Κ. Μπάρκας: Να κάνουμε βιώσιμο το ασφαλιστικό σύστημα
Ομιλία του βουλευτή Πρέβεζας του ΣΥΡΙΖΑ και Εισηγητή του σ/ν, Κώστα Μπάρκα, κατά την συζήτηση των άρθρων του σ/ν του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης "Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας-Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος-Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιχνίων'', στις αρμόδιες Eπιτροπές της Βουλής
Συνάδελφοι και συναδέλφισσες,
Με το παρόν νομοσχέδιο κάνουμε μια τομή αναφορικά με τη λειτουργία της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα, καθώς τολμάμε να εξορθολογήσουμε τις στρεβλώσεις και τις παθογένειες του παρελθόντος. Βάζουμε τέλος στις αδικίες και τις ανισότητες, που έφτασαν το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα στα όριά του και που είχαν μετατρέψει το φορολογικό σύστημα σε εργαλείο «αφαίμαξης» των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων.
Πριν ξεκινήσω την κατ’ άρθρο συνοπτική παρουσίαση του νομοσχεδίου για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, το οποίο περιλαμβάνει και διατάξεις για τη φορολογία εισοδήματος, θα μου επιτρέψετε να πω λίγα λόγια για τις βασικές μας αρχές , που διαπνέουν τη φιλοσοφία του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Πρόκειται για την αρχή της ισονομίας και την αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ισονομία, δηλαδή ίδιοι κανόνες για όλους.
Είτε κάποιος δουλεύει στον ιδιωτικό, είτε στο δημόσιο τομέα,
Είτε είναι νέος, είτε παλιός ασφαλισμένος, θα αντιμετωπίζεται από την Πολιτεία με τον ίδιο τρόπο. Χωρίς πελατειακές πρακτικές και αντιλήψεις, χωρίς στεγανά και διακρίσεις.
Παράλληλα, στο ίδιο πλαίσιο, οι νέες κλίμακες φορολογίας εισοδήματος θα απλοποιήσουν το φορολογικό σύστημα.
Κοινωνική Δικαιοσύνη, δηλαδή, μέσα από την προτεινόμενη μεταρρύθμιση, η κυβέρνηση αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες, προσφέροντας μεγαλύτερη βοήθεια στους φτωχούς και στους αδύναμους. Ο κάθε Έλληνας θα εισφέρει ανάλογα με τη δύναμή του, που σημαίνει περισσότερο αυτοί που έχουν πιο πολλά, λιγότερο αυτοί που έχουν λιγότερα.
Έτσι, παραμένοντας πιστοί στη τήρηση των αρχών μας, θα θέσουμε σε εφαρμογή ένα δημόσιο, καθολικό και αναδιανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα , με ενιαίους ισότιμους κανόνες για όλους, με σεβασμό σε κάθε πολίτη της χώρας μας.
Όσον αφορά στο φορολογικό, οι προτεινόμενες διατάξεις θα ανακατανείμουν τα φορολογικά βάρη με προοδευτικό τρόπο, με αποτέλεσμα να ελαφρυνθούν τα μικρομεσαία εισοδήματα και να επιβαρυνθούν οι έχοντες.
Γιατί , για εμάς η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους είναι βασικός μας προσανατολισμός.
Γιατί, για εμάς η στήριξη των πιο αδύναμων είναι στο επίκεντρο της πολιτικής μας.
Γιατί, για εμάς η αναδιανομή είναι στοιχείο κοινωνικής δικαιοσύνης.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές.
Με το παρόν νομοσχέδιο, η κυβέρνηση επιδιώκει να εξορθολογήσει μια ζοφερή κατάσταση, που καλλιέργησαν για δεκαετίες οι παλιές πολιτικές δυνάμεις του τόπου.
Επί της ουσίας, η κυβέρνηση επιχειρεί μια εκ θεμελίων μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος.
Όχι άλλο ένα κουκούλωμα, όχι άλλη μια γρήγορη αναδιάταξη του προβλήματος.
Και γι’ αυτό δε σας κρύβω ότι εξεπλάγην δυσάρεστα με ορισμένους συναδέλφους στην προηγούμενη συνεδρίαση.
Με την ευκολία με την οποία καταδίκασαν το υπό ψήφιση νομοσχέδιο.
