία, και το οποίο κι εμείς στηρίξαμε στο πλαίσιο της ευρύτερης ευρωπαϊκής κοινωνικής πολιτικής.
Λόγω του ενδιαφέροντος της Ουγγρικής και της Πολωνικής Προεδρίας που πλέον ξεκίνησε, αποτυπώθηκε ιδιαίτερη αναφορά στη στρατηγική της περιφερειακής συνεργασίας του Δουνάβεως. Ταυτόχρονα, άνοιξε η προοπτική για την περιφερειακή στρατηγική Ιονίου - Αδριατικής, όπου κι εμείς συμμετέχουμε ενεργά. Θα ήθελα απλώς να σημειώσω, και θα έχουμε ευκαιρία να το κουβεντιάσουμε και στο μέλλον, ότι θέτουμε ως έναν από τους στόχους της Ελληνικής Προεδρίας του 2014 και ολοκληρωμένη περιφερειακή συνεργασία στο χώρο της Βαλκανικής και με τα κράτη μέλη βέβαια, δηλαδή Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία και ως τότε Κροατία, αλλά και με τα Δυτικά Βαλκάνια στη λογική της ενίσχυσης της συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο και της ευρωπαϊκής προοπτικής τους.
Όσον αφορά στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο μετά το 2013, σήμερα είναι μια πρώτη κωδικοποιημένη ενημέρωση για τα μέλη της Επιτροπής, καθώς είναι τεράστιος ο όγκος των κειμένων ο οποίος παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αυτή θα είναι μια πολύ σημαντική και κρίσιμη διαπραγμάτευση. Είναι παρόντες οι συνάδελφοι ο Κωστής Χατζηδάκης και ο Δημήτρης Παπαδημούλης που ήμασταν Ευρωβουλευτές μαζί στην προηγούμενη προγραμματική φάση και ξέρουμε πόσο μακρά και επίπονη διαδικασία είναι αυτή, η οποία όμως αυτή τη φορά έχει ιδιαίτερη σημασία. Δεν αφορά απλώς ποιο θα είναι το χρηματοδοτικό πλαίσιο και ο προϋπολογισμός της Ένωσης μετά το 2013. Έρχεται να δώσει την απάντηση αν μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματικά να στηρίξει την ανάκαμψη, την ανάπτυξη, την αναθέρμανση της ευρωπαϊκής οικονομίας και την κοινωνική συνοχή. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σ’αυτήν την συγκυρία της κρίσης και για τη χώρα μας και φυσικά για όλη την Ευρώπη. Αυτή τη συζήτηση, θα έχουμε την ευκαιρία είτε τέλη Ιουλίου, είτε αρχές Σεπτεμβρίου να την κάνουμε με την παρούσα σύνθεση, ενδεχομένως και με την Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου καθώς είναι και τα θέματα τα αγροτικά και του Ταμείου Συνοχής. Νομίζω θα είναι ακόμα πιο ολοκληρωμένη με την παρουσία και των συναρμόδιων Υπουργών Οικονομίας και Αγροτικής Ανάπτυξης.
Βασικές αρχές της στρατηγικής μας είναι η ανάγκη να υπάρξει επάρκεια πόρων όσον αφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό, ο οποίος δε μπορεί να έχει την αντίληψη ενός εθνικού προϋπολογισμού δημοσιονομικής πειθαρχίας, μιλάμε για άλλη αποστολή του κοινοτικού προϋπολογισμού. Χρειάζεται επάρκεια πόρων που να κατοχυρώνει τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών. Κατοχύρωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και της Συνοχής αλλά και στήριξη των νέων πολιτικών, όπως της μετανάστευσης, και βέβαια το πολύ κρίσιμο θέμα, ότι οι πολιτικές συνοχής πρέπει να αφορούν όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλες τις περιφέρειες. Όχι δηλαδή μόνο τις νέες χώρες, δημιουργώντας ταχύτητες διαφορετικής αντιμετώπισης γύρω από τα ζητήματα αυτά.
Θέτουμε και ένα θέμα ακόμη, το οποίο θα το θυμόσαστε από προηγούμενες συζητήσεις, ότι δε μπορούμε να δεχτούμε λογική κυρώσεων και αιρεσιμότητας στις διαρθρωτικές πολιτικές της Ένωσης, οι οποίες να είναι έξω από τις επιδιώξεις, των πολιτικών αυτών. Δηλαδή, μπορούμε να δεχθούμε να υπάρχει αιρεσιμότητα ως προς τη σωστή εφαρμογή και εκταμίευση των πόρων της συνοχής, αλλά όχι να μπούμε σ’ ένα φαύλο κύκλο σύνδεσης με μακροοικονομικές προοπτικές ή επιδόσεις με το Σύμφωνο Σταθερότητας, κάτι το οποίο στις χώρες που ήδη αντιμετωπίζουν κρίση, θα δημιουργούσε ένα φαύλο κύκλο.
