Ομιλία του Βουλευτή ΠΑΣΟΚ Άρτας κ. Δημήτρη Τσιρώνη στην Υποεπιτροπή Νησιωτικών και Ορεινών περιοχών της Βουλής, κατά την ενημέρωση των μελών της Επιτροπής από το Δήμαρχο Πραμάντων κ. Ιωάννη Σεντελέ, την Πρόεδρο του Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας Ορεινής Άρτας ''ΤΑ ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ'' κα Καραβασίλη Σταυρούλα και το Γενικό Γραμματέα της Ένωσης Αγροτουρισμού Ηπείρου κ. Παππά Κων/νο, σχετικά με τα προβλήματα ανάπτυξης ορεινών περιοχών της Ηπείρου,
Στην Αθήνα σήμερα, 11 Μαΐου 2011, ημέρα Τετάρτη και ώρα 10.20΄, στην Αίθουσα «Προέδρου Γιάννη Νικ. Αλευρά» (151) του Μεγάρου της Βουλής, συνεδρίασε η Υποεπιτροπή Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών της Επιτροπής Περιφερειών, υπό την Προεδρία του Προέδρου της Επιτροπής Περιφερειών, κ. Αθανασίου Παπαγεωργίου, με θέμα ημερήσιας διάταξης: Συζήτηση σχετικά με τα προβλήματα ανάπτυξης ορεινών περιοχών της Ηπείρου.
Τα μέλη της Υποεπιτροπής θα ενημερώσουν ο κ. Ιωάννης Σεντελές, Δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων, η κυρία Σταυρούλα Καραβασίλη, Πρόεδρος του Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας Ορεινής Άρτας «ΤΑ ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ», και ο κ. Κωνσταντίνος Παππάς, Γραμματέας της Ένωσης Αγροτουρισμού Ηπείρου και Γραμματέας του Συνδέσμου Ενώσεων Αγροτουρισμού Ελλάδος. Επίσης, παρέστη και ο κ. Μιχαήλ Παντούλας, Βουλευτής Ιωαννίνων.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Πρόεδρος της Επιτροπής): ...............Το λόγο έχει ο κ. Τσιρώνης.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ: Νιώθω ιδιαίτερη συγκίνηση που σήμερα σε αυτή την Υποεπιτροπή της Βουλής των Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών συζητείται το ζήτημα του ορεινού όγκου των Τζουμέρκων μια περιοχή που είναι ο τόπος καταγωγής. Ορμώμενος από τα Τζουμέρκα, από το βήμα της Βουλής θα ήθελα να ευχαριστήσω και τον δήμαρχο Πραμάντων, τον Γιάννη Σεντελέ και την κυρία Σταυρούλα Καραβασίλη, την Πρόεδρο του Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας Ορεινής Άρτας «Τα Τζουμέρκα», καθώς επίσης και τον Κώστα τον Παππα, τον Γραμματέα της Ένωσης Αγροτουρισμού Ηπείρου. Όπως είδαμε και από τις τρεις εισηγήσεις έθεσαν ακριβώς τα προβλήματα που έχουν και εδώ θα ήθελα να πω και θα ξεκινήσω από αυτό που είναι επίκαιρο σήμερα και είναι η απογραφή. Σήμερα, γίνεται μια απογραφή και όπως αναφέρθηκε και από τον δήμαρχο Πραμάντων το χειμώνα έχει 600 κατοίκους και το καλοκαίρι έχει 5000 κατοίκους και στο δικό μου το χωριό το χειμώνα έχει 70 κατοίκους και το καλοκαίρι έχει 600 με 700 κατοίκους, δηλαδή είναι δεκαπλάσιος αριθμός. Φυσικά ένας δήμαρχος χρειάζεται υποδομές για όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα αν έρχονται να μείνουν δύο βδομάδες ή ένα μήνα το καλοκαίρι, γιατί τα σπίτια οι δρόμοι, οι οικισμοί και οι υποδομές που απαιτούνται είναι πολλαπλάσιες και συνεπώς η πολιτεία θα έπρεπε να ξεφύγει από αυτό το αναχρονιστικό μοντέλο της κατανομής των πιστώσεων και των κονδυλίων στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης με βάση τον πληθυσμό της απογραφής για να μην έχουμε αυτές τις στρεβλώσεις και μετακινήσεις πληθυσμών που είχαμε τις προηγούμενες δεκαετίες να μη σημειωθούν και σε αυτή την απογραφή, γιατί θα έδειχναν μια στρεβλότητα. Εγώ νομίζω ότι το Σύνταγμα προβλέπει επακριβώς τι χρειάζεται και τι απαιτείται για τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές, για τις απομονωμένες και απομακρυσμένες περιοχές, προβλέπει ειδική μέριμνα και δεν χρειάζεται καμία απογραφή στην κατανομή των κονδυλίων. Αν σήμερα αυτές οι περιοχές στέκονται όρθιες το οφείλουν σε ανθρώπους που έχουν μεράκι. Αν δεν υπήρχαν άνθρωποι με μεράκι να ζήσουν στα ορεινά, να επενδύσουν και να προσπαθήσουν μέσα από αντίξοες συνθήκες σήμερα δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε ότι θα υπήρχε ζωή στον ορεινό όγκο τουλάχιστον της δικής μας περιοχής της ηπείρου, της Πίνδου, αλλά και των Τζουμέρκων.
