Ομιλία
του Υπουργού Οικονομικών, Γιάννη
Στουρνάρα, στην Επιτροπή Οικονομικών
Υποθέσεων της Βουλής, κατά τη συζήτηση
του Σχεδίου Νόμου «Ενσωμάτωση της
οδηγίας για την πρόσβαση στη δραστηριότητα
των πιστωτικών ιδρυμάτων και στην
προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων
και επιχειρήσεων επενδύσεων»
Κυρίες και
κύριοι Βουλευτές,
Με το Α΄ μέρος
του παρόντος σχεδίου νόμου ενσωματώνεται
στην ελληνική νομοθεσία η οδηγία 2013/36
της Ε.Ε.
Η εν λόγω οδηγία
αποτελεί μέρος της δέσμης των νομοθετημάτων
που θέσπισε η Ε.Ε., με βάση τα διδάγματα
από την πρόσφατη κρίση, η οποία κατέδειξε
ότι οι απώλειες στον χρηματοπιστωτικό
τομέα μπορεί να είναι εξαιρετικά μεγάλες,
όταν, μιας περιόδου ύφεσης έχει προηγηθεί
μία περίοδος υπερβολικής πιστωτικής
επέκτασης.
Η οικονομική
κρίση αποκάλυψε τα τρωτά σημεία της
ρύθμισης και εποπτείας του τραπεζικού
συστήματος σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο
επίπεδο.
Ο γενικότερος
στόχος των νέων κανόνων είναι η ενίσχυση
της ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα
της Ε.Ε., ώστε να είναι σε καλύτερη θέση
να απορροφήσει οικονομικούς κλυδωνισμούς,
διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι τράπεζες
συνεχίζουν να χρηματοδοτούν την
οικονομική δραστηριότητα και την
ανάπτυξη.
Ποια είναι τα
διδάγματα που αντλήθηκαν από την κρίση;
Πρώτα απ' όλα,
η κρίση αποκάλυψε ότι επιβάλλεται
συνεργασία των νομισματικών, δημοσιονομικών
και εποπτικών αρχών παγκοσμίως.
Οι εξελίξεις
σε διασυνοριακό επίπεδο εξετάστηκαν
πολύ αργά και οι διασυνοριακές επιπτώσεις
ήταν πολύ δύσκολο να αναλυθούν και να
σταματήσουν.
Δεύτερον,
ορισμένα ιδρύματα του χρηματοπιστωτικού
συστήματος έδειξαν ανθεκτικότητα και
ετοιμότητα να απορροφήσουν τους
οικονομικούς κλυδωνισμούς.
Αντιθέτως, άλλα
ιδρύματα, ακόμη και με παρόμοια κεφαλαιακά
επίπεδα, δεν φάνηκε ότι ήταν σε θέση να
προστατευθούν.
Οι καθοριστικές
διαφορές μεταξύ των δύο βρίσκονται στην
ποιότητα, το επίπεδο και τη διαθεσιμότητα
της κεφαλαιακής βάσης, τη διαχείριση
της ρευστότητας και την αποτελεσματικότητα
της εσωτερικής και της εταιρικής τους
διακυβέρνησης.
Τρίτον, ανεπάρκειες
διεθνών χρηματοπιστωτικών ομίλων
διασυνοριακής εμβέλειας ήταν εξαιρετικά
δύσκολο να αντιμετωπιστούν από εθνικές
αρμόδιες αρχές.
Ως εκ τούτου,
πολλές τράπεζες χρειάστηκαν την παρέμβαση
του κράτους, προκειμένου να επιβιώσουν.
Το μέχρι πρόσφατα
ισχύον κοινοτικό πλαίσιο κεφαλαιακής
επάρκειας των τραπεζών αποτελούνταν
από την οδηγία περί κεφαλαιακών απαιτήσεων
(CRD), το οποίο περιλαμβάνει τις οδηγίες
2006/48/ΕΚ και 2006/49/ΕΚ και αντικατοπτρίζει
τους κανόνες της Βασιλείας ΙΙ.