Η πρώτη παρουσίαση θα γίνει στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις 18 Ιουλίου, και η πρώτη ανταλλαγή απόψεων στις 28 Ιουλίου στην Πολωνία. Άρα μετά θα μπορούμε να μπούμε και σε μια πιο ουσιαστική συζήτηση. Απλώς να σας δώσω το στίγμα. Ως προς το ύψος των πιστώσεων υπάρχει ποσοστιαία μείωση, παρ’ ό,τι σε αριθμούς αυτό δεν αποτυπώνεται. Ταυτόχρονα υπάρχει σταθεροποίηση στη χρηματοδότηση των πολιτικών της Συνοχής. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για τη χώρα μας, ότι ξεκινάμε από το ίδιο επίπεδο χρηματοδότησης, αλλά θα έχουν ιδιαίτερη σημασία οι όροι, οι προϋποθέσεις, και αυτό βέβαια θα είναι θέμα μιας μακράς διαπραγμάτευσης που ξεκινάει τώρα και αν όλα πάνε καλά θα καταλήξει επί Κυπριακής Προεδρίας το Δεκέμβριο του 2012.
Όσον αφορά στις αγροτικές δαπάνες, υπάρχει μείωση, φθίνουσα πορεία, αν και δεν επαληθεύθηκε ο φόβος για δραματική μείωσή τους. Κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας είναι ότι κατοχυρώνεται ο πρώτος πυλώνας των ΚΑΠ που είναι οι άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις για τους αγρότες, αν και με σταδιακή μείωση, η οποία όμως μπορεί να συμπληρωθεί από άλλες αγροτικές δράσεις. Εξίσου βέβαια σημασία έχουν οι λεπτομέρειες της επιλεξιμότητας και της υλοποίησης. Άρα δεν επαληθεύτηκαν τα σενάρια τα πιο αρνητικά, δηλαδή ότι θα πηγαίναμε σ’ έναν πολύ μειωμένο προϋπολογισμό με υπονόμευση των βασικών πολιτικών, αλλά βρισκόμαστε στην έναρξη της διαπραγμάτευσης. Εμείς πρέπει να δώσουμε μάχη τώρα να μη μειωθεί και όπου μπορεί να βελτιωθεί αυτό το πακέτο, και πάνω απ’ όλα για τους όρους υλοποίησής του.
Κάποια στοιχεία που θα βοηθήσουν την προσέγγισή μας: Όσον αφορά στο συνολικό ύψος του νέου δημοσιονομικού πλαισίου, μιλάμε ότι σε επίπεδο υποχρεώσεων είναι 1,025 δις σε ονομαστική αξία, ενώ το σημερινό πακέτο ήταν 976 δις, άρα υπάρχει αύξηση. Σε ποσοστό όμως, έχουμε μείωση, δηλαδή είμαστε στο 1,05% του ΑΕΕ, έναντι του 1,11% που είναι σήμερα.
Έχει σημασία αυτό, γιατί εδώ βασίστηκε η πρώτη αρνητική αντίδραση της Μεγάλης Βρετανίας η οποία τόνισε την ελαφρά ονομαστική αύξηση. Εμείς βέβαια αναδεικνύουμε την ποσοστιαία μείωση.
Στις πληρωμές προτείνονται 972,2 δις ευρώ έναντι 926 δις που ήταν στο τρέχον πλαίσιο, άρα κι εδώ βλέπουμε μια ονομαστική αύξηση, που όμως σε επίπεδο ποσοστού αντιστοιχεί στο 1% ΑΕΕ, ενώ ήταν 1,05% το τρέχον.
Η Συνοχή είναι περίπου στα ίδια επίπεδα. Δηλαδή είναι 376 δις έναντι 348,4 δις του τρέχοντος πλαισίου που αντιστοιχεί στο 36,7% στο συνολικό πλαίσιο έναντι 35% στο τρέχον πλαίσιο. Η Συνοχή λοιπόν είναι σταθεροποιημένη από άποψη πιστώσεων και η μάχη θα δοθεί πλέον στις κατανομές, στις προϋποθέσεις και στις συγκεκριμένες πολιτικές υλοποίησης.
Όσον αφορά στην Κοινή Αγροτική Πολιτική έχουμε μια μείωση 11,2% στην 7ετία όσον αφορά το ποσοστό, σε ονομαστικές τιμές είναι μικρότερη η μείωση. Συνολικά για την Κοινή Αγροτική Πολιτική προτείνονται 371,7 δις ευρώ, εκ των οποίων στον πρώτο πυλώνα των εισοδηματικών ενισχύσεων αντιστοιχούν 281,8 δις έναντι 322 δις που ήταν σήμερα, στο δεύτερο πυλώνα 89,9 δις έναντι των 96,4 δις που είναι σήμερα, και προβλέπονται επιπλέον 15,2 δις δράσεις για προγράμματα αγροτικού ενδιαφέροντος.
