Αθήνα, 22 Μαρτίου 2011
ΟΜΙΛΙΑΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΜΕ ΘΕΜΑ:
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 142 Α ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ
ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ζήτησα να πραγματοποιηθεί αυτή η έκτακτη συζήτηση στη Βουλή, για το θέμα των εξελίξεων στη Βόρεια Αφρική, ιδιαίτερα στη Λιβύη. Είναι θέμα εθνικής σημασίας, που μας επηρεάζει και μπορεί να μας επηρεάσει σημαντικά και έκρινα σκόπιμο να εξηγήσω την εθνική στάση που τηρούμε, προσδοκώντας να υπάρξει ένα πεδίο εθνικής συνεννόησης των περισσότερων πολιτικών δυνάμεων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Βόρεια Αφρική και, ευρύτερα, ο αραβικός κόσμος, σείονται τους τελευταίους μήνες από ένα μαζικό κύμα απαίτησης δημοκρατίας. Η σπίθα που άναψε στην Τυνησία, έγινε πυρκαγιά ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Απέδειξε πόσο απρόβλεπτες, όσο και ανατρεπτικές, μπορεί να είναι οι εξελίξεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
Είναι οι οικονομίες και οι πολιτισμοί που αλληλοσυνδέονται, η τεράστια δύναμη της τεχνολογίας που, σε μια άλλη περίπτωση, αυτήν της Ιαπωνίας, μας θύμισε τους κινδύνους της πυρηνικής ενέργειας, με τραγικό μάλιστα τρόπο, αλλά και οι τεχνολογίες που, στην περίπτωση της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, συνέβαλαν σε ένα σαρωτικό κύμα αφύπνισης και προόδου.
Όμως, βαθύτερα αίτια αποτελούν τα χρόνια προβλήματα, ελλείμματος δημοκρατίας, ανισοτήτων, πελατειακών προνομίων και διαφθοράς, πολιτικής καταπίεσης και στέρησης δικαιωμάτων. Αυτά οδήγησαν σε μία κατ’ αρχήν ειρηνική διαμαρτυρία και, γρήγορα, σε εξέγερση των πολιτών.
Στο σημερινό ανοιχτό κόσμο, πολίτες και κυρίως οι νέοι αισθάνονται χωρίς προοπτική και ελπίδα, όμως, χάρη στο διαδίκτυο, έχουν πλήρη αντίληψη των δυνατοτήτων του σημερινού κόσμου και, μαζί, και των αδικιών που έπνιγαν το δικό τους μέλλον σε αυτές τις χώρες.
Ο θυμός και η απογοήτευση, μετουσιώθηκαν γρήγορα σε κίνημα διαμαρτυρίας και σε μια ειρηνική επανάσταση. Στην Τυνησία και την Αίγυπτο, τα καθεστώτα υπέκυψαν στις λαϊκές πιέσεις και ο μακρύς και δύσκολος δρόμος προς την ελευθερία και τη δημοκρατία, μόλις ξεκίνησε. Αποδομήθηκαν και μύθοι, όπως αυτό που συχνά λεγόταν, ότι «η δημοκρατία δεν είναι για τους μουσουλμανικούς ή αραβικούς λαούς» ή ότι «η νέα γενιά δεν ενδιαφέρεται για την πολιτική».
Και αλλού στην περιοχή, στην Υεμένη, στο Μπαχρέιν, αλλά ακόμα και πιο κοντά μας, όπως στη Συρία, παρατηρούμε ανάλογα φαινόμενα, αλλά και βίαιες συγκρούσεις.
Στη Λιβύη, όμως, ο Συνταγματάρχης Καντάφι αντέδρασε με πρωτοφανή και άνευ προηγουμένου σκληρότητα στα αιτήματα των πολιτών του, εξαπολύοντας μια πραγματική εκστρατεία τρόμου, με θύματα κυρίως αμάχους. Προσπάθησε να πνίξει την εξέγερση και ξεκίνησε μαζικό πόλεμο ενάντια στον ίδιο το λαό της Λιβύης, ένα πόλεμο εναντίον αμάχων.
Το δίλημμα της Διεθνούς Κοινότητας ήταν αν μπορούσε αυτό να γίνει ανεκτό. Θα παρακολουθούσε με σταυρωμένα χέρια; Θα επέτρεπε μια ανηλεή σφαγή αμάχων; Οι ενέργειες του καθεστώτος στη Λιβύη υποχρέωσαν τελικά τη Διεθνή Κοινότητα να λάβει αποφάσεις.
Πρώτον, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποφάσισε εμπάργκο και πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων του καθεστώτος.
Δεύτερον, με την παραπομπή προσώπων του καθεστώτος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έστειλε μήνυμα, αλλά και διασφάλισε τη μη ύπαρξη ατιμωρησίας.
