ΧΑΡΟΥΛΑ (ΧΑΡΑ) ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ (Εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ):
Καλημέρα σας.
Σήμερα συζητάμε σχέδιο νόμου, «Πλαίσιο για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, ενσωμάτωση της οδηγίας 2013/30/ΕΕ, τροποποίηση του π.δ. 148/2009 και άλλες διατάξεις».
Κύριοι και κυρίες Βουλευτές, πρόκειται ουσιαστικά για ένα πολυνομοσχέδιο. Αφορά βασικά την ενσωμάτωση της οδηγίας 30 του 2013 αλλά και «άλλες διατάξεις», που αφορούν θέματα ενεργειακά, καθώς και ζητήματα αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Έστω και καθυστερημένα, έρχεται στη Βουλή η κύρωση της εν λόγω οδηγίας ως νομοσχέδιο, που είναι προϊόν διαβούλευσης με φορείς και το κοινό. Αφορά τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις μέσω μεταβατικών διατάξεων, αλλά και τις μελλοντικές. Υπάρχουν σήμερα εγκαταστάσεις στο «εξαντλημένο» πια κοίτασμα φυσικού αερίου στη νότια Καβάλα και στο κοίτασμα πετρελαίου στον Πρίνο.
Θα ήθελα να σημειώσω ότι: Η υπεράκτια παραγωγή υδρογονανθράκων όσο και η χερσαία αποτελούν παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης και μπορούν να συμβάλουν στον ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας μας.
Το 2010 έγινε ένα μεγάλο ατύχημα, δυστύχημα μάλλον με 11 θύματα και μεγάλη διαρροή πετρελαίου στον κόλπο του Μεξικού από έκρηξη σε πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου με διαχειριστή την ΒΡ( ΜΠΙ ΠΙ). Επί 87 ημέρες συνεχιζόταν η διαρροή μέχρις ότου έγινε δυνατή η σφράγιση της γεώτρησης και τελικά να σταματήσει η διαρροή πετρελαίου. Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή: Υπολογίζεται ότι διέρρευσαν 4,9 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου προκαλώντας μια από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές στην περιοχή και ιδιαίτερα στο δέλτα του Μισισιπή. Η μεν ΒΡ( ΜΠΙ ΠΙ) καταδικάστηκε σε μεγάλες αποζημιώσεις και πρόστιμα, ενώ η διεθνής ανησυχία για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβουν οι υπεράκτιες εργασίες ερευνών και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων μεγάλωσε. Το μέγεθος της καταστροφής ήταν τόσο μεγάλο ώστε έγινε κατανοητό σε διεθνές επίπεδο ότι χρειάζονται νέες νομοθετικές και κανονιστικές παρεμβάσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο πάντα ώστε να αποτραπούν κατά το δυνατόν στο μέλλον τέτοιες καταστροφές. Έτσι η διοίκηση Ομπάμα στις ΗΠΑ ανακοίνωσε την έκδοση νέων κανονισμών που θα διέπουν τις υπεράκτιες εργασίες. Η εξαγγελία αυτή έγινε πράξη με την ανακοίνωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου για τις υπεράκτιες εξορύξεις και τις πρόνοιες που πρέπει να αναλαμβάνουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν. Στο πλαίσιο αυτό και στην αναγκαιότητα η Ε.Ε. να έχει ενιαία στάση και νομοθεσία τόσο στην προφύλαξη όσο και στην αντιμετώπιση τέτοιων ατυχημάτων με βάση πάντα την αρχή της προφύλαξης. Άλλωστε στις οικονομικές ζώνες της και στα χωρικά της ύδατα τουλάχιστον των τεσσάρων χωρών-μελών: Ηνωμένο βασίλειο, Ολλανδία, Ιταλία, Ελλάδα υπάρχουν υπεράκτιες εγκαταστάσεις. Έτσι εξέδωσε την οδηγία 30/2013 της οποίας και συζητάμε την ενσωμάτωση της σήμερα. Σημειώνουμε ότι: Η οδηγία εγκρίθηκε από το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και την ευρωπαϊκή επιτροπή στις 12/6/2013. Το πρώτο μέρος του παρόντος σχεδίου νόμου: άρθρα 1 έως 35 αναφέρονται στην ενσωμάτωση της οδηγίας του 2013. Η οδηγία αναφέρεται στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων καλύπτοντας όλες, δηλαδή παλιές και νέες όλων των τύπων τόσο παραγωγικές όσο και μη. Καθώς και όσες βρίσκονται στα χωρικά ύδατα και όσες βρίσκονται στα διεθνή ύδατα, όπου η παράκτια χώρα διαθέτει δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Το σχέδιο νόμου αναφέρεται στον ειδικό τομέα της ασφάλειας και της πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις.