Κλείνοντας την αναφορά στις νέες δημοσιονομικές προοπτικές, τελικά θα έχουν 7ετή διάρκεια, αυτό ήταν κάτι που κι εμείς το είχαμε υποστηρίξει εξαρχής. Η 5ετής διάρκεια που αρχικά είχε προταθεί δημιουργούσε πρόβλημα για χώρες όπως η Ελλάδα που έχουν μια μακρά περίοδο προκειμένου να εκταμιεύσουν τους πόρους και υπήρχε και ο κίνδυνος μιας γρήγορης αναθεώρησης, η οποία θα δημιουργούσε ανασφάλεια ως προς τους πόρους. Τώρα η 7ετία έχει κατοχυρωθεί.
Προτείνονται στους ιδίους πόρους, ο φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, που είναι ένα σημαντικό βήμα, όπως επίσης και μια προσαρμογή και αναβάθμιση του ΦΠΑ σε πιο ευρωπαϊκή διάσταση. Αυτό βέβαια θα είναι ένα ζήτημα μεγάλης συζήτηση στο επόμενο διάστημα.
Προβλέπονται τα projects bonds, δηλαδή τα ευρωομόλογα επενδύσεων, ιδιαίτερα για τα ζητήματα υποδομών, μεγάλων έργων και ευρωπαϊκών δικτύων, καθώς και αυτό που λένε στην κοινοτική γλώσσα «μόχλευση», δηλαδή συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων που έρχεται να ενισχύσει μια σειρά από αυτές τις δράσεις. Επίσης, κάτι που έχει σημασία για την Ελλάδα, υπάρχει η πρόβλεψη στην ανάγκη να υπάρξει μια ενδιάμεση κατηγορία για περιφέρειες που είναι μεταξύ 75% με 90% του ΑΕΠ. Όπως καταλαβαίνετε για τη χώρα μας αυτό είναι κρίσιμο όπως και για άλλες χώρες της Ένωσης, όπως είναι η Ισπανία και η Πορτογαλία για τις περιφέρειες που δεν θα μείνουν στο στόχο της σύγκλισης, να υπάρξει μια ομαλή μεταβατική περίοδος. Σίγουρα θα χρειαστεί ιδιαίτερη διευκρίνιση γύρω από ζητήματα που τίθενται, όπως αναφέρθηκα πριν, την αιρεσιμότητα και τη σύνδεση με τους στόχους της «Ατζέντα 2020». Κατ' αρχήν είναι θετική η σύνδεση με την αναπτυξιακή στρατηγική της Ένωσης, που όμως δεν μπορεί να αναιρεί το βασικό σκοπό της συνοχής που είναι η αλληλεγγύη και η περιφερειακή ανάπτυξη, καθώς αποτελεί την άλλη όψη του νομίσματος της εσωτερικής αγοράς και της λειτουργίας της ΟΝΕ.
Το αναφέρω αυτό, γιατί καμιά φορά δημιουργείται λάθος αίσθηση κυρίως στις βόρειες χώρες. Η συνοχή δεν είναι δώρο, είναι βασική προϋπόθεση και πρόβλεψη της Συνθήκης για να μπορεί να λειτουργήσει η ευρωζώνη και η εσωτερική αγορά.
Σ’αυτή τη μεγάλη διαπραγμάτευση είναι κρίσιμο θέμα να πάμε με ξεκάθαρη στρατηγική και στόχους, κάτι το οποίο θα έχουμε τη δυνατότητα να παρουσιάσουμε επίσημα όπως σας είπα, σε μια επόμενη συνεδρίαση, όταν έχει γίνει η πλήρης ανάλυση των προτάσεων. Και, βέβαια, εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι ο συσχετισμός δυνάμεων και οι συμμαχίες μας.
Πρέπει να σας πω ότι κάνουμε συστηματικά προσπάθεια τους τελευταίους μήνες σε δυο κατευθύνσεις. Αφ’ ενός ν’ ανασυγκροτήσουμε το μέτωπο του Νότου, και αφετέρου να διευρύνουμε αυτή τη συμμαχία και με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Συνοχή και την Κοινή Αγροτική Πολιτική, όπως και η Πολωνία που έχει τώρα την Προεδρία. Προσπαθούμε να συγκροτήσουμε έναν ευρύτερο άξονα Νότου - Ανατολής, έχουμε κάνει και μια σειρά από συναντήσεις, η τελευταία έγινε στη Βαρσοβία, όπου συμμετείχαμε οι Υπουργοί από 14 κράτη-μέλη ώστε να μπορέσουμε να προσέλθουμε σ’ αυτήν τη διαπραγμάτευση συντεταγμένα και αποτελεσματικά.
Σ’αυτό το πλαίσιο, και με αυτούς τους στόχους δίνουμε τη μάχη σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