Πολλοί παρεμβήκαμε, το έκανα και εγώ, για να συμβάλουμε σε μια ειρηνική μετάβαση, όπως έκανα και στην Αίγυπτο, με αλλεπάλληλες επαφές και με την τότε Κυβέρνηση Μουμπάρακ, αλλά και με τους ηγέτες της Αντιπολίτευσης.
Η Διεθνής Κοινότητα, η Ευρώπη, αλλά και η Ελλάδα, έδωσαν την ευκαιρία στο καθεστώς της Λιβύης να διευκολυνθεί μέσα από μια δημοκρατική μετάβαση, να σταματήσει δηλαδή την κλιμάκωση της βίας. Οι ελπίδες όμως διαψεύστηκαν. Το καθεστώς στη Λιβύη όχι μόνο δεν σεβάστηκε τη διεθνή νομιμότητα και τις αποφάσεις του ΟΗΕ, αλλά εξαπέλυσε ευρύτατη επίθεση κατά των εξεγερμένων.
Κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή και πριν καταστούμε μάρτυρες μιας ολοκληρωτικής σφαγής και μιας ομαδικής εξόδου και προσφυγιάς Λιβύων πολιτών προς τις γειτονικές χώρες, η Διεθνής Κοινότητα χρειάστηκε να παρέμβει και πάλι, με την απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δηλαδή του κατ’ εξοχήν αρμόδιου οργάνου για την εξουσιοδότηση στρατιωτικών επεμβάσεων, σύμφωνα πάντα με το Διεθνές Δίκαιο.
Ο Συνταγματάρχης Καντάφι δεν ανταποκρίθηκε ούτε εκεί, αλλά συνέχισε τις στρατιωτικές επιθέσεις απέναντι στους εξεγερμένους. Με την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, επιβλήθηκε ζώνη απαγόρευσης πτήσεων υπεράνω της Λιβύης και επιτράπηκε η λήψη κάθε άλλου μέτρου - πλην της εισβολής και κατοχής - για την προστασία των αμάχων.
Θέλω εδώ να τονίσω, προλαμβάνοντας τυχόν ενστάσεις ορισμένων, ότι πρόκειται για μία απόφαση απολύτως συμβατή με το Διεθνές Δίκαιο, αλλά και μία απόφαση στην οποία κανένα μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν έθεσε βέτο, όπως ενδεχομένως θα μπορούσε.
Τι δεν ήταν αυτή η απόφαση: δεν ήταν μια απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ούτε του ΝΑΤΟ. Είναι μια απόφαση των Ηνωμένων Εθνών. Δεν ήταν μια απόφαση της Δύσης. Είναι μια απόφαση, μετά από έκκληση και απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου, όσο και της Αφρικανικής Ένωσης.
Και στο προηγούμενο Συμβούλιο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 11 Μαρτίου, αλλά και προχθές, στο Παρίσι, επέμεινα στη συναίνεση ιδιαίτερα του Αραβικού Συνδέσμου. Θεωρώ ότι χωρίς αυτή την αγωνιώδη έκκληση από τους δύο αυτούς Οργανισμούς, δεν θα υπήρχε απόφαση του ΟΗΕ.
Αυτή η ευρύτατη διεθνής συναίνεση αποτέλεσε καθοριστικό στοιχείο για την τελική έκβαση. Και σας υπενθυμίζω ότι, όταν στο παρελθόν δεν υπήρχε αυτή η συλλογική διεθνής συναίνεση, ιδιαίτερα και εφόσον δεν υπήρχαν αποφάσεις του ΟΗΕ, η Ελλάδα αντιτάχθηκε.
Υπενθυμίζω, για παράδειγμα, ότι αντιταχθήκαμε στον πόλεμο του Ιράκ και δεν συμμετείχαμε, γιατί δεν υπήρξε απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο οποίο συμμετείχα ως Προεδρεύων Υπουργός Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εξέφρασα τις διαφωνίες μου.
Ως χώρα, το εθνικό μας συμφέρον είναι να συμβάλουμε στην ενίσχυση της διεθνούς μας αξιοπιστίας, χωρίς σκοπιμότητες, χωρίς επιλεκτικές ευαισθησίες, χωρίς τη λογική δύο μέτρων και δύο σταθμών, που χαρακτηρίζει δυστυχώς τη συμπεριφορά και την πρακτική αρκετών κρατών και Οργανισμών.
Όταν εμείς ζητούμε το σεβασμό και την υλοποίηση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παραδείγματος χάρη για την Κύπρο ή για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, δεν μπορούμε να αντιτασσόμαστε στις αποφάσεις του ΟΗΕ, όταν πρόκειται για άλλους λαούς και άλλες χώρες.
Με την εφαρμογή της απόφασης αυτής, διασφαλίζεται ότι η πολεμική αεροπορία της Λιβύης δεν θα μπορεί στο εξής να σφαγιάζει αμάχους και αντικαθεστωτικούς από απόσταση ασφαλείας.