Εγώ λέω να το αντιστρέψουμε και να στείλουμε πολλούς πόρους. Ανάπτυξη δεν αποτελεί μόνο η οικονομική ανάπτυξη, ανάπτυξη αποτελεί και η προστασία του περιβάλλοντος, ανάπτυξη αποτελούν και οι υπηρεσίες παιδείας, υγείας, τουρισμού και ψυχαγωγίας. Εγώ λέω να αναπτύξουμε οικονομικά μια περιοχή και να έχει ο κόσμος δουλειές και οι κτηνοτρόφο στον αγροτικό τομέα και οι άλλοι που είναι εργατοτεχνίτες να έχουν επαγγέλματα και δουλειές, εάν τα παιδιά τους δεν έχουν σχολείο δεν θα μείνει κανείς στην περιοχή και θα φύγει για τα αστικά κέντρα, προκειμένου τα παιδιά να έχουν σχολείο. Σήμερα, κάποια σχολεία τα κλείνουν, συρρικνώνουν ή συγχωνεύονται και το Υπουργείο Παιδείας πολύ καλά κάνει για παιδαγωγικούς συλλόγους λέει ότι κάποια σχολεία πρέπει να κλείσουν, γιατί δεν είναι δυνατόν, κανενός το παιδί δεν μπορεί να πάει σε σχολεία που έχουν τρία παιδιά ή σε γυμνάσια που έχουν δέκα μαθητές.
Είναι πολύ φυσιολογικό, γιατί δεν είναι παιδαγωγικό, αλλά απ’ την άλλη πλευρά, εάν κλείσει ένα σχολείο στα ορεινά, όπως έκλεισε το γυμνάσιο στο Αστροχώρι, δεν μπορεί να ζήσει αυτή η περιοχή. Θα φύγει ο κόσμος. Θα φύγουν για τα αστικά κέντρα. Συνεπώς, θα πρέπει να βρεθεί η «χρυσή τομή», ώστε και τα σχολεία να παραμείνουν στην περιοχή, αλλά να λειτουργήσουν μ’ έναν παιδαγωγικό τρόπο για τη μόρφωση των παιδιών, αλλά σε κάθε περίπτωση να μην κλείσουν τα σχολεία. Θα πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, να υπάρχουν αυτό το σχολείο και να υπάρχουν και υπηρεσίες υγείας. Δεν μένει κανένας σε μια περιοχή, που δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Πρέπει να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Δεν θα έρθει κανένας τουρίστας σε κανένα ξενώνα και κανένα ξενοδοχείο της περιοχής, εάν δεν νοιώθει μια ασφάλεια, ότι εάν του τύχει κάτι, θα υπάρχει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Αυτά είναι βασικότατα πράγματα.
Φυσικά, για να δημιουργήσεις προϋποθέσεις ανάπτυξης χρειάζονται και οι οδικοί άξονες, χρειάζονται και οι συνδέσεις με τους μεγάλους δρόμους, χρειάζεται και η πρόσβαση των Τζουμέρκων και η σύνδεση με την Ιόνια Οδό και μέσω της Άρτας και μέσω των Ιωαννίνων, αλλά και μέσω της Άρτας με τον κόμβο, που ζητήσαμε και ζητάμε επανειλημμένως και νομίζω ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο στον Αμμότοπο, έτσι ώστε να υπάρχει άμεση πρόσβαση στα Τζουμέρκα, αλλά και από την περιοχή για τα ανατολικά Τζουμέρκα και στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου με τον νέο κόμβο που γίνεται που έχει προγραμματισθεί, που θα μπορέσει να δώσει και εκεί μια διέξοδο, με τη βελτίωση και του οδικού άξονα Άρτας-Τρικάλων. Νομίζω ότι θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις καλύτερες, έτσι ώστε να υπάρχει αυτή η πρόσβαση στα Τζουμέρκα. Βεβαίως, εάν θέλουμε να εκμεταλλευτούμε ένα κομμάτι της Βόρειας Ελλάδας, θα πρέπει να προγραμματιστεί από σήμερα και από τώρα μια σύνδεση με την Εγνατία οδό.