Τα λοιπά θέματα: Θέματα περιβάλλοντος, υγιεινής και ασφάλειας εγκαταστάσεων και προσωπικού καλύπτονται από το ισχύον νομικό πλαίσιο: Διεθνές και εθνικό κοινοτικό δίκαιο. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι εισάγεται η αρχή ότι ο κάτοχος της άδειας έρευνας και εκμετάλλευσης είναι οικονομικά υπόλογος για την πρόληψη και αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημιάς. Προβλέπεται η ίδρυση αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής η οποία θα είναι ανεξάρτητη από την αρχή αδειοδότησης για την παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων τόσο διοικητικά όσο και οικονομικά. Για την οικονομική της αυτοτέλεια θα συλλέγει έσοδα από τους έχοντες δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων.
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν δύο υπεράκτιες εγκαταστάσεις: Μία στο εξαντληθέν κοίτασμα φυσικού αερίου νότια καβάλα και η άλλη στο υπό εκμετάλλευση κοίτασμα του Πρίνου. Οι δύο πλωτές αυτές εγκαταστάσεις λόγω της γειτνίασης τους και των τεχνικών χαρακτηριστικών τους θεωρούνται σαν μια. Ήδη έχει υπογραφεί η σύμβαση για την περιοχή Πατραϊκός που αν ευοδωθεί η έρευνα και βρεθεί κοίτασμα τότε μια τουλάχιστον υπεράκτια εγκατάσταση θα προστεθεί.
Ακόμη: Σήμερα αξιολογούνται οι προσφορές που έχουν κατατεθεί για τρία θαλάσσια BLOCK στο Ιόνιο. Στο μεταβατικό λοιπόν στάδιο μέχρις ότου υπάρξουν έξι υπεράκτιες εγκαταστάσεις, οι αρμοδιότητες της αρμόδιας αρχής θα πραγματοποιούνται από την ΕΔΕΥ ΑΕ ως έχουσα την κατάλληλη γνώση , τους πόρους και το προσωπικό.
Με βάση λοιπόν τις πρόνοιες του σχεδίου νόμου δίνονται οι δυνατότητες για την δυνατότητα έκδοσης κανονισμών που μετά από διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους θα μπαίνουν σε εφαρμογή. Θεσμοθετείται η εκτίμηση κινδύνου με τη μελέτη μεγάλων κινδύνων και βέβαια εισάγεται στην διαδικασία αδειοδότησης για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων ένα νέο αποφασιστικής σημασίας στοιχείο: Η εκτίμηση της ικανότητας του αιτούντος να προλαμβάνει και να αντιμετωπίζει μεγάλα ατυχήματα, καθώς και να καλύπτει την απορέουσα από αυτά ευθύνη.
Επίσης, προβλέπεται η υποχρέωση των διαχειριστών να λαμβάνουν μέτρα αποτροπής και περιορισμού συνεπειών μεγάλων ατυχημάτων και να εκτελούν τις εργασίες τους στη βάση συστηματικής διαχείρισης κινδύνου. Απαιτείται έγκριση μελέτης ασφάλειας σοβαρών κινδύνων, εταιρική πολιτική πρόληψης σοβαρών ατυχημάτων, σύστημα ασφάλειας και περιβαλλοντικής διαχείρισης, ενώ προβλέπεται η υποβολή σχεδίων αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. Θεσμοθετείται η ανεξάρτητη επιβεβαίωση συμμόρφωσης για ασφάλεια και τα περιβαλλοντικά κρίσιμα στοιχεία. Αναγνωρίζεται ο ρόλος των εργαζομένων και η ενεργή συμμετοχή τους και προβλέπεται, επίσης, τριμερής διαβούλευση με τις εταιρείες και τις Αρχές.