Τι άλλο δεν είναι η απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Δεν μιλά για κατοχή ή παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας. Δεν μιλά για χερσαίες δυνάμεις. Δεν μιλά για διαμελισμό, ούτε βέβαια μιλά για εξόντωση του Καντάφι.
Αποκλειστικός στόχος είναι η προστασία των αμάχων και η παύση της βίας, προκειμένου στη συνέχεια να επέλθει η ομαλότητα και να δρομολογηθούν ειρηνικές και δημοκρατικές εξελίξεις στη χώρα.
Ποια η σημερινή στάση και θέση της Ελλάδας: πεποίθησή μας και πεποίθηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ότι, οι σημερινές ενέργειες απαιτείται να συνοδευθούν από μία συνολική πολιτική προσέγγιση, που θα αποσκοπεί στην προώθηση του εθνικού διαλόγου και της ενότητας της χώρας και του λαού της.
Πρέπει να είναι σαφές ότι, σημείο αναφοράς για οποιαδήποτε ενέργεια, είναι και θα είναι τα Ηνωμένα Έθνη, με πλήρη σεβασμό στη διεθνή νομιμότητα, το Διεθνές Δίκαιο και το δικαίωμα των λαών να καθορίζουν μόνοι τους το μέλλον τους.
Η χώρα μας βρίσκεται σε κομβικό σημείο, σε σχέση με τις εξελίξεις στην περιοχή. Στηρίξαμε τις αποφάσεις 1970 και 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας, προκειμένου να αποφευχθούν εξελίξεις, που θα οδηγούσαν όχι μόνο στην καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Λιβυκού λαού, αλλά και στην ακύρωση των προσδοκιών του, καθώς και σε μία ευρύτερη αποσταθεροποίηση και βίαιη καταστολή των λαϊκών εξεγέρσεων, με ανυπολόγιστο ανθρωπιστικό κόστος, με προσφυγιά και άλλες απρόβλεπτες επιπτώσεις.
Η Ελλάδα, ως όφειλε, παρέχει υποστήριξη επικουρική στις επιχειρήσεις για την προστασία των αμάχων στη Λιβύη. Δεν συμμετέχει σε βομβαρδισμούς, δεν διαθέτει μαχητικά αεροσκάφη. Και βέβαια, η Ελλάδα σέβεται και τιμά τη φιλία που έχει χτίσει όλα αυτά τα χρόνια με τους αραβικούς λαούς.
Θέλω να τονίσω για μία ακόμα φορά ότι, στο θέμα αυτό, είμαστε σε στενή συνεργασία με τον Αραβικό Σύνδεσμο, με τον επικεφαλής του οποίου, Αμρ Μούσα, μίλησα και χθες. Μου επιβεβαίωσε ο ίδιος, για άλλη μία φορά, την πλήρη υποστήριξή του στην εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Θεωρεί ότι το βασικό είναι να προστατευθούν οι πολίτες και ο πληθυσμός της χώρας.
Επίσης - και είναι και κάτι που τόνισα και εγώ, πριν από μερικές ημέρες στο Παρίσι, στη Διάσκεψη Αρχηγών Κρατών στην οποία συμμετείχα - πρωταρχικός περιορισμός των δράσεων είναι να μη θιγεί η εθνική ακεραιότητα της χώρας, να μην υπάρξει διαμελισμός, ούτε κατοχή από ξένες δυνάμεις.
Η Ελλάδα, βέβαια, έχει κάθε λόγο να δει άμεσα μια διπλωματική, ειρηνική λύση. Και η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση, ενεργά. Αυτό και τόνισα, και πρότεινα πρόσφατα, στο Παρίσι. Αυτό όμως απαιτεί και τη βούληση του καθεστώτος της Λιβύης, να προστρέξει στην εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ.
Οι αποφάσεις του ΟΗΕ προβλέπουν και προτιμούν ειρηνική επίλυση. Σε αυτό, εάν και όταν οι συνθήκες είναι ώριμες, είμαστε έτοιμοι να συνδράμουμε ενεργά.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στην κρίση αυτή, η Ελλάδα τηρεί στάση υπευθυνότητας, αξιολογώντας βεβαίως και προστατεύοντας το εθνικό μας συμφέρον. Αυτό απαιτεί η σοβαρότητα των περιστάσεων. Παρέχουμε υπηρεσίες επικουρικές, κυρίως μέσω της διάθεσης της βάσης της Σούδας, αλλά και των Αεροδρομίων του Ακτίου και της Ανδραβίδας.
Επίσης, υποστηρικτικό ρόλο έχει μία φρεγάτα του Πολεμικού μας Ναυτικού, καθώς και ένα αεροσκάφος - ιπτάμενο ραντάρ. Και θέλω να πιστεύω πως, όλοι εδώ συμφωνείτε στη συμμετοχή της Ελλάδας στο εμπάργκο όπλων, που έχει επιβληθεί στη Λιβύη.