Ωστόσο, η
χρηματοπιστωτική κρίση αποκάλυψε μια
σειρά από αδυναμίες της Βασιλείας ΙΙ,
απαιτώντας υψηλά επίπεδα κρατικής
στήριξης, προκειμένου να αποκατασταθεί
η εμπιστοσύνη και η σταθερότητα του
χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Προς αυτό το
σκοπό, η Επιτροπή της Βασιλείας εξέδωσε
νέους ρυθμιστικούς κανόνες για την
τραπεζική κεφαλαιακή επάρκεια και
ρευστότητα, που αναφέρονται συνολικά
ως Βασιλεία III.
Ως εκ τούτου,
το αναθεωρημένο ευρωπαϊκό πλαίσιο, που
περιλαμβάνει τον κανονισμό (CRR) και μια
οδηγία (CRD IV), ακολουθούν και μεταφέρουν
στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη τους κανόνες
της Βασιλείας ΙΙΙ.
Η προστιθέμενη
αξία είναι ότι αντί για το μονοδιάστατο
πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙΙ, με μοναδική
προληπτική αναφορά το κεφάλαιο, στο
ευρωπαϊκό πλαίσιο προχωράμε σε μια
πολυδιάστατη ρύθμιση και εποπτεία, όχι
μόνο ως προς το κεφάλαιο αλλά και προς
τη ρευστότητα και το δείκτη μόχλευσης
– πράγμα ιδιαιτέρως σημαντικό, αφού
καλύπτει το σύνολο του ισολογισμού των
τραπεζών.
Η υπό ενσωμάτωση
οδηγία εισάγει ρυθμίσεις που προσβλέπουν
στην ενίσχυση της διαφάνειας και της
λογοδοσίας, την εξασφάλιση επαρκών
αποθεμάτων ασφάλειας και ρευστότητας
και τη διαμόρφωση συνεκτικού πλαισίου
εταιρικής διακυβέρνησης, ώστε να
αντιμετωπιστούν οι ανάγκες και προκλήσεις
του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Με τις νέες
διατάξεις που ισχύουν σταδιακά από την
1η Ιανουαρίου 2014, θα ενισχυθεί η
χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η
προστασία των συμφερόντων των καταθετών
(γεγονός που θα αποκαταστήσει την
εμπιστοσύνη καταθετών και επενδυτών
στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα), θα
διασφαλιστεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα
του τραπεζικού τομέα της Ε.Ε. και θα
περιοριστεί η προκυκλικότητα του
χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ταυτόχρονα,
θεσπίζονται ενιαίοι κανόνες προληπτικής
εποπτείας που εφαρμόζονται ομοιόμορφα
και με συνέπεια σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή
Ένωση.
Στόχος είναι
να διασφαλισθεί η εύρυθμη λειτουργία
των τραπεζικών αγορών και να αποκατασταθεί
η εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα, με
το συντονισμό των εθνικών διατάξεων,
που αφορούν στην πρόσβαση στη δραστηριότητα
των πιστωτικών ιδρυμάτων και των
επιχειρήσεων επενδύσεων, στους λεπτομερείς
όρους διακυβέρνησής τους και στο εποπτικό
τους πλαίσιο.
Στις αρμόδιες
αρχές περιέρχονται εκτεταμένες εποπτικές
αρμοδιότητες και αρμοδιότητες επιβολής
αυστηρών κυρώσεων- συνεκτικών και
ομοιόμορφων, γεγονός που θα οδηγήσει
στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των
παραβάσεων.
Εκτός από την
εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ, η οδηγία
εισάγει μια σειρά από σημαντικές αλλαγές
στο τραπεζικό ρυθμιστικό πλαίσιο:
Συγκεκριμένα:
• Στις Αποδοχές.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η
υπερβολική ανάληψη κινδύνου, το πλαίσιο
αμοιβών έχει ενισχυθεί περαιτέρω, όσον
αφορά τις προδιαγραφές της σχέσης μεταξύ
του μεταβλητού στοιχείου της αμοιβής
(ή μπόνους) και του αμετάβλητου στοιχείου
( ή μισθού).
• Στην Ενισχυμένη
διακυβέρνηση. Ενισχύονται οι απαιτήσεις
όσον αφορά την εταιρική διακυβέρνηση
και εισάγονται νέοι κανόνες, με στόχο
την αύξηση της εποπτείας των κινδύνων
από τα διοικητικά συμβούλια, τη βελτίωση
της λειτουργίας διαχείρισης κινδύνων
και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής
παρακολούθησης από τις εποπτικές αρχές
της διαχείρισης κινδύνου.