Επίσης, ρυθμίζονται θέματα διαφάνειας, διάχυσης πληροφοριών και τίθενται ρυθμίσεις για τις περιπτώσεις διασυνοριακών επιπτώσεων, ενώ προβλέπεται συντονισμός μεταξύ Κρατών- Μελών της Ε.Ε. και κοινές δράσεις με τρίτες χώρες.
Τέλος, προβλέπονται και κυρώσεις. Για το θέμα των κυρώσεων επί των άρθρων, θα αναφερθούμε πιο συγκεκριμένα, γιατί έχουμε και κάποιες προτάσεις πιο εξειδικευμένες.
Στο Β’ μέρος, το άρθρο 36, αφορά στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων ΑΕ (ΕΔΕΥ ΑΕ). Με το άρθρο αυτό, στην ΕΔΕΥ, η οποία δεν χρηματοδοτείται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, κατοχυρώνονται ως έσοδά της τα μπόνους που εισπράττονται κατά την υπογραφή Συμβάσεων, το αντάλλαγμα παραγωγής και η ετήσια στρεμματική αποζημίωση για όλες τις Συμβάσεις Παραχώρησης Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων, είτε αυτές υπογραφούν από την ίδια, είτε από τον κ. Υπουργό.
Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, δεν είχαν κατοχυρωθεί τα έσοδα και έτσι το αντάλλαγμα υπογραφής των Συμβάσεων (signature bonus) που υπογράφτηκαν το 2014, χάθηκαν για την ΕΔΕΥ και δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει.
Επίσης, αυξάνεται ο αριθμός των αποσπάσεων, από πέντε σε δέκα -πέντε βρίσκονται στη φάση της ολοκλήρωσης- Ειδικών Επιστημόνων, από τους ήδη υπηρετούντες στο Δημόσιο, οι οποίοι, μάλιστα, θα συνεχίσουν να πληρώνονται από τις Υπηρεσίες τους, ώστε να μην επιβαρυνθεί άλλο το μετοχικό κεφάλαιο της ΕΔΕΥ, μέχρις ότου αυτή αποκτήσει έσοδα.
Με το άρθρο 38, παρατείνεται η υπάρχουσα η Σύμβαση για το εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου Νότιας Καβάλας, που βρίσκεται στο ΤΑΙΠΕΔ, ώστε να βρεθεί ικανός χρόνος και να εκπονηθούν οι αρχικές μελέτες, για τη μετατροπή του σε υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου.
Έρχομαι, τώρα, κ.κ. Βουλευτές, στο Β’ μέρος που αφορά σε άλλες ρυθμίσεις. Μιλάμε, καταρχάς, για το Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Ανώνυμη Εταιρεία (ΕΚΧ ΑΕ), στο άρθρο 40, όπου με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις και ειδικότερα με την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών ενισχύεται ο εκσυγχρονισμός, η επιτάχυνση, η διαφάνεια και η απλοποίηση των συναλλαγών με τις Υπηρεσίες του Κτηματολογίου και αναβαθμίζονται οι παρεχόμενες Υπηρεσίες προς τους πολίτες.
Εισάγονται ρυθμίσεις, στο άρθρο 39 και 44, που αφορούν σε δύο έργα που εντάχθηκαν το 2013 στο Πρόγραμμα NER 300, που αφορά σε εμπορική επίδειξη τεχνολογιών δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα και καινοτόμων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), χρηματοδοτούνται δε, από έσοδα από πώληση δικαιωμάτων εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Αφορά σε έργα καινοτόμα. Δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για το θεσμικό πλαίσιο για την υλοποίησή τους. Δίδεται παράταση ισχύος της άδειας εγκατάστασης.
Με το άρθρο 47, επαναπροσδιορίζονται οι δράσεις με τις οποίες διατίθεται, για το χρονικό διάστημα 2016-2020, ποσοστό από τα έσοδα από την πώληση αδιάθετων δικαιωμάτων ρύπων. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, μέρος των πόρων διατίθεται για την χρηματοδότηση έργων εξοικονόμησης ενέργειας. Ο συνδυασμός των πόρων από την πώληση των αδιάθετων δικαιωμάτων, μαζί με το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ ΑΕ), θα συμβάλει σημαντικά στην υλοποίηση αιτήσεων για το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον».