Με το απύθμενο θράσος τους , καθώς δεν έχουν κάνει αυτοκριτική για τα λάθη του παρελθόντος.
Για παράδειγμα, ο κ. Οικονόμου, μάς κατηγόρησε για αναδιανομή φτώχειας.
Αλήθεια, κ. Οικονόμου, αναδιανομή φτώχιας είναι το πλέγμα κοινωνικής προστασίας για χαμηλά και μεσαία εισοδήματα; Η Εθνική Σύνταξη;
Έτσι αντιλαμβάνεστε εσείς τις ρυθμίσεις που προκύπτουν από τις ίδιες τις συνταγματικές επιταγές;
Εμείς, πάντως, με το παρόν νομοσχέδιο έχουμε ξεκάθαρο προσανατολισμό.
Στοχεύουμε στο:
Να δώσουμε βιωσιμότητα σε ένα ασφαλιστικό σύστημα που βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης.
Να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία των ασφαλισμένων προς το Κράτος.
Να εγγυηθούμε υγειονομική περίθαλψη και συντάξεις αξιοπρέπειας για όλους.
Να εφαρμόσουμε δίκαιη φορολογία για όλους τους συμπολίτες μας.
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Το παρόν νομοσχέδιο, που παρουσιάζεται σήμερα κατ’ άρθρο έρχεται να εκπληρώσει τις παραπάνω αρχές μας και τις προσδοκίες της κοινωνικής πλειοψηφίας, αποτελώντας ορόσημο για το ασφαλιστικό και φορολογικό μέλλον της πατρίδας μας.
Δυστυχώς, λόγου περιορισμένου χρόνου, θα επισημάνω μόνο τα κυρίαρχα άρθρα του νομοσχεδίου.
Άρθρα 1-6 : Γίνεται λόγος για το νέο Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας. Στο πλαίσιο αυτού του νέου φορέα, προβλέπονται παροχές κοινωνικές, προνοιακές και η κύρια σύνταξη.
Η Κύρια Σύνταξη, προκύπτει ως άθροισμα της εθνικής σύνταξης, μιας εντελώς νέας ρύθμισης που χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό, και της ανταποδοτικής, όπως προκύπτει από τις εισφορές που κατέβαλε ο ασφαλισμένος βάσει των ποσοστών αναπλήρωσης.
Άρθρα 7-9: Ρυθμίζονται θέματα τακτικών και μετακλητών υπαλλήλων και λειτουργών του Δημοσίου, σχετικά με τις συντάξεις και την υπαγωγή τους στον νέο, ενιαίο ασφαλιστικό φορέα, καθορίζονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και το συνολικό ποσοστό εισφοράς.
Ακολούθως, παρατίθενται οι όροι, οι προϋποθέσεις και ο τρόπος καταβολής της Εθνικής Σύνταξης. Η Εθνική Σύνταξη ορίζεται στα 384 ευρώ μηνιαίως με την συμπλήρωση 20 ετών ασφάλισης, ενώ μειώνεται 2% για κάθε έτος που υπολείπεται μέχρι τα 15 έτη, που αποτελούν τη βασική προϋπόθεση καταβολής της.
Άρθρα: 10-14: Η οικογενειακή παροχή συνεχίζει να συγκαταβάλλεται με τη σύνταξη, επανακαθορίζονται οι προϋποθέσεις καταβολής της σύνταξης λόγω θανάτου. Γίνεται πρόβλεψη για την προστασία των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων και εισάγεται ο θεσμός της προσωπικής διαφοράς προκειμένου να μην αδικηθούν οι ήδη συνταξιούχοι. Διασφαλίζεται, απόλυτα, η προστασία των κύριων συντάξεων, καθώς η προσωπική διαφορά θα μένει παγωμένη, συμψηφιζόμενη κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή της βάσει της αύξησης του ΑΕΠ, που θα οδηγεί σε αύξηση του ποσού των νέων συντάξεων.
Άρθρα 15-26: Οι αντισυμβαλλόμενοι σε Σύμφωνο συμβίωσης εξομοιώνονται πλήρως και άρα έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους έγγαμους σε ό,τι αφορά στις διατάξεις ασφαλιστικής και προνοιακής νομοθεσίας.