• Στην Αύξηση
της διαφάνειας. Βελτιώνεται η διαφάνεια
στις δραστηριότητες των τραπεζών και
των επενδυτικών κεφαλαίων στις διάφορες
χώρες, ιδίως όσον αφορά στα κέρδη, στους
φόρους και τις επιδοτήσεις σε διαφορετικές
δικαιοδοσίες. Αυτή η ρύθμιση κρίνεται
απαραίτητη για την ανάκτηση της
εμπιστοσύνης των πολιτών της ΕΕ στον
χρηματοπιστωτικό τομέα.
• Στην Εισαγωγή
μιας σειράς αποθεμάτων ασφαλείας(buffers).
• Για πρώτη
φορά, προβλέπεται ο ορισμός “εντεταλμένης
αρχής” σε κάθε χώρα, (στην περίπτωσή
μας είναι η Τράπεζα της Ελλάδος), για
την τήρηση αντικυκλικού αποθέματος
ασφαλείας για τα ανοίγματα εντός της
χώρας.
Η οδηγία που
συζητάμε σήμερα αποτελεί μέρος του πιο
ολοκληρωμένου πακέτου μεταρρύθμισης
του τραπεζικού τομέα της Ε.Ε.
Θα κάνω μια
σύντομη αναφορά και στη συνεισφορά της
ελληνικής Προεδρίας στις δρομολογούμενες
εξελίξεις προς την τραπεζική Ένωση.
Η πιο σημαντική
επιτυχία μας είναι η συμφωνία για τον
Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης των Τραπεζών
(SRM), που αποτελούσε βασική μας προτεραιότητα.
Η δημιουργία
του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης
αποτελούμενου από ένα συμβούλιο αρμόδιο
για την κεντρική λήψη αποφάσεων και ένα
Eνιαίο Tαμείο Eξυγίανσης (SRF), θα διασφαλίσει
ότι οι αποφάσεις για την εξυγίανση
τραπεζών θα λαμβάνονται συντονισμένα
και αποτελεσματικά, μειώνοντας τις
αρνητικές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική
σταθερότητα και εξαλείφοντας την
εξάρτηση των τραπεζών από την πιστοληπτική
αξιοπιστία των εθνικών κυβερνήσεων, με
απώτερο στόχο τη μη επιβάρυνση των
φορολογουμένων σε περίπτωση εκκαθάρισης
μιας τράπεζας.
Πρόκειται για
το σπουδαιότερο μέχρι τώρα επίτευγμα
της Προεδρίας, με δεδομένη την πληθώρα
των διαφορετικών απόψεων για το ζήτημα,
τον περιορισμένο χρόνο που είχαμε στη
διάθεσή μας για τη διεξαγωγή των τριλόγων
με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την
Επιτροπή και, φυσικά, τη σημασία του
ίδιου του φακέλου για την Ευρωπαϊκή
Τραπεζική Ένωση.
Ταυτόχρονα, στο
πλαίσιο της αναθεώρησης του κανονιστικού
πλαισίου για τη λειτουργία και την
εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα,
η Προεδρία μας ήδη στο πρώτο τρίμηνο
πέτυχε συμφωνία σε 4 σημαντικά και
δύσκολα νομοθετήματα:
- την Οδηγία και τον Κανονισμό για τις αγορές χρηματοπιστωτικών µέσων (MiFID και MiFIR), η οποία αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για ένα ασφαλέστερο, ορθότερο, περισσότερο διαφανές και υπεύθυνο χρηµατοπιστωτικό σύστημα.
- την Οδηγία για τους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες ΟΣΕΚΑ (UCITS), η οποία ενισχύει την εμπιστοσύνη και την προστασία των επενδυτών και, ταυτόχρονα, καθιερώνει νέες πολιτικές στις αμοιβές, οι οποίες αποτρέπουν την υπερβολική ανάληψη κινδύνων.
- την Οδηγία σχετικά με τους Λογαριασμούς Πληρωμών (PAD), η οποία εξασφαλίζει τη διαφάνεια και συγκρισιμότητα των χρεώσεων για πληρωμές, που πραγματοποιούμε και λαμβάνουμε μέσω τραπεζικού λογαριασμού.