Ως μέλος του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, έχουμε νομική, πολιτική, αλλά και ηθική υποχρέωση να παράσχουμε κάθε δυνατή βοήθεια στους πολίτες της Λιβύης που δοκιμάζονται.
Επίσης, λαμβάνουμε όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των δυνάμεών μας, που συνδράμουν, έστω και υποστηριχτικά, στο πλαίσιο της διεθνούς επιχείρησης, ενώ φυσικά η ελληνική επικράτεια είναι ασφαλής και εκτός του βεληνεκούς πιθανών εχθροπραξιών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο αγώνας των απλών ανθρώπων, των νέων, των γυναικών, για ελευθερία και ίσα δικαιώματα, για δημοκρατία και διαφάνεια, είναι ιστορικά και παντού, δύναμη που υπερπηδά και σαρώνει όλα τα εμπόδια. Όσο δύσκολη όμως κι αν είναι η αλλαγή, είναι εδώ. Και οφείλουμε να σεβαστούμε τον αγώνα όλων αυτών που δίνουν τη μάχη, για να την κάνουν πραγματικότητα.
Βάζοντας πάνω απ’ όλα τον σεβασμό στην κυριαρχία και την ανεξαρτησία των χωρών της περιοχής, στηρίζουμε τις προσπάθειες για ειρηνική αλλαγή, ελευθερίες και δικαιώματα, για ανάπτυξη και δικαιότερη κατανομή του πλούτου.
Πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι, αγωνιζόμαστε πρώτα απ’ όλα για το αυτονόητο δικαίωμα των λαών, να εκφράσουν αυτοί κυρίαρχα, ειρηνικά και μέσω δημοκρατικών διαδικασιών τη δική τους βούληση.
Η Ελλάδα οφείλει να έχει - και έχει - παρουσία και φωνή σε αυτές τις εξελίξεις. Ο λόγος της, πρέπει να έχει βαρύνουσα σημασία και αύριο, όταν μαζί με τους γείτονές μας, θα διαμορφώνουμε ένα νέο περιβάλλον ασφάλειας και δημοκρατίας, που θα αποτελέσει το θεμέλιο για το κοινό μας μέλλον. Στην καρδιά της πολιτικής μας, θα είναι πάντα ο σεβασμός της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας και ανεξαρτησίας της Λιβύης.
Για να ανακεφαλαιώσω, επαναλαμβάνω δύο καίριας σημασίας σημεία. Πρώτον, πάγια θέση της εξωτερικής μας πολιτικής, είναι ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου. Η αρχή αυτή, για εμάς, δεν ισχύει, ούτε κατά το δοκούν, ούτε «a la carte». Από το Κυπριακό, μέχρι σήμερα, στη Λιβύη, οι αποφάσεις του ΟΗΕ αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διεθνούς έννομης τάξης.
Δεύτερον, πολλοί μπορεί να σκέφτονται μόνο το σήμερα και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά εμείς, ως γείτονες και φίλοι του Λιβυκού λαού, καλούμαστε να σκεφτούμε και την επόμενη μέρα. Και ο Λιβυκός λαός, την επόμενη μέρα, πρέπει να ξέρει ότι, στο πρόσωπο της Ελλάδας, έχει έναν πραγματικό φίλο. Φίλο με αρχές, φίλο ειλικρινή και ανιδιοτελή. Φίλο, έτοιμο να βοηθήσει το Λιβυκό λαό στην ανοικοδόμηση της πατρίδας του.
Με άλλα λόγια, η Ελλάδα, στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας, δεν πρόκειται να γίνει ποτέ ο επιτήδειος ουδέτερος των περιφερειακών εξελίξεων. Είμαστε μια χώρα με ιστορικές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο και με συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, όπου πρέπει, μέσα από τη δυναμική και ενεργό μας παρουσία, να υπερασπιζόμαστε τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Η απουσία της Ελλάδας δεν θα βοηθούσε τα εθνικά μας συμφέροντα. Θα είμαστε παρόντες, με τη δύναμη των αρχών μας και των διπλωματικών μας πρωτοβουλιών. Με τον σεβασμό στις διεθνείς και συμμαχικές μας υποχρεώσεις, με την αλληλεγγύη μας στο λαό της Λιβύης και στη δημοκρατική αναγέννηση της περιοχής.
Έτσι οριοθετούμε το γεωστρατηγικό μας ρόλο. Όσοι, φίλοι και μη, είχαν ξεχάσει το σημαντικό γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας μας, σήμερα τον αναγνωρίζουν ξανά ή τουλάχιστον τον ανακαλύπτουν. Θεωρώ ότι το στοιχείο αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σοβαρότατα και να «χρωματίζει» και όποιες μελλοντικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσεις που αφορούν και στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα, παρά την οικονομική της κρίση, είναι και θα είναι, ακόμα περισσότερο στο μέλλον, ένας πραγματικός πόλος σταθερότητας, αρχών και ευημερίας στην περιοχή.