Εάν γίνουν αυτά τα πράγματα σε ό,τι αφορά τους οδικούς άξονες, νομίζω ότι θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, οι οποίες θα είναι εκείνες, που θα φέρουν τον κόσμο στην περιοχή και στα χωριά μας, έτσι ώστε να δώσουμε ακόμα μια δυνατότητα ανάπτυξης.
Πιο πολύ σημαντική δυνατότητα ανάπτυξης, σίγουρα, αποτελεί ένα χιονοδρομικό κέντρο. Ένα χιονοδρομικό κέντρο στο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων, που εγώ ήμουν απ’ αυτούς, που στήριξαν τον παριστάμενο Υφυπουργό, τον κ. Καλογιάννη, στο εθνικό πάρκο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων Περιστερίου και Χαράδρες Αράχθου, να υπάρχει. Πρέπει η περιοχή να προστατευθεί, είναι φυσικού κάλλους. Βέβαια, κάθε προστατευόμενη περιοχή δημιουργεί περιορισμούς και αυτοί οι περιορισμοί ορισμένες φορές ξεπερνάνε τα όρια και θέλουμε αυτό τα όρια, όπου ξεπερνιούνται και όπου δούμε ότι η ζωή το φέρνει έτσι, θα πρέπει ν’ αλλάζουν κάποια πράγματα και νομίζω ότι επειδή θα χρειαστούν προεδρικά διατάγματα, αυτή η ευελιξία είναι περιορισμένη, αλλά θα πρέπει να γίνει και θα πρέπει να εξαιρεθεί ένα τμήμα, λίγα στρέμματα - 200 με 300 στρέμματα - στην κορυφογραμμή των Τζουμέρκων κοντά στην Κωστηλάτα, στο Καταφίδι, που είναι κοντά στην περιοχή του Καταρράκτη, αλλά και των Θεοδωριάνων Νομίζω ότι είναι μια περιοχή, που συγκεντρώνει αρκετό χιόνι, να κατασκευαστεί ένα χιονοδρομικό κέντρο, προκειμένου να δοθεί μία ακόμα δυνατότητα ανάπτυξης στην περιοχή. Εάν δοθεί αυτή η δυνατότητα ανάπτυξης στην περιοχή, νομίζω ότι θα υπάρξει αρκετή προσέλευση στην περιοχή, και τουριστών, έτσι ώστε ν’ αναπτυχθεί η περιοχή και τουριστικά. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα, ν’ αξιοποιηθούν και τα τοπικά προϊόντα - το τσίπουρο, τα τυροκομικά προϊόντα, να δημιουργηθούν και κάποια μικρά τυροκομεία, κάποια οινοποιείο, έτσι ώστε να μπορέσουν και να γίνουν αποστακτήρα για την παραγωγή τσίπουρο ονομασίας προέλευσης από τα Τζουμέρκα, φέτας, γραβιέρας και άλλων παραδοσιακών εδεσμάτων της περιοχής, πλέον των εδεσμάτων, που φτιάχνουν οι γυναίκες, τα γλυκά τα παραδοσιακά, τους τραχανάδες, της χυλοπίτες κ.ο.κ. και νομίζω ότι θα μπορέσουν, εφόσον υπάρχει η προσέλκυση του τουρισμού, να δοθεί αυτή η δυνατότητα ανάπτυξης.
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι, να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις καλύτερης επιβίωσης των κατοίκων, που σήμερα είναι εκεί. Εάν δεν φροντίσουμε και δεν μεριμνήσουμε γι’ αυτό, δεν θα υπάρχει καμία δυνατότητα αναπτυξιακή.
Σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, νομίζω πως τα Τζουμέρκα με τις ανεξέλεγκτες χωματερές, με τους χώρους ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριμμάτων, παρά το γεγονός ότι στη δική μου περιοχή, την Άρτα, υπάρχει ο ΧΥΤΑ, που λειτουργεί, υπάρχουν πάρα πολλοί χοροί ΧΑΔΑ, οι οποίοι μολύνει την περιοχή και υποβαθμίζουν περιβάλλον. Δεν υπάρχει αποχετευτικό σύστημα καθόλου, σε κανένα χωριό. Αντιλαμβάνεστε ότι, όλοι οι βόθροι είναι απορροφητικοί, με ό,τι συνέπειες μπορεί αυτό να έχει στο περιβάλλον και στα υπόγεια νερά. Δεν υπάρχει βιολογικός καθαρισμός, αφού δεν υπάρχει αποχετευτικό σύστημα. Νομίζω ότι εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε, αφού τις προηγούμενες δεκαετίες προχωρήσαμε στον εξηλεκτρισμό και στην ύδρευση στα χωριά, νομίζω ότι ήλθε η ώρα, που το κράτος πρέπει να επενδύσει στο περιβάλλον. Πρέπει να επενδύσει στο περιβάλλον με ένα τρόπο, που, αφενός μεν, θα το προστατεύει, αφετέρου δε, θα το αξιοποιεί.