Ακόμη, ρυθμίζονται τα ζητήματα παράλληλης, διαδοχικής ασφάλισης, απασχόλησης των ήδη συνταξιούχων, και τροποποιούνται ή συμπληρώνονται διατάξεις του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων. Επιπλέον, επιλύεται ένα χρόνιο πρόβλημα του προσωπικού του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Ιονίων – ΟΔΑΖ, το οποίο είχε μείνει για αρκετά χρόνια χωρίς καταβολή συντάξεων.
Τέλος, καθιερώνεται αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του κεφαλαίου Β’ στους υπαλλήλους των ΟΤΑ και άλλων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, που διέπονται από το ίδιο συνταξιοδοτικό καθεστώς με τους δημοσίους υπαλλήλους.
Άρθρα 27-37:
Αφορούν ζητήματα ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα σχετικά με την εφαρμογή του κοινού πλαισίου κανόνων, ειδικά για λήψη ανταποδοτικής σύνταξης, την καταβολή προσωρινής σύνταξης, την προσαύξηση σε όσους κατέβαλαν αυξημένες εισφορές, τις προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης αναπηρίας ή θανάτου, τις παροχές ασθενείας σε είδος και χρήμα, και την αναπροσαρμογή και πλήρη προστασία των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων.
Τέλος, ό,τι αφορά στις εφ άπαξ παροχές, τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε καθεστώς παράλληλης ασφάλισης, και την αναλογική εφαρμογή των προβλεπόμενων για τους ασφαλισμένους του δημόσιου τομέα και σε αυτούς του ιδιωτικού, σε ό,τι αφορά στην προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης τους. Με τη ρύθμιση για το εφάπαξ επιλύεται επιτέλους το πρόβλημα της καταβολής των εφάπαξ παροχών που είχε «παγώσει» από τις 1-9-2013. Με τη ρύθμιση αυτή οι δικαιούμενοι της εφάπαξ παροχής θα λαμβάνουν ποσά που θα ανταποκρίνονται στο ύψος των εισφορών που είχαν καταβάλει, αποσυνδεόμενα από το τυχαίο γεγονός του αριθμού των αιτήσεων για την εφάπαξ παροχή κατά το έτος συνταξιοδότησης.
Άρθρα 38 :Εισάγονται διατάξεις που ρυθμίζουν τις εισφορές μισθωτών και εργοδοτών, θεσπίζεται ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς μισθωτών και εργοδοτών και θεσπίζεται η υποχρεωτική ταυτόχρονη καταβολή μισθού, ασφαλιστικών εισφορών και φόρου μισθωτών υπηρεσιών μέσω τραπεζών, προκειμένου να ενισχυθούν οι εισφοροδοτικοί έλεγχοι και να περιοριστεί το φαινόμενο της «απλήρωτης εργασίας», που έχει λάβει εξαιρετικά σημαντικές διαστάσεις.
Στο άρθρο 39, ορίζεται το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς, για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες και προβλέπονται σημαντικές διευκολύνσεις για νέους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες. Για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες το μηνιαίο ποσό εισφοράς ανέρχεται στα 87,4 ευρώ για 1-2 έτη ασφάλισης και στα 108 ευρώ για 3-5 έτη ασφάλισης. Σημειώνεται, ότι η 1η ασφαλιστική κατηγορία για τους ελεύθερους επαγγελματίες ως σήμερα ανέρχονταν στα 210,71/μηνίαια.
Η ελάχιστη βάση υπολογισμού της ασφαλιστικής εισφορά για νέους ελεύθερους επαγγελματίες και επιστήμονες ανέρχεται στο 70% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, δηλαδή στα 410 ευρώ.