Σας ευχαριστώ.
Αθήνα, 22 Μαρτίου 2011
ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ:
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 142 Α ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ
ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Κυρίες και κύριοι, πρώτα απ’ όλα, για το θέμα των μεταναστών και της προσφυγιάς - που δεν είναι μόνο θέμα της Λιβύης βεβαίως και που, πιθανόν, χωρίς τις παρεμβάσεις της Διεθνούς Κοινότητας, σήμερα, να είχαμε πολύ μεγάλα προσφυγικά ρεύματα από τη Λιβύη, όχι μόνο Λίβυους, αλλά και πολλούς άλλους που ζουν και δουλεύουν εκεί - εμείς έχουμε ζητήσει και πετύχει τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα και η Ιταλία πήραν πρωτοβουλία, εδώ και αρκετές ημέρες. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 11ης Μαρτίου, υπήρξε απόφαση που επιβεβαιώθηκε χθες από το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και έχει αναλάβει η Επιτροπή να φέρει συγκεκριμένη και συνολική πρόταση, για την οποία θα αποφασίσουμε τον Ιούνιο στο Συμβούλιο Κορυφής.
Δηλαδή, έχουμε πράγματι μία συνολική πια προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό που πολύ καιρό - και πολλά χρόνια, θα έλεγα - έχουμε προσπαθήσει και επιδιώξει ως χώρα. Και πιστεύω ότι αυτό θα συμβάλλει σε μια πολιτική, που θα αντιμετωπίσει, όχι πλήρως, αλλά σίγουρα πολύ καλύτερα, αυτό το μεγάλο πρόβλημα.
Δεύτερον, αναφερθήκατε κυρία Παπαρήγα στον Κόλιν Πάουελ. Εγώ έκανα μία δήλωση, η οποία ήταν ακριβώς η αποτύπωση μιας αλήθειας: ότι αν δεν υπήρχαν αποδείξεις, ότι δεν υπήρχαν μέσα μαζικής καταστροφής, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χτυπούσαν το Ιράκ, καθώς και άλλοι μαζί τους.
Δεν είπα ότι αυτή ήταν η θέση μας. Η θέση μας, διαφοροποιήθηκε από τη συμμαχία αυτή, όσων είχαν την επιχείρηση. Και μάλιστα, είχα και πολλές επισκέψεις τότε από τον Αμερικανό Πρέσβη, όταν εγώ είπα ότι είναι απαράδεκτο να τίθεται ένα τελεσίγραφο από τον τότε Πρόεδρο της Αμερικής, τον κ. Μπους, και να λέει ότι «όσοι δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας» και είπα ότι αυτό δεν το δέχομαι. Το είπα και δημόσια. Επέκρινα αυτή τη στάση και είχα και τις σχετικές παρατηρήσεις, τις οποίες βεβαίως δεν αποδέχτηκα, και του ίδιου του Πρεσβευτή της Αμερικής στην Ελλάδα.
Θέλω να θυμίσω, όμως, και σ' αυτό ότι, μετά από κάποια χρόνια, ο ίδιος ο Κόλιν Πάουελ - ο ίδιος ο Κόλιν Πάουελ - βγήκε και είπε ότι «μου έδωσαν λάθος στοιχεία, με παρέσυραν και ήταν όνειδος για τη χώρα μου, ότι έγινε αυτό».
Και βέβαια, η δική μας συμμετοχή δεν ήταν ποτέ στρατιωτική, γιατί μιλάτε για «συμμετοχή στον πόλεμο». Δεν υπάρχει συμμετοχή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, ούτε στο Ιράκ, ούτε στο Κόσσοβο, ούτε και σήμερα, στη Λιβύη.
Βέβαια, άκουσα το Κομμουνιστικό Κόμμα και φαίνεται ότι αντιφατικά βλέπει τους λαϊκούς αγώνες σ' αυτές τις χώρες - μάλλον με μία δυσανασχέτηση. Δεν μπορεί να εξηγήσει τι σημαίνουν αυτοί οι λαϊκοί αγώνες. Ούτε και από τον ΣΥΡΙΖΑ κατάλαβα να γνωρίζει, να κατανοεί πώς αυτοί οι λαϊκοί αγώνες υπάρχουν και τι σημαίνουν.
Η απόφαση του ΟΗΕ, όμως, δεν μιλά για λαϊκούς αγώνες, ούτε λέει ότι θα επιβάλλει τη δημοκρατία. Και βεβαίως, συμφωνώ ότι η δημοκρατία δεν επιβάλλεται με βομβαρδισμούς. Δεν ήταν αυτός ο στόχος του ψηφίσματος του ΟΗΕ. Ο στόχος είναι και αφορά μόνο στην προστασία των αμάχων.