- και τον Κανονισμό που αφορά σε κανόνες διαφάνειας στα επενδυτικά προϊόντα που απευθύνονται σε μικροεπενδυτές (PRIIPs).
Κατά
το δεύτερο μισό της, η Ελληνική Προεδρία
θα εστιάσει στην προώθηση σημαντικών
φακέλων, όπως το benchmarks,
δηλαδή τους δείκτες αναφοράς σε
χρηματοπιστωτικά μέσα και συμβάσεις,
το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος και τα
Μακροπρόθεσμα Χρηματοδοτικά Εργαλεία
και την Οδηγία για τις υπηρεσίες πληρωμών.
Ολοκληρώνοντας
την παρουσίαση του νομοσχεδίου, πέρα
της ενσωμάτωσης της Οδηγίας 2013/36/ΕΕ, θα
σταθώ σε μια σειρά επιπλέον διατάξεων
του νομοσχεδίου, με τις οποίες
συνεχίζουμε να βελτιώνουμε το θεσμικό
πλαίσιο που διέπει σημαντικούς
κλάδους της Ελληνικής Οικονομίας με
θετικό αναπτυξιακό πρόσημο.
Συγκεκριμένα,
επιδιώκεται η αντιμετώπιση αδυναμιών
του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου
λειτουργίας των συνεταιριστικών
τραπεζών, στο πλαίσιο μίας ευρύτερης
διαδικασίας εκσυγχρονισμού του.
Παράλληλα,
ενσωματώνονται ορισμένες βελτιωτικές
διατάξεις για τα πιστωτικά ιδρύματα
και τον ασφαλιστικό κλάδο.
Πέραν
αυτών, συμπληρώνεται το θεσμικό πλαίσιο
περί παραχώρησης του δικαιώματος απλής
χρήσης αιγιαλού, ώστε την φετινή
τουριστική περίοδο να μεγιστοποιηθεί
η ωφέλεια από την αξιοποίηση των πόρων
μας, θωρακίζεται περισσότερο το πλαίσιο
εποπτείας του κλάδου των τυχερών
παιγνίων, ενώ προσφέρονται νέα εργαλεία
για να επιτελούν αποτελεσματικά το έργο
τους το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους,
οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου
του Κράτους και το Παράκτιο Αττικό
Μέτωπο.
Κυρίες
και κύριοι Βουλευτές,
Το
έχω πει εδώ στη Βουλή και το επαναλαμβάνω
για ακόμη μια φορά.
Όσο
η χώρα μας αποκτά σταδιακά δημοσιονομική
αυτάρκεια, θα είναι σε θέση, με μεγαλύτερη
πολυτέλεια χρόνου και μεγαλύτερη
αυτονομία, να καθορίζει τις βασικές
πτυχές του νέου αναπτυξιακού προτύπου
της.
Ενός
προτύπου που βασίζεται στην εξωστρέφεια,
στην ανταγωνιστικότητα και στην
καινοτομία και θα χρηματοδοτείται από
ένα από τα πιο αξιόπιστα ευρωπαϊκά
τραπεζικά συστήματα όχι μόνο της Ευρώπης
αλλά και του κόσμου.
Με
μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση οι ελληνικές
επιχειρήσεις, υποβοηθούμενες από ένα
κράτος φιλικό προς την επιχειρηματικότητα,
θα αναβαθμίζουν συνεχώς το μερίδιο τους
στις διεθνείς αγορές αγαθών και
υπηρεσιών.
Οι
πρόσφατες εξελίξεις είναι δηλωτικές
της εμπιστοσύνης των εταίρων μας, των
διεθνών επενδυτών και των αγορών
κεφαλαίου και χρήματος.
Η
δικιά μας υποχρέωση πλέον είναι: να
επιταχύνουμε με κάθε τρόπο τη διαδικασία
επανόδου σε αναπτυξιακή τροχιά, προς
όφελος πρωτίστως των νεότερων γενεών
της πατρίδας μας.
Το
υπό συζήτηση σχέδιο νόμου είναι ένα
ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
Σας ευχαριστώ.