Στα άρθρα 40-42, ρυθμίζονται με ευνοϊκό τρόπο τα ζητήματα των ασφαλιστικών εισφορών στον ΟΓΑ. Η ελάχιστη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών ανέρχεται στο 70% του μισθού του ανειδίκευτου εργάτη, ενώ προβλέπεται και αυξημένη περίοδος προσαρμογής με τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού τόσο για την κύρια σύνταξη όσο και για την υγειονομική περίθαλψη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στους ασφαλισμένους του ΟΓΑ θα καταβάλλεται ολόκληρο το ποσό της Εθνικής Σύνταξης, καθώς για πρώτη φορά στο ασφαλιστικό σύστημα οι αγρότες αντιμετωπίζονται ισότιμα με τους υπόλοιπους ασφαλισμένους, λαμβάνοντας ταυτόχρονα ιδιαίτερη μέριμνα για αυτούς λόγω των δύσκολων συνθηκών του επαγγέλματός τους. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αντιλαμβανόμενοι την ιδιαιτερότητα των αποκομμένων αγροτικών περιοχών αλλά και των ιδιαιτεροτήτων των εποχικών επαγγελμάτων, όπως τα τουριστικά καταλύματα, προβλέπεται ότι οι ασφαλιστικές εισφορές για τους επαγγελματίες αυτούς θα υπολογίζονται βάσει των διατάξεων για τον ΟΓΑ.
Άρθρο 46
Με το άρθρο αυτό επιχειρείται η καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας μέσω της καθιέρωσης ενός ελάχιστου αριθμού εργαζομένων ανά επιχείρηση βάσει εξειδικευμένων κριτηρίων, ενώ προβλέπεται και διαδικασία αμφισβήτησης από την πλευρά των εργοδοτών σε περιπτώσεις που ο ανωτέρω μηχανισμός οδηγεί σε ανεπιεική αποτελέσματα.
Άρθρο 50
Το άρθρο 50 καθιερώνει την προσωπική ευθύνη των διοικούντων νομικών προσώπων για τα χρέη τους προς τους εργαζόμενους που προκύπτουν από σχέση εξαρτημένης εργασίας. Με τη ρύθμιση αυτή καθιερώνεται ένα πλέγμα προστασίας για τους εργαζόμενους που ως τώρα έμεναν έκθετοι απέναντι στην οικονομική δυσπραγία ή υπερχρέωση του εργοδότη τους, η οποία αποτελούσε την πιο εύκολη δικαιολογία για την μη καταβολή των δεδουλευμένων τους.
Άρθρα 51-73
Με τα άρθρα 51 έως 73 ρυθμίζονται τα ζητήματα της ενοποίησης των υφιστάμενων φορέων κοινωνικής ασφάλισης στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Στα άρθρα αυτά ορίζεται ότι ο Ενιαίος Φορέας θα αναπτύξει πλήρη λειτουργία από 1-1-2017. Έως τότε οι υφιστάμενοι φορείς θα αναπτύσσουν πλήρως τις αρμοδιότητές τους, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος ώστε από 1-12017 ο ΕΦΚΑ να μπορεί να ανταποκριθεί πλήρως στις ανάγκες των ασφαλισμένων. Σημειώνεται επίσης ότι ο ΟΓΑ και το ΝΑΤ παραμένουν αυτόνομα για τις μη ασφαλιστικές τους αρμοδιότητες.
Άρθρα 91-93
Καθιερώνεται Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Με τις διατάξεις αυτές ελαστικοποιούνται οι εξαιρετικά αυστηρές προϋποθέσεις που είχε επιβάλλει ο ν.4093/2012 για τη χορήγηση της προνοιακής αυτής παροχής και είχε οδηγήσει σε αποκλεισμό από την παροχή ενός τεράστιου αριθμού ανασφάλιστων υπερηλίκων. Η ρύθμιση αυτή διασφαλίζει ότι ακόμα και όσοι δεν δικαιούνται την Εθνική Σύνταξη λόγω της μη συμπλήρωσης 15 ετών ασφάλισης, δεν θα μένουν χωρίς εισόδημα αλλά θα λαμβάνουν τα 360 ευρώ μηνιαία. Με τον τρόπο αυτό κανένας συμπολίτης μας δεν θα μείνει χωρίς κάποιο εισόδημα για να καλύψει τις βασικές βιοποριστικές του ανάγκες.
Άρθρο 96
Με τη ρύθμιση αυτή αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των εξαιρετικά υψηλών ελλειμμάτων των επικουρικών ταμείων με ταυτόχρονη προστασία της μεγάλης πλειοψηφίας των συνταξιούχων (πάνω από το 90%). Συγκεκριμένα, προβλέπεται ο επανυπολογισμός των καταβαλλόμενων επικουρικών συντάξεων με όμοιο τρόπο με αυτόν των νέων συνταξιούχων με την ταυτόχρονη πρόβλεψη ότι η αναπροσαρμογή των επικουρικών θα αφορά μόνο εκείνες τις συντάξεις, όπου το άθροισμα κύριας και επικουρικής υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ.