Νομίζω ότι θα πρέπει να εκμεταλλευθούμε με φειδώ τις δυνατότητες, που υπάρχουν από ανανεώσιμες πηγές και σε ό,τι αφορά την αιολική ενέργεια, θα πρέπει να γίνεται μ’ έναν τρόπο, που θα σέβεται το περιβάλλον, που να είναι δεμένο με το περιβάλλον. Όποιες ανεμογεννήτριες τοποθετηθούν στις κορυφογραμμές των βουνών, αλλά και σε όποια ρέματα κατασκευαστούν κάποια μικρά έργα ηλεκτρικά, ώστε να μην υπάρχουν φράγματα καθόλου, να είναι τρεχούμενο το νερό, έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία δυνατότητα περαιτέρω επιβάρυνσης του περιβάλλοντος.
Σε ό,τι αφορά τα υδροηλεκτρικά φράγματα, νομίζω ότι το φράγμα Αγίου Νικολάου, ήταν ένα φράγμα, το οποίο με την αποφασιστική παρέμβαση των φορέων της περιοχής και όλων μας μπόρεσε, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, να αποτραπεί η κατασκευή του και νομίζω ότι μέχρι το τέλος θα καταφέρουμε, να μην κατασκευαστεί αυτό το φράγμα, γιατί αποτελεί τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση στην περιοχή, καθώς η χαράδρα του Αράχθου έχει επιβαρυνθεί πάρα πολύ. Έχουν ήδη κατασκευαστεί στον Άραχθο δύο φράγματα - Πουρνάρι 1 και το Πουρνάρι 2 - και νομίζω ότι περιβαλλοντικά η περιοχή δεν αντέχει άλλο φράγμα.
Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες στην περιοχή από το φυσικό κάλλος, που διαθέτει, να το εκμεταλλευτούμε. Νομίζω ότι θα πρέπει και η ενδοεπικοινωνία στα χωριά να βελτιωθεί. Ο δρόμος, δηλαδή, από Άγναντα προς Βουργαρέλι να βελτιωθεί, γιατί στον ενιαίο δήμο, που υπάρχει σήμερα, των κεντρικών Τζουμέρκων, αλλά και τη σύνδεση με τον άλλο, τον δήμο βορείων Τζουμέρκων, αυτός ο δρόμος είναι ο κύριος δρόμος και εάν κατασκευαστεί αυτός ο δρόμος, με τις παρακαμπτηρίους οδούς του προς τα χωριά, νομίζω ότι θα λύσει πάρα πολλά προβλήματα. Όπως και οι προσβάσεις από την Γέφυρα Τζαρή προς τα χωριά και του πρώην δήμου Αθαμανίας, αλλά και τα χωριά του πρώην δήμου Αγνάντων, νομίζω ότι θα δώσει μια διαφορετική διέξοδο στην περιοχή, έτσι ώστε να μπορέσει να προσελκύσει κόσμο.
Με αυτά κλείνω την παρέμβασή μου και σας ευχαριστώ για μια ακόμη φορά. Να ξέρετε ότι εδώ, στη δική μας την Επιτροπή, όπως ανέφερε και ο Πρόεδρος, όλα αυτά, τα οποία λέγονται, καταγράφονται. Μετά από μερικές συναντήσεις, όπου θ’ ακούσουμε κάποιους φορείς και ορεινών περιοχών και νησιωτικών, έχουμε πει σαν Επιτροπή ότι, θα επεξεργαστούμε ένα συνολικό σχέδιο γιατί τα προβλήματα σχεδόν σε όλες τις ορεινές περιοχές είναι κοινά, ακόμη και στις νησιωτικές - διαφορετικού είδους προβλήματα, αλλά κοινά - έτσι ώστε αποφασιστικά το κάθε Υπουργείο να σχεδιάσει τις πολιτικές, που αφορούν και τους ορεινούς όγκους και τις νησιωτικές περιοχές, έτσι ώστε, πραγματικά, να δώσουμε τη δυνατότητα στους ανθρώπους, που μένουν σ’ αυτές τις απομονωμένες και απομακρυσμένες περιοχές, όπως υπάρχει συνταγματική επιταγή, να δοθεί η δυνατότητα, να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια. Αυτό είναι το πιο σημαντικό, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους, που είναι στα σύνορα, ουσιαστικά, είναι μακριά, που λειτουργούν με μεράκι και θα πρέπει, πραγματικά, η πολιτεία να σταθεί δίπλα τους και να τους στηρίξει.
Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ και να ευχαριστήσω για ακόμη μια φορά τους καλεσμένους μας. Νομίζω ότι ό,τι ειπωθεί και ότι όλο το υλικό θα το δώσουμε και στη διάθεσή τους, να το κοινωνήσουν και στην περιοχή.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