Έρχομαι τώρα σε ένα άλλο μεγάλο θέμα, που αφορά στη λατομική νομοθεσία και με τις ρυθμίσεις που υπάρχουν στο άρθρο 41 σχετικά με τη λατομική νομοθεσία. Εδώ, θα ήθελα να πω ότι τριάντα χρόνια η πολιτεία, ακόμα, δεν έχει ολοκληρώσει καθορισμό λατομικών περιοχών, ώστε να αξιοποιηθούν τα λατομικά ορυκτά, με έναν τρόπο βιώσιμο. Δίνονται κάποιες παρατάσεις, παραδείγματος χάριν, παρατείνεται για μια πενταετία η δυνατότητα καθορισμού λατομικών περιοχών που λήγει 22/08/2016.
Δίνονται και κάποιες άλλες ρυθμίσεις, όπως έχει να κάνει με το αντάλλαγμα χρήσης λατομείου, που καταργείται με το άρθρο 41 «υποχρέωση διάσωσης, αναδάσωσης εκτάσεων Ιησού εμβαδού μ’ εκείνο των εκτάσεων του λατομείου κ.λπ.». Παρέχεται δυνατότητα αξιοποίησης εκτάσεων, που είναι υπό δικαστική αμφισβήτηση επί του ιδιοκτησιακού κ.λπ.. Θα ήθελα, να κλείσω σχετικά μ’ αυτό. Νομίζω ότι το Υπουργείο θα πρέπει, να προχωρήσει στον τομέα αυτόν της ρύθμισης της λατομικής νομοθεσίας και του καθορισμού των λατομικών περιοχών και να πούμε, να είναι αυτές οι τελευταίες παρατάσεις.
Τώρα, εισάγονται στο εν λόγω σχέδιο νόμου και άλλες ρυθμίσεις. Ρυθμίσεις ενίσχυσης θεσμικής θωράκισης του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενεργείας και Μεταλλίων, ρυθμίσεις σχετικά με την προστασία της γης υψηλής παραγωγικότητας, ρυθμίσεις σχετικά με το θέμα του ΙΓΜΕ και του ΕΚΠΑ. Υπάρχει ειδικό άρθρο. Όπως γνωρίζουμε, 24/6/2015 ανασυστάθηκε το ΙΓΜΕ, δηλαδή αποχωρίστηκε απ’ το ΕΚΠΑ και, ουσιαστικά, αρχίζει τον αυτοτελή ρόλο του τον πολύ σημαντικό για την οικονομία και για την ανάπτυξη της χώρας. Ωστόσο οι ρυθμίσεις που παρέχονται εδώ, έχουν, να κάνουν με πόρους, οι οποίοι θα πάνε προς το ΕΚΠΑ. Επιχορήγηση απ’ το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Αυτές οι ρυθμίσεις περίπου εισάγονται. Τα περισσότερα θα τα πούμε στο κατ’ άρθρων.
Τώρα, έρχομαι στο τρίτο μέρος του σχεδίου νόμου, που έχει να κάνει με τους ενεργειακούς επιθεωρητές. Θεσμοθετούνται, εισάγονται ρυθμίσεις για τους ενεργειακούς επιθεωρητές κτιρίων, συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού. Με τις συγκεκριμένες διατάξεις βασικά συνδέεται η άσκηση δραστηριότητας του ενεργειακού επιθεωρητή με τα επαγγελματικά δικαιώματα, που στηρίζονται στο επιστημονικό υπόβαθρο κάθε μηχανικού, όπως προκύπτει απ’ το πρόγραμμα σπουδών του. Ορίζονται τρεις τάξεις ενεργειακών μηχανικών, που ανταποκρίνονται στο βαθμό δυσκολίας αντίστοιχων επιθεωρήσεων, ενώ υπάρχει ειδική μέριμνα για ενεργειακούς επιθεωρητές, που έχουν επιτύχει σε διαγωνισμούς. Διαγωνισμός, ο οποίος καταργήθηκε πλέον κι αυτό ήταν κι ένα αίτημα του αντίστοιχου επιστημονικού κόσμου.
Δεν έχω, να πω περισσότερα. Φυσικά, είμαστε θετικοί όσον αφορά στο εν λόγω σχέδιο νόμου επί του συνόλου. Πιο συγκεκριμένοι θα είμαστε στην τρίτη συνεδρίαση, που αφορά στα άρθρα, στη συζήτηση επί των άρθρων.
Ευχαριστώ.