Άρθρο 98
Για τέσσερα χρόνια εισάγεται μεταβατική ευνοϊκότερη ρύθμιση για τους αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες που προέρχονται από το ΕΤΑΑ με την οποία προβλέπονται σημαντικές εκπτωτικές προσαρμογές στις ασφαλιστικές εισφορές ανάλογα με το εισόδημα από 5%-50%. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η σταδιακή μετάβαση στο νέο τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών βάσει τους εισοδήματος, ώστε να εκπληρώνεται η συνταγματική επιταγή για κατανομή των οικονομικών βαρών βάσει του εισοδήματος του καθενός.
Άρθρο 100
Προβλέπονται τα όργανα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, που θα διεξάγουν την προετοιμασία για την πλήρη οργανωτική και λειτουργική ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων.
Σε ό,τι αφορά στο φορολογικό κομμάτι του παρόντος νομοσχεδίου:
Άρθρο 114: Με την προτεινόμενη διάταξη αναπροσαρμόζονται οι φορολογικοί συντελεστές των εισοδημάτων από μισθωτή εργασία και συντάξεις, από επιχειρηματική δραστηριότητα, από μερίσματα και ακίνητη περιουσία, καθώς και της εισφοράς αλληλεγγύης
Έτσι, η φορολογική κλίμακα γίνεται ενιαία για μισθούς, συντάξεις και ελεύθερο επάγγελμα. Όπως άλλωστε ίσχυε πάντα, με εξαίρεση των νομοθετικών παρεμβάσεων της κυβέρνησης Σαμαρά.
Με αυτές τις παρεμβάσεις , η επιλογή της τότε κυβέρνησης ήταν να ευνοήσει τους αυτοαπασχολούμενους με υψηλά εισοδήματα και να επιβαρύνει τους αυτοαπασχολούμενους με χαμηλά εισοδήματα.
Τώρα, εισοδήματα από 25.000 έως 45.000 ευρώ θα έχουν μείωση φόρου κατά περίπου 400 ευρώ. Και εισοδήματα άνω των 50.000 και ιδίως 100.000 ευρώ, θα έχουν σημαντική αύξηση φόρου. Έτσι, αποδεικνύουμε στην πράξη ότι η πολιτική μας έχει κοινωνικό πρόσημο.
Ακολούθως, μειώνεται ο φορολογικός συντελεστής για όσους έχουν εισοδήματα από ελεύθερο επάγγελμα κατά 4% για εισοδήματα έως 20.000 ευρώ, ενώ για εισοδήματα έως 35.000 ευρώ θα υπάρχει μικρότερη μείωση από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης, όπου ο συντελεστής επιβάλλεται κατά κλιμάκιο εισοδήματος και όχι στο σύνολο του εισοδήματος.
Επίσης, το αφορολόγητο για τους αγρότες για πρώτη φορά είναι το ίδιο με αυτό των μισθωτών και μάλιστα, αφορολόγητες παραμένουν και οι περισσότερες επιδοτήσεις.
Άρθρο 115: Με την προτεινόμενη διάταξη καταργείται το ειδικό τέλος παιγνίων ανά στήλη παιγνίου της ΟΠΑΠ ΑΕ και αυξάνεται σε όλα τα τυχερά παιγνία η συμμετοχή του Δημοσίου από τριάντα σε τριανταπέντε τοις εκατό επί των μικτών κερδών από την εκμετάλλευση της δραστηριότητας του κατόχου της άδειας.
Κλείνοντας την εισήγησή μου, θα ήθελα να επισημάνω ότι τα παραπάνω άρθρα συνθέτουν τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης στα κρίσιμα πεδία της κοινωνική ασφάλισης και του φορολογικού.
Και είμαι σίγουρος πως η υπερψήφισή τους μπορεί να εγγυηθεί ότι θα έχουμε ένα καλύτερο μέλλον ως πολίτες αυτής της χώρας, βάζοντας φρένο σε στρεβλώσεις και παθογένειες της Μεταπολίτευσης.
Σας ευχαριστώ πολύ.