Μιλήσατε επίσης για διάφορα συμφέροντα - και το Κομμουνιστικό Κόμμα, και ο ΛΑΟΣ, και ο ΣΥΡΙΖΑ - που μπορεί να θέλουν να εμπλακούν ή να επηρεάσουν.
Το ερώτημα εδώ, δεν είναι ποιοι άλλοι έχουν και ποιο συμφέρον. Το ερώτημα είναι, ποιο είναι πρώτα απ’ όλα το εθνικό συμφέρον, το ελληνικό και, βεβαίως, ποια είναι η απόφαση του ΟΗΕ - και πιστεύω ότι ήμουν πολύ σαφής σε αυτό το θέμα.
Ναι, φυσικά και η Ελλάδα είχε σχέσεις με τη Λιβύη. Φυσικά, είχαμε σχέσεις και με τον κ. Καντάφι. Και ο ίδιος, επισκέφτηκα τη Λιβύη και συναντήθηκα με την ηγεσία της χώρας αυτής.
Τότε όμως, ήταν μια ηγεσία που δεν είχε κάνει αυτές τις πράξεις βιαιοπραγίας απέναντι στους πολίτες της, ούτε φαινόταν βεβαίως ότι είχε κάνει και βήματα, ή ότι προσπαθούσε να κάνει τα πρώτα σημαντικά βήματα εκσυγχρονισμού.
Όσο γι' αυτό που είπατε, θέλω να διευκρινίσω κάτι, κ. Πρόεδρε θα μου δώσετε δυο λεπτά, γιατί πολλές φορές ακούω από τη Νέα Δημοκρατία, για τη συμμετοχή μου σε κάποιο ίδρυμα του κ. Καντάφι: ποτέ δεν συμμετείχα. Μου είχαν στείλει γράμμα. Δεν είχα αποδεχθεί ποτέ.
(Ακούγονται φωνές από τα έδρανα της Αντιπολίτευσης)
Είχαν βάλει το όνομά μου, χωρίς τη δική μου συγκατάθεση. Στο site τους, βεβαίως. Πολλοί έχουν sites και γράφουν ό,τι θέλουν. Εγώ δεν είχα δώσει τη συγκατάθεσή μου, κύριοι. Να ξέρετε τι λέτε, εκτός αν θεωρείτε το site του κ. Καντάφι αξιόπιστο και όχι αυτά που σας λέω. Αν θέλετε, αυτό να το αξιολογήσει ο Ελληνικός λαός.
Πράγματι, στις χώρες αυτές, Λιβύη, Τυνησία και Αίγυπτο, πριν από 30 - 40 χρόνια, υπήρξαν ηγέτες, κάποιοι από τους οποίους πάλεψαν για την απελευθέρωση ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Πράγματι, πάλεψαν ενάντια στην κυριαρχία της Δύσης στις χώρες τους.
Όμως, αυτό ήταν πριν από 30-40 χρόνια. Μετά από 30-40 χρόνια, φάνηκε το πραγματικό πρόσωπο των καθεστώτων αυτών, απέναντι στα οποία αντιστάθηκαν οι λαοί αυτών των χωρών.
Όμως, κύριοι, επειδή μιλάτε για τα διεθνή συμφέροντα - αυτά ακούω από την κυρία Παπαρήγα, τον κ. Τσίπρα, τα είπε και ο κ. Καρατζαφέρης - τα διεθνή συμφέροντα δεν ήθελαν να μείνει το καθεστώς Μουμπάρακ; Τα διεθνή συμφέροντα δεν τα είχαν καλά με τον Μπεν Αλί στην Τυνησία; Τα διεθνή συμφέροντα δεν ήθελαν τον Καντάφι στη Λιβύη; Δεν τα είχαν βρει με τον Καντάφι στη Λιβύη; Δεν ήταν χώρες που είχαν «Τίτους; Και βεβαίως, πάρα πολλές χώρες άργησαν να αντιδράσουν. Άργησαν, αλλά αντέδρασαν αναγκαστικά, όταν είδαν ότι ήταν λαϊκά τα κινήματα, τα οποία σάρωναν την περιοχή. Αυτό ήταν που ανάγκασε τη Διεθνή Κοινότητα, κυρίες και κύριοι, να πάρει διαφορετική απόφαση.
Διότι μιλήσατε για τη Ρουάντα. Μα ακριβώς αυτό ήταν που, επιτέλους, η Διεθνής Κοινότητα δεν θέλησε να ξαναγίνει - πράγματι, πάνω από ένα εκατομμύριο νεκρούς, μια γενοκτονία. Και θέλω και εδώ να σας πω ότι, σε μία κουβέντα προσωπική, μετά τη θητεία του, με τον Πρόεδρο Κλίντον, μου είπε ότι, το μεγαλύτερό του λάθος ήταν ότι δεν πήρε απόφαση πρωτοβουλίας στον ΟΗΕ, για να σταματήσει η γενοκτονία στη Ρουάντα.
Άρα λοιπόν, κυρίες και κύριοι, κατανοώ ότι υπάρχουν ψυχροπολεμικά αντανακλαστικά σε ηγεσίες πολλών κομμάτων στη χώρα μας, αλλά οι διεθνείς συνθήκες αλλάζουν ραγδαία, δεν μπορούν να μπουν στα καλούπια των τελευταίων δεκαετιών, αλλάζουν τα στερεότυπα του παρελθόντος και γκρεμίζονται. Μην αντιδρούμε, λοιπόν, με τα στερεότυπα του παρελθόντος, γιατί κάνουμε λάθη.
Τι θα έκανε εδώ η Διεθνής Κοινότητα; Το δίλημμα, φίλες και φίλοι, αγαπητοί συνάδελφοι, δεν ήταν και δεν είναι «επέμβαση ή ειρήνη», «επέμβαση ή δημοκρατία». Το δίλημμα είναι πολύ διαφορετικό: να παρέμβει ή να αφήσει απροστάτευτους, έρμαιο στη μοίρα τους, χιλιάδες ανθρώπους, που η ζωή τους βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο; Αυτό ήταν το δίλημμα, πάνω στο οποίο έπρεπε να αποφασίσει ο ΟΗΕ.
Και σας υπενθυμίζω ότι, εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μία μονομερή απόφαση, είτε του ΝΑΤΟ, είτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συχνά φιγουράρουν ως συνθηματολογία. Μιλάμε για γεγονότα, που οδήγησαν σε διεθνή καταδίκη, με αποκορύφωμα την απόφαση του Συμβουλίου του ΟΗΕ, του μόνου αρμόδιου οργάνου για τέτοιες περιπτώσεις, σύμφωνα πάντα με το Διεθνές Δίκαιο.
Και σε ό,τι αφορά ακριβώς το Διεθνές Δίκαιο, το συνταγματικό θεμέλιο της συμμετοχής μας, κ. Τσίπρα, στον ΟΗΕ και, άρα, της υποχρέωσης συμμόρφωσης προς τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είναι το άρθρο 28 του Συντάγματος - διαβάστε το.
Κύριε Καρατζαφέρη, δεν υπάρχει συμμετοχή της φρεγάτας «Θεμιστοκλής», αυτό διαβεβαιώνει και ο Υπουργός Άμυνας - σε καμία στρατιωτική επιχείρηση δεν έχει συμμετάσχει.
Κλείνω με ένα τηλεγράφημα που μόλις πήρα, που νομίζω ότι πρέπει και αυτό να το αξιολογήσουμε. Δεν θα το σχολιάσω σε βάθος, αλλά πρέπει να το αξιολογήσουμε σε σχέση με τη δική μας παρουσία και την ορθότητα της απόφασής μας, όχι της στρατιωτικής εμπλοκής, αλλά της παρουσίας και όχι της απουσίας.
Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας, μιλώντας σε στελέχη του κόμματός του, είπε ότι «η Τουρκία είναι πρόθυμη να αναλάβει τη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λιβύη, να διαχειριστεί το αεροδρόμιο της Βεγγάζης και να αναπτύξει ναυτικές δυνάμεις» - ακούστε - «για τον έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Βεγγάζης και Κρήτης».
Αγαπητοί συνάδελφοι, μακάρι να είχαν εξελιχθεί τα πράγματα με ειρηνικό τρόπο στη Λιβύη, μακάρι ο Καντάφι να είχε κρατήσει μια νηφάλια στάση και να είχε αποδεχθεί το συλλογικό αίτημα για εκδημοκρατισμό, να είχε αφουγκραστεί το λαό του.
Εμείς, πάντως, είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε το ταχύτερο σε μια διπλωματική πρωτοβουλία, ώστε να υπάρξει πράγματι μια ειρηνική λύση σε αυτή την τραγωδία, που ζούμε στη γειτονιά μας. Η Ελλάδα είναι πόλος σταθερότητας και παραμένει και πόλος ειρήνης.
Ευχαριστώ πολύ.
Αθήνα, 22 Μαρτίου 2011
ΤΡΙΤΟΛΟΓΙΑ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ:
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 142 Α ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ
ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Κατ' αρχήν, επειδή μίλησαν πολλοί για τη σχέση μας με τους αραβικούς λαούς, θα έλεγα ότι η Ελλάδα ήταν και είναι από τους πιο γνήσιους φίλους, αλλά και ένας ισχυρός συνεργάτης των αραβικών λαών. Και μεγάλος φίλος των αραβικών λαών, και υπερασπιστής του δικαίου των αραβικών λαών, ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πολλά χρόνια πάλεψε για τα δίκαια του αραβικού λαού.
Σήμερα, όμως, είμαστε επίσης φίλοι του αραβικού λαού, αλλά ενός λαού που έχει αποφασίσει, σε πολλές αραβικές χώρες, να ξεσηκωθεί και να απαιτήσει δημοκρατία. Αγωνίζεται και είμαστε πλάι στον αραβικό λαό, σ' αυτή την προσπάθεια που κάνει για μεγάλες δημοκρατικές αλλαγές.
Φτάσατε να πείτε - κάποιοι είπαν - ότι ο Καντάφι είναι ακόμα και στην Σοσιαλιστική Διεθνή. Μα ποτέ δεν ήταν, ούτε τον έβαλα στην Σοσιαλιστική Διεθνή.
Σε ό,τι αφορά τα άλλα δύο καθεστώτα, δηλαδή της Αιγύπτου και της Τυνησίας, όπου πράγματι αυτά τα κόμματα, τα καθεστωτικά, ήταν στην Σοσιαλιστική Διεθνή, καθώς είχαν μπει προ πολλών δεκαετιών, μόλις ξέσπασαν οι λαϊκές εξεγέρσεις, ήμουν εγώ που διέγραψα άμεσα αυτά τα κόμματα από την Σοσιαλιστική Διεθνή, πράγματι, ως μη σοσιαλιστικά και ως μη δημοκρατικά. Και είναι ακριβώς αυτό, για το οποίο εμείς θα συνεχίσουμε να παλεύουμε ως Κίνημα, από πλευράς Σοσιαλιστικής Διεθνούς.
Είμαστε ένα Κίνημα, που έχει στηρίξει τους αγώνες για δημοκρατία στη Λατινική Αμερική, όπως ήταν ο Αλιέντε στη Χιλή, στην Αφρική, όπως είναι ο Μαντέλα και, βεβαίως, και σε άλλες χώρες. Είμαστε πράγματι ένα Κίνημα, που έχει δείξει την υποστήριξή του και την αλληλεγγύη του, στους αγώνες για δημοκρατία και αλλαγές. Και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε.
Θέλω επίσης να τονίσω, επειδή αναφερθήκατε στη FYROM, ότι θέλουμε καλές σχέσεις, θέλουμε συνεργασία και θέλουμε και την προκοπή του λαού της. Αλλά αυτός ο στόχος θα υπηρετηθεί πράγματι, όταν μπορέσουμε να λύσουμε το ζήτημα που λέγεται «όνομα» της χώρας, με έναν τρόπο δίκαιο και αμοιβαίως αποδεκτό.
Σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στη Λιβύη, είμαστε μέρος της λύσης. Πράγματι, εμείς έχουμε μιλήσει για την ανάγκη κατάπαυσης πυρός, για την ανάγκη εκεχειρίας, αλλά αυτό σημαίνει και από τις δύο πλευρές, όχι μόνο από τη μία. Σημαίνει και από τις δύο πλευρές. Και εγώ, έχω ζητήσει από τις αρχές της Λιβύης, επανειλημμένως, με επαφές που είχα, να υπάρξει κατάπαυση πυρός, διότι αυτό ζητάει και το ψήφισμα του ΟΗΕ. Άρα, λοιπόν, είμαστε έτοιμοι ως μέρος της λύσης να παίξουμε διπλωματικό ρόλο, εάν και όποτε χρειαστεί.
Θέλω όμως κλείνοντας, να πω ότι η συζήτηση αυτή ήταν χρήσιμη και, παρά τις διαφορές, θεωρώ ότι ήταν και εποικοδομητική, για να διευκρινιστούν πρώτα απ’ όλα οι βάσεις, πάνω στις οποίες έχουμε πάρει αποφάσεις. Δεύτερον, το εύρος και οι περιορισμοί της συμμετοχής μας, αλλά και η ανάγκη της παρουσίας μας, για πάρα πολλούς λόγους, όπως βεβαίως και η στόχευσή μας. Να διευκρινιστούν, επίσης, και οι όποιες παρεξηγήσεις, σε ό,τι αφορά τις αποφάσεις που έχουμε πάρει σε επίπεδο ΝΑΤΟ ή Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί, έχουν ληφθεί στο επίπεδο του ΟΗΕ.
Θέλω επίσης να αναδείξω ότι, σ' αυτή τη συζήτηση, παρά τις όποιες αντιρρήσεις κάποιων κομμάτων, βλέπω ότι υπάρχει ευρύτατη συναίνεση. Εκφράστηκε από τον Αντιπρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, τον κ. Αβραμόπουλο, και θεωρώ ότι είναι μια υπεύθυνη στάση, μια στάση που η μεγάλη πλειοψηφία του Ελληνικού Κοινοβουλίου επικροτεί.
Και την επικροτεί, διότι είναι και προς το συμφέρον της χώρας μας, και προς το συμφέρον των εθνικών μας συμφερόντων στην περιοχή, όπου θέλουμε πραγματικά να υπάρξουν ομαλές και ειρηνικές εξελίξεις, που θα εδραιώσουν την καλή γειτονία, τη συνεργασία και, βεβαίως, τη δημοκρατία στις χώρες αυτές.
Ευχαριστώ πολύ.
